داروی تریامسینولون چیست؟ نحوه مصرف و عوارض آن

داروی تریامسینولون و کاربرد آن؟

اسامی متداول دارویی: پماد و آمپول تریامسینولون

اسامی تجاری محصولات تریامسینولون: تریامسینولون در دو فرم دارویی آمپول و پماد در دسترس است.

آمپول‌های تریامسینولون:

• تریامسینولون
• تریلون
• تریام هگزال

کرم‌ها و پمادهای تریامسینولون:

• تریامسینولون
• تریامسیکورت
• کرم تریامسینولون

معرفی داروی تریامسینولون 

تریامسینولون (به انگلیسی: Triamcinolone)، که جزء دسته داروهای کورتیکواستروئید است، در فرم‌های کرم و پماد برای مقابله با مشکلات پوستی متنوعی مانند اگزما، درماتیت، آلرژی‌ها و راش‌های پوستی به کار می‌رود. این دارو به کاهش التهاب، خارش و قرمزی ناشی از این بیماری‌های پوستی کمک می‌کند. علاوه بر این، فرم تزریقی تریامسینولون نیز برای درمان موارد مختلفی از جمله:

·   اختلالات آلرژیک

·   آرتروز

·   نقرس

·   بیماری‌های خونی

·   مشکلات تنفسی

·   برخی سرطان‌ها

·   بیماری‌های چشمی

·   اختلالات گوارشی

·   بیماری‌های پوستی

استفاده می‌شود.

تریامسینولون چگونه عمل می‌کند؟

تریامسینولون، با مهار حرکت لکوسیت‌های پلی‌مورفونوکلئر و فیبروبلاست‌ها و کاهش نفوذپذیری رگ‌های خونی، به کنترل و پیشگیری از التهاب کمک می‌کند. علاوه بر این، این دارو با کاهش فعالیت سیستم لنفاوی، تأثیر سرکوبگری بر سیستم ایمنی دارد.

تریامسینولون باید چگونه و در غلظتی مصرف کرد؟

آمپول تریامسینولون در دوزهای مختلف موجود است:

• ۱۰ میلی‌گرم در هر میلی‌لیتر: مناسب برای تزریق داخل مفصلی یا مستقیماً به ضایعه.
• ۴۰ میلی‌گرم در هر میلی‌لیتر: قابل استفاده برای تزریق عضلانی یا داخل مفصلی.

درمان اختلالات روماتیسمی یا آرتروز:

دوز تریامسینولون برای تزریق عضلانی ۶۰ میلی‌گرم است که هر ۶ هفته یک بار تجویز می‌شود. در صورت لزوم، می‌توان این دوز را با ۲۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم افزایش داد. برای تزریق داخل مفصلی و درون بافت نرم، دوزهای زیر توصیه می‌شود:

• در مفاصل بزرگ: ۱۵ تا ۴۰ میلی‌گرم.
• در مفاصل کوچک و التهاب غلاف تاندون: ۲.۵ تا ۱۰ میلی‌گرم.

درمان درماتوز، که به معنای هر نوع اختلال یا آسیب پوستی است، می‌تواند شامل تزریق داخل ضایعه باشد:

۱ میلی‌گرم برای هر نقطه تزریق، که می‌تواند هفته‌ای یک بار یا بیشتر انجام شود، به شرطی که مجموع دوز روزانه از ۳۰ میلی‌گرم تجاوز نکند.

– دوز اولیه بر اساس نوع بیماری و ضایعه‌ای که درمان می‌شود، متغیر است و ممکن است به صورت هفتگی یا با فاصله‌های طولانی‌تر تکرار شود.

– تزریق ممکن است در فواصل ۱ سانتی‌متری از نقاط مختلف انجام گیرد.

شرایط سیستمیک التهابی و آلرژیک:

دوز تریامسینولون برای تزریق عضلانی ۶۰ میلی‌گرم است و باید در بازه ۴۰ تا ۸۰ میلی‌گرم تنظیم گردد. در مواردی که بیماران مبتلا به تب یونجه یا آسم گرده به درمان‌های معمولی واکنش نشان نمی‌دهند، ممکن است ۴۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم از دارو در هر فصل به صورت تزریقی تجویز شود.

در مورد بیماری مالتیپل اسکلروز، که یک اختلال مغزی و نخاعی مزمن است، دوز اولیه ۱۶۰ میلی‌گرم به صورت عضلانی و روزانه برای یک هفته تجویز می‌شود، سپس ۶۴ میلی‌گرم در روز برای مدت یک ماه ادامه می‌یابد.

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و مشاوره تخصصی درباره این دارو، توصیه می‌شود به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه نمایید.

