هپاتیت چیست و چگونه بر بدن تأثیر میگذارد؟
التهاب کبد، که با نام هپاتیت شناخته میشود، از جمله بیماریهای رایج این عضو حیاتی به شمار میآید. این بیماری که انواع گوناگونی دارد، میتواند ناشی از عوامل متعددی چون ویروسها یا اختلالات خودایمنی باشد. کبد، به عنوان یکی از ارگانهای کلیدی بدن، مسئولیت سمزدایی را بر عهده دارد. شدتهای مختلف هپاتیت، توانایی کبد را در انجام وظایف اصلیاش تضعیف میکند.
هپاتیت چیست؟
هپاتیت به معنای التهاب کبد است که میتواند به دلایل مختلفی از جمله عفونتهای ویروسی، مصرف الکل، برخی داروها و اختلالات خودایمنی ایجاد شود. این بیماری به انواع مختلفی تقسیم میشود که شایعترین آنها هپاتیتهای ویروسی A، B، C، D و E هستند. علائم هپاتیت ممکن است شامل خستگی، زردی پوست و چشمها (یرقان)، تهوع، استفراغ، درد شکم و ادرار تیره باشد. برخی از انواع هپاتیت میتوانند به صورت مزمن درآیند و منجر به عوارض جدی مانند سیروز یا سرطان کبد شوند. پیشگیری از هپاتیت شامل واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی و اجتناب از رفتارهای پرخطر است.
“Hepatitis refers to an inflammatory condition of the liver. It’s commonly the result of a viral infection, but there are other possible causes of hepatitis. These include autoimmune hepatitis and hepatitis that occurs as a secondary result of medications, drugs, toxins, and alcohol.”
«هپاتیت به یک وضعیت التهابی کبد اشاره دارد. این بیماری معمولاً نتیجه عفونت ویروسی است، اما علل دیگری نیز برای هپاتیت وجود دارد. این علل شامل هپاتیت خودایمنی و هپاتیتی است که به عنوان نتیجه ثانویه داروها، مواد مخدر، سموم و الکل رخ میدهد.»
چگونه هپاتیت ایجاد میشود و راههای انتقال آن کدامند؟
هپاتیت، که در زبان انگلیسی hepatitis نامیده میشود، با التهاب سلولهای کبدی و آسیب به این عضو همراه است. اگرچه منشأ و دلایل بروز آن متنوع است، علائم مشابهی را از خود نشان میدهد. کبد با وظایفی چون پاکسازی خون از سموم، ذخیره ویتامینها و تولید هورمونها، نقشی حیاتی در سلامت بدن ایفا میکند. هپاتیت با اختلال در عملکرد کبد، میتواند پیامدهای جدی برای سلامت کل بدن به همراه داشته باشد.
شایعترین مسیرهای انتقال هپاتیت کدامند؟
حداقل پنج نوع ویروس میتوانند عامل ایجاد هپاتیت باشند، اما سه نوع A، B و C از شایعترین آنها محسوب میشوند. ابتلا به هر یک از این سه نوع میتواند عواقب مرگباری داشته باشد. علاوه بر این، برخی انواع دیگر هپاتیت ممکن است در اثر مصرف بیش از حد الکل یا بیماریهای خودایمنی پدید آیند. در این نوشتار، تمرکز ما بر بررسی انواع A، B و C خواهد بود که از طریق ویروس منتقل میشوند.
کدام نوع هپاتیت خطرناک است؟
هپاتیت B و هپاتیت C به دلیل قابلیت مزمن شدن و ایجاد عوارض جدی مانند سیروز کبدی و سرطان کبد، از خطرناکترین انواع هپاتیتها هستند. هپاتیت B از طریق خون، مایعات بدن و انتقال مادر به نوزاد منتقل میشود و اگر به مزمن تبدیل شود، میتواند آسیبهای جدی به کبد وارد کند. واکسن برای پیشگیری از هپاتیت B موجود است.
هپاتیت C نیز بیشتر از طریق تماس مستقیم با خون آلوده منتقل میشود و در بسیاری از موارد بدون علامت آغاز شده اما به بیماری مزمن تبدیل میشود. این نوع هپاتیت واکسن ندارد، اما درمانهای مؤثری برای آن وجود دارد.
در مقابل، هپاتیت A و E اغلب حاد هستند و با رعایت بهداشت پیشگیری میشوند. هپاتیت D تنها در حضور هپاتیت B ایجاد میشود و میتواند شدت بیماری را افزایش دهد.
جدول میزان خطر انواع هپاتیت
نوع هپاتیت | حاد یا مزمن | نحوه انتقال | خطرات اصلی | پیشگیری |
---|---|---|---|---|
A | حاد | غذا و آب آلوده | التهاب موقتی کبد | رعایت بهداشت و واکسیناسیون |
B | مزمن (در برخی موارد) | خون، مایعات بدن، انتقال مادر به نوزاد | سیروز، سرطان کبد | واکسیناسیون |
C | مزمن (اغلب) | خون آلوده | سیروز، سرطان کبد | اجتناب از تماس با خون آلوده |
D | مزمن (همراه B) | همراه با هپاتیت B | تشدید آسیب کبدی | پیشگیری از هپاتیت B |
E | حاد | غذا و آب آلوده | خطرناک برای زنان باردار | رعایت بهداشت |
نشانهها و علائم هپاتیت
بسیاری از مبتلایان به هپاتیت، بدون علامت یا دارای نشانههای خفیفی هستند. ظهور علائم معمولاً بین ۱۵ تا ۱۸۰ روز پس از ابتلا به ویروس رخ میدهد و در انواع مختلف هپاتیت مشترک است. مرحله اولیه یا حاد، عموماً خطرناک نیست اما در موارد خاص میتواند به نارسایی حاد کبدی و حتی مرگ منجر شود.
هپاتیت B و C در فاز حاد، احتمال دارد به مرحله مزمن تبدیل شوند. با پیشرفت بیماری، علائم هپاتیت مزمن میتواند شامل نارساییهای پیشرفته کبدی، زردی، ورم پاها، گیجی و وجود خون در مدفوع باشد. همچنین، تیرگی ادرار، کهیر، خارش پوست، روشنایی رنگ مدفوع و زردی پوست، سفیدی چشم و زیر زبان از دیگر نشانههای احتمالی هپاتیت مزمن هستند. برای تشخیص دقیق نوع هپاتیت، علائم و روشهای درمان، مراجعه به متخصص گوارش و کبد الزامی است.
