زندگی نباتی چیست ؟ احتمال بازگشت از زندگی نباتی
در این مقاله، به بررسی دقیق حالت نباتی و مفاهیم مرتبط با آن خواهیم پرداخت. ما به تعریف دقیق زندگی نباتی، تمایز آن از کما، ارتباطش با مرگ مغزی، سطوح هوشیاری در این حالت، و احتمالات بازگشت به زندگی عادی در بیماران می‌پردازیم. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
زندگی نباتی، که به عنوان حالت ناآگاهی و بی‌پاسخ نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت عصبی خاص است که در آن بیماران دارای ساقه مغزی فعال هستند اما فاقد هوشیاری و عملکرد شناختی می‌باشند. این افراد دوره‌هایی از خواب و بیداری را تجربه می‌کنند، اما حتی در حالت بیداری، توانایی تعامل با دیگران یا محیط اطراف خود را ندارند. حالت نباتی می‌تواند بسیار دشوار و ناراحت‌کننده باشد، و اغلب احتمال بازگشت بیماران به وضعیت هوشیاری کامل و زندگی روزمره بسیار کم است.
برای فهم بهتر علل این شرایط، چگونگی تفاوت آن با کما و مرگ مغزی، و روش‌های تشخیص و درمان، ادامه این مقاله را دنبال کنید.
زندگی نباتی چیست؟ زندگی نباتی به چه صورت است؟
اصطلاح وضعیت نباتی (VS) از سال ۱۹۷۲ مطرح شده است. زندگی نباتی به معنای ادامه حیات و انجام تمامی فعالیت‌های بیولوژیکی یک موجود زنده به جز فعالیت‌های فکری و اجتماعی است. در واقع، VS نشان‌دهنده از دست دادن آگاهی فرد از محیط و خودش است که ناشی از اختلال در ارتباط بین قشر مغز و ساختارهای زیرین آن است.
سطح این اختلال توسط متخصصان مغز و اعصاب و مراقبت‌های ویژه با استفاده از نشانگان بالینی و مقیاس‌های استاندارد سنجیده می‌شود. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در علم پزشکی، هنوز روش‌های دقیق ابزاری برای سنجش هوشیاری وجود ندارد؛ اما مشخص است که عدم پاسخگویی به محرک‌های بیرونی، لزوماً به معنای نبود ادراک آگاهانه در این افراد نیست.
بنابراین، نمی‌توان با قطعیت ۱۰۰ درصدی گفت که آیا فردی که در وضعیت نباتی قرار دارد، قادر به درک گفتار دیگران است یا خیر، آیا زندگی درونی مستقلی دارد، آیا درک می‌کند، می‌بیند و می‌شنود، و سایر سوالات مشابه.
ویژگی های زندگی نباتی چیست؟
افرادی که در وضعیت ناآگاهی و بی‌پاسخ قرار دارند، آسیب‌های مغزی را تجربه کرده‌اند. این بیماران فاقد عملکردهای شناختی و تفکر هستند. با این حال، به دلیل فعالیت ساقه مغز، ممکن است نشانه‌های زیر را از خود بروز دهند:
- تنظیم خودکار تنفس و ضربان قلب بدون نیاز به دستگاه‌های پشتیبان
- باز و بسته کردن چشم‌ها به صورت خود به خود
- داشتن چرخه‌های منظم خواب و بیداری
- واکنش‌های رفلکسی پایه‌ای
- حرکت دادن چشم‌ها، پلک زدن، و اشک ریختن
- ابراز واکنش‌هایی مانند ناله کردن، غرغر کردن، و لبخند زدن
در مواردی که آسیب مغزی شدید و قطع ارتباط کامل بین رشته‌های مغزی رخ داده است، افراد در وضعیت نباتی قادر به انجام فعالیت‌های زیر نیستند:
- توانایی دنبال کردن اشیاء با چشم را ندارند.
- به صداها یا دستورات شفاهی واکنش نشان نمی‌دهند.
- امکان برقراری ارتباط از طریق چشمک زدن یا اشاره کردن را ندارند.
- قادر به انجام حرکات هدفمند و آگاهانه نیستند.
- نمی‌توانند با محیط پیرامون خود تعامل داشته باشند.
