آب مروارید چشم چیست؟ علائم و روش های درمان آن
یکی از بیماری‌های شایع چشم که به ویژه در افراد سالخورده بیشتر دیده می‌شود، آب مروارید یا کاتاراکت است. آیا تاکنون نام این بیماری به گوشتان خورده است؟ آیا در میان دوستان و آشنایان خود کسی را می‌شناسید که به آب مروارید مبتلا شده باشد؟ آیا می‌دانید که آب مروارید چه علائمی دارد و چه عوارضی می‌تواند به دنبال داشته باشد؟ و مهمتر از همه، آیا روش‌های درمان این بیماری را می‌شناسید؟ اگر شما هم به این سوالات علاقه‌مند هستید، در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
اگر متوجه هر یک از علائم آب مروارید در خود شدید یا به طور کلی نگران سلامت چشمان خود هستید، بهتر است به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.
آب مروارید (کاتاراکت) چیست؟
یکی از بیماری‌های چشم که به طور گسترده‌ای شیوع دارد آب مروارید یا کاتاراکت نام دارد. عدسی چشم که به طور طبیعی شفاف و زلال است، نقش مهمی در تمرکز نور بر روی شبکیه و ایجاد تصویر واضح ایفا میکند. در بیماری آب مروارید، این عدسی شفاف به تدریج کدر و تیره شده و در نتیجه دید فرد مبتلا به تدریج تار می‌شود.
در واقع، می‌توان گفت که آب مروارید همانند یک پرده کدر بر روی چشم است که مانع از عبور نور به صورت واضح می‌شود. در مراحل اولیه این بیماری، ممکن است با استفاده از عینک طبی و قرار گرفتن در محیط‌های پرنور، تا حدودی دید بهبود یابد؛ اما با پیشرفت بیماری و کاهش شدید بینایی، تنها راه درمان مؤثر، جراحی است. آب مروارید ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم رخ دهد.
«A cataract is a cloudy area in the lens of your eye (the clear part of the eye that helps to focus light). Cataracts are very common as you get older.» nei
آب مروارید یا کاتاراکت، به کدری تدریجی عدسی چشم گفته می‌شود. با ایجاد کدر شدگی در عدسی، نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز نمی‌شود و در نتیجه بینایی فرد دچار اختلال می‌شود. این عارضه بیشتر در افراد مسن مشاهده می‌شود.»
علائم آب مروارید
نشانه‌های بیماری آب مروارید امکان دارد شامل موارد ذیل باشد:
- دید تیره، تاریک یا مه‌آلود
- کاهش دید شبانه
- نیاز به نور بیشتر برای مطالعه و سایر کارها
- حساسیت به نور و تابش خیره‌کننده
- دیدن هاله‌ای در اطراف نور
- تغییر مکرر در شماره‌ی عینک
- دید دوبینی در یک چشم
- محو شدن رنگ‌ها
- نزدیک بینی (در افراد مسن)
در مراحل اولیه، ممکن است فرد متوجه تغییرات جزئی در بینایی نشود، چرا که بیماری در ابتدا فقط یک قسمت کوچکی از لنز درگیر میکند و تاری دید جزئی است؛ اما با پیشرفت بیماری، بیماری قسمت بیشتری از عدسی درگیر کرده و این تغییرات به تدریج افزایش یافته و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارد.
چه زمانی باید به چشم پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در بینایی، بهتر است هر چه سریع‌تر به یک متخصص چشم مراجعه کنید. به ویژه اگر با علائمی مانند دوبینی، دیدن هاله‌های نورانی، درد ناگهانی در چشم یا سردرد شدید مواجه شدید، باید بدون فوت وقت به پزشک مراجعه نمایید.
در صورتی که به هر دلیلی امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید، می‌توانید از خدمات مشاوره تلفنی چشم پزشکی استفاده کنید. در این نوع مشاوره، شما می‌توانید سوالات خود را در مورد بیماری‌های چشمی، علائم و روش‌های درمان با پزشک در میان بگذارید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. چشم پزشک بر اساس اطلاعاتی که شما در اختیار او قرار می‌دهید، می‌تواند به شما توصیه کند که آیا نیاز به مراجعه حضوری دارید یا خیر.
علت آب مروارید چشم چیست؟
تغییر رنگ و کدر شدن عدسی چشم که به آب مروارید یا کاتاراکت معروف است، دلایل مختلفی دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین دلایل این بیماری اشاره می‌کنیم:
- پیری طبیعی: با بالا رفتن سن، عدسی چشم به تدریج سفت‌تر شده و شفافیت خود را از دست می‌دهد. این فرایند یکی از شایع‌ترین علل ایجاد آب مروارید است.
