خواص عرق گزنه (تاثیرات شگفت انگیز و مضرات مصرف بیش از اندازه)
عرق گزنه یکی از معروف‌ترین عرق‌های گیاهی در طب سنتی می‌باشد که به خاطر خواص درمانی و تقویتی‌اش، طرفداران زیادی دارد. گیاه گزنه، که با نام علمی Urtica dioica شناخته می‌شود، از مدت‌ها پیش به عنوان یک داروی طبیعی در طب ایرانی و جهانی استفاده می‌شود. این گیاه معمولاً در مناطق مرطوب رشد می‌کند و سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌هاست. عرق گزنه که از تقطیر قسمت‌های هوایی این گیاه به دست می‌آید، به خاطر فواید زیادی که دارد، در جلوگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در این نوشته، خواص مختلف عرق گزنه را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
خواص عرق گزنه
تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن با عرق گزنه
یکی از بهترین خواص عرق گزنه، تقویت سیستم ایمنی بدن است. این عرق گیاهی حاوی مقدار زیادی ویتامین C و آهن است که برای تقویت ایمنی بدن بسیار مهم هستند. ویتامین C موجود در این عرق به تولید بیشتر گلبول‌های سفید و مقابله با عامل‌های بیماری‌زا کمک می‌کند در حالی که آهن، باعث بهبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شود و از بروز کم‌خونی جلوگیری می‌کند. گلبول‌های سفید، که نقش اصلی را در سیستم ایمنی ایفا می‌کنند، برای شناسایی و از بین بردن عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها ضروری هستند. ویتامین C با افزایش تولید و فعالیت این سلول‌ها، به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و بدن را در برابر عفونت‌ها مقاوم‌تر می‌سازد. آهن نیز با بهبود انتقال اکسیژن در خون، انرژی لازم برای عملکرد صحیح سلول‌های ایمنی را فراهم می‌کند. افرادی که در فصل‌های سرد سال دچار سرماخوردگی‌های مکرر می‌شوند یا به طور کلی سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بهتر است که به طور منظم از این عرق استفاده کنند تا مقاومت بدنشان در برابر بیماری‌ها افزایش یابد.
پاکسازی کبد و بهبود عملکرد آن
کبد یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که نقشی کلیدی در سم‌زدایی و متابولیسم دارد. این عضو حیاتی، مواد زائد و سموم را از خون تصفیه کرده و در متابولیسم چربی‌ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها نقش دارد. عرق گزنه با خاصیت پاک‌کنندگی قوی خود، به سم‌زدایی کبد کمک کرده و عملکرد آن را بهبود می‌بخشد. ترکیبات فعال موجود در گزنه، به ویژه آنتی‌اکسیدان‌ها، به محافظت از سلول‌های کبدی در برابر آسیب‌های ناشی از سموم کمک کرده و فرآیند دفع این مواد زائد را تسریع می‌بخشند. افرادی که به خاطر رژیم غذایی نامناسب (مانند مصرف زیاد غذاهای چرب و فرآوری شده) یا مصرف طولانی مدت داروهای شیمیایی دچار ضعف کبد شده‌اند، می‌توانند از این عرق بهره‌مند شوند. این خاصیت همچنین به کاهش مشکلات پوستی ناشی از اختلالات کبدی مانند جوش و آکنه کمک می‌کند، زیرا کبد سالم‌تر می‌تواند به طور مؤثرتری سموم را از بدن دفع کند و از تجمع آنها در پوست جلوگیری نماید.
