بیماری چشم صورتی چیست؟ علائم و نکات طلایی درمان
بیماری چشم صورتی یا ملتحمه، از جمله بیماری‌های شایع چشمی است که می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله، به بررسی دقیق این بیماری، علائم آن، دلایل ایجاد و روش‌های مؤثر درمانی می‌پردازیم.
بیماری چشم صورتی چه نوع بیماری است؟
شاید برای شما سوال باشد که ورم ملتحمه چشم چیست؟. چشم صورتی، که با نام علمی ملتحمه شناخته می‌شود، التهاب یا عفونت لایه شفافی به نام ملتحمه است که سطح داخلی پلک‌ها و قسمت جلوی کره چشم را می‌پوشاند. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، آلرژی‌ها، مواجهه با مواد شیمیایی و حتی استرس ایجاد شود.
این بیماری، هنگامی که رگ‌های خونی کوچک در ملتحمه متورم و تحریک می شوند، بیشتر قابل مشاهده هستند. این همان چیزی است که باعث می شود سفیدی چشم قرمز یا صورتی به نظر برسد.
Pink eye is an inflammation of the transparent membrane that lines the eyelid and eyeball. This membrane is called the conjunctiva. When small blood vessels in the conjunctiva become swollen and irritated, they’re more visible. This is what causes the whites of the eyes to appear reddish or pink. Pink eye also is called conjunctivitis. منبع : mayoclinic.org
انواع بیماری چشم صورتی
بیماری چشم صورتی، که با نام پزشکی ورم ملتحمه نیز شناخته می‌شود، دارای چندین نوع مختلف است که عمدتاً بر اساس علت ایجاد کننده آن‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند. درک این تقسیم‌بندی برای تشخیص و درمان صحیح این بیماری حائز اهمیت است. انواع مختلف چشم صورتی عبارتند از:
- چشم صورتی ویروسی: این نوع شایع‌ترین فرم چشم صورتی است و معمولاً ناشی از عفونت‌های ویروسی مانند آدنوویروس‌ها است. این شکل از بیماری معمولاً مسری است و ممکن است همراه با سرماخوردگی یا علائم تنفسی دیگر رخ دهد. درمان معمولاً به صورت خود به خودی است، اما در موارد شدید ممکن است نیاز به مداخله پزشکی باشد.
- چشم صورتی باکتریایی: این نوع بیماری به واسطه باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس یا استرپتوکوکوس ایجاد می‌شود. علائم شامل قرمزی، تورم، و ترشحات چشمی غلیظ است. درمان اغلب شامل استفاده از قطره‌های یا پمادهای چشمی آنتی‌بیوتیک است.
- چشم صورتی آلرژیک: این نوع واکنش به عوامل آلرژی‌زا مانند گرده گل‌ها، پر حیوانات، یا گرد و غبار است. علائم شامل خارش شدید، قرمزی و تورم می‌شود. درمان این نوع چشم صورتی شامل اجتناب از محرک‌ها و استفاده از قطره‌های آنتی‌هیستامین یا داروهای ضدالتهابی است.
- چشم صورتی شیمیایی: این نوع بر اثر تماس با مواد شیمیایی مانند کلر استخر یا مواد تمیز کننده ایجاد می‌شود. پس از شستشوی فوری چشم، درمان معمولاً شامل قطره‌های مرطوب کننده و گاهی اوقات داروهای ضدالتهاب است.
تشخیص دقیق نوع چشم صورتی برای انتخاب درمان مناسب بسیار مهم است. در هر مورد، مشورت با یک متخصص چشم‌پزشکی برای تشخیص و راهنمایی درمانی توصیه می‌شود.
علائم تشخیص بیماری چشم صورتی یا التهاب ملتحمه
برای تشخیص بیماری چشم صورتی یا التهاب ملتحمه، توجه به علائم خاصی که فرد تجربه می‌کند بسیار مهم است. این علائم می‌تواند متفاوت باشد بسته به اینکه علت بیماری ویروسی، باکتریایی، آلرژیک یا شیمیایی باشد. اما برخی از علائم رایج در انواع مختلف چشم صورتی عبارتند از:
- قرمزی چشم: این یکی از شایع‌ترین نشانه‌های چشم صورتی است. قرمزی معمولاً ناشی از تحریک و التهاب رگ‌های خونی در ملتحمه چشم است.
