تیک عصبی چشم چیست؟ و چگونه تشخیص و درمان می شود

علائم و نشانه های تیک عصبی چشم چیست و چگونه پرش چشم درمان می شود

2022-11-12آخرین بروزرسانی: 2022-11-20

0 زمان تقریبی مطالعه 8 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

زندگی پر تنش این روزها و عدم توجه کافی به سلامت فردی منجر به بروز بیماری‌هایی می‌شود که با کمی توجه و تغییر در سبک زندگی می‌توانیم از آن‌ها جلوگیری کنیم. تیک عصبی چشم یکی از آن بیماری‌هایی است که سبک زندگی و نوع تغذیه در بروز آن چندان بی‌تاثیر نیست. این بیماری نوعی اختلال شایع است که به‌دلایل مختلفی مانند مصرف دخانیات، نوشیدنی‌های الکلی، تغذیه اشتباه و حتی آلودگی محیطی و آب‌وهوا بروز پیدا می‌کند، البته عوامل دیگری مانند ضربه به سر، برخی بیماری‌های چشمی و حساسیت‌ها را در مورد این بیماری نباید نادیده گرفت. پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم در برخی موارد به‌دلایل ساده و قابل کنترلی مانند خستگی مفرط و سبک نامناسب زندگی است.

در برخی موارد تیک عصبی چشم به‌صورت موقت است و با داشتن یک استراحت کوتاه، تغییر محیط یا بهبود شیوه زندگی می‌توان آن را برطرف و یا کنترل کرد. اما توجه داشته باشید که در صورت بهبود نیافتن تیک عصبی چشم و یا شدت گرفتن آن حتما باید به پزشک مراجعه کنید، چراکه گاهی اوقات تیک عصبی چشم می‌تواند علامتی از یک اختلال عصبی یا مغزی باشد. همچنین در صورتی که این بیماری به مراحل حاد برسد بر روی بینایی فرد هم تاثیرات منفی و آزار دهنده می‌گذارد.

در این مقاله به پاسخ سوالاتی از قبیل تیک عصبی چشم چیست ؟ علل و درمان تیک عصبی چشم کدامند؟ درمان تیک عصبی چشم تا چه حد و برای چه مدتی موثر است؟ و سوالاتی از این دست پاسخ خواهیم داد. همچنین به راهکارهایی برای بهبود و کنترل این بیماری اشاره‌ای خواهیم داشت. در ابتدای مطلب به تعریفی از این بیماری، عوامل موثر در بروز آن و علائم پرش عصبی پلک خواهیم پرداخت و در انتها به عواملی که در بهبود و کنترل آن تاثیرگذارند اشاره می‌کنیم. بنابراین اگر کنجکاوید درباره این بیماری، علل و چگونگی درمان آن بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله همراه دکتریاب باشید.

تیک عصبی چشم چیست؟

تیک عصبی چشم (eye twitching) پرش پلک یا پلک زدن غیرارادی است که در یک یا دو چشم رخ می‌دهد. در این حالت ماهیچه‌های پلک به‌‌طور غیرارادی و تکرار‌شونده حرکت می‌کنند. تیک عصبی چشم معمولا بعد از چند دقیقه بهبود می‌یابد اما اگر زمان بهبودی طولانی شود و یا شدت بگیرد در آن صورت بینایی فرد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بهترین روش برای درمان آن مراجعه به متخصص است.

تیک عصبی چشم محدودیت سنی و جنسیتی ندارد و ممکن است در هر زمان و سنی رخ دهد، اما معمولا در قشر سالمندان و زنان بیشتر است. پرش چشم در بیماری‌هایی مانند بلفارواسپاسم خوش‌خیم و اسپاسم نیمه صورت نیز بروز پیدا می‌کند. یکی از نکات جالب درباره تیک عصبی چشم این است که هنگام بروز آن فرد تصور می‌کند که اطرافیان متوجه این حالت در او می‌شوند؛ در صورتی که در بیشتر موارد این مشکل به‌راحتی قابل مشاهده توسط دیگران نیست و تنها خود فرد از آن آگاه است.