تنظیم سطح قند خون و کمک به دیابت
عرق گزنه به عنوان یک تنظیم‌کننده طبیعی قند خون شناخته می‌شود. ترکیبات فعال موجود در این گیاه باعث افزایش حساسیت انسولین و کاهش سطح قند خون می‌شوند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس تولید می‌شود و به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز (قند) را از خون جذب کرده و از آن به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، سلول‌ها به انسولین مقاوم می‌شوند و نمی‌توانند به طور مؤثر گلوکز را جذب کنند، که منجر به افزایش سطح قند خون می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد مصرف منظم این عرق می‌تواند به کاهش علائم دیابت نوع ۲ کمک کند، از جمله کاهش سطح قند خون ناشتا و بهبود کنترل قند خون در طول روز. علاوه بر این، این عرق به کنترل قند خون در افراد سالم نیز کمک کرده و از بروز دیابت پیشگیری می‌کند، به ویژه در افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند (مانند افراد دارای اضافه وزن یا سابقه خانوادگی دیابت).
کاهش التهاب و تسکین دردهای مفصلی
خاصیت ضدالتهابی عرق گزنه یکی دیگر از ویژگی‌های مهم آن است. این عرق گیاهی به دلیل داشتن ترکیباتی چون فلاونوئیدها و پلی‌فنول‌ها، التهاب در مفاصل و عضلات را کاهش می‌دهد. فلاونوئیدها و پلی‌فنول‌ها آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی هستند که با مهار تولید مواد شیمیایی التهابی در بدن، به کاهش التهاب کمک می‌کنند. مصرف عرق گزنه به ویژه برای افرادی که از آرتریت روماتوئید یا دیگر بیماری‌های التهابی مفاصل رنج می‌برند، بسیار مؤثر است. آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب مزمن در مفاصل می‌شود و منجر به درد، تورم و سفتی مفاصل می‌گردد. این خاصیت ضدالتهابی علاوه بر تسکین درد، به بهبود دامنه حرکتی مفاصل نیز کمک می‌کند و باعث افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش محدودیت‌های حرکتی در افراد مبتلا به آرتریت می‌شود.
افزایش سلامت پوست و مو
عرق گزنه به دلیل داشتن مواد مغذی مثل سیلیکا و گوگرد، تأثیر خوبی بر سلامت پوست و مو دارد. سیلیکا یک ماده معدنی است که به تقویت بافت همبند پوست کمک کرده و باعث افزایش استحکام و انعطاف‌پذیری آن می‌شود. گوگرد نیز در تولید کراتین، پروتئین اصلی سازنده مو و ناخن، نقش دارد. این عرق با تقویت فولیکول‌های مو، از ریزش مو جلوگیری کرده و به رشد موهای جدید کمک می‌کند. فولیکول‌های مو ساختارهای کوچکی در پوست هستند که مسئول تولید و رشد مو هستند. تقویت این فولیکول‌ها با مواد مغذی موجود در عرق گزنه، باعث افزایش ضخامت و استحکام موها شده و از ریزش آنها جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از عرق گزنه به شکل موضعی یا خوراکی پوست را تغذیه کرده و به رفع جوش‌ها، آکنه و التهابات پوستی کمک می‌کند. خواص ضدالتهابی و آنتی‌باکتریایی این عرق، باعث کاهش التهاب و جلوگیری از رشد باکتری‌های مولد آکنه می‌شود. به همین خاطر، این عرق یکی از گزینه‌های طبیعی برای داشتن پوست و مویی سالم به شمار می‌رود.
کمک به بهبود عملکرد دستگاه گوارشی
عرق گزنه تأثیر مثبتی بر روی دستگاه گوارش دارد. این عرق با افزایش تولید آنزیم‌های گوارشی، هضم غذا را راحت‌تر کرده و از بروز مشکلاتی مانند نفخ، یبوست و اسهال جلوگیری می‌کند. آنزیم‌های گوارشی موادی هستند که در تجزیه غذا به ذرات کوچک‌تر نقش دارند و جذب مواد مغذی را تسهیل می‌بخشند. عرق گزنه با تحریک تولید این آنزیم‌ها، به بهبود فرآیند هضم کمک کرده و از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری می‌کند. همچنین خاصیت آنتی‌باکتریالی عرق گزنه به پاکسازی معده و روده از باکتری‌های مضر کمک می‌کند. باکتری‌های مضر می‌توانند باعث ایجاد التهاب و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش شوند. مصرف این عرق به ویژه برای افرادی که از سندرم روده تحریک‌پذیر یا دیگر مشکلات گوارشی رنج می‌برند، مفید است. سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال شایع است که باعث علائمی مانند درد شکم، نفخ، یبوست و اسهال می‌شود.
