علت و علائم تشخیص ورم معده + روش درمان
گاستریت یا ورم معده یک مشکل متاسفانه رایج است که می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز شما را مورد هجوم قرار دهد. احساس تهوع، درد معده و سوزش در منطقه سینه و گلو از جمله نشانه‌هایی هستند که به دنبال آن پدید می‌آید.
اگر به ورم معده مبتلا شده‌اید، روش‌های درمان در منزل می‌توانند برای شما مفید باشند. در این مقاله، قصد داریم با معرفی ورم معده، انواع و علل مربوط به آن، علائم و همچنین روش‌های درمانی، شما را به راه حل‌ها نزدیک کنیم. در این مطلب سعی می‌کنیم به سوالاتی همچون علت ورم معده بعد از غذا، داروی ورم معده و بهترین قرص برای ورم معده پاسخ دهیم. لطفاً تا انتهای مقاله با ما همراه شوید.
ورم معده به چه چیزی اطلاق می‌شود؟
ورم معده یا گاستریت به التهاب یا تورم لایه داخلی معده اطلاق می‌شود. این وضعیت می‌تواند به صورت حاد یا مزمن باشد. معده یک لایه محافظ بنام مخاط دارد که از آن در برابر اسید قوی معده که برای هضم غذا است، محافظت می‌کند. زمانی که این لایه محافظ مورد آسیب قرار گیرد یا ضعف پیدا کند، مخاط ملتهب می‌شود و وضعیتی به نام گاستریت یا ورم معده ایجاد می‌شود. ورم معده می‌تواند به دلایل متعددی پدید آید، ولی یکی از شایع‌ترین عوامل باکتریایی آن باکتری هلیکوباکتر پیلوری است.
علت ورم معده چیست؟
ورم معده یا گاستریت می‌تواند به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- عفونت با باکتری: اغلب گاستریت‌ها ناشی از عفونت با باکتری به نام Helicobacter pylori هستند. این باکتری در مخاط معده زندگی می‌کند و می‌تواند منجر به التهاب و زخم‌های معده شود.
- مصرف داروها: برخی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین) می‌توانند مخاط معده را آسیب بزنند و منجر به ورم معده شوند.
- مصرف زیاد الکل: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند مخاط معده را تحریک و آسیب بزند.
- استرس: استرس فیزیکی شدید ناشی از جراحی، آسیب‌های جسمی، عفونت‌ها یا بیماریهای مزمن می‌تواند به ورم معده منجر شود.
- سیگار کشیدن
- اختلالات خود ایمنی
- مصرف غذاهای ناسالم
- سایر علل: عفونت‌های ویروسی، پارازیت‌ها، اختلالات ایمنی، بیماری‌هایی مانند کروهنز یا آوتوایمیونیت و بازگشت محتوای روده به معده نیز می‌توانند منجر به گاستریت شوند.
برای تشخیص دقیق علت گاستریت و درمان مناسب، مراجعه به پزشک متخصص داخلی و یا فوق تخصص گوارش و معاینه‌های مربوطه ضروری است.
انواع ورم معده
ورم معده یا گاستریت به چند نوع تقسیم می‌شود بر اساس مدت زمان، علت و موقعیت التهاب:
- گاستریت حاد (Acute Gastritis): این نوع ورم معده به طور ناگهانی رخ می‌دهد و می‌تواند شدید باشد. علل ممکن آن شامل مصرف زیاد الکل، استرس، مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و عفونت‌ها می‌شوند.
- گاستریت مزمن (Chronic Gastritis): این نوع گاستریت برای مدت طولانی وجود دارد. اگرچه علائم ممکن است کمتر باشد، اما می‌تواند منجر به زخم‌های معده، سرطان معده و سایر مشکلات جدی شود. عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری اغلب علت اصلی گاستریت مزمن است.
- گاستریت اتروفیک (Atrophic Gastritis): این نوع گاستریت یک فرم مزمن است که در آن بافت‌های معده ضعیف شده‌اند. این مشکل، ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
- گاستریت پایینی یا آنترال (Antral Gastritis): این نوع گاستریت در قسمت پایینی معده یا آنتروم رخ می‌دهد و اغلب به علت عفونت با هلیکوباکتر پیلوری است.
- گاستریت پایزیکی: ناشی از آسیب‌های فیزیکی به معده مانند جراحی، استرس شدید یا آسیب‌های جسمی است.
برخلاف مشکلات گوارشی دیگر، ورم معده در بعضی مواقع ممکن است علائم چندانی نداشته باشد. برای تشخیص دقیق، انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های پزشکی ضروری است.
