نبات نوعی قند با کریستال‌های بزرگ است که به روش خاصی تهیه می‌شود. این محصول ایرانی در طب سنتی ارزش ویژه‌ای دارد و برای درمان سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در مراسم‌های مختلفی مانند عروسی، نبات به‌عنوان نمادی از شیرینی و زندگی شیرین به‌کار می‌رود.
شیرینی‌ها بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ ایرانی هستند. در ادامه، به بررسی خواص شگفت‌انگیز نبات می‌پردازیم. در صورت تمایل به آگاهی بیشتر دربارهٔ خواص درمانی نبات، مشاوره با یک پزشک طب سنتی توصیه می‌شود.
نبات چیست؟
نبات، که در انگلیسی به آن “Persian Nabat” گفته می‌شود، نوعی آب‌نبات زعفرانی ایرانی است که طعمی خاص و لذیذ دارد. این محصول از شکر کریستالیزه تهیه شده و با طعم زعفران غنی می‌شود.
انواع مختلف نبات:
- نبات شاخه‌ای: این نوع نبات شامل بلورهای بزرگ شکر است که به دور یک نخ پنبه‌ای تشکیل می‌شوند. نبات شاخه‌ای در رنگ‌های سفید، گیاهی و زعفرانی تولید می‌شود و به دلیل قدمت زیاد، در مراسم‌های سنتی مانند عروسی‌ها استفاده می‌شود.
- نبات چوبی (نی‌دار): در این نوع، بلورهای شکر به دور یک نی چوبی یا پلاستیکی شکل می‌گیرند. نبات چوبی به‌صورت تک‌نفره و در طعم‌های مختلف مانند زعفرانی تولید می‌شود و برای پذیرایی و مصرف روزانه مناسب است.
- نبات دندانه (نرمه): این نبات بسیار شکننده است و به‌راحتی در نوشیدنی‌های گرم حل می‌شود، بنابراین برای پذیرایی و مصرف در مراسم‌ها مناسب است.
- پرده نبات: این نوع نبات به‌صورت نازک و ترد تولید می‌شود و روی سطح پاتیل تشکیل می‌شود.
- نبات مخلوط (تخته‌ای): این نبات به شکل تخته‌ای و نامنظم تولید می‌شود و بیشتر به‌صورت عمده عرضه می‌گردد.
- پودر نبات: این نوع شامل خرده‌های ریز نبات است که به‌سرعت در نوشیدنی‌ها حل می‌شود و برای استفاده در کافی‌شاپ‌ها و هتل‌ها مناسب است.
- شیره نبات (نبات مایع): این محصول به‌صورت مایع و در دو نوع زعفرانی و گیاهی تولید می‌شود و برای تهیه شربت‌ها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌گردد.
هر یک از این انواع نبات دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند که بسته به سلیقه و نیاز مصرف‌کننده انتخاب می‌شوند.
تفاوت نبات با قند و شکر چیست؟
ساکارز ماده اصلی تمام این محصولات است، اما نوع کریستال‌هایی که تشکیل می‌دهند، تفاوت‌های نبات با قند و شکر را نشان می‌دهد. به نوعی می‌توان گفت که این محصولات مانند آب، یخ و بخار هستند؛ همه از واحدهای یکسان تشکیل شده‌اند، اما خواص متفاوتی دارند. نبات به دلیل طبع گرم‌تری که دارد، از نظر طب سنتی برای درمان بیماری‌ها مناسب‌تر است.
طبع نبات از نظر طب سنتی گرم است یا سرد؟
طبع نبات گرم است، به همین دلیل افرادی که مزاج سرد دارند می‌توانند برای رفع سردی خود از نبات استفاده کنند. البته پیشنهاد می‌شود که آن را به صورت نبات‌داغ مصرف کنید تا تأثیر بیشتری داشته باشد.طبع نبات گرم است، به همین دلیل افرادی که مزاج سرد دارند می‌توانند برای رفع سردی خود از آن استفاده کنند.
