گل مژه: انواع گل مژه چشم، راه های درمان آن
گل مژه یک چیز آشنا برای ماست. احتمال دارد خود شما نیز تا کنون دچار این مشکل شده اید یا افرادی را مشاهده کرده اید که به گل مژه دچار شده اند. ولی آیا گل مژه چیست؟ چه مدت طول می برد تا این مشکل بهبود یابد؟ برای درمان آن چه کاری باید انجام داد و از این نمونه سوالات اگر گل مژه دارید احتمال دارد در ذهنتان شکل گرفته باشد.
گل مژه با نام انگلیسی stye که در واقع برآمدگی های کوچکی هستند دردناک و قرمز رنگ که به جوش شباهت دارند و در لبه داخلی یا خارجی پلک ها مشاهده می شود. گل مژه نوعی عفونت برای غدد چربی پلک ها به حساب می آید که در اثر باکتری استافیلوکوک بوجود می آید. این بیماری نام های دیگری از جمله غده میبومین، میبومیتیس، میبومیانتیس یا بلفاریتیس دارد.
گل مژه که یکی از بیماریهای شایع در مورد چشم است می تواند در سنین مختلف افراد را درگیر کند. عوامل مهمی مثل التهاب پلک و تماس آلوده با چشم‌ها باعث می شوند که گل مژه بروز کند. همچنین طبق تجربیات نشان داده شده که سرمای هوا باعث ایجاد گل مژه می گردد.
علت ایجاد گل مژه چیست؟
پلک های شما دارای تعداد زیادی غدد کوچک در اطراف مژه ها می باشد. ذرات گرد و غبار، آسیب به پوست و یا چربی باعث مسدود شدن این غدد می شود. زمانی مسدود شدن این غدد کوچک باکتری ها در این غدد رشد می کنند و گل مژه را بوجود می آورند. گل مژه یک چشم یا هردو چشم را می تواند به طور همزمان درگیر کند. به طور معمول گل مژه مشکلی جدی نیست و روی بینایی شما تاثیری ندارد.
افزون بر عفونت باکتریایی، عوامل دیگری وجود دارند که باعث ایجاد عفونت غدد می شود:
- ضعف در بهداشت پلک ها
- استفاده از لوازم آرایشی تاریخ گذشته یا آلوده
- پاک کردن نامناسب یا ناقص آرایش از چشم
- بیماری های التهابی پلک، مانند بلفاریت
- تغییرات هورمونی.
- استرس
علائم گل مژه چیست؟
وقتی برای اولین بار در پلک شما گل مژه ایجاد می شود امکان دارد احساس درد و قرمزی در نزدیک پلک خود داشته باشید. ممکن است علائم دیگری مشاهده شود شامل:
- ورم چشم
- درد چشم
- پوسته شدن در اطراف پلک
- افزایش تولید اشک یا آبریزش چشم
- حساس شدن چشم به نورهای درخشان و خیره کننده
- خارش و سوزش
- احساس کنید چیزی در چشم شما وجود دارد.
نکته ی مهم:
اگر در پوست خود احساس دردناک ندارید ممکن است التهاب پلک (ورم چشم) و یا برآمدگی باشد. که درمان التهاب پلک برآمدگی و گل مژه مانند هم است ولی ممکن است مدت زمان بهبودی التهاب پلک و برآمدگی طول بکشد.
گل مژه به برآمدگی های کوچک، قرمز رنگ که در لبه داخلی یا خارجی پلک مشاهده می شود و غالبا جدی نیست و بر روی بینایی شما تاثیری ندارد.
انواع گل مژه
گل مژه به دو شکل وجود دارد:
- هوردئولوم (hordeolum): در این نوع اگر یکی از غدد عرقی که در پایین ترین قسمت مژه ها یا در گوشه چشم قرار دارند مسدود گردند ایجاد می شود.
- شالازیون (chalazion): این نوع اگر در غده میبومین انسداد ایجاد شود بوجود می آید. غده میبومین یک غده روغنی مخصوصی است که تنها در نزدیکی مژه ها قرار دارد. غدد میبومین به شکل ردیفی در پلک های چشم وجود دارد و منافذ خروجی این غده ها در لبه پلک ها قرار دارد.
هر کدام از این دو نوع به دلایل مختلف بروز می کنند، بنابراین درمان این دو نوع نیز از همدیگر متفاوت است.