بهبود گردش خون و سلامت قلب
عرق گزنه به بهبود گردش خون در بدن یاری می‌رساند و باعث افزایش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها می‌شود. این خاصیت به پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی-عروقی کمک می‌کند. ترکیبات موجود در گزنه، به ویژه فلاونوئیدها، به گشاد شدن عروق خونی کمک کرده و جریان خون را بهبود می‌بخشند. بهبود گردش خون باعث افزایش رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به قلب و سایر اندام‌های بدن شده و عملکرد آنها را بهبود می‌بخشد. مصرف این عرق موجب کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) می‌شود که نتیجه آن کاهش خطر تشکیل گرفتن پلاک در عروق و انسداد جریان خون است. کلسترول LDL نوعی کلسترول است که در دیواره عروق تجمع یافته و باعث تنگ شدن آنها می‌شود، در حالی که کلسترول HDL به حذف کلسترول LDL از خون کمک می‌کند. این خاصیت، عرق گزنه را به گزینه‌ای مناسب برای حفظ سلامت قلب و عروق تبدیل کرده است.
کمک به دفع سموم و پاکسازی بدن
یکی دیگر از مزایای عرق گزنه، خاصیت سم‌زدایی قدرتمند آن است. این عرق با کمک به دفع سموم از طریق کلیه‌ها، بدن را از مواد زاید و مضر پاک می‌کند. کلیه‌ها نقش مهمی در فیلتر کردن خون و دفع مواد زائد از طریق ادرار دارند. عرق گزنه با افزایش تولید ادرار، به دفع سریع‌تر سموم از بدن کمک کرده و از تجمع آنها جلوگیری می‌کند. مصرف منظم عرق گزنه به افزایش تولید ادرار و جلوگیری از جمع شدن آب در بدن کمک می‌کند. این ویژگی آن را به گزینه‌ای عالی برای کسانی که به دنبال یک روش طبیعی برای سم‌زدایی هستند، تبدیل کرده است. سم‌زدایی منظم می‌تواند به بهبود عملکرد کلی بدن، افزایش انرژی و کاهش خستگی کمک کند.
تقویت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان
عرق گزنه حاوی مقادیر زیادی کلسیم و منیزیم است که برای سلامت استخوان‌ها بسیار مهم هستند. کلسیم ماده معدنی اصلی سازنده استخوان است، در حالی که منیزیم نقش مهمی در جذب کلسیم و حفظ ساختار استخوان دارد. نوشیدن این عرق به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند و از بروز بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. پوکی استخوان یک بیماری شایع است که با کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی مشخص می‌شود. این بیماری به ویژه در زنان مسن شایع است. همچنین، خاصیت ضدالتهابی آن می‌تواند دردهای استخوانی و مفصلی را کاهش دهد و به همین خاطر برای سالمندان و افرادی که در خطر پوکی استخوان هستند، بسیار مفید است.
تنظیم هورمون‌ها و کمک به سلامت زنان
عرق گزنه به دلیل اینکه می‌تواند هورمون‌ها را تنظیم کند، برای سلامت زنان بسیار مفید است. این عرق به کاهش علائم پیش از قاعدگی (PMS) و تنظیم دوره‌های قاعدگی کمک می‌کند. PMS شامل علائمی مانند درد شکم، نفخ، تغییرات خلقی و سردرد است که قبل از شروع قاعدگی رخ می‌دهد. ترکیبات موجود در گزنه به تعادل هورمون‌ها کمک کرده و شدت این علائم را کاهش می‌دهد. همچنین برای زنانی که به یائسگی رسیده‌اند و با مشکلاتی مانند گرگرفتگی یا نوسانات هورمونی دست و پنجه نرم می‌کنند، مصرف آن توصیه می‌شود. یائسگی دوره‌ای است که با کاهش تولید هورمون‌های زنانه مشخص می‌شود و منجر به علائمی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن و تغییرات خلقی می‌گردد. این خاصیت عرق گزنه به بهبود کیفیت زندگی زنان در این دوران کمک شایانی می‌کند.
