فشار خون بالا | علل، درمان و روش‌های پیشگیری
فشار خون بالا که به قاتل خاموش هم معروف است، معمولا علائم خاصی ندارد و افراد از ابتلا به آن بی‌خبر هستند. به همین دلیل چکاپ منظم و اندازه‌گیری فشار خون در خانه، از راه‌های مهم تشخیص این بیماری است.
با این حال، در برخی موارد، شاهد علائمی هستیم که می‌توانند نشان‌دهنده افزایش فشار خون باشند. این علائم در زنان و مردان و همچنین در دوران بارداری و فشار خون عصبی، می‌تواند متفاوت باشد.
در این مقاله، به بررسی علائم فشار خون بالا، تفاوت آنها در زنان و مردان، نشانه‌های آن در بارداری و فشار خون عصبی، و روش‌های تشخیص و درمان این بیماری می‌پردازیم.
فشار خون چیست؟
فشار خون، نیرویی است که خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند. این نیرو در طول روز به طور طبیعی بالا و پایین می‌رود، اما اگر به طور مداوم بالا باشد، می‌تواند به عروق خونی آسیب برساند.
فشار خون بالا، قاتل خاموشی است که بسیاری از افراد را به کام مرگ می‌کشاند. در این بیماری، قلب باید برای پمپاژ خون به تمام نقاط بدن، بیشتر کار کند.
فشار خون طبیعی زیر 80/120 میلی‌متر جیوه است. اگر فشار خون شما بین 130 تا 139 روی سیستول و 80 تا 89 روی دیاستول باشد، در مرحله پیش فشار خون قرار دارید.
فشار خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که عدد سیستولیک بیشتر از 140 و عدد دیاستولیک بیشتر از 90 باشد. در این مرحله، ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنید و اگر فشار به 180/120 یا بالاتر برسد، نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارید.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، حدود 1.28 میلیارد نفر در سراسر جهان به فشار خون بالا مبتلا هستند که اکثر آنها در کشورهای با درآمد کم و متوسط زندگی می‌کنند. متاسفانه، کمتر از نیمی از این افراد از بیماری خود مطلع هستند و تحت درمان قرار می‌گیرند. فشار خون بالا، عامل اصلی مرگ و میر زودرس در جهان است.
فشار خون بالا: علائمی که باید بشناسید
فشار خون بالا که به قاتل خاموش هم معروف است، در بسیاری از موارد علامتی ندارد و فرد تا مدت‌ها از ابتلا به آن بی‌خبر است.
با این حال، در برخی افراد، علائمی می‌تواند نشان‌دهنده افزایش فشار خون باشد. این علائم که در برخی موارد می‌تواند شدید باشد، شامل موارد زیر می‌شود:
- سردرد شدید
- تنگی نفس و سختی در تنفس
- خونریزی بینی
- تاری دید
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- خستگی یا گیجی
- مشکلات بینایی
- ضربان قلب نامنظم
- وجود خون در ادرار
- احساس تپش در قفسه سینه، گردن یا گوش
- تشنج
- عصبی بودن
- تعریق
- مشکل در خواب
- گرگرفتگی صورت
فشار خون بالا و سردرد
اگر دچار سردردهای ناگهانی و شدید هستید، به خصوص اگر با علائمی مانند تاری دید، سرگیجه یا درد قفسه سینه همراه باشد، و همزمان دستگاه فشارسنج شما عدد بالایی را نشان می‌دهد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشان‌دهنده افزایش بحرانی فشار خون و خطر سکته مغزی یا حمله قلبی باشند.