- تورم پلک‌ها: التهاب می‌تواند باعث تورم پلک‌ها شود، خصوصاً در صبح‌ها.
- احساس خارش یا سوزش: بسیاری از افرادی که دچار چشم صورتی می‌شوند، از احساس خارش یا سوزش در چشم‌ها شکایت دارند.
- ترشحات چشمی: ممکن است ترشحات چرکی (در موارد باکتریایی) یا آبکی (در موارد ویروسی یا آلرژیک) وجود داشته باشد. ترشحات چرکی می‌توانند باعث چسبندگی پلک‌ها، به خصوص پس از خواب، شوند.
- احساس وجود جسم خارجی در چشم: این حس می‌تواند ناشی از تحریک ملتحمه باشد.
- حساسیت به نور: در برخی موارد، فرد ممکن است نسبت به نور حساس شود.
- تاری دید: در برخی موارد، به ویژه هنگامی که ترشحات چشمی زیاد باشد، فرد ممکن است تاری دید را تجربه کند.
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به چشم پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب توصیه می‌شود. این بیماری معمولاً با درمان‌هایی مانند قطره‌های چشمی و رعایت بهداشت فردی قابل مدیریت است.
علائم تشخیص بین ورم ملتحمه ویروسی و باکتریایی
برای تشخیص بین التهاب ملتحمه ویروسی و باکتریایی، توجه به تفاوت‌های خاص در علائم بسیار مهم است. هر دو نوع می‌توانند علائم مشابهی مانند قرمزی چشم و احساس ناراحتی ایجاد کنند، اما برخی ویژگی‌ها به شما کمک می‌کنند تا تفاوت آن‌ها را تشخیص دهید:
التهاب ملتحمه ویروسی
- ترشحات آبکی: معمولاً ترشحات چشمی در التهاب ملتحمه ویروسی کمتر و آبکی است.
- پخش سریع: این نوع معمولاً از یک چشم شروع شده و سریع به چشم دیگر منتقل می‌شود.
- عفونت‌های همراه: گاهی اوقات با عفونت‌های دیگر مانند سرماخوردگی همراه است.
- خارش چشم: خارش بیشتر و شدیدتر نسبت به نوع باکتریایی است.
- حساسیت به نور: ممکن است در برخی موارد حساسیت به نور شدیدتر باشد.
التهاب ملتحمه باکتریایی
- ترشحات چرکی: ترشحات غلیظ‌تر، گلوله‌ای و چرکی معمول است، که می‌تواند پلک‌ها را به هم بچسباند، خصوصاً پس از خواب.
- تورم پلک‌ها: تورم پلک‌ها ممکن است بیشتر و محسوس‌تر باشد.
- قرمزی شدیدتر: ممکن است قرمزی چشم در نوع باکتریایی شدیدتر باشد.
- درد چشم: درد و ناراحتی ممکن است در این نوع بیشتر احساس شود.