عوامل موثر در بروز تیک عصبی چشم

استعمال دخانیات (سیگار، موادمخدر)
آسیب‌دیدگی سر
زمینه ارثی در بروز بیماری
زیاد بودن شدت نور
مصرف بی‌رویه و مداوم مشروبات الکلی
مشکلات تغذیه‌ای (کمبود برخی مواد ضروری و ویتامین‌ها مانند منیزیم در بدن)
حساسیت‌ها (آلرژی‌هایی که موجب خارش، سوزش و اشک در چشم می‌شوند.)
مصرف بیش از اندازه کافئین (چای، قهوه و غیره)
استرس، اضطراب و فشارهای عصبی مکرر
ابتلا به برخی بیماری‌های عصبی یا مغزی
فشار بالا
خستگی مفرط،کمبود خواب و بی‌خوابی
تحریک چشم و پلک
آلودگی محیطی و آب‌و‌هوا (که از عوامل تشدید‌زا و حساسیت‌زا نیز محسوب می‌شوند.)
مصرف بعضی داروها به‌خصوص داروهای اختلالات روحی و روانی
ابتلا به بعضی بیماری‌های چشمی از قبیل بلفاریت (التهاب پلک)، خشکی چشم، خراش قرنیه، یووئیت (التهاب بافت یوه چشم) و غیره
ابتلا به بیماری‌هایی از قبیل فلج بلز، دیستونی، دیستونی دهانه رحم، مالتیپل اسکلروزیس، دیستونی اورومدیبولار، دیستونی صورت، پارکینسون، سندرم تورت یا اختلال تیک ( نوعی اختلال نورولوژیک یا عصبی) و غیره
بلفارواسپاسم خوش‌خیم (نوعی بیماری نادر عصبی که با گرفتگی عضلات پلک شروع می‌شود.)
اسپاسم نیمه صورت (اسپاسم نیمه صورت یا همی فاسیال، یک اختلال عصبی نادر که بر اثر تحریک عصب صورت اتفاق می‌افتد.)
خستگی چشم (به‌دلیل کار بیش از اندازه با رایانه، موبایل و غیره.)

علائم تیک عصبی چشم

شدت، وضعیت و میزان ماندگاری علائم در تیک عصبی چشم برای همه یکسان نیست؛ پرش چشم از درجات خفیف تا شدید بروز می‌کند و ممکن است در برخی افراد تنها یک چشم و در بعضی دیگر دو چشم درگیر این مشکل شود. معمولا قبل از آنکه تیک عصبی چشم رخ دهد فرد دچار سوزش در چشم می‌شود؛ البته به تنهایی نمی‌توان هر نوع سوزش چشمی را به تیک عصبی چشم ربط داد اما توجه داشته باشید که سوزش چشم اولین علامت است.

از دیگرعلائم تیک عصبی چشم می‌توان به حساسیت به نور، خشکی چشم، گرفتگی عضلات صورت و چشمک زدن‌های متوالی اشاره داشت.

انقباضات چشم در این بیماری ممکن است چند روز و یا بیشتر طول بکشد؛ اینکه چه هنگام این عوارض بهبود می‌یابند به‌درستی مشخص نیست و عوامل مختلفی در رفع آن دخیل است . در برخی افراد این عارضه‌ها به‌مرور زمان شدت می‌گیرد که در آن‌صورت حتما باید به پزشک متخصص چشم پزشک و یا متخصص نورولوژی مراجعه کنند. در تعدادی دیگر علائم پس از مدتی بهبود یافته و دیگر بر نمی‌گردد. علائم تیک عصبی چشم معمولا در هنگام خواب و یا انجام کارهایی که نیاز به تمرکز بالایی دارند از بین می‌روند. بنابراین هنگامی که با کوچک‌ترین علائم مرتبط با تیک عصبی چشم مواجه شدید بهتر است کمی به استراحت بپردازید و عواملی که تاثیر منفی بر روی این بیماری دارند و آن را تشدید می‌کنند را از خود دور کنید.

درمان تیک عصبی چشم

همان‌طور که قبلا اشاره کردیم تیک عصبی چشم معمولا با رعایت چند مورد و حذف عوامل تشدیدکننده در طی چند روز یا چند هفته از بین می‌رود؛ در صورت بهبود نیافتن و تشدید شدن علائم بهتر است هر چه سریع‌تر با پزشک متخصص مغز و اعصاب و یا متخصص چشم پزشک مشورت کنید.

