MCH در آزمایش خون چیست؟
همانطور که میدانید آزمایش خون یکی از راه های تشخیص مشکلات و از عواملی است که به پزشک در تصمیم گیری در مورد برنامه درمانی بیمار کمک می کند. آزمایش خون MCH یکی از مهمترین موارد در تشخیص کم خونی و سایر مشکلات سلامتی است. بیشتر اوقات شما این فاکتور را در نتایج برگه‌ی آزمایش خود دیده اید ولی هیچ اطلاعاتی درباره آن نداشتید . در این مقاله به بررسی این عامل می پردازیم و با مفهوم این تست آزمایشگاهی آشنا خواهید شد. معمولاً پس از انجام آزمایش، پاسخ برای بررسی به پزشک عمومی ارسال می شود.
MCH در آزمایش خون چیست ؟
(Mean corpuscular hemoglobin) MCH نشان دهنده میانگین میزان هموگلوبین در گلبول های قرمز بدن شما است. توجه داشته باشید که MCH با MCHC که میزان هموگلوبین در حجم مشخصی از گلبول های قرمز می باشد، متفاوت است. MCHC یکی دیگر از عوامل اندازه گیری هموگلوبین در گلبول های قرمز است. اما مقیاس MCH اندازه گلبول های قرمز را نشان می دهد.
یک معیار دیگر برای اندازه گیری هموگلوبین و گلبول های قرمز وجود دارد که حجم و اندازه گلبول های قرمز را می سنجد که به آن MCV می گوییم. اگر مقدار MCH در خون شما در محدوده غیر نرمال باشد، نگران کننده خواهد بود و آزمایشات دیگری برای بررسی کامل تجویز خواهد شد.
تکنسین آزمایشگاه ممکن است یک اسلاید خون محیطی از نمونه خون تهیه کند این کار برای مشاهده سلول های خونی شما زیر میکروسکوپ انجام می گیرد . همچنین، پزشک ممکن است اندازه گیری میزان فولات، آهن و ویتامین B12 را در خون شما درخواست نماید.
MCH بالا یا پایین می تواند باعث نگرانی های مختلفی شود. اما زمانی که مشکل پیدا شد، می توان آن را به راحتی برطرف کرد. در ادامه به نگرانی هایی می پردازیم که MCH بالا یا پایین می تواند برای پزشک ایجاد کند تا شما هم بهتر متوجه آزمایش خون خود شوید. برای درک مفهوم این آزمایش و دلیل درخواست آن، ابتدا باید بدانید هموگلوبین چیست. همچنین باید با عملکرد آن در خون آشنا شوید.
هموگلوبین چیست؟
هموگلوبین پروتئینی است که محتوای درون گلبول های قرمز را تشکیل می دهد. این پروتئین اکسیژن را از ریه ها به دیگر قسمت های بدن حمل می کند. در واقع، یک پروتئین حامل اکسیژن در خون است که به بدن کمک می کند تا از دی اکسید کربن اضافی رهایی یابد.
افزایش میزان هموگلوبین
سطوح بالای هموگلوبین می تواند یک اختلال خونی نادر به نام پلی سیتمی را نشان دهد .در پلی سیتمی،گلبول های قرمز بیش از اندازه تولید می شود . همین مشکل باعث غلیظ شدن خون می شود. اگر غلظت خون بالا باشد، احتمال دارد خون در بدن لخته می شود و این مشکل منجر به سکته می شود که در صورت عدم درمان این بیماری می تواند خطرناک باشد.
هموگلوبین بالا در خون می تواند ناشی از عادات سبک زندگی ناسالم مانند کم آبی بدن و مصرف سیگار باشد. همین وضعیت ممکن است به دلیل بیماری های قلبی و ریوی نیز رخ دهد هموگلوبین پایین در خون می تواند نشان دهنده انواع مختلف کم خونی باشد. کم خونی می تواند ناشی از فقر آهن، مشکلات بارداری، کمبود ویتامین B12، آنمی داسی شکل کم خونی آپلاستیک و کم خونی همولیتیک باشد.
تفاوت MCV و MCH در آزمایش خون چیست؟
MCV اندازه گلبول های قرمز را مشخص می کند و بر حسب فمتولیتر یا میکرون مکعب بیان می شوداما MCH میزان هموگلوبین در هر گلبول قرمز را نشان می دهد و با واحد پیکوگرم اندازه گیری می شود.