ورم معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟ یا علائم ورم معده چیست؟
ورم معده می‌تواند با یک سری علائم همراه باشد. البته باید توجه داشت که همه افرادی که به ورم معده مبتلا هستند، علائمی نشان نمی‌دهند. ولی وقتی علائم وجود دارد، ممکن است به شرح زیر باشند:
- درد یا سوزش در قسمت میانی شکم: ممکن است پیوسته یا متغیر باشد.
- حالت تهوع و استفراغ: برخی افراد ممکن است احساس تهوع داشته باشند یا حتی استفراغ کنند.
- بزرگی یا ورم در شکم.
- احساس سیری سریع پس از غذا خوردن.
- رفلاکس معده یا بازگشت محتویات معده به مری.
- تغییرات در اشتها، مانند کاهش اشتها.
- خون در استفراغ یا مدفوع: این ممکن است نشان‌دهنده زخم یا آسیب جدی در معده باشد.
برای تشخیص دقیق گاستریت، پزشک ممکن است از مراحل و آزمایش‌های زیر استفاده کند:
- تاریخچه بیمار و معاینه فیزیکی.
- آزمایش خون: برای بررسی عفونت با باکتری Helicobacter pylori یا بررسی فقر آهن.
- آندوسکوپی: در این روش، یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به همراه یک دوربین کوچک به داخل معده وارد می‌شود تا معده را مورد معاینه قرار دهد.
- آزمایش نفس یا آزمایش مدفوع: برای تشخیص عفونت با Helicobacter pylori.
در صورت تشخیص ورم معده، پزشک مناسب‌ترین روش درمانی را برای بیمار پیشنهاد می‌کند.
برای درمان ورم معده چی بخوریم؟
درمان ورم معده یا گاستریت بستگی به علت و شدت آن دارد. در کنار داروهایی که پزشک تجویز می‌کند، تغییرات در رژیم غذایی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. در زیر به برخی از مواد غذایی و نکات غذایی اشاره شده است که ممکن است به بهبود ورم معده کمک کنند:
- آب: سعی کنید روزانه مقدار کافی آب بنوشید.
- مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان: مثل میوه‌ها و سبزیجاتی مانند توت‌های قرمز، آلو، گوجه‌فرنگی، بروکلی و اسفناج.
- غذاهای کم چرب: مثل مرغ و ماهی.
- محصولات لبنی: محصولاتی مانند ماست با باکتری‌های مفید می‌تواند به تعادل فلورای معده کمک کند.
- پروبیوتیک‌ها: می‌توانید از مکمل‌های پروبیوتیک نیز استفاده کنید.
- رعایت فواصل زمانی بین وعده‌ها: سعی کنید وعده‌های کوچک و متعدد بخورید و فاصله بین وعده‌ها را رعایت کنید.
- نارگیل: آب نارگیل خواص ضدالتهابی دارد و به همین علت در تسکین مخاط ملتهب شده‌ی معده مفید است.
- چای سبز: چای سبز حاوی مقدار زیادی از آنتی‌اکسیدان‌ها است که اثرات محافظت‌کننده‌ای روی پوشش معده دارند و علائم ورم معده را تسکین می‌دهند.
- عسل: عسل به عنوان یک ضد باکتری طبیعی، به‌طرز مؤثری باکتری‌های مضر موجود در معده را از بین می‌برد. علاوه بر این، خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد و به همین دلیل می‌تواند به فرآیند درمان ورم معده کمک کند.
- جو دوسر: جو دوسر سرشار از فیبر و مواد معدنی است و می‌تواند فرآیندهای گوارشی را تنظیم کند و همچنین جو دوسر با خاصیت قلیایی خود پوشش آسیب‌دیده‌ی معده را تسکین می‌دهد.
- آب سیب زمینی: آب سیب زمینی یا عصاره سیب زمینی از قدیمی‌ترین روش‌های خانگی برای درمان مشکلات گوارشی معرفی شده است. بسیاری از مردم معتقدند که این عصاره به کاهش سوزش معده و دیگر ناراحتی‌های معده کمک می‌کند. به نظر می‌رسد که سیب زمینی حاوی موادی است که می‌توانند اسیدیته معده را تعادل بخشیده و درمان ورم معده یا گاستریت را یاری رساند.
- زردچوبه: ماده فعالی به نام کورکومین دارد، از قدیمی‌ترین گیاهانی است که برای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی آن در طب سنتی استفاده شده است. برخی تحقیقات نشان‌دهنده آن هستند که زردچوبه می‌تواند به کاهش التهاب معده کمک کند و در درمان ورم معده یا گاستریت مفید باشد. اما لازم است به این نکته توجه داشت که استفاده بی‌رویه و مداوم از زردچوبه می‌تواند باعث افزایش سطح اسید معده و ایجاد مشکلات گوارشی شود. بنابراین، قبل از استفاده از زردچوبه به عنوان یک درمان خانگی برای ورم معده، پیشنهاد می‌شود با پزشک مشورت کنید.