عوارض جانبی داروی تریامسینولون

عوارض جانبی فرم موضعی:

هنگام استفاده از برخی داروها، ممکن است عوارضی مانند سوزش، خارش، تحریک یا خشکی پوست به طور موقت رخ دهد که معمولاً پس از چند ساعت و سازگاری بدن با دارو باید برطرف شوند. اگر این عوارض ادامه یابند یا وخیم‌تر شوند، لازم است که به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

در صورت مشاهده هر یک از عوارض جانبی نادر اما جدی زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:

• علائم کشیدگی، نازک شدن و تغییر رنگ پوست
• آکنه
• رشد بیش از حد مو
• فولیکولیت (التهاب یا عفونت فولیکول مو)

استفاده از دارو ممکن است باعث تشدید عفونت‌های پوستی شود. در صورتی که قرمزی، تورم یا تحریک پوست بهبود نیابد، باید به پزشک مراجعه کنید.

به ندرت، دارو ممکن است از پوست به جریان خون جذب شود و در این صورت می‌تواند منجر به عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد کورتیکواستروئیدها شود. این عوارض جانبی به ویژه در کودکان و افرادی که دارو را به مدت طولانی یا بر روی نواحی وسیعی از پوست استفاده می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.

جذب خونی:

اگر هر یک از عوارض جانبی زیر که ممکن است نشان‌دهنده جذب دارو در جریان خون باشند را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید:

• خستگی غیرمعمول و شدید
• کاهش وزن ناگهانی
• سردردهای مکرر
• تورم در مچ پا و پاها
• افزایش تشنگی بیش از حد
• افزایش حجم ادرار
• مشکلات بینایی

واکنش‌های آلرژیک شدید به داروها نادر هستند، اما در صورت بروز، فوراً باید به دنبال کمک پزشکی بروید. علائمی که ممکن است نشان‌دهنده یک واکنش آلرژیک جدی باشند عبارتند از:

بثورات پوستی

خارش شدید

تورم، به ویژه در نواحی صورت، زبان یا گلو

سرگیجه شدید

مشکلات تنفسی

عوارض جانبی فرم تزریقی تریامسینولون:

اگر هر یک از عوارض زیر پایدار بمانند یا وخیم‌تر شوند، مهم است که فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید:

• قرمزی یا درد در ناحیه تزریق
• ناراحتی معده
• سردرد
• سرگیجه
• اختلالات خواب
• افزایش وزن
• فشار خون بالا

افزایش قند خون:

تریامسینولون می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد و در نتیجه، خطر ابتلا به دیابت یا تشدید آن را به همراه داشته باشد. در صورت بروز نشانه‌هایی مانند افزایش تشنگی و افزایش حجم ادرار، مهم است که این موارد را به اطلاع پزشک خود برسانید.

برای افرادی که پیش از این به دیابت مبتلا هستند، توصیه می‌شود که سطح قند خون خود را به طور منظم و طبق دستورالعمل‌های پزشکی کنترل کنند و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارند. بر اساس این نتایج، ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابتی، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی توسط پزشک باشد.

عفونت:

تریامسینولون ممکن است سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و خطر ابتلا به عفونت‌های جدی یا تشدید عفونت‌های موجود را افزایش دهد. در صورت بروز نشانه‌های عفونت مانند گلودرد مداوم، تب، لرز یا سرفه، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

همچنین، در صورت مشاهده هر یک از عوارض جانبی جدی زیر، باید به پزشک خبر دهید:

• ضعف
• پف کردن صورت
• افزایش وزن غیرعادی
• نازک شدن پوست
• درد استخوان
• تغییرات در دوره‌های قاعدگی
• تغییرات روانی یا خلقی مانند افسردگی، نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری
• کبودی یا خونریزی آسان
• مشکلات بینایی
• تورم در مچ پا، پاها یا دست‌ها
• ضربان قلب نامنظم

اگر تریامسینولون را به صورت تزریقی در مفصل دریافت کرده‌اید و ناراحتی مفصلی، تب، درد شدید همراه با تورم، ضعف یا کاهش دامنه حرکتی را تجربه می‌کنید، باید به پزشک اطلاع دهید.

علائمی مانند درد معده، درد شکمی، مدفوع سیاه یا استفراغی که شبیه به قهوه است، می‌توانند نشانه‌های خونریزی داخلی باشند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارند.

موارد مصرف پماد و کرم تریامسینولون:

پماد و کرم تریامسینولون باید تنها برای استفاده موضعی روی پوست به کار رود.

از به کار بردن آن در نواحی حساس مانند صورت، کشاله ران یا زیر بغل خودداری کنید، مگر اینکه پزشک شما توصیه کرده باشد

برای استفاده، یک لایه نازک از دارو را بر روی قسمت آسیب دیده پوست بمالید و به آرامی پخش کنید، معمولاً دو تا چهار بار در روز یا طبق دستورالعمل‌های پزشکی.