چه زمانی نیاز به انجام آزمایش MCH است؟
MCH یکی از فاکتورهای آزمایش شمارش کامل سلول های خونی یا CBC است.این آزمایش برای بررسی سلامت سلول های خونی شما انجام می شود. ممکن است در معاینه سالانه از شما خواسته شود که این آزمایش را انجام دهید. همچنین پس از هر مشکلی در بدن شما یکی از آزمایشاتی که اغلب درخواست می شود و به تشخیص کمک می کند آزمایش خون است.
در آزمایش CBC معمولا به MCH و همچنین MCHC و MCV توجه ویژه ای می شود. بخصوص در صورت بروز علائم کم خونی یا سوء تغذیه این توجه بیشتر می شود.
آزمایش MCH خون چگونه انجام می شود؟
تست MCH به عنوان بخشی از تست CBC محسوب می شود.یک نمونه خون وریدی برای آزمایش خون MCH مورد نیاز است. برای این کار یک خونگیری ساده از ورید آرنج یا ورید دیگری در بدن انجام می شود.
در نوزادان یا کودکان، از اسکالپ وین ( scalp vein) یا ست پروانه ای با سر سوزن های ظریف تر به منظور دسترسی بهتر به رگ جهت خونگیری استفاده می گردد..جمع آوری خون در یک لوله شیشه ای کوچک حاوی ضد انعقاد یا اسلاید یا نوار تست صورت می گیرد .
برای آزمایش خون MCH چه شرایطی لازم است؟
هنگامی که پزشک تصمیم می گیرد که شما آزمایش خون انجام دهید و MCH خون شما را بررسی کند، احتمالاً این سوال به ذهن شما خطور می کند که چگونه باید برای آن آماده شوید؟ آزمایش خونی که MCH را اندازه گیری می کند نیازی به آماده سازی ندارد. فقط باید به پزشک خود توضیح دهید که چه داروهایی مصرف می کنید. این به این دلیل است که برخی از داروها می توانند با سطوح MCH تداخل کنند و آنها را بالا یا پایین کنند. همچنین بارداری می تواند در تمام آزمایشات خون اختلال ایجاد کند. بنابراین، قبل از درخواست آزمایش ، معاینه توسط پزشک، گرفتن شرح حال کامل و معاینه فیزیکی دقیق لازم است.
مقدار طبیعی MCH در آزمایش خون چقدر است؟
تفسیر آزمایش خون MCH شامل موارد زیادی است. سطوح بالا یا پایین MCH در خون، تعیین کننده نوع درمان و تشخیص مشکل شما است. شاید اولین سوالی که به ذهن خطور کند این باشد که سطح طبیعی MCH در خون چقدر است؟
به طور متوسط، MCH خون باید بین 27.5 تا 32.2 پیکوگرم در هر گلبول قرمز باشد. البته فراموش نکنید که این مقدار برای زنان و مردان متفاوت است. از آنجایی که زنان در دوران قاعدگی خون از دست می دهند، سطح طبیعی MCH در خون طبیعی آنها کمی کمتر است که جای نگرانی ندارد و طبیعی است.
مقدار طبیعی MCH در آزمایش خون نوزادان و کودکان چقدر است؟
میزان طبیعی MCH برای نوزادان 32 تا 34 پیکوگرم است. دلیل اینکه کودک MCV و MCH پایینی دارد ممکن است به دلیل کمبود آهن دریافتی یا اختلال در جذب آهن از غذا یا مکمل ها باشد.
مقدار MCH در آزمایش خون قبل از ازدواج چقدر باید باشد؟
به طور کلی، میزان طبیعی MCH به طور متوسط بین 26 تا 33 پیکوگرم در هر گلبول قرمز است .
MCH در آزمایش خون بارداری چقدر باید باشد؟
برای زنان باردار، سطح ایده آل MCH در سه ماهه اول 30.2 و در سه ماهه آخر 28.8 است. سطوح پایین هموگلوبین خطرناک است. بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.
روش تفسیر آزمایش MCH خون چیست؟
این کار معمولا توسط پزشک انجام می شود. در ادامه، مقدار غیر طبیعی MCH را مورد بحث قرار خواهیم داد.
میزان پایین MCH در آزمایش خون
هنگامی که بدن هموگلوبین کافی تولید نمی کند، سطح MCH خون کمتر از حد طبیعی می شود. یکی از دلایل آن می تواند کم خونی میکروسیتیک باشد. کم خونی میکروسیتیک به این معنی است که اندازه سلول های خونی کوچکتر از حد طبیعی هستند.