نشانههای اولیه هپاتیت:
مرحله اولیه هپاتیت، فاز حاد نام دارد و علائم آن شبیه آنفولانزای خفیف است. این علائم عبارتند از:
- اسهال
- خستگی
- بیاشتهایی
- تب خفیف
- جوش و لک پوستی
- درد عضلانی یا مفصلی
- حالت تهوع
- درد خفیف شکمی
- استفراغ
- کاهش وزن
- زردی چشم
نشانههای هپاتیت A:
- احساس خستگی و بیحالی عمومی
- درد در عضلات و مفاصل
- تب
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- درد در ناحیه بالا و سمت راست شکم
- سردرد، سرفه، گلودرد
- اختلالات گوارشی مانند اسهال یا یبوست
علائم هپاتیت در کودکان:
هپاتیت در کودکان میتواند با علائم زیر بروز کند:
- علائم شبیه آنفولانزا
- زردی پوست یا سفیدی چشم (یرقان)
- تب بالا
- حالت تهوع یا استفراغ
- از دست دادن اشتها
- احساس خستگی
- درد یا ناراحتی معده
- اسهال
علائم هپاتیت در بارداری:
هپاتیت در بارداری میتواند عوارض جدی مانند افزایش مرگ و میر مادر، زایمان زودرس، فشار خون بارداری و محدودیت رشد جنین داشته باشد. وجود هپاتیت B در دوران بارداری نیز با خطراتی همراه است.
آیا هپاتیت باعث کمخونی میشود؟
بله، کمخونی یکی از عوارض ابتلا به عفونتهای ویروسی از جمله ویروسهای هپاتیت است. انواع هپاتیت الکلی، غیر الکلی، ویروسی و غیر ویروسی میتوانند باعث کمخونی شوند.
علائم هپاتیت بعد از چند روز مشخص میشود؟
ظهور علائم هپاتیت میتواند از ۲ تا ۴ هفته و گاهی تا ۱۵ الی ۵۰ روز طول بکشد. هپاتیت A معمولاً علائم گوارشی خود را سریعتر نشان میدهد. در برخی موارد، ممکن است ۸ هفته تا ۵ ماه طول بکشد تا علائم بروز کنند.
درد هپاتیت چیست؟
درد هپاتیت به درد یا ناراحتی در ناحیه بالا و سمت راست شکم، محل کبد، اشاره دارد که میتواند ناشی از عفونتهای ویروسی، سوء مصرف الکل، داروها یا سایر عوامل باشد.
فرق هپاتیت با یرقان یا زردی چیست؟
هپاتیت التهاب کبد است که معمولاً در اثر عفونت یا عوارض جانبی داروها ایجاد میشود. یرقان زردی پوست ناشی از افزایش بیلیروبین در خون است که میتواند به دلیل آسیب کبدی باشد.
برای درمان علائم هپاتیت به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم هپاتیت، باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. این متخصص، پس از گذراندن دوره تخصصی پزشکی داخلی، در زمینه بیماریهای کبد و دستگاه گوارش تخصص گرفته است.
علت بیماری هپاتیت چیست؟
بیماری هپاتیت چگونه ایجاد میشود و از چه راههایی منتقل میشود؟ عامل اصلی در سه نوع هپاتیت ویروسی، عفونتهای ویروسی هستند. ویروس هپاتیت بهویژه نوع B میتواند حداقل به مدت ۷ روز خارج از بدن زنده بماند. در این مدت، این ویروس همچنان قابلیت ایجاد عفونت دارد.
انواع هپاتیت و علت ایجاد آنها
- هپاتیت آ: این نوع از طریق مصرف غذا یا آب آلوده به ویروس هپاتیت A به وجود میآید و معمولاً در هنگام سفر به کشورهای خارجی مشاهده میشود. همچنین، ویروس میتواند از طریق تماس مقعدی-دهانی در حین رابطه جنسی یا تزریق داروها منتقل گردد.
- هپاتیت ب: این نوع به واسطه ویروس هپاتیت B ایجاد میشود و از طریق تماس با خون آلوده، اسپرم و برخی دیگر از مایعات بدن گسترش مییابد. هپاتیت B یک بیماری منتقله از راه جنسی به شمار میرود.
- هپاتیت سی: این نوع عمدتاً به دلیل عفونت پوستی ناشی از ویروس HCV زیر پوست ایجاد میشود. معمولاً این ویروس از طریق استفاده از مواد مخدر تزریقی، آسیب ناشی از سوزن سرنگ آلوده و عدم کنترل عفونت در محیطهای بهداشتی منتقل میشود. هپاتیت سی از طریق تماس با مدفوع منتقل نمیشود و میزان انتقال جنسی آن نیز کمتر از سایر انواع هپاتیت است.
راههای انتقال هپاتیت چیست؟
انتقال هپاتیت میتواند از طریق بزاق، عرق، لیوان مشترک و غذا نیز اتفاق بیفتد. اگرچه مصرف الکل و داروها، چاقی و تماس با مواد شیمیایی به طور مستقیم عامل ایجاد هپاتیت نیستند، اما ممکن است التهاب را تشدید کرده و علائم بیماری را وخیمتر کنند.
انواع هپاتیت | علت ایجاد آنها |
هپاتیت آ | مواد غذایی یا آب آلوده به ویروس هپاتیت A سفرهای خارجی به مناطق آلوده به ویروس تماس مقعدی یا دهانی در طول رابطه جنسی تزریق داروهای آلوده |
هپاتیت ب | خونآلوده به ویروس هپاتیت ب اسپرم و برخی از مایعات بدن از راه اتنقال جنسی |
هپاتیت سی | مواد مخدر تزریقی نیدل سرنگ آلوده عدم کنترل عفونت در محیطهای بهداشتی از طریق تماس با مدفوع منتقل نمیشود میزان انتقال جنسی آن از سایر انواع هپاتیت کمتر است |
راههای انتقال هپاتیت ب
بیماری هپاتیت ب از طریق تماس با بزاق، خون و مایعات بدن افرادی که به این ویروس مبتلا هستند، منتقل میشود. این بیماری به راحتی منتقل میشود و عدم رعایت نکات احتیاطی میتواند شما را در معرض خطر قرار دهد. نمونههایی از راههای مواجهه با این ویروس عبارتند از:
رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم با فرد آلوده یکی از راههای اصلی انتقال این بیماری محسوب میشود.