روش صحیح مصرف نبات چگونه است؟
نبات در فرهنگ ایرانی جایگاه خاصی دارد و در مراسم و جشن‌های مختلف مانند عروسی و سفره هفت سین به وفور استفاده می‌شود. این محصول دارای طعم‌های متفاوتی مانند دارچین، نعناع، زعفران، زیره، لیمو و آویشن است تا بتواند ذائقه‌ی همگان را راضی کند.
به خاطر اینکه نبات طعم بهتری نسبت به قند و شکر دارد، محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. اما باید در مصرف آن احتیاط کرد، چون کالری آن نسبت به قند و شکر بیشتر است. هر ۱۰۰ گرم نبات حدود ۴۰۰ کالری دارد؛ بنابراین بهتر است بیش از دو تا سه بار در هفته از آن استفاده کنید. همچنین در زمان مصرف، سعی کنید آن را با مقدار مناسبی نوشیدنی رقیق کنید تا طعم آن بیش از حد تند و زننده نشود.
چگونه نبات بسازیم؟ (طرز تهیه نبات)
نبات از چه چیزی درست می‌شود؟ تهیه نبات در خانه یک مزیت بزرگ دارد زیرا می‌توانید مطمئن باشید که محصول شما خالص و سالم است. برای تهیه نبات، ابتدا ۵۰۰ گرم شکر را در ۲۰۰ میلی‌لیتر آب بجوشانید. برای اینکه بلورها شفاف و بدون ضایعات باشند، می‌توانید یک سفیده تخم‌مرغ به محلول اضافه کنید که ضایعات را جدا کند.
سپس می‌توانید یک نخ یا چوب را که می‌خواهید بلورهای نبات روی آن شکل بگیرد، در یک ظرف دیگر با فاصله مناسب از هم قرار دهید. بعد از اینکه آب و شکر جوش آمد، آن را در ظرف مورد نظر بریزید و درب آن را به مدت ۲۴ ساعت بپوشانید. بعد از این زمان، بلورهای زیبا شکل می‌گیرند.
طرز تهیه نبات زعفرانی، میوه‌ای و زنجبیلی نیز به همین روش ساده است، فقط کافی است در زمان جوشاندن آب و شکر، مواد دلخواه‌تان را اضافه کنید.
طرز تهیه نبات سوخته
به نباتی که دوباره حرارت داده شود، نبات‌سوخته می‌گویند. این محصول خواص شگفت‌انگیزی دارد، اما ممکن است طعم آن برای همه خوشایند نباشد. وقتی نبات حرارت می‌بیند، رنگش تغییر کرده و به رنگ قهوه‌ای کاراملی می‌رسد و ممکن است طعمی بین تلخ و شیرین داشته باشد. طرز تهیه نبات‌سوخته بسیار ساده است و شما می‌توانید آن را با حرارت دادن در یک ظرف درست کنید.
در طب سنتی، نبات سوخته خواص زیادی دارد و از این نوع نبات در تهیه انواع شیرینی‌ها و دسرها استفاده می‌شود و حتی نقش تزئینی در این خوراکی‌ها دارد. اگر به نبات‌سوخته کمی بیشتر حرارت بدهید، کریستال‌های نبات می‌سوزند و یک نبات قهوه‌ای مایل به سیاه حاصل می‌شود که مزه تلخی دارد. این محصول قابض است و می‌تواند برای درمان اسهال کودکان و مشکلات گوارشی مورد استفاده قرار گیرد.
طرز تهیه کاچی با نبات چگونه است؟
تهیه کاچی با نبات یک فرآیند ساده و خوشمزه است که می‌توانید به راحتی در منزل انجام دهید. این دسر سنتی ایرانی با موادی مثل آرد، روغن، نبات و ادویه‌هایی مانند زردچوبه و زعفران درست می‌شود. این دسر ویژه برای فصل‌های سرد سال مناسب است و می‌تواند به عنوان وعده‌ای مغذی یا صبحانه‌ای خوب سرو شود.