- عوارض بیماری‌های دیگر: برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا بیماری‌های چشمی دیگر می‌توانند به عنوان عوامل مستعدکننده در بروز آب مروارید نقش داشته باشند. علاوه بر این، مصرف طولانی مدت برخی داروها، به ویژه داروهای کورتیکوستروئیدی، نیز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- آسیب‌های چشمی: هرگونه ضربه، جراحت یا التهاب در چشم می‌تواند باعث آسیب به عدسی و در نتیجه ایجاد آب مروارید شود. حتی سوختگی‌های چشمی یا تماس با مواد شیمیایی نیز می‌توانند این عارضه را به دنبال داشته باشند.
- تابش اشعه ماوراء بنفش: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید و به ویژه اشعه ماوراء بنفش می‌تواند به عدسی چشم آسیب رسانده و باعث ایجاد آب مروارید شود. همچنین، پرتودرمانی برای درمان برخی سرطان‌ها نیز ممکن است از عوارض جانبی آب مروارید را به همراه داشته باشد.
دلیل آب مروارید در جوانی چیست؟
آب مروارید معمولاً به عنوان بیماری افراد مسن شناخته می‌شود، اما گاهی ممکن است افراد جوان نیز به این عارضه دچار شوند. دلایل مختلفی می‌توانند باعث بروز آب مروارید در سنین پایین‌تر شوند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضربه
- الکل زیاد
- استفاده از کورتون‌ها
- دیابت
عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به آب مروارید
علاوه بر عوامل ذکر شده در بالا، برخی عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند:
- بالا رفتن سن و پیری
- دیابت
- زیاد در معرض نور خورشید بودن
- سیگار
- افزایش فشار خون
- آسیب یا التهاب قبلی چشم
- استفاده‌ی طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید
- مصرف بیش‌از‌حد الکل
چگونه آب مروارید تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص بیماری آب مروارید توسط پزشک متخصص چشم انجام می‌شود. پزشک با بررسی علائم و نشانه‌های بیماری و انجام معاینات مختلف، می‌تواند به تشخیص دقیق برسد. برخی از آزمایش‌ها و معاینات رایج برای تشخیص آب مروارید عبارتند از:
- سنجش میزان بینایی: پزشک با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، میزان بینایی بیمار را اندازه‌گیری میکند تا تغییرات ایجاد شده در بینایی را ارزیابی نماید.
- معاینه شبکیه: با استفاده از قطره‌های چشمی، مردمک چشم گشاد شده و پزشک می‌تواند عدسی و شبکیه را به طور دقیق بررسی کند.
- معاینه با اسلیت لامپ: این دستگاه به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختارهای داخلی چشم را با دقت بیشتری مشاهده کند.
درمان آب مروارید
در حال حاضر، جراحی تنها روش مؤثر برای درمان آب مروارید است. در این روش، عدسی کدر شده چشم با یک عدسی مصنوعی شفاف جایگزین می‌شود. مدت زمان جراحی، هزینه آن و دوره نقاهت پس از عمل به عوامل مختلفی از جمله نوع جراحی، نوع عدسی مصنوعی و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد.
عمل جراحی آب مروارید معمولاً به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام می‌شود. این بدان معناست که بیمار پس از عمل نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد و می‌تواند به خانه بازگردد. مدت زمان این جراحی کوتاه بوده و معمولاً بین 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد.
هزینه جراحی آب مروارید به عوامل مختلفی از جمله نوع عدسی مصنوعی، مرکز درمانی و نوع بیمه بستگی دارد. برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، بهتر است با مرکز درمانی مورد نظر خود تماس بگیرید یا از طریق مشاوره تلفنی با چشم پزشک اطلاعات لازم را کسب کنید. اگرچه جراحی آب مروارید روشی بسیار ایمن و مؤثر است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است عوارضی مانند عفونت یا خونریزی را به همراه داشته باشد. خوشبختانه، با رعایت مراقبت‌های پس از عمل، می‌توان احتمال بروز این عوارض را به حداقل رساند. بهبودی کامل پس از جراحی معمولاً در عرض 8 روز اتفاق می‌افتد.
آیا درمان آب مروارید در خانه امکان‌پذیر است؟
برخی افراد ممکن است با استفاده از عینک، لنز تماسی یا افزایش نور محیط، تا حدودی دید خود را بهبود بخشند، اما این روش‌ها تنها می‌توانند علائم بیماری را موقتاً کاهش دهند و نمی‌توانند آب مروارید را درمان کنند.
جراحی تنها روش قطعی و مؤثر برای درمان آب مروارید است. هیچ روش خانگی یا دارویی نمی‌تواند جایگزین جراحی در موارد آب مروارید شدید چشم شود. بنابراین، اگر به آب مروارید مبتلا هستید، حتماً به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تعیین شود.