اگر در آزمایشگاه به عنوان نمونهگیر کار میکنید و با نمونههای آلوده در تماس هستید، احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد.
استفاده از سرنگهای آلوده میتواند یکی دیگر از عوامل انتقال باشد.
نیدل شدن (به معنای ورود سوزن آلوده به بدن شما) نیز خطر ابتلا را افزایش میدهد.
زندگی در کنار فرد آلوده شما را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار میدهد.
راههای انتقال هپاتیت c
بیماری هپاتیت سی نیز همانند هپاتیت ب از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا منتقل میشود. بیشترین موارد ابتلا و انتقال این بیماری در افرادی مشاهده میشود که با لوازم اعتیاد در ارتباط هستند. افرادی که از سرنگهای مشترک استفاده میکنند یا مواد مخدر آلوده را در بین خود تقسیم میکنند، بیشترین خطر ابتلا را دارند.
علاوه بر این، یکی دیگر از مسیرهای انتقال این بیماری مربوط به کادر درمان است. این افراد به دلیل تماس مکرر با مایعات آلوده، به ویژه در محیطهای درمانی، ممکن است به هپاتیت سی مبتلا شوند.
تفاوت هپاتیت حاد و مزمن
اگر دوره التهاب یا آسیب به سلولهای کبدی کمتر از شش ماه طول بکشد، به این وضعیت هپاتیت حاد گفته میشود. اما اگر التهاب یا آسیب سلولی بیش از شش ماه ادامه یابد، به آن هپاتیت مزمن اطلاق میشود.
هپاتیت میتواند ناشی از حمله سلولهای ایمنی بدن به کبد، عفونتهای ویروسی (مانند هپاتیت A، B یا C)، عفونتهای باکتریایی یا انگلی، یا آسیب کبدی ناشی از الکل و سموم باشد.
بیماری هپاتیت چگونه تشخیص داده میشود؟
از آنجا که نشانهها و علائم انواع مختلف هپاتیت به یکدیگر شباهت دارند، تنها راه دقیق برای تشخیص نوع و شدت بیماری، استفاده از آزمایشهای آزمایشگاهی است. پزشک با انجام معاینه فیزیکی و پرسش در مورد سابقه پزشکی و مواجهه بیمار با عوامل مختلف میتواند ارزیابی دقیقی انجام دهد.
اگر بیمار به تازگی به خارج از کشور سفر کرده باشد، احتمال ابتلا به هپاتیت A مطرح میشود و در صورت داشتن رابطه جنسی بدون محافظت، به هپاتیت B مشکوک میشوند. در این صورت، انجام آزمایشات زیر میتواند در تایید تشخیص کمککننده باشد.
آزمایش خون
آزمایش هپاتیت چه کاربردی دارد؟ با انجام آزمایش خون میتوان میزان آنتیبادیهای تولیدشده در بدن برای مقابله با بیماری را بررسی کرد و همچنین با ارزیابی سطح پروتئینها و تفسیر نتایج آنزیمهای کبدی، عملکرد کبد را مورد سنجش قرار داد.
علت پایین بودن تیتر آنتیبادی هپاتیت چیست و مقدار نرمال آن چه میزان است؟
مقدار نرمال تیتر آنتیبادی هپاتیت بین ۵ تا ۱۰ است. اگر این مقدار بالاتر از ۱۰ باشد، نشاندهنده ابتلا به ویروس است. در صورتی که نتیجه بین ۵ تا ۱۲ باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که آزمایش را دوباره تکرار کنید.
آزمایش اسید نوکلئیک
برای هپاتیتهای نوع B و C، آزمایشهای HBV DNA و HCV RNA میتوانند سرعت تکثیر ویروس در کبد را تأیید کرده و فعالیت بیماری را روشن نمایند.
بیوپسی یا نمونهبرداری از کبد
این روش به ارزیابی میزان آسیب کبدی و خطر بروز سرطان کمک میکند و اطلاعات ارزشمندی را در این زمینه به پزشک ارائه میدهد.
پاراسنتز
در این روش، مایع شکمی نمونهبرداری شده و با تجزیه و تحلیل آن، علت انباشته شدن مایع مورد بررسی قرار میگیرد.
الاستوگرافی کبد
این تکنیک با استفاده از امواج صوتی، به اندازهگیری سفتی و قوام کبد پرداخته و اطلاعات مفیدی درباره وضعیت آن ارائه میدهد.
مارکرهای جایگزین
این آزمایش خون به منظور بررسی پیشرفت سیروز و فیبروز کبدی استفاده میشود و نشاندهنده وضعیت سلامت کبد است.
آیا سونوگرافی میتواند هپاتیت را شناسایی کند؟
بله، سونوگرافی قادر است بیماریهای کبدی را بهویژه کبد چرب، هپاتیت و سیروز کبدی را بهخوبی ارزیابی نماید.
بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت چه زمانی است؟
برای انواع مختلف هپاتیت، بهترین زمان برای انجام آزمایش، بررسی میزان آنزیمهای کبدی و ارزیابی ابتلا به بیماری است.
آیا افزایش آنزیمهای کبدی خطرناک است؟
بله، این ممکن است نشانهای از وجود یک بیماری جدی باشد. زمان مناسب برای آزمایش هپاتیت B و C بهطور نسبی متفاوت است.
زمان مشخص شدن نتیجه آزمایش هپاتیت
برای هپاتیت B، زمان لازم برای بروز نتایج حدود ۶۰ تا ۱۵۰ روز است. میتوان حدود ۱ تا ۹ هفته پس از تماس با فرد آلوده اقدام به آزمایش کرد. بهترین زمان برای انجام تست تقریباً ۴ هفته پس از تماس است.
بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت C
برای تشخیص ابتلا به هپاتیت C، بهتر است ۴ تا ۱۰ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس یا تماس با فرد مبتلا، آزمایش انجام دهید. در این بازه زمانی، بدن شما به اندازه کافی آنتیبادی تولید کرده است تا نتیجه آزمایش قابل اعتماد باشد.
تشخیص افتراقی هپاتیت چیست؟
بیماریهایی که ممکن است به اشتباه با هپاتیت تشخیص داده شوند و نیاز به افتراق دارند، شامل موارد زیر هستند:
- کلانژیت: التهاب حاد مجاری صفراوی
- کولسیستیت: التهاب حاد کیسه صفرا و کولیک صفراوی
- آسیب بلانت: آسیب غیر نافذ شکمی
- پانکراتیت: مدیریت اورژانسی این بیماری
- گاستروآنتریت: درمان اورژانسی بیماری التهابی معده و روده
- سنگهای صفراوی
- در هم روی روده: اینتوساسپشن
- گاستروانتریت اورژانسی در کودکان
- زخم معده
- انسداد روده کوچک
این بیماریها میتوانند علائم مشابهی با هپاتیت داشته باشند و در نتیجه، تشخیص صحیح آنها اهمیت زیادی دارد.
درمان بیماری هپاتیت چیست؟
در مبارزه با هپاتیت، داروهای ضد ویروسی متعددی از جمله انتکاویر، تنوفوویر و آدفوویر در دسترس هستند که میتوانند به کاهش فعالیت ویروس و آسیب به کبد کمک کنند. برخی از انواع هپاتیت ممکن است بدون نیاز به درمان خاصی بهبود یابند، اما در مواردی نیز میتوانند منجر به زخم کبد یا سیروز شوند.
درمان هپاتیت A
برای هپاتیت A، درمان خاصی وجود ندارد. پزشکان معمولاً به بیماران توصیه میکنند که در طول دوره بهبودی از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری کنند. خوشبختانه، اکثر افراد مبتلا به هپاتیت A بدون نیاز به مداخله پزشکی بهبودی کامل را تجربه میکنند.
درمان ناقلین هپاتیت B
بیماران مبتلا به هپاتیت B (HBV) باید به استراحت کامل پرداخته و از مصرف الکل بهطور جدی پرهیز کنند. پزشک ممکن است دارویی ضد ویروسی به نام اینترفرون یا سایر داروهای سرکوبگر ویروسی را تجویز کند. هرچند این ویروس نمیتواند به طور کامل از بدن حذف شود، اما مبتلایان باید یک رژیم دارویی شامل آلفا اینترفرون را دنبال کنند.
این داروها بهطور مؤثری از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کرده و آن را تحت کنترل نگه میدارند. علاوه بر درمان دارویی، رعایت رژیمهای غذایی مناسب نیز ضروری است.
بسیاری از افرادی که ناقل هپاتیت B هستند، ممکن است برای مدتهای طولانی هیچ نشانهای از آسیب کبدی نداشته باشند و بهنظر میرسد که طول عمر این بیماران نسبتاً بالا است. اما مهم است که این افراد بهطور منظم تحت نظارت پزشک باشند تا در صورت بروز مشکلات کبدی، درمانهای لازم بهموقع انجام گیرد.
درمان هپاتیت C
برای بیماران مبتلا به هپاتیت C، داروهای ضد ویروسی با یا بدون ریباویرین تجویز میشوند. برخی از این داروها و درمانهای ترکیبی بسته به زیرگروه هپاتیت C در دسترس هستند. هدف از این درمانها جلوگیری از چرخه تولید ویروس و جایگزینی آنها است. زمانی که این داروها به درستی مصرف شوند، میزان پاسخدهی به درمان به طور قابل توجهی افزایش مییابد. با این حال، این داروها ممکن است هزینهبر باشند و بیمهها ممکن است شرایط خاصی برای پوشش درمان داشته باشند.
آیا هپاتیت درمان قطعی دارد؟
برخی از انواع هپاتیت به خودی خود بهبود مییابند و پس از پایان دوره بیماری، بیمار میتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. با این حال، برخی دیگر از انواع هپاتیت به کندی درمان میشوند و ممکن است برای مدتهای طولانی با بیمار باقی بمانند. به عنوان مثال، هپاتیت B و هپاتیت C درمان قطعی ندارند و این بیماریها تا پایان عمر با فرد همراه خواهند بود. تنها راه کنترل این بیماریها، مدیریت دقیق آنهاست تا از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری شود.
استفاده از درمانهای گیاهی یا خانگی برای هپاتیت نیز توصیه نمیشود، زیرا ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته و تأثیر چندانی بر روی ویروس نداشته باشد.
کدام هپاتیت واکسن دارد؟
واکسنهایی برای پیشگیری از هپاتیت A و هپاتیت B وجود دارد، اما متأسفانه هیچ واکسنی برای هپاتیت C ساخته نشده است.
انواع هپاتیت
سه نوع اصلی هپاتیت وجود دارد که به نامهای هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C شناخته میشوند. این انواع هپاتیت توسط ویروسهای متفاوتی ایجاد میشوند و هر یک ممکن است به صورت حاد (کمتر از ۶ ماه) یا مزمن (برای مدت طولانی) ادامه یابند. هپاتیت B و C به ویژه میتوانند به شکل مزمن باقی بمانند. هر نوع هپاتیت ویژگیهای خاص خود را دارد و از طرق مختلفی منتقل میشود، اگرچه علائم آنها به هم شباهت دارند. همچنین، انواع دیگری از هپاتیت مانند هپاتیت D، E و هپاتیت خودایمنی نیز وجود دارند.
هپاتیت A
در سال ۲۰۱۵، ۱۳۹۰ مورد هپاتیت A در ایالات متحده گزارش شد. این بیماری معمولاً خفیف است و بیشتر مبتلایان به طور کامل بهبود مییابند. پس از ابتلا و بهبودی، فرد در برابر این ویروس محافظت میشود. با این حال، در صورت پیشرفت بیماری، علائم میتوانند شدید و حتی تهدیدکننده زندگی شوند. افرادی که در شرایط بهداشتی ضعیف قرار دارند، بیشتر در معرض خطر آلودگی با ویروس HAV هستند. خوشبختانه، واکسنهای مؤثر و ایمن برای جلوگیری از این ویروس وجود دارد.
