چگونه از سلامت کلیه‌ها مطمئن شویم؟

نشانه نارسایی کلیه و بهترین خوراکی‌ها برای تقویت کلیه

2023-03-07آخرین بروزرسانی: 2023-03-07

0 زمان تقریبی مطالعه 7 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

انسان‌ها دارای دو کلیه در سمت چپ و راست و زیر دنده هستند که این اجزا جزو اعضای حیاتی بدن هستند که وظایف متعددی بر عهده دارند از جمله تصفیه خون، دفع مایعات اضافی از بدن، دفع مواد زائد، تنظیم فشار خون و دیگر موارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

متاسفانه ما تا زمانیکه یکی از اجزای بدن‌مان دچار مشکل نشود، اهمیت چندانی به آن نمی‌دهیم و آگاهی مناسبی هم نیز برای مراقبت از اعضای بدن خود نداریم. در این مطلب سعی می‌کنیم آگاهی مناسبی در مورد کلیه‌هایمان به‌دست بیاوریم و همچنین به سوالاتی و مواردی همچون ✅ تست سلامت کلیه در خانه، ✅ برای تقویت کلیه‌ها چه باید کرد؟، ✅ علائم کلیه ناسام چیست؟، ✅ بهترین ویتامین برای تقویت کلیه‌ها و … بپردازیم، پس با دکتریاب همراه شوید.

متاسفانه بیماری‌‌های کلیوی قاتلان خاموش به حساب می‌آیند. این بیماری‌ها موجب از دست رفتن عملکرد کلیوی و نارسایی کلیوی می‌شوند و در نهایت بیمار برای ادامه زندگی به دیالیز یا پیوند کلیه نیازمند خواهد شد😞. پس باید بدانیم که سلامت کلیه‌ها و آگاهی از نحوه مراقبت از کلیه‌ها بسیار مهم است.

وظایف کلیه در بدن انسان

قبل از اطمینان پیدا کردن از سلامت کلیه‌ها، بهتر است بدانیم که آن‌ها در بدن چه وظایفی دارند و چگونه به ما کمک می‌کنند.

کلیه‌ وظیفه تصفیه‌خون را بر عهده دارد، مواد زائد را حذف و تعادل مایعات بدن را کنترل می‌کند و سطوح الکترولیت‌های مناسب را نیز حفظ می‌کند. کلیه‌ها در حفظ تعادل مایعات بدن و تنظیم فشار‌خون و سایر عملکردها نقش دارند. در ابتدا خون وارد کلیه می‌شودو سپس مواد زائد دفع و در صورت نیاز نمک، آب و مواد‌معدنی تنظیم می‌شوند. در حالت کلی وظایف کلیه به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:

کنترل تولید گلبول قرمز
تنظیم تعادل آب و الکترولیت‌ها
تقویت استخوان و تولید ویتامین‌ D
تنظیم PH
دفع مواد زائد و سموم از بدن
کنترل و تنظیم فشارخون
ساخت گلوکز

کلیه‌ها چگونه کار می‌کنند؟

در ابتدا خون از قلب توسط سرخرگ‌ها وارد کلیه می‌شود و سپس با عبور از میلیون‌ها فیلتر موجود در کلیه‌ها، تصفیه می‌شود. مواد دفعی و زائد از طریق حالب عبور کرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می‌گردد. خونی که توسط کلیه تصفیه شده بود حالا از طریق سیاه‌رگ به جریان خون در بدن باز می‌گردد.

جالب است بدانید که کلیه‌ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند.

نشانه‌های ناسالم بودن کلیه

شما می‌توانید با دنبال کردن نشانه‌های زیر از سالم بودن کلیه خود اطمینان حاصل کنید. ✔ هرچند که توصیه اکید می‌شود که برای چکاپ و بررسی سالم بودن کلیه‌ها به بهترین متخصص کلیه و اورولوژی و یا بهترین دکتر فوق تخصص کلیه (نفرولوژی) مراجعه کنید.

◀ فشار خون بالا

کلیه‌ها دارای نفرون‌هایی هستند که سموم و مایعات مضر خون را تصفیه می‌کنند. اگر رگ‌های خونی آسیب ببینند، نفرون‌هایی که وظیفه پاکسازی خون را دارند، اکسیژن و مواد غذایی کافی دریافت نخواهند کرد. به همین علت، فشار خون بالا ایجاد شده و به‌دنبال آن کلیه دچار مشکل می‌شود.

◀ تغییر رنگ ادرار

کلیه مسئول تولید ادرار و پاکسازی آلودگی از بدن است. مشاهده هر گونه تغییر رنگ یا بو در ادرار نشانه مهمی است که نباید نادیده گرفته شود.

◀ مشاهده خون در ادرار

کلیه سالم هرگونه آلودگی یا سم را از خون پاکسازی می‌کند تا ادرار تولید کند. اما اگر روند تصفیه خون دچار مشکل شود، ممکن است خون به ادرار نشت کند.