یکی از علل این نوع کم خونی کاهش شدید آهن خون است. دو دلیل وجود دارد که پزشکان برای پایین بودن MCH متصور هستند: کم خونی ناشی ازتالاسمی یا کم خونی فقر آهن. اگر هر کدام از موارد زیر در مورد شما صدق کند، در معرض خطر ابتلا به کم خونی فقر آهن هستید:
- خونریزی دوران قاعدگی شما زیاد است و خون زیادی از دست می دهید .
- اگر بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو دارید
- اگر گیاه خوار یا خام گیاهخوار هستید. یا اگر غذاهای مصرفی شما حاوی مقدار کمی آهن هستند .
- تجربه خونریزی شدید یا غیر طبیعی به دلایل دیگر.
- سابقه جراحی معده
- بارداری
- تازه زایمان کرده اید
- اگر اخیراً تصادف کرده اید یا ضربه ای به شما وارد شده یا سکته یا جراحی داشته اید.
همچنین، اگر بدن شما گلبول های قرمز ناکارآمد تولید کند ، سطح MCH خون می تواند کاهش یابد. این وضعیت تالاسمی نامیده می شود که در آن میزان MCV و MCH در تالاسمی مینور پایین است. تالاسمی انواع مختلفی دارد که در آن بیماران با کم خونی دست و پنجه نرم می کنند. این بیماری ارثی (ژنتیکی) است و شما آن را از والدین خود و ژن هایی که از آنها به ارث می برید دریافت می کنید.
علائم کاهش MCH خون
اگر MCH خون شما پایین باشد، خون شما نسبت به یک فرد عادی اکسیژن کمتری خواهد داشت. این به این دلیل است که گلبول های قرمز شما حاوی هموگلوبین کمتری هستند.
قبلاً گفتیم که هموگلوبین حامل اکسیژن است. بنابراین وقتی کاهش می یابد ، اکسیژن خون شما نیز افت می کند.این مشکل شما را خسته و بی حوصله می کند. ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشید که در زیر به آنها اشاره کرده ایم:
- رنگ پریدگی و زرد شدن پوست
- تنگی نفس
- احساس درد قفسه سینه با فعالیت و ورزش
- ضعف جسمانی
- تپش قلب یا ضربان سریع قلب
- ناخن های شکننده و ریزش مو
- درد یا سوزش زبان
- توهم شنیداری
- میل به خوردن خاک یا یخ
- عدم توجه و تمرکز
- گرفتگی عضلات پا
تفسیر تشخیصی یک نتیجه MCH معمولاً با مقایسه آن با سایر شاخص های گلبول قرمز انجام می شود که شامل MCV، MCHC و RDW می شود. در مجموع، این شاخص های گلبول قرمز می توانند برای تشخیص و طبقه بندی انواع مختلف کم خونی استفاده شوند.
درمان پایین بودنMCH در آزمایش خون
نحوه درمان این علائم بستگی به علت بوجود آمدن این علائم دارد. پزشک ممکن است به شما توصیه کند :؛
- غذاهای غنی از آهن مصرف کنید
- قرص آهن بخورید
- ویتامین C را در رژیم غذایی خود بگنجانید
- از نوشیدن چای سیاه خودداری کنید (جذب آهن را کاهش می دهد)
در صورتی که دچار کاهش زیاد میزان MCH هستید احتمالا به دریافت آهن از راه وریدی نیاز دارید و یا ممکن است خون به شما تزریق شود.
اگر دچار کمبود آهن نیستید نیازی به مصرف مکمل آهن نیست.ممکن است برای بدن مفید واقع نشود و آسیب رسان هم باشد.
انواع غذاهای مفید برای کم خونی و فواید آنها
| ماده غذایی | خواص |
| عسل | گفته می شود که عسل نقش مهمی در تولید خون و تقسیم سلولی دارد. در صورت استفاده از این ماده غذایی، تولید سلول ها در کبد افزایش یافته و نتایج خوبی را مشاهده خواهید کرد. علاوه بر این، عسل دارای خواص بسیاری است که می تواند برای شما مفید باشد. |
| کنجد | در طب سنتی کنجد را یک غذای خون ساز می دانند. خوردن دو قاشق غذاخوری کنجد تصفیه شده با شام یا بعد از شام توصیه می شود. این غذا اثر معجزه آسایی خواهد داشت. |
| گوشت | گوشت سرشار از آهن و ویتامین های لازم برای تولید خون است. اگر به اندازه کافی گوشت بخورید، به کم خونی مبتلا نمی شوید. به جز کم خونی ارثی که علت آن ربطی به رژیم غذایی ندارد |
| مویز | کشمش یا مویز از جمله غذاهای توصیه شده برای درمان کم خونی هستند. اگر می خواهید از کم خونی پیشگیری کنید یا آن را درمان کنید، از این غذاها استفاده کنید. می توانید مویز را در جیب خود بگذارید و به عنوان میان وعده میل کنید. در ایجاد حس خوب در دهان موثر است و علاوه بر تامین انرژی، خواص مفیدی نیز دارد. |
رژیم غذایی خونساز برای MCH پایین چیست؟
در کنار بهترین غذاهایی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید، می توانید زندگی خود را تغییر دهید و به شیوه ای سالم زندگی کنید. به عنوان مثال، پیاده روی را بخشی مهم از برنامه خود قرار دهید. همچنین سعی کنید استعمال سیگار را ترک کنید و در معرض دود سیگار نباشید.