فشار خون بالا و خونریزی چشم:
مشاهده لکه‌های خون یا خونریزی در چشم، به خصوص اگر سابقه فشار خون بالا یا دیابت دارید، می‌تواند از علائم آسیب به عروق خونی ناشی از فشار خون کنترل نشده باشد. در این موارد، مراجعه به چشم‌پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
فشار خون بالا و خونریزی بینی:
خونریزی بینی به طور معمول با افزایش جزئی فشار خون اتفاق نمی‌افتد، اما در موارد شدید فشار خون بالا می‌تواند رخ دهد. اگر دچار خونریزی‌های شدید یا مکرر بینی هستید، به خصوص اگر با سایر علائم فشار خون بالا مانند سردرد یا سرگیجه همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
فشار خون بالا و گرگرفتگی ناگهانی صورت:
گرگرفتگی و احساس داغی ناگهانی در صورت، می‌تواند یکی از علائم افزایش فشار خون باشد، حتی اگر در سطح خفیف باشد. البته، عواملی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب، هوای گرم، مصرف غذا یا نوشیدنی تند، برخی از محصولات پوستی، استرس، ورزش و مصرف الکل نیز می‌توانند باعث گرگرفتگی شوند. با این حال، اگر این گرگرفتگی‌ها با علائم دیگری مانند سردرد، تپش قلب یا تنگی نفس همراه باشد، می‌تواند نشان‌دهنده فشار خون بالا باشد و باید به پزشک مراجعه کنید.
فشار خون بالا و سرگیجه:
سرگیجه به طور خاص علامتی از فشار خون بالا نیست، اما می‌تواند از علائم هشدار دهنده سکته مغزی باشد که یکی از عوارض جدی این بیماری است. اگر دچار سرگیجه ناگهانی یا سرگیجه‌ای هستید که با علائمی مانند سردرد، تاری دید یا ضعف عضلانی همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، برخی از داروهای فشار خون می‌توانند باعث سرگیجه به عنوان عارضه جانبی شوند. در این صورت، باید با پزشک خود در مورد تنظیم دوز یا تغییر دارو صحبت کنید.
فشار خون بالا و خون در ادرار:
فشار خون بالا می‌تواند با آسیب به رگ‌های خونی کلیه، جریان خون به آنها را کاهش دهد و عملکرد کلیه را مختل کند. در موارد شدید، این امر می‌تواند منجر به پارگی رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها و ظاهر شدن خون در ادرار شود.
مشاهده خون در ادرار، به خصوص اگر با علائمی مانند درد پهلو، تهوع یا تورم همراه باشد، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
فشار خون بالا و خونریزی گوش:
اگر فشار خون به طور خطرناکی بالا رود، ممکن است باعث خونریزی از گوش شود. گوش دارای رگ‌های خونی زیادی است و افزایش فشار در این رگ‌ها می‌تواند منجر به پارگی آنها و خونریزی شود.
خونریزی گوش به همراه علائمی مانند سرگیجه، وزوز گوش یا ضعف ناگهانی صورت، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
فشار خون بالا و سردی دست و پا:
سردی دست و پا در افراد مبتلا به فشار خون بالا شایع است. این علامت می‌تواند به دلیل اختلال در گردش خون ناشی از فشار بالا به وجود آید. علاوه بر سردی، ممکن است در دست‌ها و پاها احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا تغییر رنگ (قرمزی یا آبی شدن) نیز داشته باشید.
فشار خون بالا و تکرر ادرار:
تکرر ادرار، به خصوص در شب، می‌تواند نشانه فشار خون بالا و مصرف بیش از حد نمک باشد. برخی از پزشکان معتقدند که در 40 درصد موارد، تکرر ادرار در شب می‌تواند علامتی از فشار خون بالا باشد. زیرا در این وضعیت، حجم خون افزایش یافته و در نتیجه کلیه‌ها برای دفع آب اضافی، فعالیت بیشتری می‌کنند.اگر به طور ناگهانی دچار تکرر ادرار، به خصوص در شب شدید، و یا با علائمی مانند خستگی، تورم پا یا تنگی نفس همراه است، به پزشک مراجعه کنید.
فشار خون بالا و لرز:
در برخی موارد، فشار خون بالا می‌تواند باعث لرز و اختلال در عضلات بدن شود. دقت داشته باشید که لرز به همراه فشار خون بالا، می‌تواند نشانه پرکاری تیروئید نیز باشد. برای تشخیص دقیق علت لرز و دریافت درمان مناسب، به پزشک مراجعه کنید.
فشار خون بالا و حالت تهوع:
اگر فشار خون به طور خطرناکی بالا رود، می‌تواند به مغز آسیب برساند و علائمی مانند تهوع و استفراغ، سردرد و تنگی نفس ایجاد کند. در این شرایط، بیمار نیاز به مراقبت‌های اورژانسی فوری دارد. در موارد نادر، ممکن است فرد پس از این علائم به کما برود.
