بیماری قلبی: علائم و روش های تشخیص آن
نشانه های اختلالات قلبی امکان دارد شامل احساس ناراحتی در قفسه سینه، دشواری در تنفس، خستگی مفرط، سرگیجه، ضربان نامنظم قلب، ورم و از حال رفتن باشد. تشخیص این بیماری ها مستلزم بررسی سوابق پزشکی، معاینه بدنی دقیق، آزمایش های خون، نوار قلب، تست استرس، اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری های تخصصی است. تشخیص به موقع علائم و درمان مناسب بیماری های قلبی، نقش مهمی در حفظ سلامت طولانی مدت شما ایفا می کند.
چه علائمی نشان دهنده بیماری قلبی هستند؟
چگونه می توان فهمید که مشکل از قلب است؟ علائم بیماری های قلبی در افراد مختلف متفاوت بوده و امکان دارد در برخی موارد کاملاً بدون علامت باشد. هفت علامت شایع بیماری های قلبی عبارتند از:
- درد قفسه سینه (آنژین)
- تنگی نفس
- خستگی مفرط
- سرگیجه و احساس سبکی سر
- ورم ناشی از تجمع مایعات در بدن
- ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره مثل پیاده روی، بالا رفتن از پله ها یا انجام کارهای خانه
- در کودکان، علائم نقص مادرزادی قلب امکان دارد شامل کبودی پوست (سیانوز) و ناتوانی در انجام فعالیت های بدنی باشد.
بعضی علائم نشان دهنده اختلال در ضربان قلب و احتمال وقوع حمله قلبی هستند. این نشانه ها عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس شدید و نفس نفس زدن
- تپش قلب
- احساس تهوع و دل درد
- تعریق زیاد
- درد در دست، فک، پشت یا پا
- احساس خفگی
- ورم در مچ و قوزک پا
- خستگی مفرط
- نامنظمی ضربان قلب (آریتمی)
حمله قلبی می تواند به ایست قلبی منجر شود، وضعیتی که در آن قلب از کار می افتد. در صورت داشتن هر یک از علائم فوق، مراجعه فوری به پزشک قلب و عروق ضروری است.
علامت های هشدار دهنده اولیه بیماری قلبی
چگونه می توان اختلال قلبی را تشخیص داد و علائم درد قلب چیست؟ رایج ترین نشانه بیماری قلبی، احساس ناراحتی و فشار در ناحیه سینه است. نباید این درد را دست کم گرفت. گاهی اوقات، حالت تهوع و ناراحتی معده می تواند اولین علامت بیماری قلبی باشد. این علامت در بانوان بیشتر از آقایان مشاهده می شود. حس سرگیجه و سبکی سر هم از نشانه های مهمی است که می تواند زنگ خطر بیماری قلبی را به صدا درآورد.
علائم مشکل قلبی در رگ های خونی
با انباشته شدن رسوبات چربی در شریان ها و تنگ شدن رگ قلب، رگ های خونی و قلب آسیب می بینند. تجمع این رسوبات و پلاک های چربی باعث باریک و مسدود شدن رگ های خونی می شود. بنابراین، خطر حمله قلبی، درد شدید در ناحیه سینه یا سکته بالا می رود. علامت ها و نشانه های مسدود شدن رگ های خونی امکان دارد شامل موارد ذیل باشد:
- درد، سفتی، فشار و ناراحتی در ناحیه سینه (آنژین صدری)
- تنگی نفس
- درد، بی حسی، ضعف یا سردی در پاها و دست ها (در صورتی که رگ خونی در آن قسمت تنگ شده باشد.)