برای تهیه کاچی با نبات، ابتدا نبات را در آب جوشانده و آن را حل کنید. سپس در یک قابلمه، روغن را گرم کنید و آرد را به مخلوط اضافه کنید تا بوی خامی آرد از بین برود. سپس زردچوبه، شیره نبات، گلاب و زعفران را به مخلوط اضافه کنید و به هم زدن ادامه دهید تا کاچی به جوش بیاید و آماده شود.
مواد لازم:
- آرد
- کره و روغن
- نبات
- آب
- زردچوبه، گلاب، زعفران
- خلال پسته، بادام و گل سرخ برای تزیین
نکات مهم:
- مواد را با دقت و در حرارت کم هم بزنید.
- بهتر است از کره یا روغن حیوانی بجای روغن مایع استفاده کنید.
- برای تنوع، می‌توانید ادویه‌ها را طبق سلیقه‌تان تغییر دهید، ولی زردچوبه و زعفران ادویه‌های اصلی هستند.
در انتها، می‌توانید کاچی آماده شده را با خلال پسته، بادام و گل سرخ تزیین کرده و از آن لذت ببرید.
طرز تهیه نبات داغ چگونه است؟
فقط کافی است نبات را در آب جوش بریزید و کمی حرارت دهید.
خواص درمانی و فواید نبات چیست؟
نبات چه خاصیتی دارد؟ نبات یک ماده محبوب در طب سنتی است و متخصصان این حوزه برای درمان انواع بیماری‌ها از آن استفاده می‌کنند.
۱. خواص نبات برای سرماخوردگی
نبات برای درمان سرماخوردگی، به ویژه در صورت سرفه‌های خلط‌دار، بسیار مفید و مؤثر است. نبات‌داغ زعفرانی به خاطر خاصیت ضد ویروسی‌اش می‌تواند از عفونت گلو در نتیجه سرماخوردگی جلوگیری کند و درد گلو را کاهش دهد.
به طور کلی، متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند که برای درمان سرماخوردگی، نبات‌داغ را با دیگر داروهای این بیماری مصرف کنید. آیا نبات برای تب و سرماخوردگی ضرر دارد؟ در برخی موارد، گفته می‌شود طعم شیرین نبات هنگام سرماخوردگی به دلیل گلودرد ممکن است مضر باشد.
۲. نبات داغ برای اسهال و دل پیچه و چای نبات بعد از استفراغ
نبات باعث سفت شدن یا شل شدن شکم می‌شود؟ ساکارز که یک نوع قند دی ساکارید است، خاصیت ضد نفخی و ملین دارد. ساکارز، اصلی‌ترین ترکیب نبات، به همین خاطر برای درمان نفخ و اسهال استفاده می‌شود. از آنجا که نبات خاصیت سوختگی یا کاراملی دارد، متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند آن را به این صورت مصرف کنید تا تأثیر بیشتری داشته باشد. نبات سوخته به بهبود معده‌درد شدید و اسهال کمک می‌کند و بعد از استفراغ هم مفید است.
۳. نبات برای سرفه خشک و گلودرد
قرار دادن یک تکه نبات در دهان و مکیدن آن باعث نرم شدن گلو می‌شود. در نتیجه، اگر سرفه یا گلو درد دارید، شدت آن کاهش پیدا کرده و گاهی به طور کامل قطع می‌شود.
۴. نبات برای معده درد و دل درد (نبات برای سردی معده)
تسکین درد یکی از خواص مهم نبات است. این محصول می‌تواند درد ناشی از انقباض ماهیچه‌ها، به ویژه در پشت پا را تسکین دهد. همچنین می‌تواند دردهای قاعدگی را کاهش دهد، به همین خاطر بسیاری از بانوان در دوران قاعدگی از آن استفاده می‌کنند. نبات داغ برای اسید معده هم مفید است.نبات و نبات داغ برای انواع دل درد از جمله دردهای گوارشی یا دردهای قاعدگی مفید است.