بیماری چشم صورتی به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
بیماری چشم صورتی یا التهاب ملتحمه، به دلایل متعددی ایجاد می‌شود. این علل را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: علل ویروسی، باکتریایی، و آلرژیک. درک هر یک از این علل به شما کمک می‌کند تا برای جلوگیری و درمان این بیماری اقدامات مناسبی انجام دهید:
1. علل ویروسی
التهاب ملتحمه ویروسی معمولاً به دلیل عفونت با ویروس‌هایی که ممکن است سایر بیماری‌ها مانند سرماخوردگی نیز ایجاد کنند، رخ می‌دهد. این نوع اغلب به صورت خود به خود بهبود می‌یابد:
- ویروس‌های عامل سرماخوردگی
- ویروس‌هایی مانند آدنوویروس
Viral conjunctivitis is the most common type of conjunctivitis. This type of pink eye is very contagious and often spreads through schools and other crowded places. It usually causes burning, red eyes with a watery discharge. Viral conjunctivitis is usually caused by the same virus that causes runny nose and sore throat in people with the common cold. ورم ملتحمه ویروسی شایع ترین نوع ورم ملتحمه است. این نوع چشم صورتی بسیار مسری است و اغلب در مدارس و سایر مکان های شلوغ پخش می شود. معمولا باعث سوزش و قرمزی چشم با ترشحات آبکی می شود. ورم ملتحمه ویروسی معمولاً توسط همان ویروسی ایجاد می شود که باعث آبریزش بینی و گلودرد در افراد مبتلا به سرماخوردگی می شود.
2. علل باکتریایی
التهاب ملتحمه باکتریایی ناشی از عفونت با انواع مختلف باکتری‌ها است. این نوع ممکن است به درمان با آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشد:
- باکتری‌هایی مانند استافیلوکوک یا استرپتوکوک
- باکتری‌های منتقله از طریق تماس جنسی مانند کلامیدیا یا گنوره
Bacterial conjunctivitis is also very contagious. An infection from bacteria causes this form of pink eye. With bacterial conjunctivitis, you have sore, red eyes with a lot of sticky pus in the eye. Some bacterial infections, however, may cause little or no discharge. Sometimes the bacteria that cause pink eye are the same that cause strep throat.
ملتحمه باکتریایی نیز بسیار مسری است. عفونت ناشی از باکتری باعث ایجاد این شکل از چشم صورتی می شود. در ورم ملتحمه باکتریایی، چشم‌های قرمز و دردناک با چرک چسبنده زیادی در چشم دارید. با این حال، برخی از عفونت های باکتریایی ممکن است باعث ترشح کم یا بدون ترشح شوند. گاهی اوقات باکتری هایی که باعث رنگ صورتی چشم می شوند همان باکتری هایی هستند که باعث گلودرد استرپتوکوکی می شوند.
بیشتر بخوانید: علت قرمز و خونی شدن سفیدی چشم و درمان آن
منبع : aao.org
3. علل آلرژیک
التهاب ملتحمه آلرژیک به دلیل واکنش‌های آلرژیک نسبت به محرک‌های محیطی ایجاد می‌شود. این نوع اغلب با علائم آلرژی دیگر مانند عطسه و آبریزش بینی همراه است:
- گرده گیاهان
- گرد و غبار
- موی حیوانات خانگی
- مواد شیمیایی یا کوزمتیک‌ها
عوامل دیگر
گاهی اوقات، التهاب ملتحمه می‌تواند به دلیل عوامل فیزیکی مانند ورود جسم خارجی به چشم یا قرار گرفتن چشم در معرض نور شدید خورشید ایجاد شود. همچنین، استفاده طولانی مدت از برخی قطره‌های چشم یا لنزهای تماسی نیز می‌تواند باعث التهاب ملتحمه شود.
نتیجه‌گیری
با توجه به علل متنوع ایجاد التهاب ملتحمه، رعایت بهداشت چشم و جلوگیری از تماس دست‌ها با چشم‌ها، استفاده مناسب از لنزها و محافظت از چشم در برابر عوامل آلرژی زا و محرک‌های محیطی، می‌تواند در پیشگیری از این بیماری مؤثر باشد. در صورت بروز علائم، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
آیا این بیماری خطرناک است؟
بیماری چشم صورتی، یا همان التهاب ملتحمه، در بیشتر موارد به خودی خود خطرناک نیست و معمولاً با درمان مناسب به سرعت بهبود می‌یابد. با این حال، بسته به نوع و شدت بیماری، ممکن است برخی از خطرات وجود داشته باشد.
1. خطر انتقال:
- ویروسی و باکتریایی: این انواع می‌توانند بسیار مسری باشند، به خصوص در محیط‌هایی مانند مدارس و مراکز مراقبتی. رعایت بهداشت دست و جلوگیری از تماس دست با چشم‌ها می‌تواند به کاهش انتقال کمک کند.