- قادر به نشان دادن کوچک‌ترین علائمی از احساسات و عواطف انسانی نیستند.
- هیچ نشانه‌ای از آگاهی از خود بروز نمی‌دهند.
سطح هوشیاری در زندگی نباتی: اغلب، مردم زندگی نباتی را با سکته مغزی، مرگ مغزی و کما اشتباه می‌گیرند؛ با این حال، وضعیت نباتی با این شرایط مشابه، تفاوت‌هایی دارد:
- حالت حداقل هوشیار : (Minimally conscious state) در این حالت، فرد به طور متناوب بین حالت‌های آگاهی و ناآگاهی نوسان می‌کند.
- کما (Coma) : فرد در کما نه بیدار است و نه آگاه. در مقابل، فرد در زندگی نباتی ممکن است بیدار باشد و چشمانش را باز نگه دارد.
- مرگ مغزی (Brain death) : مرگ مغزی زمانی رخ می‌دهد که آسیب به مغز و ساقه مغز به طور همزمان وجود داشته باشد و این وضعیت کاملاً برگشت‌ناپذیر است.
- سندرم قفل شدگی :(Locked-in syndrome) فرد در این حالت هوشیار و کاملاً آگاه است، اما به شدت فلج شده و قادر به صحبت کردن یا حرکت دادن بدن، زبان و چشم‌های خود نیست.
پزشکان چگونه می‌توانند هشیاری یا عدم هوشیاری افراد را تشخیص دهند؟
برای تشخیص هوشیاری یک فرد، باید نشانه‌هایی از قصد و اراده در رفتارهای او مشاهده شود. این نشانه‌ها دلالت بر ارتباط فرد با محیط پیرامون خود دارند:
- بیماران ممکن است قادر به باز و بسته کردن چشم‌ها و حرکت چشم‌ها باشند؛ با این حال، این حرکات هدفمند نیستند و به صورت تصادفی و غیرارادی انجام می‌شوند، بدون تأثیرپذیری از محرک‌های بیرونی. به عنوان مثال، اگر بیمار چشمانش را باز نگه دارد و شما یک شیء را جلوی چشمان او حرکت دهید، او آن شیء را با چشمانش دنبال نخواهد کرد.
- بیماران هیچ حرکت ارادی یا عمدی انجام نمی‌دهند. حرکاتی مانند ژست گرفتن یا تکان دادن اندام‌ها، تنها در پاسخ به محرک‌های شدید اتفاق می‌افتند. به عنوان مثال، افراد در وضعیت نباتی ممکن است در پاسخ به صداهای بلند، رفلکس‌های تعجب یا شوک نشان دهند. سایر حرکات، رفلکس‌های اولیه‌ای مانند مکیدن، جویدن، و بلعیدن هستند.
- این افراد قادر به صحبت کردن نیستند و هیچ کلمه‌ای بر زبان نمی‌آورند. صداهایی که از بیمار شنیده می‌شود، مانند غرغر کردن، صداهای ابتدایی هستند.
- در صورت دریافت دستورات شفاهی یا کتبی، بیماران هیچ پیروی یا واکنشی نشان نمی‌دهند.
- بیماران ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع باشند.
در نتیجه، بیماران هیچ آگاهی از محیط اطراف خود ندارند و تنها قلب و ریه‌های آن‌ها به دلیل فعالیت ساقه مغز به صورت غیرارادی و ناخودآگاه کار می‌کنند. به عبارت دیگر، آن‌ها توانایی حفظ فشار خون، عملکردهای قلبی و تنفسی را در سطحی که برای زنده ماندن و ادامه حیات لازم است، دارند.