فشار خون بالا و بی‌حالی و خستگی:
یکی از علائم شایع افزایش فشار خون، خستگی و احساس ضعف است. فشار بالا به قلب و سایر اندام‌ها فشار وارد می‌کند و در نتیجه ممکن است فرد احساس خستگی و کمبود انرژی کند. این علامت در برخی افراد به طور مداوم وجود دارد و می‌تواند هشداردهنده مشکلات قلبی باشد.همچنین، اختلالات خواب که یکی از عوارض فشار خون بالا است، می‌تواند به نوبه خود باعث خستگی و بی‌حالی در طول روز شود.
فشار خون بالا و تپش قلب:
فشار خون بالا باعث افزایش جریان خون در بدن می‌شود و در نتیجه قلب باید برای پمپاژ خون بیشتر فعالیت کند. این افزایش فعالیت می‌تواند منجر به تپش قلب یا احساس ضربان قلب نامنظم شود.
علائم ناگهانی فشار خون بالا:
برخی از این علائم عبارتند از:
اضطراب: احساس ناگهانی اضطراب و آشفتگی می‌تواند یکی از نشانه‌های افزایش ناگهانی فشار خون باشد.
تاری دید: اختلالات ناگهانی در بینایی، مانند تاری دید یا دوبینی، می‌تواند از علائم افزایش فشار خون باشد.
درد قفسه سینه: درد قفسه سینه، به خصوص اگر همراه با تنگی نفس باشد، می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطرناک فشار خون و احتمال حمله قلبی باشد.
سردرد شدید: سردرد ناگهانی و شدید، به خصوص اگر با علائمی مانند سرگیجه، تهوع یا تغییرات بینایی همراه باشد، می‌تواند از علائم افزایش ناگهانی فشار خون باشد.
علائم فشار خون بالا در زنان:
اگرچه علائم فشار خون بالا در زنان و مردان تا حد زیادی مشابه است، اما به طور کلی، فشار خون بالا در زنان دیرتر از مردان تشخیص داده می‌شود.
برخی از علائم فشار خون بالا که در زنان شایع‌تر است عبارتند از:
- سردردهای شدید: سردردهای ضربان‌دار و شدید می‌تواند از علائم رایج فشار خون بالا در زنان باشد.
- نفخ شکم: این علامت می‌تواند به دلیل احتباس مایعات ناشی از فشار خون بالا و همچنین به دلیل ارتباط فشار خون بالا با دیابت و بیماری کلیوی در زنان رخ دهد.
- تاری دید یا تغییر ناگهانی در بینایی: اختلالات بینایی، مانند تاری دید یا دوبینی، می‌تواند از علائم فشار خون بالا در زنان باشد.
- سرگیجه با مشکل در حفظ تعادل: سرگیجه ناگهانی به همراه عدم تعادل می‌تواند از علائم افزایش فشار خون در زنان باشد.
علائم فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند نشانه‌ای از پره اکلامپسی، یکی از عوارض جدی این دوران باشد.
در صورت مشاهده علائم زیر در دوران بارداری، باید به پزشک زنان مراجعه کنید:
- تورم ناگهانی صورت، دست‌ها و انگشتان
- سردرد شدید و مداوم
- مشکلات بینایی ( تاری دید، دیدن لکه‌های نورانی یا دوبینی)
- درد ناگهانی و شدید در قسمت فوقانی سمت راست شکم:
- مشکل در تنفس
- تهوع و استفراغ شدید.
- کاهش ناگهانی ادرار باشد.
علائم فشار خون بالا در مردان
به طور کلی، علائم فشار خون بالا در زنان و مردان تفاوتی ندارد. تمامی نشانه‌های ذکر شده در مطالب قبلی ممکن است در مردان مبتلا به فشار خون بالا نیز دیده شود.به یاد داشته باشید که مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
علائم فشار خون بالا در جوانان
طبق آمار، یک‌چهارم جوانان بین 18 تا 39 سال ممکن است فشار خون بالا داشته باشند.: متاسفانه، فشار خون بالا در جوانان معمولا علائمی ندارد. با این حال، اگر سطح فشار خون در جوانان به سطوح خطرناک برسد، احتمال بروز هر یک از علائم ذکر شده در مطالب قبلی وجود دارد.