بالا بودن میزان MCH در آزمایش خون
MCH انعکاس دهنده MCV خون شما است. در واقع، اگر هموگلوبین شما بالا باشد، گلبول های قرمز خون شما بزرگتر از حد طبیعی خواهند بود. اگر تعداد گلبول های قرمز خون شما کم باشد، اندازه آنها نیز ممکن است بزرگتر از حد طبیعی باشد. به این بیماری کم خونی ماکروسیتیک می گویند. این نوع بیماری شایع است و اغلب در سنین بالا رخ می دهد. سبک زندگی و ژنتیک می تواند باعث افزایش MCH شود.
اگر بدن شما کمبود ویتامین B12 یا فولات داشته باشد، دچار کم خونی ماکروسیتی خواهید شد. ویتامین های گروه B به تولید گلبول های قرمز کمک می کنند. اگر هر یک از موارد زیر را دارید، ممکن است دچار این نوع کم خونی شوید:
- اگر معده شما نمی تواند ویتامین B12 را جذب کند
- اگر سابقه جراحی معده دارید
- اگر گیاه خوار یا خام گیاهخوار هستید. افرادی که رژیم گیاهخواری دارند کمبود ویتامین B12 دارند. زیرا این ویتامین در محصولات گیاهی موجود نیست .
- اگر بیماری خود ایمنی دارید.
عوامل دیگری که می توانند MCH را در آزمایش خون افزایش دهند عبارتند از:
- سندرم داون
- مصرف مشروبات الکلی
- کم کاری غده تیروئید
- سندرم میلودیسپلاستیک
- مشکلات کبدی
- سیگار کشیدن
برخی داروها می توانند MCH یا MCV شما را افزایش دهند. این داروها عبارتند از:
- ضد سرطان
- آنتی رتروویروس ها
- داروهای مدر یا ادرارآور
- ضد تشنج ها
- ضد التهاب ها
- داروهای دیابت
اگر MCH خون شما بالا است، باید دلیل آن را پیدا کنید. تیم درمان اقدامات لازم را برای شما انجام خواهد داد. این ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی باشد. پس از اتمام دوره درمان، پس از 6 ماه، نظارت مجدد و اندازه گیری این فاکتور خون ضروری است.
علائم افزایش MCH
افزایش MCH در خون ممکن است بدون علامت باشد. اما مشکل اینجاست که MCH بالا به این معنی است که مشکلی در بدن شما وجود دارد و گلبول های قرمز خون شما احتمالاً به درستی تقسیم نمی شوند. این مشکل می تواند باعث کم خونی شود زیرا تعداد گلبول های قرمز در خون کاهش می یابد. علائم کم خونی بسیار شبیه علائم سطوح پایین MCH است. یکی از شایع ترین علائم خستگی بسیار زیاد است. موارد دیگر عبارتند از:
- بی حسی یا گزگز در دست ها و پاها
- عدم تعادل
- ضعف عضلانی
- سردرگمی و از دست دادن حافظه
- افسردگی و اختلالات خلقی
- زبان قرمز، متورم یا صاف شده
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس سوزش در قلب
- مشکلات روده ای مانند اسهال
- کاهش اشتها و ازدست دادن وزن
درمان بالا بودن MCH خون
همانطور که درباره MCH پایین گفته شد، کاری که باید انجام دهید بستگی به علت بیماری دارد. با این حال، پزشک ممکن است روش های زیر را توصیه کند:
- تجویز ویتامین B12 (قرص یا تزریقی)
- دارویی که باعث این بیماری شده است را تغییر دهید یا دوز آن دارو را تغییر دهید
- قرص اسید فولیک مصرف کنید
چنانچه دچار کمبود ویتامین B12 هستید، باید توسط یک پزشک ویزیت شوید و سعی کنید درمان مناسب را هر چه سریع‌تر انجام دهید. در صورتی که برای مدت طولانی کمبود ویتامین B12 داشته باشید، خطر ابتلا به سرطان معده افزایش می‌یابد و همچنین ممکن است اعضایی مانند قلب، مغز، اعصاب، حافظه، لوله‌ی گوارش و استخوان ها آسیب ببینند.