مضرات عرق گزنه
تداخل با داروها و عوارض احتمالی آن
یکی از مشکلات عادی در مصرف عرق گزنه، تداخل آن با داروهای شیمیایی است. افرادی که از داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین یا آسپرین استفاده می‌کنند، باید از مصرف هم‌زمان با عرق گزنه اجتناب کنند؛ زیرا گزنه خاصیت ضدانعقادی دارد و می‌تواند اثر این داروها را به طور قابل توجهی افزایش دهد. این افزایش اثر داروها نه تنها خطر خونریزی داخلی را تشدید می‌کند، بلکه می‌تواند باعث کبودی آسان، خونریزی طولانی‌مدت از زخم‌ها و حتی خونریزی‌های ناگهانی و غیرقابل کنترل شود. همچنین، مصرف عرق گزنه در کنار داروهای کاهنده فشار خون ممکن است فشار خون را خیلی پایین بیاورد. این وضعیت که به افت فشار خون (هیپوتانسیون) شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به سرگیجه شدید، غش کردن و در موارد حاد، آسیب به قلب و مغز شود. افرادی که برای کنترل دیابت دارو مصرف می‌کنند نیز باید مراقب باشند، زیرا گزنه می‌تواند به‌طور غیرمنتظره‌ای قند خون را پایین بیاورد و موجب افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) شود. هیپوگلیسمی می‌تواند با علائمی مانند لرزش، تعریق، اضطراب، تپش قلب و گیجی ظاهر شود و در صورت عدم درمان فوری، به تشنج و کما منجر شود. این تداخلات می‌توانند عوارض جدی به همراه داشته باشند و سلامت فرد را به خطر اندازند، بنابراین مشورت با پزشک پیش از مصرف عرق گزنه و آگاهی از تداخلات احتمالی آن با داروهای مصرفی ضروری است. پزشک می‌تواند با بررسی دقیق شرایط بیمار و داروهای مصرفی، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد و از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری کند.
افت شدید فشار خون
یکی دیگر از عوارض مصرف عرق گزنه، افت شدید فشار خون است. این عرق به دلیل خاصیت ادرارآوری و تأثیر بر تعادل مایعات بدن، ممکن است فشار خون را به میزان قابل توجهی پایین بیاورد. این کاهش فشار خون می‌تواند به ویژه برای افرادی که به طور طبیعی فشار خون پایینی دارند یا از داروهای کاهنده فشار خون استفاده می‌کنند، مشکل‌ساز باشد. مصرف عرق گزنه در این افراد می‌تواند باعث علائمی مانند سرگیجه، سیاهی رفتن چشم، ضعف، سردرد و حتی خستگی شدید شود. این علائم نه تنها کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند خطر زمین خوردن و آسیب‌های ناشی از آن را نیز افزایش دهد. اگر این افت فشار خون درمان نشود و به طور مداوم تکرار شود، ممکن است مشکلات جدی‌تری نظیر کاهش جریان خون به مغز و ارگان‌های حیاتی پیش آید. کاهش جریان خون به مغز می‌تواند منجر به مشکلات شناختی، سکته مغزی و سایر عوارض عصبی شود، در حالی که کاهش جریان خون به سایر ارگان‌های حیاتی می‌تواند عملکرد آنها را مختل کرده و باعث نارسایی شود. بنابراین، کنترل فشار خون و توجه به علائم ناشی از افت آن در هنگام مصرف عرق گزنه از اهمیت بالایی برخوردار است.