به علاوه، برخی مواد غذایی و مشروبات ممکن است تحریک‌کننده معده باشند و بهتر است از آنها پرهیز کرد:
- الکل: می‌تواند مخاط معده را تحریک کند.
- مواد غذایی یا نوشیدنی‌های اسیدی: مثل پرتقال، گریپ فروت و نوشابه.
- غذاهای پرچرب و سنگین.
- مواد غذایی پر از ادویه: مثل فلفل یا مواد و ادویه‌های تند.
- قهوه و نوشیدنی‌های حاوی کافئین.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل آسپرین یا ایبوپروفن، بدون مشاوره با پزشک.
🔔 همیشه قبل از اعمال هر تغییری در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها، با پزشک مشورت کنید.
علت ورم معده بعد از غذا چیست؟
ورم معده بعد از غذا می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد. در زیر به برخی از علل رایج این نوع ورم اشاره شده است:
- پرخوری: یکی از علل رایج ورم معده بعد از غذا پرخوری است. زمانی که مقدار زیادی غذا به صورت یک‌جا مصرف می‌شود، معده ممکن است واکنش نشان دهد و احساس سنگینی و ورم پیدا کند.
- غذاهای پرچرب یا تند: مصرف غذاهای پرچرب یا تند می‌تواند باعث تحریک معده و افزایش ترشح اسید معده شود، که در نتیجه به ورم و سوزش معده منجر می‌شود.
- عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری می‌تواند منجر به ورم و التهاب معده شود و بعد از غذا علائمی مانند نفخ و درد معده ایجاد کند.
- داروها: برخی داروها می‌توانند مخاط معده را تحریک کرده و باعث ورم و درد معده شوند، به ویژه داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل آسپرین و قرص ایبوپروفن.
- حساسیت یا آلرژی نسبت به برخی مواد غذایی: برخی از افراد ممکن است به مواد خاصی در غذاها حساسیت داشته باشند که باعث ورم معده بعد از غذا می‌شود.
- اختلال‌های گوارشی: برخی شرایط مانند سندرم روده تحریک‌پذیر می‌تواند بعد از مصرف غذا علائمی مانند ورم، نفخ و درد معده ایجاد کند.
در صورتی که ورم معده بعد از غذا به صورت مداوم یا شدید به وجود آید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و دلیل آن را بررسی کنید.
بهترین قرص برای درمان ورم معده
درمان ورم معده یا گاستریت معمولاً بستگی به علت ایجادکننده آن دارد. گلوکونات آلومینیوم، گلوکونات مگنزیم و دیگر مواد معدنی از جمله داروهای متداولی هستند که برای تسکین ورم معده مورد استفاده قرار می‌گیرند. ولی برای انتخاب بهترین دارو، ابتدا باید علت ورم معده مشخص شود:
- برای کاهش اسیدیته معده: آنتی‌اسیدها مانند مای لانتا، رانیتیدین یا فاموتیدین می‌توانند کمک کنند.
- عفونت با هلیکوباکتر پیلوری: در صورت تشخیص داده شدن این عفونت، ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند کلاریترومایسین و آموکسی‌سیلین به همراه داروهای کاهنده اسید معده مانند امپرازول یا لانسوپرازول تجویز می‌شود.
- از بین بردن التهاب و درد: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌تواند موثر باشد، اما نکته مهم این است که برخی از این داروها خود می‌توانند منجر به گاستریت شوند، بنابراین باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند.
- پروتون پمپ اینهیبیتورها (PPIs): این داروها، مانند امپرازول، لانسوپرازول، و پانتوپرازول، موثر در کاهش ترشح اسید معده هستند و برای درمان طولانی‌مدت ورم معده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همیشه پیشنهاد می‌شود قبل از مصرف هر دارو با پزشک مشورت کنید تا داروی مناسب بر حسب شرایط و نوع ورم معده شما تجویز شود.
دایمتیکون برای ورم معده
دایمتیکون یک داروی ضد نفخ است و به عنوان یک انتی‌فوام (کاهنده کف) عمل می‌کند. این ماده به موادی که باعث تشکیل گاز در گوارش می‌شوند می‌پیوندد و کمک می‌کند تا حباب‌های گاز در معده و روده‌ها خرد شوند. این امر باعث کاهش نفخ و احساس راحت‌تر می‌شود.
دایمتیکون خود به طور مستقیم درمان‌کننده گاستریت یا ورم معده نیست، اما ممکن است برخی از علائم ناراحتی گوارشی ناشی از ورم معده مانند نفخ و تورم را تسکین دهد. برای درمان اصلی گاستریت، ممکن است نیاز به داروهای دیگری مانند آنتی‌اسیدها یا پروتون پمپ اینهیبیتورها وجود داشته باشد. در هر صورت، استفاده از هر دارو باید تحت نظر و مشورت پزشک صورت گیرد.