◀ ورم پا و دست‌ها

وقتی کلیه درست کار نکند، مایعات اضافی در بدن باقی می‌مانند و منجر به احتباس و انباشت سدیم شده و در نتیجه در دست، پا یا قوزک پا تورم ایجاد می‌کند. البته توجه داشته باشید که ورم‌ اندام‌های پایینی بدن می‌تواند نشانه بیماری‌های قلبی، کبدی یا مشکل رگ‌های پا باشد.

🔴 در صورت مشاهده ورم، مخصوصا در قوزک پا به پایین توصیه می‌شود در اولین فرصت به متخصص کلیه جهت بررسی سلامت کلیه‌ها مراجعه کنید.

◀ مزه فلز در دهان

زمانیکه کلیه به‌درستی عمل نکند و مواد مضر و سمی از بدن خارج نشود، در مسیر جریان خون قرار می‌گیرند و باعث ایجاد تغییر مزه در دهان می‌شوند.

🟡 تــوجه داشته باشید که مزه فلز در دهان علت‌های دیگری نیز همچون آلرژی دارد و یکی از علت‌های آن عدم صحیح عمل کردن کلیه است. به هرحال در صورت تداوم این مزده در دهان بهتر است توسط پزشک معالجه شوید.

◀ کم آوردن نفس

کم آوردن نفس در حال فعالیت‌های روزمره ممکن است علت‌های دیگری علاوه بر عملکرد ناصحیح کلیه‌ها داشته باشد اما در صورتیکه کلیه به درستی عمل نکند، مایعات زیادی از بدن روانه ریه‌ها می‌شود و عملکرد ریه را دچار مشکل می‌کند.

◀ پُف کردن چشم از علائم مشکل در کلیه‌ها است

یکی از اولین نشانه‌های عملکرد ضعیف کلیه، وجود پروتئین زیاد در ادار است که در نتیجه آن در اطراف چشم‌ها پُف ایجاد می‌شود. پُف اطراف چَشم‌ها در واقع نشان دهنده این واقعیت است که، کلیه مقدار زیادی از پروتئین‌های بدن را با ادار دفع می‌کند.

تست سلامت کلیه در خانه

اگر می‌خواهید از سلامت کلیه‌های خود اطمینان پیدا کنید، کافی است مواردی که در بالا به آنها اشاره کرده‌ایم را مورد بررسی قرار بدهید و اگر همچنین علائمی همچون 🟤تغییر رنگ و بو در ادرار، پف کردن چشم و یا مچ پا، خون در ادرار، ادرار دردناک، فشار خون بالا را نداشتید، که همه‌گی می‌توانند از علائم مشکل در کلیه باشند، کلیه‌های شما به درستی در حال کار کردن هستند.

برای تقویت کلیه‌ها چه باید کرد؟

کلیه‌‌ اندامی بسیار مهم است و مانند یک فیلتر طبیعی عمل می‌کند و آب و سموم اضافی را از خون خارج کرده و به کنترل فشار خون کمک می‌کند. پس بسیار حائز اهمیت است که به خوبی از آن‌ها مراقبت کنیم. در ادامه به لیستی از خوراکی‌هایی که به تقویت کلیه‌ها کمک می‌کند اشاره خواهیم کرد.

✅ نوشیدن آب

آب یک نوشیدنی سالم است که هیچ کالری، پروتئین، چربی و کربوهیدراتی ندارد. آبرسانی به بدن و هیدراته نگه داشتن آن فواید زیادی برای سلامتی دارد. مصرف روزانه 8 لیوان آب تصیه می‌شود و با این حال نباید در مصرف آب زیاده‌روی کنید.

بیشتر بخوانید: معرفی دستگاه تناسلی مرد و نکات مهم آن

✅ پیاز بخورید

پیاز حاوی فلاونوئیدها و کوئرستین است که از جمع شدن ترکیبات چرب در رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند.

✅ سیر و فواید فراوان

سیر حاوی خواص درمانی زیادی است که محققان به این نتیجه رسیده‌اند که سیر فواید بسیاری برای سلامتی بدن از جمله کلیه‌ها دارد.

✅ سیب و کاهش ابتلا به دیابت

سیب میوه‌ای پرطرفدار و شناخته شده است که حاوی خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به کاهش کلسترول بد و همچنین پایین آوردن احتمال ابتلا به بیماری قلبی، سرطان و دیابت کمک کند. از آنجایی که دیابت رابطه‌ی نزدیکی با نارسایی کلیوی دارد، مصرف سیب می‌تواند از شما در برابر مشکلات کلیوی محافظت کند.

✅ خوردن ماهی را فراموش نکنید

ماهی‌های چرب مثل سالمون منبع عالی پروتئین و اسیدهای چرب غیراشباع به شمار می‌روند. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف 🐠ماهی‌هایی که حاوی اسیدهای چرب غیراشباع هستند، می‌تواند سرعت پیشرفت بیماری کلیوی را کاهش دهد.

✅ آب لیمو

آب لیموترش حاوی ویتامین C و اسید سیتریک است که به حفظ سطح PH بدن کمک می‌کند و سلامت بدن را بهبود و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.

