داروی کلرفنیرامین چیست؟ کاربرد، نحوه مصرف و عوارض آن
کلرفنیرامین، دارویی است که به عنوان دارویی مؤثر برای مقابله با طیف گسترده‌ای از حساسیت‌ها شناخته می‌شود. این داروی پرکاربرد در قالب‌های مختلفی در داروخانه‌ها موجود است و پزشکان آن را برای تسکین علائم آلرژیک تجویز می‌کنند. اگر به دنبال اطلاعاتی جامع درباره این دارو هستید، این مقاله را از دست ندهید.
کلرفنیرامین چیست و چه کاربردی دارد؟
کلرفنیرامین نوعی ماده ضد حساسیت است که برای کاهش علائم شدید آلرژی، تب یونجه و سرماخوردگی به کار می‌رود. از جمله مهم‌ترین کاربردهای کلرفنیرامین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبریزش بینی آلرژیک
- التیام علائم ناشی از سرماخوردگی
- کهیر
- آنژیوادم
- واکنش‌های آنافیلاکتیک
- خارش
- ملتحمه آلرژیک
نحوه عملکرد و مکانیسم اثر کلرفنیرامین
کلرفنیرامین با مهار یک ماده شیمیایی به نام هیستامین که بدن در هنگام مواجهه با آلرژن‌ها آزاد می‌کند، عمل می‌کند. هیستامین مسئول ایجاد بسیاری از علائم آلرژیک مانند خارش، قرمزی و تورم است. علاوه بر این، کلرفنیرامین با کاهش فعالیت یک ماده شیمیایی دیگر به نام استیل کولین، به خشک شدن ترشحات بینی و چشم کمک می‌کند.
نحوه مصرف داروی کلرفنیرامین
- اگر تصمیم به استفاده از داروی بدون نسخه برای درمان علائم آلرژی گرفته‌اید، حتماً قبل از مصرف، دستورالعمل‌های نوشته شده روی بسته‌بندی را به دقت مطالعه کنید.
- اگر داروی شما توسط پزشک تجویز شده است:
- دقیقاً همان‌طور که پزشک تجویز کرده است، دارو را مصرف کنید.
- قرص، کپسول یا مایع دارو را می‌توانید همراه با غذا یا به تنهایی مصرف کنید.
- اگر از کپسول‌های با انتشار طولانی استفاده می‌کنید، آن‌ها را کامل ببلعید. خرد کردن، جویدن یا شکستن این نوع کپسول‌ها ممنوع است.
- در صورت استفاده از شکل مایع دارو، از یک قاشق مخصوص اندازه‌گیری دارو استفاده کنید. از قاشق‌های معمولی استفاده نکنید.
- اگر شکل مایع دارو به صورت سوسپانسیون است، قبل از هر بار مصرف، بطری را به خوبی تکان دهید تا دارو به طور یکنواخت مخلوط شود.
- دوز مناسب برای شما توسط پزشک یا بر اساس سن، شرایط پزشکی و پاسخ بدن شما به دارو تعیین می‌شود.
- از افزایش خودسرانه دوز دارو خودداری کنید.
- در صورت ادامه یا تشدید علائم، یا اگر فکر می‌کنید مشکل جدی‌تری دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
انواع و دوزهای معمول کلرفنیرامین:
- قرص: معمولاً در اندازه‌های ۴، ۸ و ۱۲ میلی‌گرم موجود است.
- شربت: ۲ میلی‌گرم در ۵ میلی‌لیتر
دوز مصرفی برای درمان رینیت آلرژیک:
- قرص یا شربت: معمولاً ۴ میلی‌گرم هر ۴ تا ۶ ساعت یکبار تجویز می‌شود. حداکثر دوز مصرفی در طول روز نباید از ۲۴ میلی‌گرم بیشتر شود.
- قرص‌های با انتشار طولانی مدت: ۸ میلی‌گرم هر ۸ تا ۱۲ ساعت یکبار یا ۱۲ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت یکبار. حداکثر دوز مصرفی در طول روز نباید از ۲۴ میلی‌گرم بیشتر شود.
- کپسول‌های با انتشار طولانی مدت: معمولاً ۱۲ میلی‌گرم در روز مصرف می‌شود. حداکثر دوز مصرفی در روز نباید از ۲۴ میلی‌گرم بیشتر شود.
- کپسول‌های با ماندگاری آزاد و طولانی مدت: ۸ تا ۱۲ میلی‌گرم هر ۸ تا ۱۲ ساعت یکبار. حداکثر دوز مصرفی در طول روز ۱۶ تا ۲۴ میلی‌گرم است.
اوردوز با کلرفنیرامین
اگر اشتباها مقدار زیادی از این دارو را مصرف کردید و علائمی مانند دشواری در تنفس یا از دست دادن هوشیاری در شما بروز کرد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد دارو عبارتند از:
- گشاد شدن مردمک چشم
- احساس گرما در بدن و گرگرفتگی
- تب بالا
- توهم
- احساس ضعف
- لرزش غیرارادی
- سفتی و کشیدگی عضلات
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
در صورتی که دوز دارو را فراموش کردید:
به محض اینکه متوجه شدید دوز دارو را فراموش کرده‌اید، آن را مصرف کنید.
اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش شده صرف‌نظر کنید و به برنامه دارویی خود ادامه دهید.
هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دوز بعدی را دو برابر مصرف نکنید.
عوارض جانبی احتمالی کلرفنیرامین
- خواب آلودگی
- احساس سرگیجه و گیجی
- یبوست
- ناراحتی معده
- تاری دید
- خشکی دهان، بینی و گلو
برای رفع خشکی دهان می‌توانید آب نبات سفت یا چیپس یخ (بدون قند) را در دهان خود بگردانید؛ آدامس بدون قند بجوید و یا آب بنوشید.
نکته مهم: اگر از نوعی از این دارو استفاده می‌کنید که به تدریج در بدن آزاد محصول با ماندگاری آزاد) می‌شود، ممکن است پوسته خالی قرص را در مدفوع خود مشاهده کنید. این امر کاملاً طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد.
پزشک شما پس از بررسی شرایط شما، به این نتیجه رسیده است که مزایای استفاده از این دارو بیشتر از عوارض جانبی احتمالی آن است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جدی را تجربه نمی‌کنند.
عوارض جانبی جدی
در صورت مشاهده هرگونه عارضه جانبی وخیم، بدون فوت وقت به پزشک خود اطلاع دهید. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات ذهنی و خلقی (مانند بی قراری، گیجی)
- مشکل در ادرار کردن
- ضربان قلب سریع و نامنظم
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، مانند تشنج، سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
اگر به این دارو حساسیت دارید یا سابقه آلرژی به داروهای مشابه مانند دگزکلروفنیرامین دارید، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
موارد احتیاط در مصرف داروی کلرفنیرامین
پیش از استفاده از این دارو، پزشک یا داروساز را در جریان تمام مشکلات سلامتی خود قرار دهید. این موارد شامل موارد زیر است:
- مشکلات تنفسی (مانند آسم، آمفیزم)
- گلوکوم (آب سیاه)
- مشکلات قلبی
- فشار خون بالا
- بیماری کبد
- تشنج
- مشکلات معده و روده (مانند زخم، انسداد)
- تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)
- مشکل در ادرار کردن (مانند بزرگ شدن پروستات)
هشدارها
- این دارو می‌تواند باعث سرگیجه، خواب‌آلودگی و تاری دید شود.
- برای پیشگیری از سرگیجه ناگهانی، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا درازکش، آهسته بلند شوید.
- محلول‌های خوراکی این دارو ممکن است حاوی قند، الکل یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام باشد.
- اگر به دیابت، بیماری کبدی، حساسیت به الکل، فنیل‌کتونوری یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدودیت مصرف برخی مواد غذایی دارد مبتلا هستید، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
- قبل از هرگونه عمل جراحی، لیست کاملی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (از جمله داروهای گیاهی و مکمل‌ها) را در اختیار پزشک یا دندانپزشک خود قرار دهید.
- افراد مسن و کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس‌تر باشند. در کودکان خردسال، این دارو ممکن است به جای خواب‌آلودگی، باعث بیش‌فعالی شود.
- زنان باردار باید تنها در صورت لزوم و با تجویز پزشک از این دارو استفاده کنند.
- این دارو ممکن است وارد شیر مادر شود. پیش از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی
این دارو ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد و اثربخشی آن‌ها را کاهش یا افزایش دهد یا خطر عوارض جانبی را بالا ببرد.
لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها) را تهیه کرده و آن را با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید.
بدون مشورت با پزشک، دوز دارو را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید.
برخی داروها ممکن است بر اثر مصرف همزمان با این دارو، عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهند یا عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کنند. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهایی که روی پوست استفاده می‌شوند و حاوی آنتی‌هیستامین هستند (مانند کرم دیفن هیدرامین، پماد، اسپری) ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند.
- اگر از داروهای دیگری استفاده می‌کنید که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، مانند داروهای ضد سرفه، آرام‌بخش‌ها، داروهای خواب‌آور، شل‌کننده‌های عضلانی یا سایر داروهای ضد حساسیت، حتماً پزشک یا داروساز خود را مطلع سازید.
- الکل، ماری‌جوانا و برخی داروهای گیاهی نیز ممکن است اثرات این دارو را تشدید کنند.
- کلرفنیرامین بسیار شبیه به یک داروی دیگر به نام دکلسفارنیرامین است. از مصرف همزمان این دو دارو خودداری کنید.
- این دارو ممکن است نتایج برخی آزمایش‌های پزشکی، مانند تست‌های آلرژی پوستی، را تحت تاثیر قرار داده و به ایجاد نتایج نادرست منجر شود.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
اگر پزشک برای شما کلرفنیرامین تجویز کرده است، در هنگام مصرف آن، حتما دستورالعمل‌های پزشک را به دقت دنبال کرده و در صورت داشتن هرگونه سوال با او مشورت کنید.