2. عوارض عدم درمان:
- باکتریایی: در صورت عدم درمان، عفونت‌های باکتریایی می‌توانند به قسمت‌های دیگر چشم گسترش یابند و در موارد نادر باعث عوارض جدی‌تر مانند التهاب قرنیه شوند.
- ویروسی: اگرچه اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد می‌تواند منجر به تورم و تحریک بیشتر چشم شود.
3. نیاز به توجه پزشکی:
- تشخیص درست: گاهی اوقات علائم مشابه التهاب ملتحمه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر چشمی باشد. بنابراین، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و جلوگیری از عوارض احتمالی مهم است.
در حالی که التهاب ملتحمه معمولاً شرایطی نسبتاً خفیف است و به سرعت با درمان مناسب بهبود می‌یابد، در برخی موارد ممکن است خطر انتقال به دیگران یا بروز عوارض را داشته باشد. پیشگیری از انتقال و شناخت علائم می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند.
چگونه از بیماری چشم صورتی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از بیماری چشم صورتی یا التهاب ملتحمه مستلزم رعایت چندین اقدام احتیاطی است، به خصوص از آنجا که این بیماری می‌تواند از طریق ویروسی و باکتریایی بسیار مسری باشد. در اینجا به برخی از روش‌های مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به چشم صورتی اشاره می‌کنیم:
1. رعایت بهداشت دست‌ها
- شستشوی مرتب دست‌ها: به ویژه پس از تماس با افراد مبتلا، استفاده از سرویس بهداشتی، قبل و بعد از خوردن غذا.
- اجتناب از تماس دست با چشم‌ها: این کار احتمال انتقال عوامل عفونی را کاهش می‌دهد.
2. استفاده صحیح از لوازم شخصی
- عدم به اشتراک گذاری لوازم شخصی: مانند حوله‌ها، دستمال‌های صورت، لوازم آرایشی چشم و عینک‌ها.
- تعویض منظم و تمیز کردن لوازم: مثلاً تعویض مرتب ملحفه‌ها و حوله‌ها و تمیز کردن عینک‌ها و لنزهای تماسی.
3. مراقبت از سلامت چشم
- استفاده صحیح از لنزهای تماسی: پیروی از دستورالعمل‌های بهداشتی مربوط به لنزهای تماسی، از جمله تمیز کردن مرتب و جایگزینی به موقع آن‌ها.
- محافظت از چشم‌ها در برابر عوامل آلرژی‌زا: استفاده از عینک‌های محافظ در محیط‌های گرد و غبار آلود یا هنگام استفاده از مواد شیمیایی.
4. توجه به بهداشت عمومی
- پرهیز از تماس نزدیک با افراد مبتلا: اجتناب از تماس مستقیم مانند بوسیدن یا استفاده مشترک از وسایل با کسانی که علائم چشم صورتی دارند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: مصرف مواد غذایی مغذی، کافی خوابیدن و ورزش منظم.
5. اقدامات احتیاطی در محیط‌های خاص
- محیط‌های کاری و تحصیلی: اطمینان از به کارگیری استانداردهای بهداشتی در این محیط‌ها و آگاهی‌رسانی در مورد اهمیت پیشگیری از بیماری‌های مسری مانند چشم صورتی.
با اتخاذ این روش‌ها، می‌توان خطر ابتلا به بیماری چشم صورتی را به طور قابل توجهی کاهش داد.
بیماری چشم صورتی چگونه درمان می‌شود؟
درمان بیماری چشم صورتی یا التهاب ملتحمه بسته به علت آن (ویروسی، باکتریایی، آلرژیک یا موارد دیگر) متفاوت است. در اینجا به روش‌های اصلی درمانی این بیماری می‌پردازیم:
درمان التهاب ملتحمه ویروسی
- اغلب بدون نیاز به درمان دارویی خاصی بهبود می‌یابد.