۵. خواص نبات برای درد پریود و سلامت واژن (نبات داغ برای پریودی – درمان خانگی عفونت واژن با نبات)
آیا چای نبات برای دوران قاعدگی خوب است؟ مصرف چای نبات قبل از پریود می‌تواند تا حد زیادی دردهای قاعدگی را کاهش دهد.
متخصصان طب سنتی بر این باورند که در دوران قاعدگی می‌توانند کمردرد و دل درد را درمان کنند و برای کاهش دردهای قاعدگی مفید هستند.
برخی افراد برای درمان از نبات به صورت شیاف در واژن استفاده می‌کنند و فکر می‌کنند که این کار برای عفونت رحم مفید است. اما دکتریاب اصلاً این کار را پیشنهاد نمی‌دهد. قرار دادن مواد غذایی در واژن کار درستی نیست. قبل از انجام این کار حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
۶. کاهش خستگی و خواب آلودگی با مصرف نبات (خواص چای نبات)
همانطور که می‌دانید مواد شیرین می‌توانند انرژی و شادی را افزایش دهند و نبات نیز از این قاعده خارج نیست. بنابراین توصیه می‌شود اگر هنگام رانندگی احساس خواب آلودگی کردید، از چای نبات استفاده کنید تا زودتر بیدار شوید.
زعفران هم یکی از محصولات ایرانی است که می‌تواند نشاط را افزایش دهد. به همین دلیل، می‌توانید برای دو برابر کردن اثر ضد خستگی چای نبات، از نبات زعفرانی استفاده کنید.
۷. نبات برای افزایش سطح هموگلوبین خون
سطح پایین هموگلوبین خون می‌تواند موجب مشکلاتی مثل کم‌خونی، پریدن رنگ صورت، سرگیجه و خستگی شود. این محصول نه تنها سطح هموگلوبین خون را افزایش می‌دهد، بلکه به گردش خون در بدن کمک می‌کند و در نتیجه علائم خستگی و ضعف را کاهش می‌دهد.
۸. خواص نبات برای مغز و تقویت حافظه (خواص پونه دم کرده با نبات)
در طب سنتی قدیمی، برای تقویت حافظه به افراد مشاوره می‌دادند که نبات مصرف کنند. خواص نبات در تقویت حافظه به طور دقیق مشخص نیست اما متخصصان طب سنتی بر این باورند که این محصول می‌تواند به کاهش حواس‌پرتی و تقویت حافظه کمک کند. از خواص پونه دم کرده با نبات نیز می‌توان به بهبود عملکرد مغز اشاره کرد.
۹. نبات برای افزایش آرامش و نشاط (خواص آویشن با نبات)
همانطور که گفتیم نبات زعفرانی خاصیت آرامش بخشی و نشاط دارد. چای یا دمنوش نبات یکی از دمنوش‌های عالی برای کاهش استرس به شمار می‌رود. به همین دلیل می‌توانید این محصول را به هر نوشیدنی گرمی اضافه کنید.
It can help ease cramps, calm bloating, and relieve pain associated with an upset stomach.
نبات می‌تواند به تسکین گرفتگی عضلات، آرام کردن نفخ و تسکین درد ناشی از ناراحتی معده کمک کند.
به نقل از سایت lovefoodlifealchemy
۱۰. خواص نبات در دوران بارداری و شیردهی
نبات زعفرانی با خاصیت آرامش بخشی خود می‌تواند به عنوان یک ضد استرس عمل کند و همچنین ممکن است باعث افزایش شیر مادر شود. همچنین شیرینی آن کمتر از سایر مواد شیرین است و ضرری برای مادر و کیفیت شیرش ندارد.نبات یک انتخاب مناسب برای تسکین درد نوزادان بالای ۶ ماه است.