این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص حالت بی‌هوشی و بدون پاسخ، معروف به حالت نباتی، معیارهای زیر را باید بررسی کرد:
- وجود یا نبود چرخه‌های خواب و بیداری
- توانایی بیان و درک زبان، یا فقدان آن
- آیا شواهدی از واکنش‌های پایدار، قابل تکرار، متمرکز یا ارادی به محرک‌های بصری، شنیداری، بویایی یا لمسی وجود دارد؟
- مشاهده ساقه مغزی سالم و بدون آسیب که عملکردهای حیاتی مانند فشار خون، ضربان قلب و تنفس را تنظیم می‌کند
برخی از این داده‌ها از طریق مشاهده مستقیم توسط یک متخصص مغز و اعصاب به دست می‌آیند، در حالی که برخی دیگر نیاز به انجام آزمایش‌های تخصصی، تصویربرداری و آزمون‌هایی برای سنجش سطح هوشیاری و آگاهی دارند. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- -EEG الکتروانسفالوگرام برای سنجش فعالیت الکتریکی مغز
- CTاسکن یا MRI برای ارزیابی آسیب‌های مغزی و ساقه مغزی
- PET اسکن برای ارزیابی عملکرد مغزی
- بررسی‌های واقعیت‌سنجی
چه مورادی می‌تواند باعث ایجاد حالت زندگی نباتی شود؟
به طور کلی، آسیب‌های شدید مغزی که ممکن است ناشی از بیماری‌ها، حوادث، مصرف برخی داروها، یا ضربات سنگین به سر باشند، می‌توانند به وضعیتی بی‌هوش و بدون پاسخ موسوم به حالت نباتی منجر شوند.
آسیب مغزی غیر ضربه ای و زندگی نباتی
این دسته از آسیب‌های مغزی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که مغز به دلیل نقص در جریان خون و اکسیژن، از دسترسی به میزان کافی اکسیژن محروم شده یا در اثر آسیب دیدگی بافت‌های مغزی باشد. عوامل موثر در این شرایط عبارتند از:
- مصرف بیش از حد مقدار تجویز شده داروها
- واکنش‌های شدید ناشی از داروها
- آنسفالیت یا التهاب مغز
- حملات قلبی
- مننژیت یا التهاب پرده‌های مغزی
- خطر غرق شدگی یا خفگی
- مسمومیت ناشی از مواد غذایی یا دارویی
- پارگی آنوریسم مغزی
- استنشاق دود ناشی از آتش‌سوزی
- سکته مغزی
زندگی نباتی در اثر آسیب مغزی تروماتیک (TBI)
آسیب‌های مغزی تروماتیک معمولاً ناشی از ضربات قوی و محکم به سر هستند. این نوع آسیب‌ها می‌توانند در موقعیت‌های زیر رخ دهند:
- تصادفات خودرویی شدید
- افتادن از ارتفاعات بلند
- حوادث کاری یا ورزشی
- حملات مغزی (استروک)
زندگی نباتی به دلیل آسیب مغزی پیشرونده
آسیب‌های مغزی می‌توانند به علت شرایط زیر در بدن رخ دهند:
- بیماری آلزایمر
- وجود تومورهای مغزی
- بیماری پارکینسون
آیا زندگی نباتی قابل درمان است؟ آیا درمان زندگی نباتی در طب سنتی وجود دارد؟
متأسفانه، هیچ درمان دارویی، سوزنی، سنتی یا خانگی مشخصی برای وضعیت نباتی وجود ندارد. به جای آن، تیم‌های پزشکی بر ارائه مراقبت‌های پشتیبانی تمرکز می‌کنند که هدف آن‌ها بهبود عملکرد مغزی است. بیماران به دقت برای هرگونه تغییر یا نشانه‌های بهبودی زیر نظر گرفته می‌شوند. علاوه بر این، پزشکان اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای جلوگیری از بروز عوارض احتمالی انجام می‌دهند، از جمله:
- پیشگیری از عفونت‌ها
- مقابله با پنومونی
- مراقبت در برابر نارسایی تنفسی
مراقبت‌های پشتیبانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نصب لوله تغذیه برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز بیمار
- تغییر دوره‌ای وضعیت بدن بیمار برای جلوگیری از زخم‌های فشاری
- انجام فیزیوتراپی برای حفظ انعطاف‌پذیری مفاصل
- مراقبت‌های پوستی
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- مدیریت عملکرد روده و مثانه
متخصصان ممکن است خانواده‌ها را تشویق کنند تا با انجام فعالیت‌های زیر، در تحریک حواس و القای واکنش‌ها به بیماران کمک کنند:
- صحبت کردن با بیمار در مورد موضوعات آشنا مانند خاطرات و علایق
- پخش موسیقی، تلویزیون یا فیلم‌های مورد علاقه
- نمایش عکس‌های خانوادگی
- آوردن گل‌ها، عطرها یا رایحه‌های مورد علاقه به اتاق بیمار
- لمس ملایم بدن، دست یا بازوی بیمار
درمان بیماران مبتلا به وضعیت نباتی معمولاً در بیمارستان‌های مراقبت ویژه انجام می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است به خانه‌های سالمندان یا مراکز مراقبت طولانی‌مدت منتقل شوند.