اگل مژه از نظر مکان نیز تقسیم بندی می شود که انواع آن عبارتند از:
- گل مژه داخلی: لکه ای در داخل یکی از غدد چربی کوچک پلک است.
- خار خارجی: لکه ای در پایه مژه است.
گل مژه در کدام قسمت چشم بوجود می آید؟
در حقیقت گل مژه در قسمت های مختلف از پلک ایجاد می گردد:
- روی پلک پایین
- روی پلک بالا
- زیر پلک
- درون یک پلک.
برای گل مژه های انواع داخلی بهتر آن است به چشم پزشک مراجعه شود. انواع خارجی در خانه قابل درمان است، ولی اگر یک هفته بیشتر طول بکشد امکان دارد نیاز باشد به چشم پزشک مراجعه شود.
عوارض گل مژه چیست؟
اگر گل مژه به خودی خود برطرف شود و بهبود پیدا کند به ندرت عوارض خاصی مشاهده می گردد. ولی اگر عفونت کند این عفونت امکان دارد به چشم، پوست یا حتی حدقه چشم منتقل شود. بنابراین برای اینکه از عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری شود هرچه سریعتر استفاده از آنتی بیوتیک را زیر نظر چشم پزشک شروع کند.
گاهی در مواردی نادر اگر گل مژه مجدد بروز کند امکان دارد یک نشانه از وجود سرطان پلک در چشم باشد. اگر این احتمال بروز پیدا کند پزشک نمونه برداری را از پلک چشم انجام می دهد.
تشخیص گل مژه
گل‌مژه توسط پزشکان متخصص و یا پزشکان عمومی تشخیص داده می شود و می توانند آن را درمان کنند. ولی به منظور درمان گل مژه ها و عفونت های چشمی که گاهی برایتان اتفاق می افتد بهتر آن است که به متخصصان چشم پزشک و اپتومتریست ها مراجعه شود.
- چشم پزشک اول با بررسی پلک بالا و سپس پلک پایین بیمار، گرفتگی منافذ غده های چشم را در مژه ها را جستجو میکند. با این کار نوع گل مژه را تشخیص می دهد.
- همچنین چشم پزشک معاینه چشم را به منظور پیدا کردن بافت زخم، اجسام خارجی و بروز میبومیتیس مزمن انجام دهد.
- سپس چشم پزشک هر علامتی را که نشان دهد غده ها عفونی شده اند را جستجو می کند.
- سپس نکته مهم دیگر بعد از آنکه عفونت تشخیص داده شد، چشم را به منظور کنترل و نظارت، انتشار این عفونت ها روی پوست و چشم و حدقه چشم معاینه خواهد کرد.
درمان گل مژه چیست؟
معمولا درمان گل مژه به طور خودبه خودی بهبود پیدا می کند. ولی اگر تمیز شود زودتر تخلیه می گردد و سریع تر بهبود پیدا می کند. غالبا گل مژه به دنبال بلفاریت که یک نوع بیماری چشمی است ایجاد می گردد. اگر به طور مکرر به گل مژه دچار می شوید باید به چشم پزشک مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید لازم است در طول مدت زمان درمان صبور باشید. سعی کنید برآمدگی پلک را دستکاری نکنید یا آن را نترکانید چون این کار باعث می شود جای زخم روی پلک چشم باقی بماند.
از فشار دادن گل مژه پرهیز کنید و اگر به طور مکرر به گل مژه دچار می شوید لازم است به چشم پزشکی مراجعه کنید.
گل‌مژه شالازیون اگر به صورت غیر عفونی باشد فقط با استفاده از آب گرم باعث بهبودی خود به خود می شود. اگرچه روند درمان گل مژه شالازیون در مقایسه با هوردئولوم طولانی تر می باشد. زمانی که طول می کشد گل مژه شالازیون بهبود یابد چند هفته می باشد. ولی اگر بزرگ باشد پروسه از بین رفتن علائم و درمان آن امکان دارد تا یک سال طول بکشد. همزمان که گل مژه شالازیون کوچک تر می شود علائم نیز کمتر می شوند و پلک ها چشم بهبود می یابد.