- درد در گردن، فک، گلو، بالای شکم و کمر
علائم درد قلب ناشی از ضربان غیر طبیعی قلب
در هنگام آریتمی ضربان قلب، ضربان قلب امکان دارد، سریع، کند یا نامنظم باشد. برخی از نشانه های مشکل قلبی عبارتند از:
- احساس بال زدن در سینه
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- سبکی سر
- سرگیجه
- غش کردن (سنکوپ) یا نزدیک به غش بودن
During a cardiac episode, your chest may feel heavy, as if someone is compressing your chest or heart. You may also experience a sharp, burning sensation in your chest. در هنگام حمله قلبی، امکان دارد حس کنید که ناحیه قفسه سینه شما سنگین شده است، انگار فردی بر روی سینه یا قلب شما فشار وارد می کند. همچنین امکان دارد درد شدید و سوزنده ای را در ناحیه سینه خود حس کنید.
نشانه های ناهنجاری های ژنتیکی و مادرزادی قلب
به طور معمول نشانه های مشکلات قلبی از بدو تولد نمایان می شود. ناهنجاری های ذاتی قلب در نوزادان به شکل های زیر دیده می شود:
- رنگ پوست خاکستری یا آبی کمرنگ (سیانوز)
- ورم در پاها، شکم یا اطراف چشم ها
- تنگی نفس هنگام تغذیه (این مشکل باعث کاهش شدید وزن در نوزاد می شود.)
اگر ناهنجاری قلبی خیلی جدی نباشد، امکان دارد تا بزرگسالی تشخیص داده نشود. نشانه های این نوع بیماری قلبی اغلب شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس هنگام فعالیت بدنی (حتی کارهای سبک باعث تنگی نفس می شود.)
- خستگی مفرط هنگام فعالیت
- ورم در دست ها، پاها یا مچ پا
نشانه های کاردیومیوپاتی یا ضخیم شدن ماهیچه قلب
کاردیومیوپاتی یا ضخیم شدن دیواره قلب در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد. اما با پیشرفت بیماری، نشانه های زیر پدیدار می شود:
- تنگی نفس هنگام فعالیت یا حتی در حالت استراحت
- ورم پا بخصوص مچ پا
- احساس خستگی مفرط
- ضربان قلب نامنظم (احساس تپش قلب یا لرزش در قفسه سینه)
- سرگیجه، سبکی سر و غش
نشانه های بیماری قلبی ناشی از عفونت قلبی
به عفونت لایه داخلی حفره های قلب و دریچه های قلب، اندوکاردیت می گویند. نشانه های عفونت قلبی معمولا شامل موارد زیر است:
- تب
- تنگی نفس
- ضعف یا خستگی مفرط
- ورم در پاها یا شکم
- تغییرات در ضربان قلب
- سرفه خشک و مداوم
- لکه های پوستی غیرعادی
نشانه های بیماری قلبی ناشی از مشکلات دریچه های قلب
قلب دارای چهار دریچه به نام های آئورت، میترال، ریوی و سه لتی است. با باز و بسته شدن این دریچه ها خون در قلب جریان می یابد. هنگامی که این دریچه ها آسیب ببینند، نشانه هایی در بدن ایجاد می شود. این نشانه ها عبارتند از:
- احساس خستگی مفرط
- تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم
- ورم پا یا مچ پا
- درد قفسه سینه (از نشانه های بیماری قلبی)
- غش (سنکوپ)
نشانه های بیماری قلبی بر روی پوست یا نشانه های ظاهری ناراحتی قلبی
درد قلب علامت چیست؟ علائم بیماری قلبی و نشانه های مشکل قلب امکان دارد بر روی پوست و ناخن ها قابل مشاهده باشد. رنگ کبود یا بنفش پوست گاهی نشان دهنده گرفتگی رگ های خونی است. اگر در شرایط گرم، پوست شما رنگ مایل به آبی یا بنفش پیدا کند، نشان دهنده کمبود اکسیژن در خون است.
لکه های پوستی زرد یا نارنجی رنگ هم امکان دارد نشانه بیماری قلبی یا درد قفسه سینه باشد. این علامت ها نشان دهنده سطح ناسالم کلسترول خون است. این رسوبات بدون درد بوده و اغلب در کناره چشم، خطوط کف دست یا پشت ساق پا مشاهده می شود.