تفاوت مرگ مغزی و کما
همانطور که قبلاً ذکر شد، بسیاری از افراد تمایز بین کما، حالت نباتی و مرگ مغزی را نمی‌دانند و اغلب در توضیح تفاوت‌های بین این سه حالت دچار مشکل می‌شوند. ابتدا باید توجه داشته باشید که بیماران مبتلا به مرگ مغزی در واقع در کما نیستند، و بیمارانی که در کما هستند ممکن است در معرض خطر پیشرفت به سمت مرگ مغزی باشند.
مغز به عنوان یک عضو بسیار پیچیده، هر ثانیه فعالیت‌های اساسی، ضروری و بنیادین را انجام می‌دهد. مغز نه تنها فرآیندهای تفکر و حرکات ارادی را کنترل می‌کند، بلکه بر حرکات غیرارادی و دیگر عملکردهای حیاتی بدن نیز نظارت دارد.
این عملکردها شامل حواس پنجگانه (شنوایی، بویایی، بینایی و لامسه)، تنظیم دمای بدن، فشار خون، تنفس و ضربان قلب می‌شود. اگرچه قلب می‌تواند به صورت خودکار و بدون نیاز به مغز به تپش ادامه دهد. مغز همچنین در تولید هورمون‌هایی که بر عملکرد اندام‌های مختلف بدن نظارت دارند، نقش دارد. به عنوان مثال، تولید هورمون ضد ادرار (ADH) که در تغلیظ ادرار در کلیه‌ها نقش دارد و از دهیدراته شدن بدن جلوگیری می‌کند، در مغز صورت می‌گیرد.
مرگ مغزی
مرگ مغزی به معنای پایان دائمی و غیرقابل برگشت تمامی فعالیت‌های مغزی، از جمله فعالیت‌های ساقه مغز، تعریف می‌گردد. در حالت مرگ مغزی، هیچ امکانی برای بازگشت فرد به حیات عادی و افزایش سطح هوشیاری وجود ندارد. فرد مبتلا به مرگ مغزی دیگر چرخه‌های خواب و بیداری را تجربه نمی‌کند. تشخیص مرگ مغزی بر اساس معیارهای بالینی زیر امکان‌پذیر است:
توقف کامل فعالیت‌های مغزی، به این معنا که هیچگونه واکنش رفتاری یا بازتابی در بالای نخاع مشاهده نمی‌شود.
توقف کامل فعالیت‌های ساقه مغزی، که شامل عدم فعالیت مردمک‌های چشم، نبود پاسخ‌های چشمی، فقدان حس در صورت و عدم وجود پاسخ‌های حرکتی، نبود سرفه و رفلکس‌های تهوع می‌باشد.
وضعیت کامل آپنه، به این معنی که بیمار هیچگونه تنفس خودبه‌خودی را در پاسخ به محرک‌های هیپرکربیک نشان نمی‌دهد.
بیشتر بخوانید:
آیا آسپرین باعث خونریزی مغزی می‌شود؟
اگر نیاز به توضیحات بیشتری دارید یا سوالات دیگری در زمینه پزشکی دارید، لطفاً اطلاع دهید.
کما
کما یک وضعیت نارسایی مغزی عمومی است که با کاهش شدید سطح هوشیاری مشخص می‌شود. اگرچه ظاهراً شبیه به خواب است، اما از نظر فیزیولوژیکی با خواب تفاوت‌های عمده‌ای دارد. خواب با فعالیت الکتریکی منظم و پیچیده مغز همراه است و به راحتی قابل برگشت است، در حالی که کما نشان‌دهنده کاهش فعالیت الکتریکی مغز و نقص عصبی است و با تحریک نیز به سادگی قابل برگشت نیست.