درمان های خانگی گل مژه
در ادامه مطلب تعدادی از روش های درمان خانگی گل مژه به شما پیشنهاد می شود که می توان با کمک این روش ها پروسه بهبودی تسریع می یابد:
۱– استفاده از کمپرس گرم
موثرترین روش برای درمان گل مژه کمپرس گرم است. در حقیقت گرما چرک را به سطح پوست می آورد و تخلیه آن راحت تر صورت می گیرد. همچنین خیس کردن یک حوله تمیز با آب گرم و گذاشتن آن روی چشم نیز موثر است. این کار را چند بار در روز و به مدت 5 تا 10 دقیقه انجام دهید. بعد از آن ناحیه را آرام آرام ماساژ دهید تا غده ای که مسدود شده است باز شود و عمل تخلیه صورت گیرد.
۲– تمیز کردن پلک ها با آب و صابون به صورت ملایم
مقداری شامپو را با آب گرم مخلوط کنید و پلک خود را با آن به آرامی بشویید. این کار را چند روز پشت سرهم تا وقتی که گل مژه از بین برود انجام دهید. همچنین اگر پلک ها را تمیز کنید باعث می شود از ایجاد گل مژه بعدی جلوگیری شود. استفاده از محلول نمکی راه دیگری است که باعث تخلیه شدن چرک شود و به از بین رفتن باکتری ها کمک می کند.
۳– شستن دست‌ها
قبل و بعد از آنکه گل مژه را لمس کنید از تمیز بودن دست هایتان اطمینان حاصل کنید. حوله خود را به صورت مشترک با دیگران استفاده نکنید و وسایل شخصی خود را نیز جدا کنید.
۴– استفاده از کیسه چای گرم
در صورت نبود کمپرس گرم، می توانید به جای آن از کیسه چای گرم استفاده کنید. چای سیاه دارای خاصیت ضد باکتری است و باعث می شود تورم کاهش یابد، در نتیجه تاثیر زیادی دارد. مثل وقتی که میخواهید یک چای کیسه ای بنوشید کیسه چای را در یک لیوان آب جوش قرار دهید. کمی صبر کنید تا کیسه چای خنک شود سپس آن را روی پلک به مدت 10 تا 15 دقیقه قرار دهید. برای هر پلک چشم از یک کیسه چای جداگانه استفاده کنید.
۵– اجتناب از آرایش کردن
هنگامی که دچار گل مژه شده اید آرایش کردن را کنار بگذارید. زیرا آرایش کردن باعث تحریک چشم شما می شود و همچنین بهبودی گل مژه را به تاخیر می اندازد. با آرایش کردن باکتری را به لوازم آرایشی که استفاده می کنید منتقل می کنید و چشم دیگر نیز با لوازم آرایش آلوده درگیر می شود. قلم موی خود را همیشه بشویید و لوازم آرایشی که استفاده می کنید بعد از سه ماه دور بیاندازید.
۶– اجتناب از استفاده از لنزهای تماسی
تا هنگامی که بهبود کامل پیدا نکرده اید بهتر است به جای اینکه از لنزهای تماسی استفاده کنید عینک به کار ببرید. چون باکتری وارد لنز می شود و باعث می شود عفونت گسترش یابد.
۷-ماساژ دادن برای تخلیه چرک
ماساژ دادن ناحیه مورد نظر با استفاده از دستمال مرطوب باعث تخلیه چرک می شود. همچنین با دست نیز می توان ناحیه مورد نظر را بع آرامی مالش داد. بعد از آنکه چرک تخلیه شد ناحیه درگیر را تمیز نگه دارید و به چشم ها دست نزنید. اگر مشاهده کردید که ماساژ دادن موجب صدمه بیشتر به چشم شود باید ماساژ دادن را متوقف کنید.
۸– ژل پترولیوم یا وازلین
یکی از بهترین روش ها برای درمان خانگی گل مژه استفاده از وازلین است. وازلین یک نرم کننده خیلی خوب است و باعث مرطوب نگه داشتن چشم می شود و درد را کاهش می دهد. از وازلین برای درمان پف زیر چشم و سیاهی دور چشم نیز استفاده می شود. چند قطره آب لیموترش با وازلین مخلوط کرده و به آرامی به زیر چشم بمالید و به مدت 1 ساعت بماند سپس آن را با آب سرد بشویید.
درمان های پزشکی و دارویی گل مژه
ورمی که در اثر گل مژه به وجود بیاید سه روز طول می کشد. نهایتا مجرا باز می شود و چرک تخلیه می گردد. حدود 7 تا 10 روز طول می کشد تا با درمانهای خانگی ساده این روند بهبود یابد. گل مژه به ندرت با یک مسئله جدی ایجاد می گردد ولی به طور کلی برای افراد این مسئله آزار دهنده می باشد.