ناحیه درمان شده را با پوشش، باند یا پیچیدن نپوشانید، مگر اینکه پزشک شما این کار را توصیه کرده باشد.

در صورت استفاده از دارو در ناحیه پوشک کودک، از پوشک‌های تنگ یا شلوارک‌های پلاستیکی استفاده نکنید.

پس از استفاده از دارو، دست‌های خود را بشویید، مگر اینکه دست‌ها ناحیه درمانی باشند.

هنگام استفاده از دارو در اطراف چشم‌ها، مراقب باشید تا دارو وارد چشم‌ها نشود، زیرا می‌تواند وضعیت را بدتر کند یا منجر به بیماری‌هایی مانند گلوکوم شود.

از قرار دادن دارو در دهان یا بینی خودداری کنید و در صورت تماس اتفاقی، ناحیه را با آب فراوان بشویید.

موارد قابل احتیاط و هشدار در مصرف تریامسینولون:

موارد قابل احتیاط فرم موضعی

قبل از استفاده از داروی موضعی تریامسینولون، لطفاً موارد زیر را با پزشک خود مطرح کنید:

• حساسیت شما به تریامسینولون، دیگر داروها، یا هر یک از ترکیبات موجود در فرمولاسیون‌های موضعی تریامسینولون.
• اگر عفونتی در ناحیه دهان یا گلو دارید، یا در گذشته به بیماری‌هایی مانند دیابت یا سندرم کوشینگ (یک اختلال ناشی از سطوح بالای هورمون‌های کورتیکواستروئید) مبتلا بوده‌اید.
• در صورتی که باردار هستید، قصد بارداری دارید، یا در حال شیردهی می‌باشید، و یا اگر در طول استفاده از تریامسینولون باردار شده‌اید.

موارد قابل احتیاط فرم تزریقی

پیش از استفاده از فرم تزریقی تریامسینولون، لازم است که سابقه پزشکی خود را به دقت با پزشک در میان بگذارید:

• مشکلات خونریزی دهنده
• لخته شدن خون
• پوکی استخوان
• دیابت
• بیماری‌های چشمی مانند آب‌مروارید، آب‌سیاه، و عفونت تبخال چشم
• مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلبی یا حمله قلبی اخیر
• فشار خون بالا
• عفونت‌های فعلی و گذشته شامل عفونت‌های مفصلی و عفونت‌های ناشی از قارچ، تبخال، سل
• بیماری‌های کلیوی
• بیماری کبدی
• مشکلات روحی و خلقی مانند روان‌پریشی، اضطراب، افسردگی
• مشکلات معده و روده از قبیل دیورتیکولیت، زخم، کولیت اولسراتیو
• تشنج
• مشکلات تیروئید

استفاده مداوم از داروهای کورتیکواستروئید می‌تواند توانایی بدن برای مقابله با استرس‌های فیزیکی را کاهش دهد. لذا، در صورت نیاز به عمل جراحی یا درمان‌های اورژانسی، حتماً به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که شما این دارو را مصرف می‌کنید یا در طول ۱۲ ماه گذشته مصرف کرده‌اید.

در صورتی که به طور طولانی مدت از این دارو استفاده می‌کنید، همیشه یک کارت هشدار پزشکی یا دستبند شناسایی پزشکی به همراه داشته باشید که نشان دهنده مصرف داروی شما باشد.

این دارو ممکن است نشانه‌های یک عفونت را مخفی کند، که می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد یا وضعیت عفونت‌های موجود را وخیم‌تر سازد.

از تماس نزدیک با افرادی که ممکن است بیماری‌های عفونی داشته باشند (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. در صورت قرار گرفتن در معرض عفونت یا نیاز به اطلاعات بیشتر، با پزشک خود مشورت کنید.

مواردی که دارای ممنوعیت مصرف است:

در شرایط خاصی، مانند عفونت‌های قارچی سیستمیک، ممکن است از تریامسینولون به صورت تزریق داخل‌مفصلی استفاده شود. با این حال، در صورت حساسیت به کورتیکواستروئیدها یا هر یک از اجزای فرمولاسیون دارو، باید از مصرف آن خودداری کرد. همچنین، استفاده از سوسپانسیون تزریقی تریامسینولون استات برای تجویز داخل رحمی ممنوع است و در صورت وجود مالاریای مغزی، باید با احتیاط فراوان عمل شود.

قبل از انجام واکسیناسیون یا آزمایشات پوستی، مشورت با پزشک ضروری است. افرادی که از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده می‌کنند باید از تماس نزدیک با افرادی که به تازگی واکسن‌های زنده دریافت کرده‌اند، مانند واکسن آنفولانزای استنشاقی، اجتناب کنند تا از خطر ابتلا به عفونت‌ها کاهش یابد.