در حالت کما، بیمار هیچ درکی از محیط اطراف ندارد، اما امکان بازگشت به بیداری و افزایش سطح هوشیاری وجود دارد. آسیب‌های جدی به هر دو نیمکره مغز یا ساقه مغز می‌توانند منجر به کما شوند. علل کما را می‌توان به دو دسته ساختاری (مانند ضربه، خونریزی و سکته مغزی) و سمی/متابولیک (مانند مصرف بیش از حد دارو و کمبود اکسیژن) تقسیم کرد.
یک بیمار کما عمیق معمولاً به مراقبت‌های بیمارستانی نیاز دارد، در حالی که بیماران در حالت نباتی ممکن است در خانه مراقبت شوند. بیماران در حالت نباتی نسبت به بیماران کمای عمیق، عملکرد مغزی پایین‌تری دارند. گاهی اوقات، کما می‌تواند به عنوان یک واکنش دفاعی مغز برای کاهش فعالیت‌های فیزیولوژیکی و محافظت از خود عمل کند.
بیماران کما از نظر قانونی زنده هستند و دارای علائم عصبی می‌باشند. فعالیت مغزی در این بیماران متغیر است و معاینات بالینی گسترده‌ای برای بررسی واکنش‌های الکتریکی مغز به محرک‌های خارجی انجام می‌شود.
زندگی نباتی
حالت نباتی پایدار یک وضعیت مزمن است که معمولاً در پی کما رخ می‌دهد. این حالت شامل بازگشت نشانه‌های بیداری مانند باز شدن چشم‌ها، داشتن چرخه‌های منظم خواب و بیداری، و وجود حرکات رفلکسی مانند مکیدن، واکنش‌های چهره‌ای و چنگ زدن است، اما همراه با نبود کامل فعالیت‌های شناختی یا ذهنی. حالت نباتی از عملکرد سالم ساقه مغز و بخش‌های عمیق‌تر مغز مانند قشر زیرین ناشی می‌شود، بدون اینکه فعالیت‌های مغزی معمول وجود داشته باشد.
حالت نباتی پایدار به بیمارانی اطلاق می‌شود که پس از آسیب مغزی شدید، برای مدت‌های طولانی (گاهی اوقات سال‌ها) بدون هیچ نشانه‌ای از بهبود فعالیت‌های ذهنی بیرونی، زنده می‌مانند. این بیماران گرچه بیدار به نظر می‌رسند و دارای چرخه‌های خواب و بیداری هستند، اما هیچ تعامل معناداری با محیط اطراف خود ندارند. احتمال بازگشت به هوشیاری پس از یک سال در حالت نباتی بسیار کم است.
عوارض زندگی نباتی
بیماران در حالت نباتی به دلیل کم تحرکی شدید، مستعد ابتلا به انقباضات مفصلی، زخم‌های فشاری و پنومونی احتقانی هستند. استفاده مداوم از کاتتر برای تخلیه مثانه می‌تواند خطر عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش دهد، که می‌تواند به پیلونفریت یا اوروسپسیس منجر شود. این عوارض جانبی می‌توانند خطر مرگ را برای بیمار افزایش دهند. مرگ ناگهانی در بیماران حالت نباتی یک امکان واقعی است. با این حال، مراقبت دقیق، اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از زخم‌های فشاری و درمان‌های حمایتی منظم می‌توانند به پیشگیری از عوارض جدی‌تر کمک کرده و به افزایش طول عمر بیمار کمک کنند.
پیش آگاهی و پیشگیری از زندگی نباتی
نتایج حالت نباتی (VS) به عواملی چون دلیل بروز آسیب، سن بیمار، مدت زمان گذرانده شده در کما و دوره‌ای که بیمار در حالت هوشیاری رویشی قرار داشته، بستگی دارد. در بیماران جوان‌تر، احتمال بازگشت فعالیت‌های حرکتی بیشتر است. با این حال، سطح عملکرد قشرهای مغزی به ندرت به وضعیت پیش از وقوع حالت نباتی بازمی‌گردد و اغلب، ناتوانی‌های شدید ذهنی و جسمی پدیدار می‌شوند.