نهایتا اگر گل مژه با روش های گفته شده در بالا برطرف نشد لازم است به چشم پزشک مراجعه کنید و با روشی که چشم پزشک تجویز می کند آن را درمان کنید. امکان دارد پزشک برای التهاب چشم استروئید تجویز کند تا ورم چشم کاهش یابد و برای عفونتی که ایجاد شده است کرم آنتی بیوتیک تجویز کند. گاهی اوقات نیز چشم پزشک گل مژه را تخلیه می کند بخصوص وقتی که گل مژه از نوع داخلی می باشد و روی بینایی تاثیر گذاشته باشد.
۱– استفاده از مسکن ها برای کاهش درد
می توان برای کاهش درد ایبوپروفن یا استامینوفن مصرف کنید، همچنین برای آنکه داروها اثر بخشی مناسب داشته باشند دستور العمل های دارو را به درستی انجام دهید. اگر گل مژه درد شدیدی دارد و باعث می شود در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد شود لازم است با چشم پزشک درباره این موضوع مشورت کنید.
۲– استفاده از پماد آنتی بیوتیکی برای گل مژه
می توانید پماد های آنتی بیوتیکی را از داروخانه ها تهیه کنید و از پماد به اندازه ۲.۵ سانتی متر برای داخل پلک استفاده کنید. همچنین از استروئید های موضعی مصرف نکنید چون امکان دارد باعث ایجاد عوارض جانبی شوند. اطمینان داشته باشید که پمادی را که تهیه می کنید برای داخل یا خارج از چشم بتوان استفاده کرد. برای موثر بودن استفاده از قطره آنتی بیوتیکی چشم برای گل مژه های خارج از چشم شواهد کمی وجود دارد.
۳– جراحی چشم
وقتی عفونت در چشم باقی بماند و یا گل مژه درد شدید داشته باشد پزشک مجبور می شود با جراحی گل مژه های بزرگ بردارد و با این روش باعث جلوگیری از پخش عفونت شود.
اگر گل مژه توسط روش های خانگی درمان نشد و یا خیلی اذیت کننده و دردناک بود لازم است به پزشک عمومی یا چشم پزشک مراجعه شود.
پیشگیری از گل مژه
اگر به گل مژه مبتلا شوید خطر ابتلای مجدد به آن افزایش می یابد. گل مژه در داخل چشم هم ایجاد می شود. باکتری های زیادی که در محل وجود دارد باعث می شود موارد دیگر مثلا درگیری چشم دیگر یا اینکه در فرد دیگری ایجاد شود. با وجود این موارد زیر اگر رعایت شود می تواند به پیشگیری از ایجاد گل مژه کمک کند:
- شستن دست ها با آب و صابون قبل از دست زدن به چشم های خود
- شستن پلک هایتان با صابون ملایم و شامپو
- پاک کردن آرایش چشم هر شب قبل از خواب
- هیچ وقت از حوله کسی استفاده نکنید (بخصوص افرادی که دارای گل مژه هستند).
چه موقع برای درمان گل مژه به پزشک مراجعه کنیم؟
ضروری نیست که برای درمان گل مژه به پزشک مراجعه شود ولی اگر موارد زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
- اگر چشم ها نیز علاوه بر پلک چشم دچار آسیب شود.
- اگر بعد از چند روز بدتر شد یا بهبود نیافت.
- اگر روی بینایی شما تاثیر بگذارد.
- زمانی که در حال زدن گل‌مژه هستید.
- اگر پلک شما طوری متورم و قرمز شود که نتوانید چشم تان را به طور کامل باز کنید.
- زمانی که گل‌مژه بزرگتر و دردناک تر می شود.
هشدارها:
- اگر به طور مکرر به گل مژه دچار می شوید حتما به پزشک مراجعه کنید. چون امکان دارد به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند ملتحمه، بلفاریت یا سلولیت باشد.
- اگر گل مژه خود به خود بهبود پیدا نکند یا باعث مشکل در دید فرد شود پزشک آنتی بیوتیک به شکل پماد تجویز می کند یا اینکه به وسیل بی حسی چرک آن را تخلیه می کند.
- پلک های خود را چند روز یکبار با شامپو بچه یا اسکراب شست و شو دهید.