آِیا هپاتیت A واگیردار است؟
بله، هپاتیت A یکی از انواع واگیردار این بیماری است و از طریق تماس با فرد آلوده به دیگران منتقل میشود. حتی خوردن غذایی که توسط فرد آلوده تهیه شده باشد، میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد. روابط جنسی و تماس با مدفوع یا ترشحات فرد آلوده نیز خطر ابتلا به این بیماری را بالا میبرد.
آیا هپاتیت A خطرناک است؟
یکی از سوالات رایج در میان بیماران مبتلا به هپاتیت A این است که آیا این بیماری خطرناک است؟ در واقع، هپاتیت A نسبت به سایر انواع هپاتیت چندان خطرناک نیست و در بسیاری از موارد، بیماران به طور کامل بهبود مییابند.
هپاتیت B
در افراد مبتلا به هپاتیت B، کبد متورم شده و این وضعیت میتواند منجر به آسیبهای جدی گردد. عفونت ناشی از ویروس HBV ممکن است به شکل مزمن باقی بماند و عوارضی مانند زخم کبدی یا سیروز کبدی ایجاد کند. همچنین، این نوع هپاتیت میتواند عاملی برای بروز نوعی سرطان به نام کارسینوم هپاتوسلولار باشد.
در سال ۲۰۱۵، بیش از ۸۸۷۰۰۰ مورد مرگ و میر در سراسر جهان به ابتلا به HBV مربوط بوده است که بیشتر ناشی از عوارض جانبی این بیماری است. در ایالات متحده، تعداد مبتلایان به HBV تقریباً ۳۳۷۰ نفر گزارش شده، اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری این تعداد را حدود ۲۱۹۰۰ نفر تخمین میزند.
در حال حاضر درمان قطعی برای هپاتیت B وجود ندارد، اما با استفاده از واکسن، میزان بروز آن در کشورهایی که واکسیناسیون انجام میشود، کاهش یافته است. این واکسن تا ۹۵٪ در برابر ابتلا به عفونت مؤثر است.
روشهای انتقال و علائم هپاتیت B عبارتند از:
- رابطه جنسی محافظتنشده با فرد آلوده به ویروس
- استفاده از سرنگ مشترک با فرد آلوده به منظور مصرف مواد مخدر یا استروئید
- خالکوبی با سوزنهای غیر بهداشتی
- تماس با اجسام تیز غیر بهداشتی، به ویژه در کارکنان حوزه بهداشتی
- استفاده از وسایل شخصی مشترک، مانند مسواک و تیغ اصلاح
- گاز گرفتگی توسط فرد آلوده به ویروس
- انتقال ویروس از مادر آلوده به نوزاد در حین شیردهی
هپاتیت C
هپاتیت C ناشی از ویروس هپاتیت C (HCV) میتواند آسیبهای جدی به کبد وارد کند و از هر چهار فرد مبتلا، یکی ممکن است به سیروز کبدی و در نهایت به سرطان کبد دچار شود. در حال حاضر، خونهای اهدایی به طور دقیق از نظر وجود این ویروس بررسی میشوند، اما افرادی که قبل از انجام این آزمایش خون یا اعضای پیوندی دریافت کردهاند، همچنان در معرض خطر ابتلا قرار دارند. گروههای در معرض خطر شامل کارکنان حوزه بهداشت، افرادی که از داروهای وریدی استفاده میکنند و نوزادانی هستند که از مادران مبتلا به HCV متولد میشوند. بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، تعداد موارد مبتلا به HCV در ایالات متحده به طرز نگرانکنندهای تقریباً سه برابر افزایش یافته و ۲,۴۳۶ مورد رسمی گزارش شده است. با این حال، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در سال ۲۰۱۵ تعداد واقعی مبتلایان را حدود ۳۳,۹۰۰ نفر تخمین زده است. متأسفانه، هنوز واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت C وجود ندارد، اما با درمانهای مناسب، میتوان بهبود قابل توجهی در وضعیت بیماران ایجاد کرد.
این اطلاعات بر اساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) ارائه شده است.
هپاتیت D
هپاتیت D، که به عنوان هپاتیت دلتا نیز شناخته میشود، یکی از انواع هپاتیت است که فقط در افرادی بروز میکند که به هپاتیت B مبتلا شدهاند. به عبارت دیگر، نمیتوان هپاتیت دلتا را بدون وجود هپاتیت B تجربه کرد. این نوع هپاتیت بهعنوان خطرناکترین نوع شناخته میشود، هرچند که شیوع آن بسیار نادر است و به طور کلی کمتر دیده میشود.
هپاتیت E
هپاتیت E به دلیل مصرف ویروسی که در مدفوع فرد آلوده وجود دارد ایجاد میشود. این بیماری همچنین میتواند از طریق مصرف گوشت آلوده و نپخته و خوردن مواد غذایی آلوده منتقل شود. خوشبختانه، هپاتیت E معمولاً بدون مشکل خاصی بهبود مییابد و در بسیاری از افراد علائمی ایجاد نمیکند. با این حال، در افرادی که نقص ایمنی دارند، ممکن است به صورت مزمن بروز کند.
هپاتیت خودایمنی چیست؟
هپاتیت خودایمنی زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به سلولهای کبدی حمله میکند. این یک بیماری مزمن کبدی است که میتواند منجر به التهاب و آسیب کبدی شود. متخصصان هنوز به طور دقیق نمیدانند چه چیزی باعث بروز این بیماری میشود، اما احتمال ایجاد آن در افرادی که با سایر بیماریهای خودایمنی زندگی میکنند، بیشتر است. همچنین، بیماریهای هپاتیت خودایمنی و هپاتیت گوارشی نیز میتوانند تهدیدی برای سلامت افراد باشند.
