آیا تومور مغزی باعث تشنج می شود ؟
بله، تومور مغزی می‌تواند باعث تشنج شود.
تومور مغزی و ارتباط آن با تشنج
تومورهای مغزی به طور قابل توجهی می‌توانند باعث ایجاد تشنج شوند. مطالعات نشان می‌دهند که تشنج یکی از شایع‌ترین علائم در بیماران مبتلا به تومور مغزی است و در بسیاری از موارد، تشنج اولین علامت هشداردهنده‌ای است که به تشخیص تومور مغزی منجر می‌شود. این گزارش به بررسی ارتباط بین تومورهای مغزی و تشنج، مکانیسم‌های ایجاد آن، و راهکارهای مدیریت این عارضه می‌پردازد.این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
شیوع تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی
تشنج یکی از شایع‌ترین علائم بالینی در بیماران مبتلا به تومور مغزی است. میزان شیوع تشنج در این بیماران بسته به نوع و محل تومور متفاوت است:
- تقریباً ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به تومورهای مغزی اولیه و متاستاتیک، تشنج را تجربه می‌کنند.
- طبق برخی مطالعات، حدود ۶۰ درصد از بیماران مبتلا به تومور مغزی در مقطعی از بیماری خود تشنج را تجربه می‌کنند.
- در برخی منابع آمده است که تا ۸۰ درصد افراد مبتلا به تومور مغزی حداقل یک تشنج را در طول دوره بیماری تجربه می‌کنند.
شیوع تشنج بر اساس نوع تومور نیز متفاوت است:
- در گلیوم‌های با درجه پایین (کم‌خطرتر): بین ۶۰ تا ۱۰۰ درصد
- در گلیوبلاستوما‌ها (با درجه بالا): بین ۴۰ تا ۶۰ درصد
- در تومورهای نوروگلیال مانند DNETs و گانگلیوگلیوما‌ها: ۸۰ تا ۱۰۰ درصد
- در الیگودندروگلیوما‌ها: ۷۰ تا ۹۰ درصد
مکانیسم ایجاد تشنج در تومورهای مغزی
تشنج در اثر انفجار کوتاه‌مدت فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به تومور مغزی، چندین مکانیسم برای ایجاد تشنج وجود دارد:
۱. فعالیت بیش از حد نورون‌ها
هنگامی که صرع مربوط به تومور مغزی باشد، تشنج در اثر شلیک بیش از حد نورون‌های داخل و اطراف تومور ایجاد می‌شود. تومور می‌تواند بر نحوه انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی تأثیر بگذارد و موجب اختلال در این سیگنال‌ها شود.
۲. تغییرات در محیط اطراف تومور
مکانیسم‌های پاتوفیزیولوژیک دقیق تشنج‌های مرتبط با تومور هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما تئوری‌های مختلفی وجود دارد از جمله:
- تغییر در آمینواسیدهای اطراف تومور
- تغییر در متابولیسم منطقه‌ای
- تغییر در pH
- تغییر در بیان آنزیم‌ها و پروتئین‌های نورونی یا گلیال
- تغییر در فعالیت ایمونولوژیک
۳. تأثیر محل تومور
محل قرارگیری تومور نقش مهمی در احتمال بروز تشنج دارد. تومورهایی که نزدیک به سطح مغز (قشر مغز) هستند، احتمال بیشتری برای ایجاد تشنج دارند. به طور کلی، تومورهای واقع در قشر مغز یا مننژ بیشتر از تومورهای مخچه یا ساقه مغز باعث تشنج می‌شوند.
انواع تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی
تشنج‌های مرتبط با تومور مغزی می‌توانند به اشکال مختلفی بروز کنند:
۱. تشنج‌های موضعی (جزئی)
این نوع تشنج‌ها فقط بخشی از مغز را درگیر می‌کنند و شایع‌ترین نوع تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی هستند. تشنج‌های موضعی ساده در ۲۳ تا ۵۸ درصد موارد و تشنج‌های موضعی پیچیده در ۷ تا ۳۱ درصد موارد دیده می‌شوند.
۲. تشنج‌های ثانویه عمومی شده
این تشنج‌ها که با از دست دادن هوشیاری همراه هستند، در ۱۰ تا ۶۸ درصد بیماران مبتلا به تومور مغزی رخ می‌دهند. تشنج‌های عمومی اغلب به عنوان اولین هشدار در حدود نیمی از موارد مشاهده می‌شوند.