نشانه های بیماری قلبی در زنان
بعضی از علائم بیماری های قلبی در زنان و مردان امکان دارد متفاوت باشد. به عنوان نمونه، در بیماری عروق کرونر مردان بیشتر دچار درد قفسه سینه می شوند. اما زنان بیشتر علائمی مثل تنگی نفس، حالت تهوع و خستگی را تجربه می کنند. زنان به طور معمول علائم قلبی را جدی نمی گیرند، این مسئله در مورد علائم بیماری قلبی در دختران نوجوان نیز امکان دارد صادق باشد. زیرا اغلب علائم بیماری قلبی در زنان به وضوح نشان نمی دهد که مربوط به قلب است یا خیر.
علامت های بیماری قلبی در مردان
بسیاری از علائم بیماری قلبی در مردان و زنان شبیه به هم است. اما به طور معمول مردان بیشتر علائم زیر را تجربه می کنند:
- درد شدید قفسه سینه
- احساس ناراحتی و فشار در قفسه سینه
- درد در بازو، فک و کمر
- تنگی نفس یکی از شایع ترین علائم قلبی در مردان است.
- عرق سرد
- حالت تهوع
علائم انواع بیماری های قلبی در جوانان
یکی از دلایل اصلی مبتلا شدن جوانان به بیماری های قلبی، چاقی مفرط است. چاقی مفرط بستر را برای فشار خون بالا، دیابت نوع دو و سندرم متابولیک هموار می کند. هنگامی که این بیماری ها کنترل نشوند، به مشکلات جدی قلبی منجر شده و سلامت فرد را به خطر می اندازند. بیماری های قلبی در جوانان بسیار غیرمنتظره هستند و علائم مشخصی برای تشخیص آن ها وجود ندارد. اما به طور کلی، علائم بیماری یا ناراحتی قلبی در جوانان عبارتند از:
- تنگی نفس و احساس خفگی
- خستگی مفرط و ضعف عمومی
- درد در ناحیه قفسه سینه
- ضعف عضلانی و بی حالی
- درد در بازوی چپ
- احساس درد در فک و گردن
علامت های بیماری های قلبی در کودکان
بیماری های قلبی در کودکان به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: مادرزادی و اکتسابی. بیماری های مادرزادی از بدو تولد وجود دارند، در حالی که بیماری های اکتسابی در طول زمان ایجاد می شوند. علائم این بیماری ها بسته به شرایط و سن کودک متفاوت است.
علائم مشکلات قلبی در نوزادان:
- عدم افزایش وزن مناسب
- کبودی لب ها، زبان یا ناخن ها
- مشکل در تغذیه و شیر خوردن
- تنفس سریع و دشوار
- خستگی مفرط هنگام تغذیه
- تعریق زیاد هنگام شیر خوردن
علائم مشکلات قلبی در کودکان خردسال عبارتند از:
- غش کردن ناگهانی حین فعالیت های بدنی
- تپش قلب و احساس ضربان های نامنظم
- تنگی نفس هنگام بازی و فعالیت
- درد در ناحیه قفسه سینه
علائم افزایش آنزیم های قلبی
افزایش سطح آنزیم هایی مانند تروپونین در خون، نشان دهنده آسیب یا فشار وارد آمده به عضله قلب است. این علائم به طور معمول همراه با درد یا ناراحتی در قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی، ضعف، ضربان قلب نامنظم، حالت تهوع و تعریق بروز می کنند.