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم و التهاب.
- اجتناب از مصرف لنزهای تماسی تا زمان بهبودی کامل.
درمان التهاب ملتحمه باکتریایی
- تجویز آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند قطره یا پماد چشمی توسط پزشک.
- مراقبت‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتشار عفونت.
درمان التهاب ملتحمه آلرژیک
- استفاده از قطره‌های ضدآلرژی یا ضد التهاب.
- اجتناب از محرک‌های آلرژیک مانند گرده گیاهان، دود سیگار یا مواد شیمیایی خاص.
درمان‌های خانگی ورم ملتحمه چشم
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم برای کاهش تورم و درد.
- تمیز نگه داشتن اطراف چشم‌ها با استفاده از پنبه و آب گرم.
- جلوگیری از مالیدن چشم‌ها برای کاهش خطر انتشار یا تشدید عفونت.
توجه به مراقبت‌های بهداشتی عمومی
- شستشوی مکرر دست‌ها برای جلوگیری از انتشار عفونت.
- اجتناب از استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله‌ها یا لوازم آرایش.
مراجعه به پزشک
در صورت بروز علائم شدید یا عدم بهبودی پس از چند روز، مراجعه به جراح و متخصص چشم پزشک ضروری است. پزشک می‌تواند تشخیص دقیق‌تری ارائه دهد و در صورت لزوم درمان‌های پیشرفته‌تری تجویز کند.
این روش‌های درمانی با توجه به نوع و شدت بیماری و با مشورت پزشک تعیین می‌شوند. در هر حال، حفظ بهداشت فردی واجتناب از تماس با افراد مبتلا به این بیماری، از اهمیت بالایی برخوردار است.
ملتحمه چشم کجاست؟
ملتحمه چشم یک لایه نازک و شفاف است که سطح داخلی پلک‌ها و قسمت جلویی سفیدی چشم (اسکلرا) را می‌پوشاند. این لایه مخاطی نقش مهمی در حفاظت و تغذیه چشم ایفا می‌کند و به عنوان یک سد دفاعی در برابر میکروارگانیسم‌ها و عوامل خارجی عمل می‌کند.
ملتحمه به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
- ملتحمه بلفاری (Palpebral Conjunctiva): این بخش ملتحمه سطح داخلی پلک‌ها را پوشانده و تا خطی که پلک به چشم متصل می‌شود، ادامه دارد.
- ملتحمه بولباری (Bulbar Conjunctiva): این بخش سطح سفیدی چشم (اسکلرا) را می‌پوشاند و در نزدیکی حاشیه قرنیه متوقف می‌شود.
ملتحمه به وسیله ترشح مخاط و اشک، به لغزندگی و رطوبت چشم کمک می‌کند و باعث می‌شود تا حرکت پلک‌ها بر روی سطح چشم به راحتی و بدون اصطکاک صورت گیرد. همچنین، ملتحمه در تنظیم پاسخ ایمنی چشم به عفونت‌ها و آلرژن‌ها نقش دارد.
لیست پزشکان مرتبط:
مصطفی سلطان سنجریمتخصص چشم پزشک | تهران- ضیاءالدین یزدیانفوق تخصص چشم پزشک کودکان و انحراف چشم (استرابیسم) | تهران
- سید حسن قاضی زاده هاشمیفلوشیپ تخصصی قرنیه | تهران
- خسرو جدیدیچشم پزشک و فلوشیپ تخصصی قرنیه | تهران
- امید صالح پورفوق تخصص چشم پزشک کودکان و انحراف چشم (استرابیسم) | تهران
- محمدعلی جوادیچشم پزشک و فلوشیپ تخصصی قرنیه | تهران
- رضا همتیجراح و متخصص چشم ، فوق تخصص قرنیه | تهران
- زهرا رضائی اعلممتخصص چشم پزشک | تهران
- بهرام ایزدیمتخصص چشم پزشک | تهران
- عادل قاسم پورچشم پزشک و فوق تخصص شبکیه | تهران