برای پیشگیری از ورود به حالت نباتی، اقداماتی برای جلوگیری از آسیب‌های مغزی تروماتیک (TBI)، حوادث عروقی، مسمومیت‌های خارجی، عفونت‌های عصبی و تصحیح به موقع اختلالات متابولیکی ضروری است.
زندگی نباتی در دوران بارداری
آسیب‌های مغزی که به وضعیت بی‌هوشی و بدون پاسخ منجر می‌شوند، می‌توانند بر هر فردی تأثیر بگذارند. در صورت وقوع چنین حالتی در طول بارداری، ارزیابی دقیق وضعیت سلامت مادر و جنین ضروری است. اغلب، جنین بدون هیچ مشکلی به دنیا می‌آید، اما ممکن است مادر همچنان در وضعیت نباتی باقی بماند و به سطح هوشیاری قبلی خود بازنگردد.
تصمیم‌گیری اعضای خانواده
افرادی که در وضعیت نباتی قرار دارند، ممکن است برای دهه‌ها زنده بمانند، اگرچه بسیاری از آن‌ها تنها چند سال پس از ورود به این حالت زنده می‌مانند. به عنوان یک عضو خانواده، شما ممکن است با تصمیم‌گیری‌های مهمی در مورد مراقبت از این بیماران روبرو شوید:
- یافتن یک خانه سالمندان یا مرکز مراقبتی مناسب
- بررسی جوانب مالی مراقبت‌های طولانی مدت
- تصمیم‌گیری در مورد استفاده از وسایل حمایتی زندگی مانند دستگاه‌های تنفس مصنوعی، لوله‌های تغذیه و سایر اقدامات حیاتی
- تصمیم‌گیری درباره اهدای اعضای بیمار
پیش‌بینی وضعیت افراد در زندگی نباتی
بیمارانی که در وضعیت بی‌هوشی و بدون پاسخ قرار دارند، ممکن است به حالتی با آگاهی محدود و پایدار رسیده و از حالت نباتی خارج شوند. در حالی که برخی از بیماران به تدریج به هوشیاری بازمی‌گردند، برخی دیگر ممکن است به تدریج تمامی عملکردهای مغزی خود را از دست بدهند. پیش‌بینی دقیق اینکه چه کسی بهبود خواهد یافت و چه کسی در همان وضعیت باقی خواهد ماند، امکان‌پذیر نیست. فاکتورهای مؤثر بر بهبودی بیمار عبارتند از:
- نوع و شدت آسیب
- سن بیمار
- مدت زمانی که بیمار در حالت نباتی بوده است
- مدت زمان کما و بی‌هوشی قبلی
وقتی وضعیت بی‌هوشی و بدون پاسخ بیش از ۴ هفته ادامه یابد، به آن حالت نباتی پایدار (PVS) گفته می‌شود. تقریبا ۵۰٪ از افراد مبتلا به آسیب مغزی تروماتیک (TBI) که یک ماه در وضعیت بی‌هوشی و بدون پاسخ باقی می‌مانند، هوشیاری خود را بازمی‌یابند. بهبودی برای افرادی که دچار بیماری یا آسیب مغزی غیرتروماتیک هستند، ممکن است دشوارتر باشد.اگر حالت نباتی به دلایل زیر ایجاد شده باشد، به عنوان PVS تلقی می‌شود:
- بیش از ۶ ماه به دلیل آسیب مغزی غیرتروماتیک ادامه داشته باشد.
- بیش از ۱۲ ماه به دلیل TBI ادامه داشته باشد.
افرادی که پس از مدت زمان طولانی به هوش می‌آیند، ممکن است به دلیل آسیب دیدگی مغزی با ناتوانی‌های شدید مواجه شوند.
بعد از زندگی نباتی چه انتظاری باید داشت؟
اولین علائم بهبود ممکن است شامل انجام دستورات ساده توسط بیمار باشد، مانند فشردن دست کسی. بیمار ممکن است با حرکت دادن سر یا دست زدن به اشیاء و اشاره کردن، تلاش به برقراری ارتباط نماید. پیشرفت در بهبودی ممکن است متوقف شود و سپس از سر گرفته شود. کیفیت بهبودی می‌تواند بین افراد متفاوت باشد. پس از یک ارزیابی دقیق توسط متخصص مغز و اعصاب، پزشک می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره وضعیت کلی بیمار و اقدامات کمکی مورد نیاز ارائه دهد.