چگونه بیماری های قلبی شناسایی می شوند؟
برای بررسی سلامت قلب و تشخیص بیماری های قلبی، چه اقداماتی باید انجام شود؟ تشخیص بیماری های قلبی شامل روش های گوناگونی است که با ارزیابی سوابق پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و انجام آزمایش های مختلف همراه است. آزمایش هایی مانند نوار قلب (ECG)، تست استرس، اکوکاردیوگرافی، کاتتریزاسیون قلب، آنژیوگرافی، سی تی اسکن و MRI از جمله ابزارهای تشخیصی مهمی هستند که به پزشکان کمک می کنند تا وجود بیماری قلبی را تایید کنند، شدت آن را ارزیابی نمایند و برنامه درمانی مناسب را انتخاب کنند.
بیشتر بخوانید:
ضربان قلب غیرعادی: دلایل و روش‌های درمان
بررسی نشانه ها و شیوه ارزیابی بیماری قلبی
| نشانه های رایج بیماری قلبی | روش تشخیص انواع بیماری قلبی |
| درد در ناحیه قفسه سینه | آزمایش خون |
| حس خستگی | نوار قلب (ECG) |
| احساس سرگیجه | تست استرس |
| تپش قلب | اکوکاردیوگرام |
بررسی سوابق بیمار و علائم بیماری قلبی
اولین قدم در تشخیص بیماری های قلبی، گفتگو با بیمار و بررسی دقیق علائم اوست. پزشک به طور کامل در مورد نوع درد، محل درد، شدت درد و عواملی که باعث تشدید یا کاهش درد می شوند، سوال خواهد کرد. علائم دیگری مانند تنگی نفس، تعریق، حالت تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، بی حسی یا خستگی نیز مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین، پزشک در مورد ارتباط علائم با فعالیت های بدنی، تاثیر استراحت بر علائم، زمان شروع علائم و هرگونه سابقه خانوادگی بیماری قلبی سوال خواهد کرد.
معاینه فیزیکی و بالینی بیمار
معاینه فیزیکی به تنهایی برای تشخیص قطعی بیماری قلبی کافی نیست، اما می تواند به پزشک کمک کند تا به سرنخ هایی در مورد علت علائم بیمار دست پیدا کند. در طی معاینه فیزیکی، پزشک با استفاده از گوشی پزشکی به صداهای قلب و ریه های بیمار گوش می دهد تا هرگونه صدای غیر طبیعی را شناسایی کند.
آزمون های تشخیصی برای بررسی نشانه های بیماری قلبی
پس از پایان بررسی سوابق بیمار و معاینه بدنی، چنانچه بیماری قلبی به عنوان یک احتمال تشخیصی توسط پزشک در نظر گرفته شود، پزشک امکان دارد درخواست آزمایش های تکمیلی نماید.
نوار قلب (ECG) یا الکتروکاردیوگرام
قلب به عنوان یک پمپ الکتریکی عمل می کند. با هر انقباض، امواج الکتریکی را به اطراف و سطح پوست ارسال می کند. الکترودهایی که روی پوست قرار می گیرند، این سیگنال های الکتریکی را دریافت کرده و به شکل نوار قلب ثبت می کنند. پزشک می تواند با بررسی این نوار، ناهنجاری های ریتم و ساختار قلب را شناسایی نماید.
در بیماری های قلبی، به طور معمول نوار قلب اولین آزمایشی است که انجام می شود. با ثبت فعالیت الکتریکی قلب، ECG به سرعت هرگونه اختلال الکتریکی که نشان دهنده آسیب عضله قلب به دلیل کمبود اکسیژن باشد را آشکار می سازد.
آزمایش خون برای تشخیص بیماری قلبی
در صورت بروز علائم حمله قلبی و مراجعه به مرکز درمانی، از بیمار نمونه خون گرفته می شود تا میزان آنزیم های قلبی بررسی گردد. در صورت آسیب به عضله قلب، میزان آنزیم تروپونین در خون افزایش می یابد. این آزمایش به طور معمول ۶ ساعت بعد تکرار می گردد.
