آیا لرزش دست نشانه پارکینسون است ؟
آیا لرزش دست نشانه پارکینسون است؟
لرزش دست یکی از علائم شناخته شده بیماری پارکینسون است، اما باید توجه داشت که هر نوع لرزش دستی نشانه ابتلا به این بیماری نیست. لرزش می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و درک تفاوت‌های ظریف بین لرزش پارکینسونی و سایر انواع لرزش برای تشخیص صحیح بسیار مهم است. بیماری پارکینسون یک اختلال نورودژنراتیو است که در آن سلول‌های عصبی تولیدکننده دوپامین در مغز به تدریج از بین می‌روند و این امر منجر به بروز مشکلات حرکتی متعددی از جمله لرزش می‌شود. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
ویژگی‌های خاص لرزش پارکینسونی
لرزش در بیماری پارکینسون با ویژگی‌های منحصر به فردی مشخص می‌شود که آن را از سایر انواع لرزش متمایز می‌کند. اگرچه وجود لرزش به تنهایی برای تشخیص پارکینسون کافی نیست، اما شناخت این خصوصیات می‌تواند به تشخیص اولیه کمک کند. لرزش پارکینسونی معمولاً در حالت استراحت رخ می‌دهد، یعنی زمانی که فرد هیچ فعالیتی انجام نمی‌دهد و عضلات در حالت استراحت هستند. این نوع لرزش با انجام حرکت کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود و هنگام خواب نیز کمتر می‌شود.
یکی از ویژگی‌های بارز لرزش پارکینسونی، الگوی ریتمیک و موزون آن است. این لرزش به صورت آهسته و مداوم رخ می‌دهد و برخلاف سایر حرکات غیرارادی مانند تیک یا اسپاسم، دارای الگوی منظم و پایداری است. فرکانس این لرزش معمولاً بین ۳ تا ۵ هرتز است که با لرزش‌های خوش‌خیم و فیزیولوژیک متفاوت است.
لرزش پارکینسونی اغلب به صورت نامتقارن شروع می‌شود، یعنی ابتدا در یک سمت بدن رخ می‌دهد و با پیشرفت بیماری ممکن است به سمت دیگر نیز گسترش یابد. این ویژگی نامتقارن بودن، یکی از نشانه‌های مهمی است که پزشکان برای تشخیص پارکینسون به آن توجه می‌کنند.
شکل خاص لرزش در بیماری پارکینسون به “حرکت چرخاندن قرص” معروف است. در این نوع لرزش، به نظر می‌رسد فرد یک قرص را بین انگشت شست و سبابه خود می‌چرخاند. این لرزش معمولاً در انگشتان، به‌ویژه انگشت شست و سبابه بیشتر مشهود است و می‌تواند در دست‌ها، پاها، فک و حتی لب‌ها نیز رخ دهد.
سایر علل لرزش دست
لرزش دست می‌تواند ناشی از بیماری‌های متعددی باشد و صرفاً وجود لرزش نمی‌تواند تشخیص قطعی پارکینسون باشد. بیماری‌های عصبی مختلفی می‌توانند منجر به لرزش شوند که شامل مالتیپل اسکلروزیس (ام‌اس)، تیروئید پرکار، اختلالات کبد و کلیه، بیماری‌های روانپزشکی مانند افسردگی شدید، دیستونیک تومور، اسنشیال تومور، ضربه‌های مغزی، سکته مغزی، اختلالات اضطرابی، مصرف بیش از حد یا ترک الکل، مسمومیت با جیوه و حمله پانیک می‌شوند.
برخلاف لرزش پارکینسونی که در حالت استراحت رخ می‌دهد، لرزش حرکتی زمانی بروز می‌کند که فرد در حال انجام فعالیت ارادی است. این تفاوت در الگوی بروز لرزش می‌تواند به تشخیص افتراقی بین پارکینسون و سایر بیماری‌ها کمک کند. همچنین، لرزش‌های ناشی از اضطراب یا خستگی معمولاً موقتی هستند و با رفع عامل زمینه‌ای از بین می‌روند، در حالی که لرزش پارکینسونی پایدارتر است و به مرور زمان شدیدتر می‌شود.