عوارض بیماری هپاتیت چیست؟
شاید از خود بپرسید که عوارض هپاتیت چیست و آیا این بیماری واقعاً خطرناک است؟ هپاتیت یکی از بیماریهایی است که میتواند مشکلات زیادی برای بیماران ایجاد کرده و عوارض جدی به همراه داشته باشد. در ادامه، به بررسی عوارض احتمالی هپاتیت بر اساس نوع آن میپردازیم. این عوارض میتوانند بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر بگذارند و برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- علائم نارسایی کبد: این علائم میتوانند نشاندهنده مشکلات جدی در عملکرد کبد باشند.
- سیروز کبدی: وضعیتی که در آن کبد دچار آسیبهای دائمی و غیرقابل بازگشت میشود.
- فیبروز کبد: تجمع بافت اسکار در کبد که میتواند عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
- علائم مسمومیت کبدی: این علائم ممکن است ناشی از تجمع سموم در بدن باشند.
- سرطان کبد: یکی از خطرناکترین عوارض هپاتیت، که میتواند به طور جدی زندگی فرد را تهدید کند.
- کبد چرب: تجمع چربی در کبد که میتواند به عوارض جدیتری منجر شود.
سرنوشت فاز حاد هپاتیت به عوامل مختلفی بستگی دارد، به ویژه نوع هپاتیت. برخی افراد ممکن است تا زمانی که دچار علائم نارسایی کبدی نشدهاند، از ابتلا به بیماری بیخبر باشند.
طول عمر بیماران مبتلا به هپاتیت B
بیماری هپاتیت B یکی از بیماریهای مزمن کبدی است که میتواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب آغاز گردد، تا ۷۰٪ افراد میتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند و امید به زندگی آنها افزایش یابد.
نکته مهم این است که هپاتیت B یک بیماری مزمن است که نیاز به کنترل و مدیریت دقیق دارد. اگر بتوانید این بیماری را به خوبی مدیریت کنید، احتمال ادامه زندگی شما به شکل طبیعی وجود دارد. در واقع، با کنترل صحیح بیماری، تأثیری بر طول عمر فرد نخواهد داشت. اما در صورتی که بیماری به درستی مدیریت نشود، خطر مرگ افزایش مییابد.
طول عمر افراد مبتلا به هپاتیت C
افراد مبتلا به هپاتیت C که بیماری آنها شناسایی شده، میتوانند سالها پس از تشخیص زندگی کنند، اما این مدت زمان برای هر فرد متفاوت است. تحقیقی در سال ۲۰۱۴ نشان داده است که افرادی که به هپاتیت C مبتلا هستند، بهطور متوسط ۱۵ سال کمتر از افرادی که این بیماری را ندارند، عمر میکنند. در این بیماری، کبد به دلیل آسیبهای شدید نمیتواند بهخوبی فعالیت کند و این موضوع بهطرز چشمگیری بر طول عمر فرد تأثیر میگذارد.
آیا هپاتیت B کشنده است؟
بیماری هپاتیت B بهعنوان یک بیماری مزمن شناخته میشود. این بدین معناست که این بیماری میتواند برای مدت طولانی با فرد همراه باشد و بهطور کامل درمان نمیشود. با این حال، میتوان بیماریهای مزمن را کنترل کرد و از بدتر شدن علائم آنها جلوگیری کرد.
اگر هپاتیت B بهدرستی درمان و مدیریت نشود یا دیر تشخیص داده شود، میتواند عواقب جدی و حتی مرگبار به دنبال داشته باشد. این به این دلیل است که بیماری میتواند عملکرد کبد را مختل کند. زمانی که کبد از کار بیفتد، بدن نمیتواند بهخوبی به فعالیتهای خود ادامه دهد. بنابراین، هپاتیت B به خودی خود کشنده نیست، اما رویکردی که برای مدیریت آن اتخاذ میکنید میتواند تأثیر زیادی بر خطرات آن داشته باشد. همچنین، هپاتیت B میتواند به سرطان کبد منجر شود.
عوارض واکسن هپاتیت B در بزرگسالان چیست؟
هنگامی که بزرگسالان از این واکسن استفاده میکنند، معمولاً دچار عوارض جدی نمیشوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است عوارضی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
- درد قفسه سینه
- تهوع و استفراغ
- ضعف و لرزش در پاها و مفاصل
- احساس درد در گردن و فک
- خستگی و بیحالی
- درد در محل تزریق واکسن
- قرمزی محل تزریق
- تب
در صورت بروز علائم شدید، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید. اما برای درمان علائم خفیفتر، استفاده از درمانهای علامتی میتواند مؤثر باشد.
چگونه میتوان از هپاتیت پیشگیری نمود؟
پیشگیری از هپاتیت بسیار مهم است، زیرا درمان این بیماری میتواند دشوار و خطرناک باشد. برای جلوگیری از عفونتهای احتمالی، اقدامات کلی زیر توصیه میشود:
- شستن مکرر دستها با آب و صابون
- اجتناب از تزریق با سرنگ آلوده
- استفاده از رابطه جنسی محافظتشده
پیشگیری از هپاتیت A
هپاتیت A عمدتاً از طریق غذا و آب آلوده منتقل میشود. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، به ویژه در هنگام سفر، اقدامات زیر را انجام دهید:
- بعد از استفاده از دستشویی، حتماً دستها را با صابون بشویید.
- فقط مواد غذایی تازه پخته شده را مصرف کنید.
- اگر از بهداشتی بودن آب منطقه اطمینان ندارید، از آبهای معدنی یا آب جوش استفاده کنید.
- در صورت عدم اطمینان از سلامت محیط، از میوههای قابل پوستگیری استفاده کنید.
- تنها سبزیجاتی را بهصورت خام مصرف کنید که از تمیزی و ضدعفونی بودن آنها مطمئن هستید.
- قبل از سفر به مناطقی که هپاتیت A در آنجا شایع است، حتماً واکسن HAV دریافت کنید.