آزمون استرس یا ورزش و تشخیص ناراحتی قلبی
در این آزمون، بیمار روی تردمیل می دود یا با دوچرخه ثابت رکاب می زند. در حین انجام آزمون، ضربان قلب، تعداد تنفس، فشار خون، نوار قلب و میزان خستگی بیمار کنترل می شود.
از آنجایی که در طول آزمون ورزش، بدن به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، قلب نیز باید خون بیشتری پمپ کند. این آزمون می تواند نشان دهد که آیا خونرسانی به شریان های قلب کاهش یافته است یا خیر. همچنین برای تعیین نوع و میزان ورزش مناسب برای بیمار مفید است.
آیا آنژیوگرافی عروق کرونر در تشخیص بیماری های قلبی کارایی دارد؟
در فرایند آنژیوگرافی عروق کرونر، یک لوله باریک و قابل انعطاف از طریق رگ های خونی به سوی قلب هدایت می شود. سپس، کمی ماده حاجب از طریق کاتتر به جریان خون تزریق می شود. با استفاده از اشعه ایکس، پزشک تصاویری دقیق از قلب تهیه می کند. این تصاویر به پزشک امکان می دهند تا هرگونه تنگ شدگی در رگ های کرونر یا اختلال در عملکرد دریچه های قلب را شناسایی کند. این روش به طور معمول بین ۱ تا ۳ ساعت طول می کشد. در صورت حساسیت به مواد یددار، لاتکس یا برخی داروها مانند پنی سیلین، حتماً پزشک را مطلع سازید.
اکوکاردیوگرافی و نشانه های نارسایی قلبی
اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب روشی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب استفاده می کند. با کمک این تصاویر، پزشک می تواند بیماری های مختلف قلبی را تشخیص دهد. برخی از این بیماری ها شامل تغییر در اندازه قلب، کاهش قدرت پمپاژ، آسیب به عضله قلب، اختلالات دریچه ای و نواحی دچار کمبود خون (ایسکمیک) در عضله قلب می شوند.
تصویربرداری هسته ای قلب و تشخیص بیماری های کرونری
اگر آزمایش های معمول نتوانند علت علائمی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس را مشخص کنند، امکان دارد پزشک به تصویربرداری هسته ای قلب نیاز داشته باشد. این آزمایش در شناسایی بیماری عروق کرونر بسیار کارا و مؤثر است. در این روش، ماده ای رادیواکتیو به بدن تزریق می شود و سپس با استفاده از دستگاه تصویربرداری، تصاویری از قلب در حالت استراحت و فعالیت تهیه می شود. این تصاویر به پزشک کمک می کنند تا بیماری های عروق کرونر را با دقت بیشتری تشخیص دهد.
توموگرافی کامپیوتری قلب (سی تی اسکن قلب) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آرآی قلب)
این دو آزمون، اغلب برای بررسی ناهنجاری های قلبی به کار می روند. در این آزمون ها، از یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای کمک به پزشک در ارزیابی وضعیت قلب، رگ های خونی و دریچه های آن استفاده می شود. مناطقی که در جریان حمله قلبی آسیب دیده اند، عملکرد ضعیفی دارند و به راحتی قابل شناسایی هستند.
سونوگرافی کاروتید و بررسی اختلالات قلبی
در این روش، با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از سرخرگ های گردنی ایجاد می شود. پزشک با کمک سونوگرافی شریان های گردنی، تجمع رسوبات چربی در سرخرگ ها را بررسی کرده و ریسک سکته مغزی را بررسی می کند.
مانیتور هولتر و عکس برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
زمانی که پزشک بخواهد عملکرد قلب را در طول یک روز یا دو روز به طور مداوم بررسی کند، از دستگاه کوچکی به نام نوار قلب هولتر استفاده می کند. این دستگاه، فعالیت قلب را به طور پیوسته ثبت کرده و سلامت قلب را می توان با آن سنجید. با داده های به دست آمده از این دستگاه، ناهنجاری هایی مثل آریتمی یا بی نظمی ضربان قلب تشخیص داده می شود.