✅ هندوانه

هندوانه حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی شامل ویتامین سی، ویتامین آ، پتاسیم، منیزیم، ویتامین‌های ب ۱، ب ۵ و ب ۶ می‌شود. 🍉هندوانه سرشار از نوعی آنتی‌اکسیدان به نام لیکوپین است که با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و از این طریق از آسیب کلیوی جلوگیری می‌کند.

✅ روغن زیتون

روغن زیتون فواید مختلفی را برای سلامت انسان دارد و کلیه‌ها نیز از آنها بی‌بهره نیستند. روغن زیتون به کاهش کلسترول، تسکین درد مرتبط با سنگ کلیه و کاهش التهاب کمک می‌کند.

غذاهایی که به کلیه آسیب وارد می‌کند

به نقل از دانشمند بزرگ، ابوعلی سینا، هر چیزی کمش دارو است، متوسطش غذا است و زیادش سم است. این جمله را باید با طلا نوشت. مصرف زیاد برخی از مواد غذایی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد باعث آسیب به کلیه می‌شود. پس بهتر است مواردی که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد را با دقت و بدون مصرف زیاد استفاده کنید.

🔸گوشت قرمز

تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که گوشت قرمز زیادی مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که مقدار کمتری گوشت قرمز می‌خورند، بیشتر در معرض بیماری کلیوی قرار می‌گیرند. گوشت قرمز به علت اسید اوریک زیاد و اسیدیته کردن خون بر عملکرد کلیه اثر منفی می‌گذارد.

🔸نمک

مواد غذایی شور و پرنمک حاوی مقادیر زیادی سدیم است که می‌تواند فشارخون را افزایش دهد و منجر به آسیب به کلیه‌ها شود.

🔸میوه‌ها و خوراکی‌های حاوی پتاسیم را به اندازه مصرف کنید

مصرف بالای پتاسیم می‌تواند برای افرادی که ناراحتی کلیوی دارند، مضر باشد. خوراکی‌هایی مانند موز، سیب‌زمینی، آب‌پرتقال، زردآلو، لبنیات و … که حاوی مقدار زیادی پتاسیم هستند را به مقدار زیاد مصرف نکنید.

🔸سیگار نکشید

🚬استعمال دخانیات به رگ‌های خونی بدن آسیب می‌زند و باعث می‌شود سرعت جریان خون به کلیه‌ها کاهش پیدا کند.

🔸چاق نشوید

چاقی و اضافه وزن باعث بیماری‌هایی همچون دیابت و مشکلات قلبی می‌شود که این بیماری‌ها می‌توانند به صورت مستقیم بر عملکرد کلیه‌ها تاثیر منفی بگذارند.

تقویت کلیه ضعیف

ضعیف شدن کلیه یا به صورت صحیح‌تر نارسایی کلیه، می‌تواند به‌دلیل مشکلات در بافت و ساختار کلیه باشد یا در اثر بیماری در قسمت‌های دیگر بدن ایجاد شود. نارسایی کلیه به دلیل عملکرد و وظایف کلیه‌ها با مشکلات ادراری همراه است.

بخشی از درمان فرد مبتلا به نارسایی کلیه اصلاح سبک زندگی و عادت غذایی است. اگر شما دچار ضعف در کلیه شده‌اید، بهتر است در مصرف غذاهای حاوی گوش قرمز، حاوی فسفر زیاد، پتاسیم زیاد و پُر نمک هستند و در این مطلب به آنها اشاره کردیم، زیاده روی نکنید. 🟩ورزش کردن، نوشیدن آب به مقدار کافی، کنار گذاشتن سیگار و نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند بر سلامت کلیه‌های شما تاثیر مثبت داشته باشد.

عرقیات تقویت کننده کلیه

پاکسازی کلیه با آب چغندر

آب چغندر پر از آنتی‌اکسیدان‌هاست و اسیدیته ادرار را افزایش می‌دهد؛ این کمک می‌کند تا کلسیم کاهش یابد و احتمال ایجاد سنگ کلیه کاهش پیدا کند. چغندر باعث پاکسازی خون می‌شود که این امر باعث کمک و حمایت از کار کلیه‌ها شود.

چای زنجبیل

زنجبیل می‌تواند التهاب ناشی از بیماری کلیوی را کاهش و به پاکسازی کلیه کمک کند.

پاکسازی کلیه با گزنه

گیاه گزنه برای درمان بیماری‌های کلیوی مفید است و کمک می‌کند تا باکتری‌ها از دستگاه ادراری دفع شوند.

ترکیب طلایی زنیان و گردو برای رفع سردی کلیه

زنیان و گردو هر دو دارای طبع گرم و خشک می‌باشند. بهترین زمان مصرف زنیان و گردو در فصل زمستان می‌باشد. مصرف این ترکیب سبب گرمی بدن و به طور ویژه گرم شدن کلیه‌ها و از بین رفتن سردی آن‌ها می‌شود.

چای زردچوبه

یکی از مهم‌ترین علت‌های مشکلات کلیوی، فشار خون بالا است. زردچوبه به علت داشتن خواص شگفت‌انگیز می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود و از آسیب دیدن کلیه‌ها جلوگیری کند.