واکسن هپاتیت A
واکسن هپاتیت A یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری از این بیماری است و ایمنی طولانیمدتی (حدود ۱۵ سال) فراهم میکند. این واکسن باید پس از یک سالگی تزریق شود و برای ایجاد ایمنی، به ۲ دوز نیاز دارد. معمولاً واکسن هپاتیت A عوارض جانبی شدیدی ندارد و بروز عوارض شدید در آن بسیار نادر است. یکی از شایعترین عوارض، درد در محل تزریق است. در شرایط زیر، بهتر است از پزشک یا بخش بهداشت محلی خود درباره دریافت واکسن سوال کنید:
- در صورت سفر اخیر به خارج از کشور، بهویژه به کشورهایی مانند مکزیک یا مناطق آمریکای جنوبی و مرکزی.
- اگر به رستورانی مراجعه کردهاید که اخیراً گزارشی درباره هپاتیت A داشته است.
- در صورت تشخیص هپاتیت در فردی نزدیک به شما، مانند هماتاقی یا پرستار.
- اگر با فرد مبتلا به هپاتیت A تماس جنسی داشتهاید.
پیشگیری از هپاتیت B
برای کاهش خطر انتقال هپاتیت B، رعایت اقدامات زیر ضروری است:
- اگر شما ناقل هپاتیت B هستید، شریک جنسی خود را مطلع کنید و از او نیز درباره وضعیت بیماریاش سؤال کنید.
- همواره از کاندوم برای برقراری رابطه جنسی استفاده کنید تا خطر انتقال ویروس به حداقل برسد.
- فقط از سوزنهای استفادهنشده بهرهبرداری کنید و از استفاده از سوزنهای مشترک خودداری نمایید.
- از مسواک، تیغ و ابزارهای مانیکور (مانند ناخنگیر و …) بهطور مشترک استفاده نکنید.
- در صورت نیاز به خالکوبی، پیرسینگ یا طب سوزنی، حتماً از استریل بودن تجهیزات و لوازم اطمینان حاصل کنید.
- اگر در معرض خطر هستید، حتماً واکسن هپاتیت B را دریافت کنید.
با رعایت این نکات میتوانید بهطور مؤثری از خود و دیگران در برابر هپاتیت B محافظت کنید.
پیشگیری از هپاتیت C
هپاتیت C عمدتاً از طریق مایعات آلوده بدن منتقل میشود. برای کاهش خطر ابتلا به این نوع هپاتیت، مراحل زیر را دنبال کنید:
- هرگز از سوزن، مسواک و لوازم مانیکور بهطور مشترک استفاده نکنید.
- در صورت انجام پیرسینگ یا سوراخ کردن پوست، حتماً از تمیزی و استریل بودن لوازم اطمینان حاصل کنید.
- از زیادهروی در مصرف الکل پرهیز کنید.
- استفاده از مواد مخدر تزریقی میتواند خطر ابتلا به هپاتیت C را افزایش دهد.
- هپاتیت نوع A و C قابل درمان هستند، در حالی که نوع B تنها با واکسن قابل پیشگیری است و درمان آن هنوز در حال پیشرفت است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع هپاتیت، علائم، روشهای تشخیص و درمان، حتماً به متخصص گوارش یا فوق تخصص کبد مراجعه کنید.
نتیجهگیری و راهنمای مراجعه به پزشک
بیماری هپاتیت انواع مختلفی دارد و میتواند حاد یا مزمن باشد. ویروسهای مختلف عامل ایجاد این بیماری هستند و میزان خطر آنها متفاوت است. توجه به علائم و مراجعه به پزشک میتواند در تشخیص و درمان به موقع بسیار مؤثر باشد.
پرسش و پاسخ
آیا هپاتیت B کشنده است؟
بیماری هپاتیت میتواند به صورت مزمن یا حاد بروز کند. در بسیاری از موارد، هپاتیت به نوع مزمن تبدیل میشود و خود به تنهایی کشنده نیست، اما میتوان آن را با روشهای مختلف کنترل کرد. اگر هپاتیت بهدرستی درمان و مدیریت نشود، میتواند زندگی فرد را مختل کرده و سلولهای کبدی را از بین ببرد. برای افرادی که به هپاتیت مبتلا هستند، بررسیهای مداوم و چکاپهای منظم بسیار مؤثر است.
هپاتیت کبدی چیست و چه نوع بیماری است؟
هپاتیت به معنای التهاب کبد است. کبد یک اندام حیاتی است که وظایف مهمی مانند پردازش مواد مغذی، فیلتر کردن خون و مبارزه با عفونتها را بر عهده دارد. وقتی کبد آسیب ببیند، عملکرد آن تحت تأثیر قرار میگیرد و میتواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.
بدترین نوع هپاتیت کدام است و کدام نوع هپاتیت خطرناکتر است؟
هپاتیت C بهعنوان خطرناکترین نوع هپاتیت شناخته میشود، زیرا معمولاً آسیبهای شدید و جبرانناپذیری به کبد وارد میکند و میتواند طول عمر فرد را کاهش دهد. از طرف دیگر، هپاتیت B با بیشترین آمار ابتلا مواجه است و بهراحتی منتقل میشود. به همین دلیل، این بیماری نیز باید جدی گرفته شود، چرا که آمار ابتلا به سرطان کبد در هپاتیت B بیشتر از هپاتیت C است.
نشانههای هپاتیت چیست؟
علائم هپاتیت حاد میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- درد شکم
- ادرار تیره
- مدفوع روشن
- درد مفاصل
- یرقان (زردی)
احتمال ماندگاری ویروس ایدز و هپاتیت چقدر است؟
این ویروسها در خارج از بدن انسان نمیتوانند زنده بمانند. با این حال، اگر در داخل بدن موجود زندهای قرار بگیرند، میتوانند بهراحتی عمل کرده و فرد را آلوده کنند. اگر تعداد ویروسهای وارد شده و محل ورود آنها به اندازه کافی برای ایجاد بیماری مناسب باشد، میتوانند باعث بروز هپاتیت و بیماری HIV شوند.
احتمال انتقال هپاتیت از طریق ظروف آب و غذاخوری چقدر است؟
این بیماری میتواند از طریق غذا و خوراکیهای آلوده به فرد منتقل شود. بنابراین، اگر آب آلودهای که با فرد مبتلا تماس داشتهاست به بدن شما وارد شود، احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد. به همین دلیل، یکی از راههای انتقال هپاتیت، زندگی در کنار فرد آلوده است؛ چرا که در این حالت، شما بهطور مداوم با مواد غذایی و ظروف آلوده در ارتباط هستید.