۳. تشنج‌های تونیک-کلونیک
این نوع تشنج‌ها با از دست دادن هوشیاری، سفت شدن عضلات و تشنج همراه هستند و می‌توانند توسط تومورهای مغزی ایجاد شوند.
علائم تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی
تشنج در هر فردی متفاوت است و می‌تواند از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. علائم تشنج می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آئورا (یک احساس ناگهانی و کوتاه مدت)
- تکان‌های کنترل نشده
- از دست دادن هوشیاری یا خیره شدن
- گیجی پس از تشنج
- افتادن روی زمین
- احساس دژاوو (آشناپنداری)
- بی‌حسی، گزگز یا احساس سوزش
- توهم
- جویدن لب‌ها یا گاز گرفتن زبان
- اختلال در تکلم و درک کلمات
- گریه یا خنده غیرارادی
- تعریق و گشاد شدن مردمک‌ها
- بی‌اختیاری
اهمیت تشنج در تشخیص و پیش‌آگهی تومور مغزی
تشنج نقش مهمی در تشخیص و پیش‌آگهی تومور مغزی دارد:
۱. تشنج به عنوان علامت هشداردهنده اولیه
تقریباً در نیمی از بیماران مبتلا به تومورهای مغزی، تومور در طی تصویربرداری پس از اولین تشنج تشخیص داده می‌شود. تشنج اغلب اولین علامت بالینی تومور مغزی است، حتی قبل از بروز سردرد که یکی دیگر از علائم شایع است.
۲. تشنج به عنوان نشانه پیش‌آگهی
وجود تشنج به عنوان علامت اولیه در بیماران مبتلا به تومور مغزی، یک فاکتور پیش‌آگهی مثبت برای بقا محسوب می‌شود، هم در گلیوم‌های با درجه پایین و هم در گلیوم‌های با درجه بالا.
۳. تشنج و پیشرفت بیماری
بازگشت یا بدتر شدن تشنج‌ها پس از درمان اولیه ضدتومور، نشان‌دهنده پیشرفت گلیوبلاستوما در حدود دو سوم بیماران است. در گلیوم‌های با درجه پایین، این ارتباط کمتر مشخص است.
مدیریت و درمان تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی
کنترل و پیشگیری از تشنج بخش مهمی از درمان بیماران مبتلا به تومور مغزی است:
۱. داروهای ضد تشنج
تشنج‌های مرتبط با تومور را می‌توان با داروهای ضد تشنج یا داروهای ضد صرع کنترل کرد. با توجه به میزان بالای فعالیت تشنجی در افراد مبتلا به برخی از انواع تومورهای مغزی، استفاده از این داروها به طور معمول استاندارد است.
۲. درمان‌های ضد تومور
هر یک از روش‌های کنترل تومور (جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی) به کنترل تشنج کمک می‌کند. با این حال، حدود یک سوم از بیماران مبتلا به صرع مرتبط با تومور مغزی، مقاومت دارویی به داروهای ضد تشنج نشان می‌دهند.
۳. تغییرات سبک زندگی
تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به کنترل تشنج کمک کند. تشخیص و مدیریت زودهنگام تشنج برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی مانند آسیب به سر ناشی از افتادن در طول تشنج مهم است.
نتیجه‌گیری
تومورهای مغزی بدون شک می‌توانند باعث تشنج شوند. تشنج یکی از شایع‌ترین علائم در بیماران مبتلا به تومور مغزی است و اغلب به عنوان اولین علامت هشداردهنده، نقش مهمی در تشخیص زودهنگام این بیماری دارد. میزان شیوع تشنج در بیماران مبتلا به تومور مغزی بسته به نوع، محل و درجه تومور متفاوت است، اما به طور میانگین بین ۴۰ تا ۸۰ درصد بیماران حداقل یک تشنج را در طول دوره بیماری تجربه می‌کنند.
مکانیسم‌های ایجاد تشنج در تومورهای مغزی پیچیده است و شامل فعالیت بیش از حد نورون‌ها، تغییرات در محیط اطراف تومور و تأثیر محل تومور می‌شود. مدیریت مؤثر تشنج در این بیماران مستلزم استفاده از داروهای ضد تشنج و درمان‌های ضد تومور است. درک بهتر ارتباط بین تومورهای مغزی و تشنج می‌تواند به بهبود تشخیص و درمان این بیماران کمک کند.
بنابراین، تشنج باید در افراد بسیار جدی گرفته شود، به ویژه اگر بدون سابقه قبلی صرع رخ دهد، زیرا می‌تواند نشانه‌ای از وجود تومور مغزی باشد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- فاطمه شعبانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