تحریک معده و مشکلات گوارشی
هرچند عرق گزنه به بهبود عملکرد گوارش کمک می‌کند، مصرف بیش از حد آن می‌تواند موجب مشکلاتی مانند تحریک معده، حالت تهوع، اسهال یا درد شکم شود. این اثرات ناخوشایند به دلیل خاصیت سفت کنندگی و تحریک‌کننده گزنه ایجاد می‌شوند. ترکیبات موجود در گزنه می‌توانند باعث افزایش ترشح اسید معده و تحریک حرکات روده شوند که در نتیجه، فرد دچار ناراحتی‌های گوارشی می‌شود. در برخی افراد، عرق گزنه ممکن است باعث تحریک پوشش معده و احساس سوزش یا درد گردد. این سوزش و درد می‌تواند به صورت موقتی یا مزمن باشد و در موارد شدید، منجر به التهاب معده (گاستریت) یا زخم معده شود. بنابراین، کسانی که مشکلات گوارشی مانند زخم معده یا روده دارند، باید در مصرف این عرق احتیاط کنند یا از آن پرهیز نمایند. این افراد ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر دستگاه گوارش خود، نتوانند عرق گزنه را تحمل کنند و دچار عوارض جدی شوند.
احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک
گیاه گزنه و عرق آن ممکن است در برخی افراد واکنشی آلرژیک ایجاد کند. این واکنش‌ها که ناشی از حساسیت سیستم ایمنی بدن به ترکیبات موجود در گزنه هستند، می‌توانند به صورت خارش پوست، جوش، قرمزی، کهیر یا حتی مشکلات جدی‌تری مثل تنگی نفس و تورم گلو بروز پیدا کنند. در موارد شدید، واکنش‌های آلرژیک می‌توانند به سرعت گسترش یافته و زندگی فرد را تهدید کنند. افرادی که سابقه آلرژی به گیاهان دیگر دارند، به ویژه گیاهان خانواده گزنه، باید قبل از مصرف عرق گزنه از واکنش بدن خود مطمئن شوند. این افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به آلرژی به گزنه قرار دارند و باید با احتیاط بیشتری عمل کنند. در موارد شدید، این آلرژی‌ها می‌توانند خطرناک باشند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) می‌توانند باعث افت فشار خون، تنگی نفس شدید، از دست دادن هوشیاری و حتی مرگ شوند و نیازمند تزریق فوری اپی‌نفرین و مراقبت‌های ویژه پزشکی هستند.
احتمال بروز مشکلات کلیوی در مصرف طولانی‌مدت
به دلیل خاصیت ادرارآوری، عرق گزنه کلیه‌ها را تحریک کرده و دفع مایعات و سموم را از طریق ادرار افزایش می‌دهد. این افزایش دفع مایعات می‌تواند در کوتاه‌مدت مفید باشد، اما مصرف بیش از حد یا طولانی‌مدت این عرق ممکن است به کلیه‌ها آسیب بزند. تحریک مداوم کلیه‌ها برای دفع حجم زیادی از مایعات می‌تواند باعث خستگی و فرسودگی آنها شود و در نهایت، منجر به کاهش عملکرد کلیه‌ها شود. همچنین، افرادی که به بیماری‌های کلیوی مانند سنگ کلیه یا نارسایی کلیه گرفتار هستند، ممکن است با مصرف عرق گزنه علائمشان تشدید شود. افزایش حجم ادرار می‌تواند باعث افزایش درد و ناراحتی در افراد مبتلا به سنگ کلیه شود، در حالی که در افراد مبتلا به نارسایی کلیه، مصرف گزنه می‌تواند باعث بدتر شدن وضعیت کلیه‌ها و افزایش خطر عوارض جدی شود. بنابراین، این افراد باید مصرف عرق گزنه را زیر نظر پزشک انجام دهند و به طور منظم عملکرد کلیه‌های خود را بررسی کنند.