آیا هپاتیت درمان قطعی دارد؟
خیر، هپاتیت B و C درمان قطعی ندارند. این بیماریها به عنوان انواع مزمن بیماریهای کبدی شناخته میشوند. با این حال، میتوان از روشهای درمان علامتی برای کنترل و جلوگیری از بدتر شدن شرایط استفاده کرد. با درمان علامتی، میتوان از آسیب بیشتر به کبد جلوگیری کرد. هپاتیت C نیز یک بیماری مزمن کبدی غیرقابل درمان است که در بهترین حالت میتوان آن را با دارو و سبک زندگی مناسب کنترل کرد.
آیا هپاتیت واگیردار است؟
بله، برخی از انواع هپاتیت واگیردار هستند. به طور خاص، هپاتیت A و هپاتیت E از نوع هپاتیتهای واگیردار هستند و میتوانند از طریق تماس با فرد آلوده منتقل شوند. همچنین، هپاتیت B نیز میتواند از طریق تماس جنسی منتقل شود.
آیا واکسن هپاتیت در بارداری ضرر دارد؟
واکسن هپاتیت به طور کلی در دوران بارداری بیخطر است، به ویژه واکسن هپاتیت B. این واکسن به زنان باردار که در معرض خطر عفونت هپاتیت هستند، توصیه میشود.
آیا شستشوی دست با الکل ویروس هپاتیت را از بین میبرد؟
الکل ضدعفونیکننده و شستن دستها به تنهایی نمیتوانند ویروس هپاتیت را بهطور کامل از بین ببرند، اما میتوانند به کاهش خطر انتقال عفونت کمک کنند.
آیا برای آزمایش هپاتیت باید ناشتا بود؟
معمولاً برای آزمایش هپاتیت نیازی به ناشتا بودن نیست و میتوانید بدون نگرانی از خوردن و نوشیدن به آزمایش مراجعه کنید.
آیا انتقال هپاتیت از طریق دستشویی امکانپذیر است؟
احتمال انتقال هپاتیت از طریق سرویس بهداشتی بسیار کم است. ویروسهای هپاتیت بیشتر از طریق رابطه جنسی محافظتنشده منتقل میشوند.
آیا انتقال هپاتیت از طریق بزاق ممکن است؟
بله، هپاتیت B و C میتوانند از طریق تماس با بزاق آلوده منتقل شوند. این انتقال ممکن است بهواسطه استفاده از وسایلی مانند مسواک مشترک، تیغ یا لوازمی که حاوی خون آلوده هستند، صورت گیرد.
آیا آزمایش ایدز و هپاتیت رایگان است؟
بله، برخی آزمایشگاهها در روز جهانی هپاتیت، آزمایش هپاتیت را بهصورت رایگان انجام میدهند. همچنین، آزمایش ایدز نیز بهطور رایگان در مراکز بیماریهای رفتاری ارائه میشود. میتوانید از لیست مراکز آزمایش رایگان ایدز استفاده کنید.
مراقبت بعد از واکسن هپاتیت در بزرگسالان چیست؟
بعد از تزریق واکسن هپاتیت، ممکن است دچار تب شوید. برای کاهش این عارضه میتوانید محل تزریق را با کمپرس سرد یا گرم آرام کنید. نیازی به مراقبت خاص دیگری نیست. با این حال، اگر این اولین بار است که واکسن را دریافت میکنید و علائمی مانند راشهای پوستی، تنگی نفس یا هر علامت دیگری که نشاندهنده واکنشهای حساسیتی است، مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
واکسن هپاتیت B برای چه کسانی لازم است؟
برخی از افراد بهتر است که واکسن هپاتیت B را تزریق کنند. این افراد شامل موارد زیر هستند:
- کسانی که با بیماران مبتلا به هپاتیت زندگی میکنند.
- افرادی که در بیمارستانها و مراکز درمانی مشغول به خدمت هستند.
- افرادی که به سفرهای خارجی مکرر میروند.
- کسانی که به مواد مخدر اعتیاد دارند.
- افرادی که به بیماریهای عفونی دیگر مبتلا هستند.
- کسانی که با افراد پرخطر ارتباط جنسی دارند.
- کسانی که روشهای پرخطر جنسی را انتخاب میکنند.
واکسن هپاتیت B باید برای همه افراد تزریق شود، زیرا این واکسن بسیار مهم است و میتواند تأثیرات مثبتی بر سلامت و طول عمر داشته باشد.
آیا هپاتیت همان ایدز است؟
خیر، هپاتیت و ایدز از نظر نوع ویروس متفاوتاند. هپاتیت ناشی از ویروسهای مختلفی است که به کبد آسیب میزنند، در حالی که ایدز ناشی از ویروس HIV است که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند.
فرق هپاتیت با کبد چرب چیست؟
تفاوت اصلی بین هپاتیت و کبد چرب در آنتیژن سطحی آنهاست. اگر فردی مبتلا به هپاتیت باشد، احتمال ابتلا به بیماری کبد چرب در او بیشتر است.
فرق هپاتیت با HPV چیست؟
ویروس هپاتیت و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) هر دو ویروسهای DNA هستند، اما هر یک سلولهای خاصی را آلوده میکنند: ویروس هپاتیت به سلولهای کبدی و HPV به سلولهای اپیتلیال پایه. هر دو ویروس میتوانند در ژنوم میزبان انسان ادغام شوند و مشکلات جدی به وجود آورند.
لیست پزشکان مرتبط:
- مهران بابایی فومشیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- فرهاد زمانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- سید مؤید علویانفوق تخصص بیماریهای گوارش وکبد | تهران
- ناصر ابراهیمی دریانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- مهدی باباییفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- محسن امینیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- رضا رشیدیفوق تخصص گوارش ، کبد و آندوسکوپی | تهران
- مهری پورآدینهفوق تخصص گوارش و کبد (آندوسکوپی، کولونوسکوپی، پلیپ روده و معده، بوتاکس) | تهران
- مهدی نیکخواهفوق تخصص گوارش و کبد | تهران
- مرتضی نایبیفوق تخصص گوارش و کبد | تهران