پرسش و پاسخ های رایج در حوزهی زندگی نباتی
1.سطح هوشیاری زندگی نباتی چند است؟ سطح هوشیاری در حالت نباتی می‌تواند بر اساس شرایط خاص هر بیمار متغیر باشد. تعیین دقیق وضعیت نیازمند معاینه توسط پزشک و انجام تست‌ها و آزمایش‌های مختلف است.
2. بیرون امدن از زندگی نباتی چه علائمی دارد ؟ اولین علائم بهبودی ممکن است شامل اجرای دستورات ساده توسط بیمار باشد، نظیر فشردن دست یک همراه. بیماران همچنین ممکن است با حرکت دادن سر یا اشاره کردن به اشیاء، تلاش در ارتباط برقرار کردن داشته باشند.
3. ایا زندگی نباتی قابل درمان است؟ به طور خوشبینانه، حالت نباتی می‌تواند قابل برگشت باشد و سطح هوشیاری بیمار ممکن است بهبود یابد.
4. زندگی نباتی بعد از سکته مغزی چگونه است؟ کیفیت زندگی در حالت نباتی و علائم حیاتی بیمار به میزان آسیب وارد شده به مغز و ساقه مغزی او وابسته است.
5. زندگی نباتی تا چه زمانی ادامه دارد؟ پاسخ مشخصی برای این پرسش نمی‌توان ارائه داد. تشخیص دقیق‌تر نیازمند معاینه توسط پزشک متخصص و انجام آزمایشات است. وجود احتمالی است که بیمار از حالت نباتی خارج نشود.
6. چه تفاوتی بین زندگی نباتی با مرگ مغزی می باشد؟ در موارد مرگ مغزی، تمام فعالیت‌های مغزی و ساقه مغز به طور کامل متوقف شده و هیچ امکانی برای بازگشت به حیات نیست. اما در حالت نباتی، فعالیت‌های مغزی و ساقه مغز همچنان ادامه دارد و احتمال بازگشت به وضعیت عادی زندگی وجود دارد.
7. زندگی نباتی تا چه زمانی میکشد؟ برای پاسخ به این سوال که زندگی نباتی چه مدت زمانی می‌تواند ادامه یابد، باید اشاره کرد که تشخیص دقیق‌تر نیازمند معاینه توسط پزشک متخصص و انجام آزمایشات است. همچنین امکان دارد که بیمار هیچ‌گاه از این وضعیت بهبود نیابد.
8. بیمار زندگی نباتی چه ویژگی های دارد؟ بیماران در حالت نباتی علائم حیاتی اساسی مانند تنفس منظم، چرخه‌های خواب و بیداری، ضربان قلب و فشار خون را حفظ می‌کنند؛ با این حال، آن‌ها به محرک‌های محیطی یا خارجی واکنش نشان نمی‌دهند.
۹. آیا زندگی نباتی بعد از کما ادامه دارد؟ حالت نباتی و کما دارای تفاوت‌هایی هستند که در متن به آن‌ها پرداخته شده است.
10. آیا این ممکن است بیمار بهبود نیابد؟ با تأسف، در بسیاری از موارد، احتمال بهبودی بیماران کم است. تصمیم‌گیری در مورد روش‌های درمانی باید با مشورت پزشکان و خانواده بیمار صورت گیرد.
سخن پایانی
وضعیت ناآگاهی و بی‌پاسخی نشان‌دهنده مرگ مغزی نیست. بیماران در این حالت همچنان دارای فعالیت ساقه مغزی و چرخه‌های منظم خواب و بیداری هستند، اما نسبت به محیط پیرامون خود بی‌اگاهی دارند و قادر به تعامل نیستند. این شرایط معمولاً پس از دوره‌ای از کما رخ می‌دهد. درمان بیشتر شامل حمایت‌های پزشکی است و میزان بهبودی به شدت آسیب دیدگی مغز بستگی دارد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- ساناز معصومیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- پریسا رضاییمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژیست) | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