انواع آب مروارید چشم کدامند؟
آب مروارید یا کاتاراکت انواع مختلفی دارد که هر کدام با توجه به محل کدرشدگی در عدسی، علائم و سرعت پیشرفت متفاوتی دارند. در ادامه به بررسی دو نوع شایع کاتاراکت می‌پردازیم:
- آب مرواریدی که بر مرکز عدسی تاثیر می‌گذارد (هسته‌ای): در این نوع، قسمت مرکزی عدسی که به آن هسته می‌گویند، کدر و زرد رنگ می‌شود. در مراحل اولیه، ممکن است فرد متوجه بهبود موقتی در دید نزدیک شود. اما با پیشرفت بیماری، کدرشدگی عدسی افزایش یافته و باعث تاری دید، کاهش دید در شب و مشکل در تشخیص رنگ‌ها می‌شود.
- آب مرواریدی که بر پشت عدسی تاثیر می‌گذارد (زیر کپسولی خلفی): در این نوع، کدرشدگی در قسمت پشتی عدسی رخ می‌دهد. این نوع کاتاراکت معمولاً با علائمی مانند تاری دید، کاهش دید در نور زیاد و مشکل در انجام فعالیت‌هایی مانند مطالعه همراه است. سرعت پیشرفت کاتاراکت زیرکپسولی خلفی معمولاً بیشتر از سایر انواع کاتاراکت است.
- آب مرواریدی که بر لبه‌های عدسی تاثیر می‌گذارد (کورتکس): در این نوع کاتاراکت، کدرشدگی از لایه‌های بیرونی عدسی شروع شده و به تدریج به سمت مرکز عدسی پیشرفت میکند. این کدرشدگی اغلب به صورت لکه‌های سفید یا رگه‌هایی در قسمت محیطی عدسی دیده می‌شود. با پیشرفت بیماری، این لکه‌ها و رگه‌ها گسترش یافته و باعث کاهش دید و تاری دید می‌شوند.
- کاتاراکت یا آب مروارید مادرزادی: همانطور که از نامش پیداست، این نوع کاتاراکت از بدو تولد یا در دوران کودکی وجود دارد. دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، عفونت‌های دوران بارداری، ضربه به چشم جنین یا بیماری‌های خاصی مانند دیستروفی میوتونی، گالاکتوزومی، نوروفیبروماتوز نوع ۲ یا سرخچه می‌توانند باعث ایجاد آب مروارید مادرزادی شوند. خوشبختانه، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان از بروز عوارض جدی در بینایی کودک جلوگیری کرد.
عوارض کاتاراکت چیست؟
آب مروارید می‌تواند مشکلات متعددی را برای بیماران به همراه آورد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به کاهش تدریجی قدرت بینایی و احساس ناراحتی و درد در چشم اشاره کرد. با این حال، خبر خوب این است که این بیماری قابل درمان است.
پس از جراحی آب مروارید چه عوارضی ممکن است رخ دهد؟
پس از عمل جراحی آب مروارید، احتمال بروز برخی عوارض وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارگی کپسول خلفی
- سیستوئید ماکولار ادما
- اندوفتالمیت
- خونریزی سوپراکوردیال
- جدا شدن شبکیه
- جابجایی لنز
آیا می‌توان از بروز آب مروارید پیشگیری کرد؟
تحقیقات نشان می‌دهند که تاکنون روش قطعی و اثبات شده‌ای برای پیشگیری کامل از آب مروارید یا کند کردن روند پیشرفت آن کشف نشده است. با این حال، متخصصان چشم‌پزشکی توصیه‌هایی را برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری ارائه می‌دهند:
- مراجعه منظم به چشم‌پزشک: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که افراد می‌توانند برای حفظ سلامت چشم‌های خود انجام دهند، مراجعه دوره‌ای به چشم‌پزشک است. تشخیص زودهنگام آب مروارید و سایر بیماری‌های چشمی، مانند گلوکوم، از اهمیت بالایی برخوردار است. به ویژه افراد مسن و کسانی که سابقه خانوادگی بیماری‌های چشمی دارند، باید با جدیت بیشتری به این توصیه عمل کنند.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل شناخته‌شده‌ای است که خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها، از جمله آب مروارید را افزایش می‌دهد. برای ترک این عادت مضر، می‌توانید از مشاوره پزشک یا متخصصان ترک سیگار کمک بگیرید.
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند دیابت می‌توانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند. بنابراین، کنترل دقیق این بیماری‌ها و رعایت توصیه‌های پزشک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ، به ویژه آن‌هایی که حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، می‌تواند به حفظ سلامت چشم‌ها کمک کند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین‌های C و E نیز ممکن است در پیشگیری از آب مروارید موثر باشد.