برخی از علت‌های مقادیر بالا و پایین MCH
| عامل | علت |
| سوء مصرف الکل | بیماری سلیاک یا بیماری‌های التهابی روده همچون کرون یا کولیت اولسراتیو |
| هایپوتیروئیدی | گیاهخوار و یا خام گیاهخواری یا مصرف مواد غذایی با آهن کم. |
| سندروم میلودیسپلاستیک | خونریزی زیاد در دوران قاعدگی، پایین بودن شمارش سلول های خون (CBC) |
نتیجه گیری
بسته به اینکه نتیجه آزمایش MCH خون شما بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی باشد، مشکلات متفاوتی خواهید داشت و پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری را تجویز کند تا به ریشه‌یابی مشکل بپردازد.
آزمایش MCH خون جزو آزمایش‌های شمارش سلول های خونی ( (CBC ) است که در روتین آزمایشات چکاپ‌های کلی بدن جای دارد و بهتر است هر 6 ماه یکبار و یا سالانه انجام گیرد.
سوالات متداول
آیا باید قبل از آزمایش خون MCH ناشتا باشیم؟
برای انجام آزمایش MCH خون نیازی به رعایت شرایط ناشتا بودن نیست. شما می‌توانید هر زمانی که نیاز بود برای انجام آزمایش به آزمایشگاه مراجعه کنید
آزمایش MCH خون را چند وقت یک بار باید انجام داد؟
اگر نتیجه آزمایش MCH خون شما طبیعی نباشد، پزشک درمان مناسب را شروع کند و بعد از پایاندوره‌ی درمانی، دوباره آزمایش تکرار می شود. بطور کلی توصیه می شود آزمایشات خونی برای همه افراد سالانه درخواست شود .
هزینه انجام آزمایش MCH خون در سال 1403 چیست؟
آزمایش خون از جمله آزمایش‌های های ساده ای است که در آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود و هزینه‌ی بالایی ندارد. بیشتر بیمه‌ها هزینه این آزمایش را پوشش می‌دهند. و به صورت آزاد هم ، هزینه‌ای حدود ۲۰ هزار تومان میباشد
برای بررسی میزان MCH خون به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
این آزمایش یکی از آزمایشات اولیه است که توسط تمامی پزشکان درخواست می شود همچنین از آزمایشات چکاپ محسوب می شود.در صورت وجود مشکل در نتیجه آزمایش باید به متخصص خون و هماتولوژیست مربوطه مراجعه کنید.
MCH در آزمایش خون مخفف چیست؟
Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration، میانگین غلظت هموگلوبین سلولی.
ESR در آزمایش خون به چه معناست ؟
میزان رسوب گلبول های قرمز است که نتایج آن در تشخیص التهاب در بدن استفاده می شود.
آیا بالا بودن MCH در آزمایش خون خطرناک است؟
معمولاً نشانه کم خونی ماکروسیتیک است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های خونی بیش از حد بزرگ هستند که می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک در بدن باشد.
وزن متوسط هموگلوبین چقدر است؟
وزن مولکولی هموگلوبین تقریباً ۶۴۵۰۰ دالتون است.
تاثیر قرص آهن در آزمایش خون ازدواج چقدر است؟
اگر اخیراً غذاهای غنی از آهن خورده‌اید، مکمل آهن مصرف کرده‌اید یا تزریق خون داشته‌اید، می‌تواند نتایج آزمایش شما را تحت تأثیر قرار دهد و دید نادرستی از نیاز آهن شما به پزشک ارائه دهد.
در صورتی که اخیراً مواد غذایی غنی از آهن مصرف کرده، مکمل آهن مصرف نموده یا تزریق خون داشته باشید، این عوامل ممکن است بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند و اطلاعات نادرستی درباره نیاز آهن شما به پزشک ارائه دهند.
لیست پزشکان مرتبط:
اردشیر قوام زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران- حمید رضوانیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- فاضل الهیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بهروز غریبفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- غلامرضا توگهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بابک بهارفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- پارسا رستمیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- محمدامیر سرابیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (هماتولوژی انکولوژی بزرگسالان) | تهران
- الهام ظرافت فردفوق تخصص خون و سرطان و پیوند مغز استخوان (هماتولوژی و انکولوژی ) | تهران
- علیرضا قاضی زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