خطر ایجاد اختلالات هورمونی در زنان
عرق گزنه تأثیراتی بر هورمون‌های بدن دارد که ممکن است باعث مشکلاتی برای زنان شود. ترکیبات موجود در گزنه می‌توانند بر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون تأثیر بگذارند و تعادل هورمونی را بر هم بزنند. اگر زنان این عرق را زیاد مصرف کنند، ممکن است چرخه قاعدگی آنها دچار تغییرات شود یا خونریزی غیرعادی رخ دهد. این تغییرات می‌تواند شامل نامنظم شدن دوره‌های قاعدگی، افزایش یا کاهش میزان خونریزی، و بروز لکه بینی بین دوره‌ها باشد. زنان باردار باید بسیار مراقب باشند و از مصرف این عرق پرهیز کنند؛ زیرا این عرق می‌تواند رحم را تحریک کند و خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را افزایش دهد. تحریک رحم توسط گزنه می‌تواند باعث انقباضات غیرطبیعی شود که در نهایت، منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس می‌شود. همچنین در دوران شیردهی، ممکن است عرق گزنه بر هورمون‌های مادر یا کیفیت شیر تأثیر منفی بگذارد. تغییر در سطح هورمون‌های مادر می‌تواند باعث کاهش تولید شیر یا تغییر در ترکیب آن شود که در نتیجه، بر سلامت نوزاد تأثیر منفی می‌گذارد.
احتمال ایجاد کم‌آبی بدن
یکی از ویژگی‌های مهم عرق گزنه، ادرارآور بودن آن است که باعث می‌شود مقدار ادرار افزایش یابد. این افزایش حجم ادرار می‌تواند منجر به دفع سریع مایعات از بدن شود. اگر فرد عرق گزنه را بنوشد و در عوض مایعات از دست رفته را جبران نکند، ممکن است به کم‌آبی بدن دچار شود. این کم‌آبی می‌تواند عوارضی مانند سردرد، ضعف، خشکی پوست، کاهش انرژی و حتی مشکل در کارکرد ارگان‌های ضروری بدن را به همراه داشته باشد. کم‌آبی شدید می‌تواند منجر به غلیظ شدن خون، کاهش حجم خون و در نتیجه، کاهش جریان خون به ارگان‌های حیاتی شود. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب جدی به کلیه‌ها، قلب و مغز شود. بنابراین، افرادی که عرق گزنه مصرف می‌کنند باید به اندازه کافی آب بنوشند تا از بروز کم‌آبی جلوگیری کنند. مصرف آب کافی به حفظ تعادل الکترولیت‌ها و عملکرد طبیعی بدن کمک می‌کند.
خطر استفاده بی‌رویه و خودسرانه
مانند هر داروی گیاهی دیگر، مصرف بی‌رویه یا بدون تجویز پزشک عرق گزنه می‌تواند خطرناک باشد. بسیاری از مردم تصور می‌کنند که چون عرق گزنه منشاء طبیعی دارد، مصرف آن بدون هیچ محدودیتی بی‌خطر است، اما این تصور نادرست است. بعضی افراد به دلیل طبیعی بودن این عرق، آن را بدون هیچ محدودیتی می‌نوشند، اما مصرف زیاد آن ممکن است باعث انباشت مواد فعال در بدن و بروز مسمومیت شود. ترکیبات فعال موجود در گزنه، در صورت مصرف بیش از حد، می‌توانند در بدن تجمع یافته و باعث ایجاد عوارض سمی شوند. همچنین، افراد ممکن است دوزهای نادرستی از آن مصرف کنند که این موضوع می‌تواند خطر عوارض جانبی را افزایش بدهد. مصرف دوزهای بالا یا نامناسب گزنه می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند آسیب کبدی، مشکلات گوارشی شدید و اختلال در عملکرد سیستم عصبی شود. بنابراین، لازم است مصرف این عرق با آگاهی از میزان و زمان مناسب انجام شود. مصرف آگاهانه و مسئولانه گزنه، با رعایت دوز مناسب و مشورت با پزشک، می‌تواند به جلوگیری از بروز عوارض ناخواسته کمک کند و از فواید آن بهره‌مند سازد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- زهرا اصلانیکارشناس ارشد تغذیه در جامعه | تهران