اخطارها

سوسپانسیون‌های تریامسینولون استوناید ممکن است حاوی بنزیل الکل باشند. در معرض قرار گرفتن بیش از حد به بنزیل الکل می‌تواند منجر به مسمومیت شود، که شامل افت فشار خون و اسیدوز متابولیک است، و این مسئله به ویژه در نوزادان و نوزادان نارس کوچک می‌تواند خطر افزایش بیلی‌روبین خون (کرنیکتروس) را به همراه داشته باشد.

گزارش‌های نادری از واکنش‌های آنافیلاکسی (شوک حساسیتی) در افرادی که تریامسینولون استوناید تزریق کرده‌اند وجود دارد.

کورتیکواستروئیدها می‌توانند باعث سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال شوند، که این وضعیت ممکن است به صورت قابل برگشت برای ماه‌ها ادامه یابد.

این داروها ممکن است فشار خون، احتباس نمک و آب و دفع پتاسیم را افزایش دهند.

کورتیکواستروئیدها ممکن است باعث ایجاد یا تشدید افزایش فشار داخل چشم شوند.

کورتیکواستروئیدها می‌توانند با تأثیر بر تنظیم کلسیم و مهار عملکرد استئوبلاست‌ها، به کاهش تشکیل استخوان و افزایش تحلیل استخوان منجر شوند.

استفاده از کورتیکواستروئیدها ممکن است خطر اختلالات رفتاری و خلقی را افزایش دهد.

آتروفی در محل تزریق کورتیکواستروئیدها گزارش شده است.

استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می‌تواند منجر به افزایش عفونت‌های ثانویه، فعال‌سازی عفونت‌های پنهان، پوشاندن عفونت‌های حاد، افزایش مدت زمان یا شدت عفونت‌های ویروسی و محدود کردن واکنش به واکسن‌های کشته شده یا غیرفعال شود. از تماس با آبله مرغان یا سرخک خودداری کنید. قبل از شروع درمان با کورتیکواستروئیدها، باید آمبیازیس در بیمارانی که به تازگی به مناطق گرمسیری سفر کرده‌اند یا دچار اسهال غیرقابل توجیه هستند، برطرف شود.

استفاده از کورتیکواستروئیدها می‌تواند باعث بروز اختلالات روانپزشکی شامل بی‌خوابی، تغییرات خلقی، احساس سرخوشی و تغییرات شخصیتی شود. آرتروز سپتیک ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی از تزریقات داخل مفصلی یا درمان‌های بافت نرم رخ دهد. در صورت نیاز، باید از درمان‌های ضدباکتریایی مناسب استفاده شود.

بیماران مبتلا به بیماری‌های گوارشی باید با احتیاط از کورتیکواستروئیدها استفاده کنند، زیرا خطر پارگی وجود دارد. تغییرات در وضعیت تیروئید ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشد؛ متابولیسم کورتیکواستروئیدها در بیماران مبتلا به هایپرتیروئیدی افزایش می‌یابد و در بیماران مبتلا به هیپوتیروئیدی کاهش می‌یابد.

بیمارانی که سابقه اختلالات تشنجی دارند باید با احتیاط از کورتیکواستروئیدها استفاده کنند.

تداخلات دارویی

پیش از مصرف این دارو، لازم است که فهرستی از تمام داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید، شامل داروهای با نسخه، بدون نسخه و گیاهی، به پزشک یا داروساز خود ارائه دهید. این فهرست باید شامل کورتیکواستروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون و داروهایی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند مانند سیکلوسپورین باشد.

محصولاتی که ممکن است با این دارو در فرم تزریقی تداخل ایجاد کنند عبارتند از آلدسلوکین و میفپریستون، همچنین داروهایی که می‌توانند خطر خونریزی یا کبودی را افزایش دهند، مانند داروهای ضد پلاکتی مثل کلوپیدوگرل، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، و داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین و دابیگاتران.

استفاده از آسپرین همراه با داروی تزریقی تریامسینولون می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، اگر آسپرین را با دوز پایین برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته مغزی (معمولاً در دوزهای ۸۱ تا ۳۲۵ میلی‌گرم در روز) به توصیه پزشک مصرف می‌کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک شما توصیه دیگری داشته باشد.

مسمومیت با داروی تریامسینولون

در صورتی که فردی دچار مصرف بیش از حد دارو شده و نشانه‌های حادی مانند غش کردن یا دشواری در تنفس را تجربه کند، بلافاصله باید با مرکز اورژانس تماس گرفته شود.