علائم همراه در بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون فقط با لرزش مشخص نمی‌شود و علائم دیگری نیز دارد که به تشخیص صحیح کمک می‌کنند. تشخیص پارکینسون معمولاً زمانی داده می‌شود که دو یا بیشتر از علائم اصلی در فرد مشاهده شود، به‌ویژه اگر این علائم در یک سمت بدن بیشتر از سمت دیگر بروز کنند.
کندی حرکت یا برادی‌کینزی یکی از علائم مهم پارکینسون است که در آن سرعت عمل بیمار بسیار کم می‌شود. این کاهش سرعت می‌تواند در عضلات صورت نیز رخ دهد و منجر به صورت بی‌روح و ماسک‌مانند شود. همچنین، تعداد پلک زدن نیز کمتر می‌شود. سختی و خشکی عضلات (ریجیدیتی) نیز از علائم بارز پارکینسون است که می‌تواند حرکات روزمره را دشوار سازد.
اختلال در تعادل و مشکلات راه رفتن از دیگر علائم پارکینسون هستند که معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر بیماری بروز می‌کنند. این علائم حرکتی ممکن است با علائم غیرحرکتی مانند اختلالات خواب، از دست دادن حس بویایی، مشکلات شناختی، افسردگی و اضطراب همراه باشند.
تفاوت پارکینسون و پارکینسونیسم
لازم به ذکر است که علائم مشابه پارکینسون می‌توانند در شرایط دیگری نیز رخ دهند که به آن پارکینسونیسم گفته می‌شود. پارکینسونیسم اصطلاحی است که مجموعه‌ای از علائم حرکتی مشابه پارکینسون را توصیف می‌کند، اما علل مختلفی می‌تواند داشته باشد. بیماری پارکینسون شایع‌ترین علت پارکینسونیسم است، اما سایر شرایط مانند پارکینسونیسم ناشی از دارو، پارکینسونیسم عروقی و سندرم‌های پارکینسون پلاس نیز می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند.
اختلالات پارکینسون آتیپیک که به عنوان سندرم پارکینسون پلاس نیز شناخته می‌شوند، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به پارکینسونیسم را شامل می‌شوند. این اختلالات علاوه بر علائم اصلی پارکینسون، ویژگی‌های اضافی مانند زوال عقل، اختلال شناختی و اختلال عصب جمجمه‌ای نیز دارند و معمولاً سریع‌تر از بیماری پارکینسون پیشرفت می‌کنند.
نتیجه‌گیری
با توجه به اطلاعات ارائه شده، می‌توان گفت که اگرچه لرزش دست می‌تواند یکی از نشانه‌های بیماری پارکینسون باشد، اما هر نوع لرزشی نشانه این بیماری نیست. لرزش پارکینسونی ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از سایر انواع لرزش متمایز می‌کند، از جمله وقوع در حالت استراحت، الگوی ریتمیک، شروع نامتقارن و حرکت خاص “چرخاندن قرص”.
علاوه بر لرزش، بیماری پارکینسون با علائم دیگری مانند کندی حرکت، سختی عضلات و مشکلات تعادل نیز مشخص می‌شود. تشخیص دقیق این بیماری نیازمند بررسی دقیق علائم و معاینه توسط متخصص مغز و اعصاب است. در صورت مشاهده لرزش پایدار یا سایر علائم مشکوک، مراجعه به پزشک متخصص برای ارزیابی دقیق توصیه می‌شود تا تشخیص صحیح و درمان مناسب در صورت نیاز انجام شود.
منبع :
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
- فاطمه طاهریانمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژی) | تهران