ورم معده اگر درمان نشود چه عوارضی خواهد داشت؟
ورم معده (گاستریت) اگر درمان نشود، ممکن است به تدریج به شکل‌های شدیدتری از التهاب منجر شود و به عوارض جانبی بیشتری منجر شود. در زیر به برخی از مشکلات و عوارض بلندمدت ورم معده اشاره شده‌است:
- زخم معده: التهاب مداوم می‌تواند منجر به زخم‌هایی در دیوار معده شود، که ممکن است خونریزی داشته باشند.
- تنگ شدن معده: الحاقات ناشی از التهاب می‌تواند باعث تنگ شدن قسمت‌هایی از معده شود و به مشکلاتی در جریان غذا از معده به روده کوچک منجر شود.
- خطر سرطان معده: گاستریت مزمن، به ویژه آن دسته که ناشی از عفونت با هلیکوباکتر پیلوری است، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.
- خونریزی: زخم‌های معده ممکن است خونریزی داشته باشند که در نتیجه می‌تواند منجر به کم خونی شود.
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: الحاقات و التهاب می‌تواند جذب برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی، مانند ویتامین B12، را مختل کند.
- ناراحتی‌های گوارشی مزمن: درد، نفخ، سوزش و دیگر ناراحتی‌های گوارشی ممکن است به صورت مداوم پیش آید.
اگر مشکلات گوارشی مداوم یا شدیدی داشته باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین، درمان هلیکوباکتر پیلوری اهمیت زیادی دارد، زیرا عفونت با این باکتری می‌تواند منجر به عوارض جدی در معده شود.
آیا ورم معده باعث تنگی نفس می‌شود؟
ورم معده به تنهایی معمولاً باعث تنگی نفس نمی‌شود. ولی در برخی موارد، علائم ورم معده می‌تواند باعث ایجاد شرایطی شود که تنگی نفس احساس شود. به عنوان مثال:
- نفخ و تورم: اگر معده به شدت نفاخ شده باشد، ممکن است فشاری به دیافراگم وجود داشته باشد که باعث احساس تنگی نفس می‌شود.
- اسید معده: اگر اسید معده به مری برگردد (گردش معکوس اسید)، ممکن است تحریکی در مری ایجاد شود و باعث سرفه یا تنگی نفس شود.
- اضطراب: در برخی افراد، علائم گوارشی ممکن است اضطراب را تشدید کند، که این اضطراب خود می‌تواند منجر به تنگی نفس شود.
- سایر دلایل: همچنین باید توجه داشت که تنگی نفس می‌تواند ناشی از مشکلات دیگری باشد که با گوارش مستقیماً مرتبط نیستند، مانند مشکلات قلبی، ریوی یا همورژی داخلی.
در هر صورت، اگر شما یا کسی که می‌شناسید تجربه تنگی نفس دارد، بهتر است سریعاً از یک پزشک مشورت بگیرید چرا که این می‌تواند نشان‌دهنده یک وضعیت پزشکی جدی باشد.
برای درمان ورم معده به چه دکتری مراجعه کنم؟
برای درمان ورم معده یا هر مشکلی مرتبط با سیستم گوارش، بهتر است به بهترین دکتر گوارش تهران یا شهر خود مراجعه کنید. این پزشکان در بررسی، تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با معده، روده‌ها و سایر اجزای سیستم گوارش متخصص هستند. در صورتی که مظنون به ورم معده هستید یا علائمی مرتبط با این بیماری دارید، پیشنهاد می‌شود تا به زودی به یک دکتر گوارش مراجعه کنید.
برای دسترسی و نوبت‌گیری از بهترین پزشکان گوارش و یا داخلی در شهر خود کافی است از وب‌سایت معرفی و نوبت‌دهی دکتریاب استفاده کنید.
لیست پزشکان مرتبط:
مهران بابایی فومشیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران- فرهاد زمانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- سید مؤید علویانفوق تخصص بیماریهای گوارش وکبد | تهران
- ناصر ابراهیمی دریانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- مهدی باباییفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- محسن امینیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- رضا رشیدیفوق تخصص گوارش ، کبد و آندوسکوپی | تهران
- مهری پورآدینهفوق تخصص گوارش و کبد (آندوسکوپی، کولونوسکوپی، پلیپ روده و معده، بوتاکس) | تهران
- مهدی نیکخواهفوق تخصص گوارش و کبد | تهران
- سیده نازنین منصوری گیلانیفوق تخصص گوارش و کبد | تهران