برای دریافت لیست بهترین پزشکان متخصص و جراح چشم پزشک در شهر خود از لینک زیر استفاده بفرمایید

بیشتر بخوانید: سیاتیک چیست؟ علائم و روش های درمان آن

لیست چشم پزشکان دکتر چشم پزشک در تهران

موارد موثر در درمان و یا کنترل تیک عصبی

بی‌خوابی یا کم‌خوابی: یکی از دلایل بروز تیک عصبی چشم نداشتن خواب مناسب و کافی است؛ با تنظیم برنامه خواب خود می‌توانید این مسئله را به حداقل برسانید.
استرس، تنش و اضطراب: بهتر است برای بهبود سریع‌تر تیک عصبی چشم از عوامل استرس‌زا و فضاهای متشنج دوری کنید.
در مصرف چای و کافئین زیاده‌روی نکنید و آن را به حداقل برسانید و در صورت امکان حذف کنید.
تا زمان بهبودی حتی المقدور سعی کنید که استفاده از موبایل و رایانه را به حداقل برسانید.
استفاده مکرر از رایانه و موبایل موجب خشکی چشم می‌شود؛ فرقی نمی‌کند چه به‌دلیل استفاده از این وسایل و چه به‌صورت طبیعی، اگر چشمتان خشک است حتما از قطره چشم و اشک مصنوعی برای مرطوب نگه‌داشتن آن استفاده کنید.
هنگام شروع تیک عصبی چشم، استفاده از کمپرس آب گرم برای تسکین آن می‌تواند موثر باشد.
گاهی برای درمان بلفاروسپاسم خوش‌خیم، تزریق بوتاکس (بوتولیوم تاکسین) توصیه می‌شود. تزریق بوتاکس از آن جهت موثر است چراکه می‌تواند اسپاسم‌های شدید را برای چند ماه کنترل کند. البته این نکته را نباید فراموش کرد که تزریق بوتاکس موقتی است و پس از گذشت چند ماه به‌طور کامل از بین می‌رود و باید تزریق مجدد انجام بگیرد.
در بلفاروسپاسم شدید عمل جراحی برای برداشتن برخی ماهیچه‌ها و عصب‌های چشم (میکتومی) می‌تواند موثر باشد. در صورتی که روش‌های دیگر جواب ندهد عمل جراحی انجام می‌گیرد؛ عمل جراحی معمولا آخرین راه پیشنهادی است.
محکم پلک زدن: برای انجام این‌کار باید چشمانتان را با شدت ببندید و تا حد ممکن باز کنید. این روش را تا حدی ادامه دهید که اشک از چشمانتان جاری شود. اشک چشم باعث خیس شدن چشم و آب‌رسانی یکنواخت به تمام نقاط آن می‌شود. همچنین این عمل موجب استراحت پلک و ماهیچه‌های چشم و خون‌رسانی بهتر آن‌ها می‌شود. در صورت بروز درد یا بدتر شدن تیک عصبی چشم این‌کار را انجام ندهید.‌
ماساژ چشم: برای انجام این‌کار ابتدا دستان خود را به‌خوبی شسته و به مدت سی ثانیه پلک پایین خود را با حرکات دورانی و به‌کمک انگشت وسط ماساژ دهید. .این عمل موجب افزایش خون‌رسانی به ماهیچه‌های چشم شده و به آن‌ها قدرت می‌دهد.
سی ثانیه پلک بزنید: پلک زدن را با ملایمت و به‌طور یکنواخت انجام دهید؛ عمل پلک زدن برای چشم‌ها بسیار مهم است. پلک زدن موجب آرامش در ماهیچه‌های چشم شده و باعث روان شدن کره چشم می‌شود؛ این ویژگی‌ها منجر به کنترل تیک عصبی چشم می‌شود. در صورتی که هنگام بروز این ورزش احساس درد داشتید یا حس کردید تیک عصبی بیشتر شده آن را متوقف کنید.
نیمه‌باز نگه‌داشتن چشم: با انجام این‌کار بر روی لرزش‌های پلک‌تان می‌توانید تمرکز کنید.
با فشار چشم خود را ورزش دهید: برای این ورزش چشم خود را به‌مدت یک دقیقه کامل ببندید، پس از آن بدون اینکه چشم خود را باز کنید آن را فشار دهید. این‌کار را چندین بار و در همان حالتی که چشمانتان بسته است انجام دهید. این ورزش هم مانند ماساژ چشم و پلک زدن سی ثانیه‌ای باعث تولید اشک، روان شدن چشم و تقویت ماهیچه‌های چشم می‌شود و در بهبود تیک عصبی چشم هم موثر است.
ترک الکل و مواد مخدر: الکل، سیگار و موادمخدر از عوامل پرش پلک به شمار می‌روند؛ قطع مصرف این مواد می‌تواند بر روی کاهش تیک عصبی چشم و یا درمان آن تاثیرگذار باشد.
بهبود تغذیه: با تغییر رژیم غذایی خود و تامین مواد ضروری بدن و برخی ویتامین‌ها می‌توانید تیک عصبی چشم را کاهش دهید.
ورزش: انجام ورزش‌هایی مانند یوگا می‌تواند استرس را کاهش داده و در نتیجه منجر به کاهش و یا کنترل پرش عصبی چشم شود.