با استفاده از عکس برداری با اشعه ایکس، تصویری از قفسه سینه، به خصوص قلب، به دست می آید و پزشک می تواند با مشاهده این تصویر، ناهنجاری های قلبی را تشخیص دهد. در این حالت، دلیل تنگی نفس یا درد قفسه سینه شناسایی می شود.
آزمایش میز شیب برای تشخیص اختلالات قلبی
در بسیاری از مواقع، زمانی که فرد دچار غش می شود، از این روش تشخیصی استفاده می شود. در این روش، از بیمار خواسته می شود روی یک میز دراز بکشد. میز به آرامی از حالت افقی به حالت عمودی تغییر وضعیت می دهد و در طول این حرکت، ضربان قلب، فشار خون و میزان اکسیژن خون بررسی می شود. پزشک متخصص با کنترل این پارامترها و استفاده از اطلاعات به دست آمده از این روش، تشخیص می دهد که علت غش کردن فرد، اختلال قلبی است یا خیر.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
در صورت بروز علائم هشداردهنده بیماری های قلبی، مراجعه به متخصص قلب امری ضروری است. پزشک با بررسی دقیق علائم، انجام آزمایش های تخصصی و بهره گیری از روش های تصویربرداری، علت دقیق مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز خواهد کرد.
سوالات متداول
چگونه می توانیم متوجه مشکلات قلبی شویم؟
بیماری های قلبی اغلب با علائمی مانند درد قفسه سینه، انتشار درد به بازوها یا شانه ها، تنگی نفس و تعریق خود را نشان می دهند. با این حال، بسیاری از بیماری های قلبی در مراحل اولیه علائم مشخصی ندارند و تنها در طی معاینات پزشکی تشخیص داده می شوند.
آیا نوجوانان نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند؟
اگرچه بیماری های قلبی بیشتر در بزرگسالان مشاهده می شود، اما کودکان و نوجوانان نیز امکان دارد به این بیماری ها مبتلا شوند. بیماری های روماتیسمی قلب و کاوازاکی از جمله رایج ترین بیماری های قلبی در این گروه سنی هستند.
آیا حالت تهوع می تواند نشانه ای از بیماری قلبی باشد؟
بله، حالت تهوع در برخی افراد مبتلا به بیماری های قلبی مشاهده می شود.
درد دست چپ علامت چیست؟
یکی از علائم شایع حمله قلبی، احساس درد در دست چپ است. این پدیده به دلیل وجود اعصاب مشترک بین قلب و بازوها رخ می دهد و مغز نمی تواند به طور دقیق منبع درد را تشخیص دهد.
درد قفسه سینه به چه معناست؟
درد قفسه سینه اغلب به دلیل کاهش خون رسانی به عضله قلب رخ می دهد. این درد امکان دارد به سایر قسمت های بدن مانند شانه ها، بازوها، گردن، فک، شکم یا کمر نیز منتشر شود.
لیست پزشکان مرتبط:
سید علی جمالیانفوق تخصص قلب و عروق | تهران- مسعود اسلامیمتخصص قلب و عروق | تهران
- محمد حسن نمازیفلوشیپ تخصصی قلب و عروق | تهران
- مهدی بابوی نژادفوق تخصص قلب و عروق | تهران
- مصطفی بیاتفوق تخصص قلب و عروق | تهران
- مهدی پیشگاهیمتخصص قلب و عروق | تهران
- مرکز قلب آرامکلینیک قلب و عروق | تهران
- بهناز تن آرایمتخصص قلب و عروق | تهران
- سوده رودباریمتخصص قلب و عروق | تهران
- میترا سلامتمتخصص قلب و عروق - آنژیوگرافی - الکتروکاردیوگرافی - تست ورزش - نوار قلب | تهران