فشار خون بالا و علائم عصبی
در شرایط استرس‌زا یا عصبانیت، طبیعی است که فشار خون افزایش یابد. در این شرایط، ممکن است هر یک از علائم فشار خون بالا ظاهر شوند.گاهی اوقات، ممکن است فرد در شرایط استرس‌زا هیچ علامتی را تجربه نکند.
علل فشار خون بالا
فشار خون بالا علل مختلفی دارد و معمولا ترکیبی از یکی یا چند مورد از عوامل زیر باعث بروز این عارضه می‌شود. برخی از این عوامل می‌توانند سبب افزایش ناگهانی فشار خون نیز شوند:
- اضافه وزن و چاقی: حمل وزن اضافی فشار زیادی به قلب و عروق شما وارد می‌کند و در نتیجه می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد نمک و کمبود میوه و سبزیجات در رژیم غذایی می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
- بی‌تحرکی: نداشتن فعالیت بدنی کافی یکی از عوامل اصلی خطر ابتلا به فشار خون بالا است.
- مصرف بیش از حد الکل و قهوه: مصرف زیاد الکل و قهوه می‌تواند به طور موقت فشار خون را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن: دود سیگار به دیواره‌های عروق آسیب می‌رساند و آنها را سفت و تنگ می‌کند و در نتیجه مقاومت در برابر جریان خون افزایش می‌یابد و فشار خون بالا می‌رود.
- استرس: استرس مکرر می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
- سن بیشتر از 65 سالگی: با افزایش سن، عروق خونی خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و در نتیجه خطر ابتلا به فشار خون بالا افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه فشار خون بالا در خانواده شما وجود دارد، شما نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
- محرومیت اجتماعی: زندگی در مناطق محروم با دسترسی کم به خدمات بهداشتی و تغذیه سالم می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
مشاهده هر یک از علائم فشار خون بالا، دلیلی برای مراجعه فوری به پزشک است. چرا که این علائم می‌توانند نشان دهنده سطح خطرناک فشار خون و احتمال بالای سکته و حمله قلبی باشند.فشار خون بالا همچنین خطر ابتلا به سکته مغزی، نارسایی کلیه و مشکلات چشمی را نیز افزایش می‌دهد.در برخی موارد، این علائم می‌توانند نشانه بیماری‌های دیگر نیز باشند. بنابراین تشخیص دقیق علت علائم و درمان مناسب آنها بسیار حائز اهمیت است.
برای بررسی فشار خون بالا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای بررسی علائم فشار خون بالا و تشخیص این بیماری می‌توانید به دو متخصص مراجعه کنید: متخصص قلب و عروق، متخصص داخلی
تشخیص فشار خون بالا
اگر با علائم فشار خون بالا مواجه هستید، تنها یک راه مطمئن برای تشخیص آن وجود دارد: معاینه توسط پزشک یا متخصصان سلامت و اندازه‌گیری فشار خون.این فرآیند ساده و بدون درد با استفاده از دستگاه فشارسنج انجام می‌شود و در عرض چند ثانیه می‌تواند وضعیت شما را مشخص کند.می‌توانید با صحبت با پزشک خود در مورد امکان اندازه‌گیری فشار خون در خانه نیز اطلاع کسب کنید. پزشک شما را در انتخاب بهترین دستگاه فشارسنج راهنمایی خواهد کرد.
درمان علائم فشار خون بالا:
در صورت تأیید ابتلا به فشار خون بالا از طریق معاینه و تشخیص پزشک، اقدامات سریعی برای درمان و کنترل این عارضه انجام خواهد شد.
- اصلاح سبک زندگی
- رژیم غذایی سالم: و کم نمک .
- افزایش فعالیت بدنی دارد.