آشنایی با درمان تیک عصبی چشم با دستگاه rTMS

درمان تیک عصبی چشم با دستگاه rTMS را یکی از بهترین و قطعی‌ترین روش‌ها برای درمان تیک عصبی چشم می‌دانند. این نوع از درمان را متخصصین مغز و اعصاب انجام می‌دهند که در آن تحریک مغناطیس مغز با استفاده از دستگاه rTMS صورت می‌گیرد. در این نوع از درمان که روشی نوین محسوب می‌شود، از تحریکات مغناطیسی مداوم برای درمان تیک عصبی استفاده می‌کنند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته بسیاری از بیماری‌های مرتبط با مغز در نتیجه کاهش یا عدم فعالیت درست و تحرکات مغز ایجاد می‌شود؛ این دستگاه با استفاده از میدان مغناطیسی موجب افزایش تحرکات صحیح مغز می‌شود. در این نوع درمان پالس‌ها بدون درد و تهاجم از سر عبور می‌کنند. ذکر این نکته ضروری است که به‌دلیل حساس بودن این روش حتما باید متخصص مغز و اعصاب که تجربه کافی در این زمینه دارد آن را انجام دهد تا نتایج مطلوب حاصل شود و عوارضی هم برای بیمار ایجاد نکند.

سخن پایانی

در این مقاله به بیماری تیک عصبی چشم و چگونگی درمان آن پرداختیم. مشکلی که ممکن است بسیاری از افراد با آن دست‌وپنجه نرم کنند و از علت و چگونگی درمان آن آگاه نباشند. برای درمان و کاهش تیک‌های عصبی چشم ابتدا باید عامل به وجود آمدن این بیماری بررسی شده و سپس برای درمان اقدام شود. از میان روش‌هایی که برای کنترل و یا کاهش علائم این بیماری گفته شد، روش جراحی آخرین روش خواهد بود که آن‌هم حتما باید توسط جراح مغز و اعصاب خوب و با تجربه انجام گیرد.

برای دریافت لیست بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود از لینک زیر استفاده بفرمایید پزشکان مغز و اعصاب دکتر مغز واعصاب در تهران

پزشک متخصص برای تشخیص بیماری ابتدا عامل ایجادکننده تیک عصبی، سابقه پزشکی و علائم بالینی بیمار را بررسی می‌کند. معاینه چشم و بررسی سیستم عصبی و مغزی هم با توجه به شرایط بیمار ممکن است نیاز باشد. پزشک در درمان از روش‌های مختلفی مانند داروهای خوراکی و تزریقی و موارد دیگر استفاده می‌کند.

هنگام بروز این بیماری به این نکته توجه داشته باشید با حذف و کاهش عوامل تشدیدکننده می‌توانید در بهبود کامل این بیماری و یا کنترل آن قدم مثبتی بردارید. در بیشتر اوقات می‌توانید با استراحت چشم، گذاشتن کمپرس آب گرم روی چشم، کمی خوابیدن، قطع مصرف بعضی از داروها (با مشورت پزشک) و دور شدن از فضاهایی که برایتان استرس ایجاد می‌کنند، با این بیماری مقابله کنید.

در صورتی‌که نیاز دارید به صورت تلفنی از پزشکان متخصص مشاوره تلفنی دریافت کنید می‌توانید از لینک‌های زیر با پزشکان متخصص تلفنی مشاوره پزشکی دریافت کنید.

مشاوره تلفنی با پزشکان متخصص مغز و اعصاب

مشاوره تلفنی با پزشکان متخصص چشم پزشک

اگرچه تیک عصبی چشم در بسیاری از موارد عارضه خطرناکی به شمار نمی‌رود و به مرور زمان و با رعایت نکات گفته شده بهبود می‌یابد، اما فراموش نکنید امکان شدت یافتن، طولانی شدن علائم یا درگیر شدن سایر ماهیچه‌های صورت وجود دارد. در این شرایط باید هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مغز و اعصاب و متخصص چشم پزشک مراجعه کرده و روند درمانی را آغاز کنید.