- اگر به بیماری کرونا مبتلا شده اید و علائم درد در چشم های خود دارید برای آنکه از ارتباط بین گل مژه و کرونا مطلع شوید حتما به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به چشم پزشک
برآمدگی های کوچک و قرمز رنگ که دردناک می باشد و شبیه جوش در لبه داخلی یا خارجی پلک مشاهده می شود گل مژه نام دارد. گل مژه در واقع همان عفونت غدد چربی پلک ها است که باکتری استافیلوکوک باعث ایجاد آن می شود. این عارضه به طور عموم با درد چشم، خارش و ورم ظاهر می گردد و برای افراد اذیت کننده می باشد. به طور عموم ورم ظاهر شده بعد از 3 روز از بین می رود ولی در صورت از بین نرفتن و یا اینکه درگیر شدن چشمتان با این مشکل لازم است به پزشک مراجعه کنید.
به طور معمول برای ورم شدید که در پلک ایجاد می شود و یا علائمی که به چشم مربوط است بهتر آن است به پزشک مراجعه شود. چون چشم یک عضو حساس در بدن است. بیماری زمینه ای توسط چشم پزشک به طور دقیقی قابل تشخیص است. لازم است که افراد هر شش ماه یک بار برای اطمینان از سلامتی چشم های خود به چشم پزشک مراجعه شود.
سوالات متداول
آیا گل مژه مسری است؟
خوشبختانه بیماری گل مژه واگیر دار نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. با این وجود باکتر ها از فردی به فرد دیگر منتقل می گردند. این کار مستلزم لمس چشم توسط فرد دارای گل مژه است و پس از آن به طور مستقیم باکتری را به چشم فرد دیگر انتقال دهد.
آیا گل مژه باعث ایجاد مشکلات بینایی می شود؟
گل مژه در افراد توانایی برای دید نزدیک یا از راه دور را تحت تاثیر قرار نمی دهد. اگر وجود لکه بینایی شما را تحت تأثیر قرار داد به چشم پزشک خود مراجعه کنید. چه مدت زمان می برد تا گل مژه بهبود پیدا کند؟ در انواع سبک 3 تا 7 روز زمان می برد. ولی امکان دارد تا یک یا دو هفته نیز ادامه پیدا کند. اگر با درمان های خانگی بهبود پیدا نکرد و یا اوضاع بدتر شد لازم است به چشم پزشک مراجعه کنید.
آیا می توان یک گل مژه دستکاری را کنید؟
نباید هیچ وقت گل مژه را دستکاری کنید، بگذارید خودش تخلیه شود. اگر گل مژه در داخل پلک بوجود بیاید امکان دارد پاره نشود و بهبود پیدا نکند. چون این گل مژه جدی تر است ضروری است که گل مژه توسط چشم پزشک باز و تخلیه گردد.
چه افرادی بیشتر درگیر گل مژه می شوند؟
گل مژه در همه افراد با هر سنی ایجاد می شود ولی افراد دیابتی و نوجوانان در آستانه بلوغ افرادی هستند که مستعد برای ایجاد گل مژه هستند. همچنین افرادی که به بیماری زمینه ای بلفاریت مبتلا هستند خیلی شایع می باشد. اگر جزء افرادی هستید که به طور مداوم دچار گل مژه می شوید، ضروری است که سریعا به پزشک مراجعه کنید. یکی از دلایلی که باعث می شود دائما دچار گل مژه شوید، به دلیل نقص در سیستم ایمنی است که باعث بوجود آمدن آبسه های کوچک عفونی گردد. فصلی که به طور چشمگیری در آن شاهد بیماری گل مژه هستیم تابستان است و کسانی که سابقه حساسیت دارند برای این بیماری مستعدتر می باشند.
لیست پزشکان مرتبط:
مصطفی سلطان سنجریمتخصص چشم پزشک | تهران- حسین سمیعیمتخصص چشم پزشک | تهران
- علیرضا هدایت فرمتخصص چشم پزشک | تهران
- اردشیر پاپیمتخصص چشم پزشک | تهران
- مسعود ذبیحی فردمتخصص چشم پزشک | تهران
- سید حسین مولویمتخصص چشم پزشک | تهران
- بهمن علیزادهجراح و متخصص چشم، جراح پلک، پتوز، لازک لیزیک، ناخنک، انحراف چشم | تهران
- خسرو جوادی اصلمتخصص چشم پزشک | تهران
- زهرا رضائی اعلممتخصص چشم پزشک | تهران
- بهرام ایزدیمتخصص چشم پزشک | تهران