- دارو درمانی
داروهای رایج برای کاهش فشار خون عبارتند از:
- مهارکننده‌های ACE مانند انالاپریل، لیزینوپریل، پریندوپریل و رامیپریل
- مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ۲ (ARBs) مانند کاندسارتان، ایربسارتان، لوزارتان، والسارتان و اولمسارتان
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم مانند آملودیپین، فلودیپین و نیفدیپین یا دیلتیازم و داروی وراپامیل
- دیورتیک‌ها مانند اینداپامید و بندروفلومتیازید
- مسدودکننده‌های بتا مانند آتنولول و بیسوپرولول
- مسدودکننده‌های آلفا مانند دوکسازوسین
- سایر دیورتیک‌ها مانند آمیلوراید و اسپیرونولاکتون
پیشگیری از علائم فشار خون بالا
مشاهده علائم فشار خون بالا، زنگ خطری برای رسیدن این عارضه به سطح خطرناک است. خبر خوب این است که با ایجاد تغییراتی ساده در سبک زندگی می‌توان این مشکل را کنترل کرد و از بروز عوارض جانبی جدی آن پیشگیری نمود.در ادامه، به برخی از مهم‌ترین توصیه‌های پزشکان به افراد مبتلا به فشار خون بالا اشاره می‌کنیم:
- افزایش فعالیت بدنی: حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط در هفته داشته باشید. می‌توانید این میزان فعالیت را به 5 روز در هفته و هر روز 30 دقیقه تقسیم کنید.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی است. ترک سیگار فواید بسیار زیادی برای سلامتی شما به ارمغان خواهد آورد و به کنترل فشار خون نیز کمک می‌کند.
- رژیم غذایی سالم: مصرف نمک و الکل را به طور قابل توجهی محدود کنید.
- کنترل وزن: اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، حتی کاهش اندک وزن (معادل 5 تا 10 درصد از وزن فعلی) می‌تواند به طور قابل توجهی به کاهش فشار خون شما کمک کند.
- مدیریت استرس: استرس یکی از عوامل محرک افزایش فشار خون است. یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس به کنترل فشار خون شما کمک کند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
فشار خون بالا، قاتلی خاموش که در کمین سلامت ماست، می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد. اما خبر خوب این است که با شناخت علائم و اقدام به موقع، می‌توان این بیماری را کنترل و از بروز مشکلات جدی پیشگیری کرد.علائم فشار خون بالا در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد هیچ علامتی ندارند و تا سال‌ها از ابتلا به این بیماری بی‌خبرند.
سردرد، اضطراب، سرگیجه، تنگی نفس و گرگرفتگی از جمله علائم شایع فشار خون بالا هستند. مشاهده هر یک از این علائم، ضرورت مراجعه به پزشک را گوشزد می‌کند. فراموش نکنید که گاهی اوقات، علائم مشابه می‌توانند نشان‌دهنده بیماری‌های دیگری نیز باشند. برای تشخیص دقیق و افتراق فشار خون بالا از سایر بیماری‌ها، باید به متخصص قلب و عروق یا پزشک داخلی مراجعه کنید.
سوالات متداول
چگونه متوجه بالا رفتن فشار خون شوم ؟
تنها راه قطعی برای دانستن این موضوع، مراجعه به پزشک و اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج است.
در زمان فشار خون بالا چه احساسی داریم؟
فشار خون بالا در اغلب موارد علامتی ندارد. اما ممکن است با علائمی مانند سردرد، اضطراب، تنگی نفس، خونریزی بینی، تپش قلب یا احساس نبض در گردن همراه باشد.
آیا فشار خون بالا باعث خواب آلودگی می‌شود؟
بله، فشار خون بالا می‌تواند باعث احساس خستگی و بی‌حالی شود.
لیست پزشکان مرتبط:
سید علی جمالیانفوق تخصص قلب و عروق | تهران- مسعود اسلامیمتخصص قلب و عروق | تهران
- محمد حسن نمازیفلوشیپ تخصصی قلب و عروق | تهران
- مهدی بابوی نژادفوق تخصص قلب و عروق | تهران
- مصطفی بیاتفوق تخصص قلب و عروق | تهران
- مهدی پیشگاهیمتخصص قلب و عروق | تهران
- مرکز قلب آرامکلینیک قلب و عروق | تهران
- پریسا ایزدپناهمتخصص قلب و عروق | تهران
- سوده رودباریمتخصص قلب و عروق | تهران
- میترا سلامتمتخصص قلب و عروق - آنژیوگرافی - الکتروکاردیوگرافی - تست ورزش - نوار قلب | تهران