- استفاده از عینک آفتابی مناسب: اشعه ماوراء بنفش خورشید یکی از عوامل خطر برای ابتلا به آب مروارید است. استفاده از عینک آفتابی با کیفیت بالا، می‌تواند از چشم‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت کند.
- کاهش مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها، از جمله آب مروارید را افزایش دهد. بنابراین، بهتر است مصرف الکل را محدود کرده یا به طور کامل از آن پرهیز کرد.
| علائم و نشانه‌ها | علت | درمان |
| دید تیره، تاریک یا مه‌آلود | اشعه | جراحی کاتاراکت |
| نزدیک بینی (در افراد سالمند و پیر) | ضربه | — |
| محو شدن رنگ‌ها | ناشی از دیگر بیماری‌ها | — |
| دوبینی در یکی از چشم | بالا رفتن و کهولت سن | — |
| تغییر مداوم در شماره عدسی عینک | جراحی کاتاراکت | — |
سوالات متداول
چه مدت پس از جراحی آب مروارید به بینایی کامل دست می‌یابیم؟
پس از برداشتن پوشش محافظ چشم، به طور معمول می‌توانید اشیا را ببینید. البته، این به شرطی است که عارضه‌ای رخ نداده باشد. لازم به ذکر است که عمل جراحی کاتاراکت معمولاً باعث نابینایی نمی‌شود.
هزینه عمل جراحی کاتاراکت یا آب مروارید در بیمارستان‌های دولتی چقدر است؟
در اغلب موارد، هزینه عمل جراحی کاتاراکت در بیمارستان‌های دولتی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. با این حال، برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، بهتر است مستقیماً با بیمارستان مورد نظر تماس بگیرید و مشاوره دریافت کنید.
هزینه عمل جراحی آب مروارید در بیمارستان نور چقدر است؟
برای کسب اطلاعات درباره هزینه عمل جراحی کاتاراکت در بیمارستان نور، می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۸۲۴۰۰ تماس حاصل فرمایید.
قیمت لنزهای کاشتنی آب مروارید ساخت آمریکا چقدر است؟
هزینه لنزهای کاشتنی آب مروارید ساخت آمریکا متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای اطلاع دقیق از قیمت‌ها، توصیه می‌شود با پزشک متخصص چشم مشورت نمایید.
پس از عمل جراحی آب مروارید چه باید خورد؟
مصرف مایعات و ویتامین‌های C و E پس از عمل جراحی کاتاراکت توصیه می‌شود.
مراقبت‌های پس از عمل جراحی آب مروارید چگونه است؟
پس از عمل جراحی آب مروارید، استراحت کافی بسیار مهم است. چشم شما باز خواهد بود و نیازی به پانسمان ندارد. برای کسب بهترین نتیجه، حتماً توصیه‌های پزشک متخصص چشم را به دقت دنبال کنید. همچنین، عمل جراحی کاتاراکت با لیزر دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد. برای انتخاب بهترین نوع لنز کاشتنی، با پزشک خود مشورت نمایید.
آیا جابه‌جایی لنز کاشتنی پس از عمل جراحی کاتاراکت رخ می‌دهد؟
بله، جابه‌جایی لنز کاشتنی یکی از عوارض احتمالی این جراحی است که می‌تواند باعث درخشش ناگهانی در چشم شود. در صورت بروز چنین مشکلی، حتماً به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.
آیا بینایی پس از عمل جراحی کاتاراکت یا آب مروارید بهبود می‌یابد؟
در اکثر موارد، عمل جراحی آب مروارید منجر به بهبود قابل توجه بینایی می‌شود.
بهترین قطره برای درمان آب مروارید چیست؟
یکی از قطره‌های رایج برای درمان کاتاراکت، قطره ان-استیل‌‌کرنوسین (NAC) است.
لیست پزشکان مرتبط:
مصطفی سلطان سنجریمتخصص چشم پزشک | تهران- حسین سمیعیمتخصص چشم پزشک | تهران
- علیرضا هدایت فرمتخصص چشم پزشک | تهران
- اردشیر پاپیمتخصص چشم پزشک | تهران
- مسعود ذبیحی فردمتخصص چشم پزشک | تهران
- سید حسین مولویمتخصص چشم پزشک | تهران
- بهمن علیزادهجراح و متخصص چشم، جراح پلک، پتوز، لازک لیزیک، ناخنک، انحراف چشم | تهران
- رویا ذوالفقاریمتخصص چشم پزشک | تهران
- خسرو جوادی اصلمتخصص چشم پزشک | تهران
- زهرا رضائی اعلممتخصص چشم پزشک | تهران