۱۱. خواص نبات برای نوزادان
همانطور که گفتیم این محصول می‌تواند به عنوان یک تسکین دهنده درد در بیشتر افراد مورد استفاده قرار گیرد. نوزادان نمی‌توانند برای تسکین درد خود از انواع مواد طب سنتی استفاده کنند، اما نبات یک انتخاب مناسب برای نوزادان بالای ۶ ماه است.
می‌توانید از این محصول برای کاهش دردهای نوزادان در زمان‌هایی مانند ختنه، واکسیناسیون، خون‌گیری، افت قند خون و یبوست استفاده کنید. توجه داشته باشید که نوزادان بالای ۶ ماه می‌توانند از نبات داغ استفاده کنند. ولی استفاده از نبات داغ برای نوزادان کمتر از ۶ ماه ممکن است باعث اختلال در جذب مواد مغذی شیر مادر شود.
۱۲. خواص نبات برای یبوست
آیا چای نبات برای یبوست مناسب است یا خود چای نبات باعث یبوست می‌شود؟ یبوست اختلالی است که در آن غذا به خوبی توسط روده‌ها هضم نمی‌شود و در نتیجه مدفوع خیلی خشک و سفت می‌شود. این اختلال به دلایل مختلفی مانند کم آبی بدن ایجاد می‌شود.
مصرف چای نبات و نبات سوخته می‌تواند به بهبود هضم غذا کمک کند و این مشکل را برطرف کند. برخی بر این باورند که شیاف نبات برای درمان یبوست در ناحیه مقعد نیز می‌تواند موثر باشد. قبل از انجام این کار حتما با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید.
۱۳. جلوگیری از جاری شدن آب دهان با نبات
شاید شما هم یکی از آن دسته افرادی باشید که در خواب آب دهان‌تان راه می‌افتد. این مشکل خیلی آزاردهنده است، به‌خصوص زمانی که مجبورید مرتب روبالشتی‌تان را عوض کنید. نبات می‌تواند به راحتی این مشکل را حل کند! کافی است آن را در چای یا آب جوش حل کنید و بنوشید تا دیگر با جاری شدن آب دهان مواجه نشوید.
۱۴. خواص نبات برای رفع بلغم و بهبود دستگاه گوارش
بلغم یکی از چهار مایع اصلی در بدن است. طبع بلغم سرد و مرطوب است و متخصصان می‌گویند اگر به درمان آن توجه نشود می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تری مانند نقرس، فلج، پیسی، لقوه و رعشه شود. مصرف نبات داغ و چای نبات می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.
۱۵. جلوگیری از خون دماغ شدن با نبات
خونریزی از بینی خصوصاً در فصل‌های گرم یکی از مشکلات شایع است. نبات می‌تواند در مدت زمان کوتاهی خونریزی بینی را متوقف کند! برای این کار باید مقداری نبات را در آب گرم حل کنید و سپس چند قطره از آن را درون بینی‌تان بریزید تا خونریزی بند بیاید.
۱۶. نبات برای رفع مزه بد دهان
دسترسی به غذا در همه شرایط آسان نیست، مخصوصاً اگر مدت زیادی را در محل کار بگذرانید. این ممکن است باعث بروز مزه بد در دهان شما شود. نبات به دلیل طعم خوشمزه و قابلیت جابجایی آسانش می‌تواند همیشه همراه شما باشد و از تلخی مزه دهان شما جلوگیری کند.
۱۷. درمان تکرر ادرار با نبات
همانطور که اشاره کردیم، نبات می‌تواند ماهیچه‌های برخی نقاط بدن را تقویت کند. افرادی که دچار ضعف مثانه هستند و به طور مکرر احساس نیاز به ادرار دارند، می‌توانند با مصرف این محصول قدرت مثانه خود را افزایش دهند. متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند که این محصول را به صورت نبات داغ مصرف کنید تا اثر بیشتری داشته باشد.
۱۸. افزایش سوخت و ساز بدن با نبات (خواص نبات برای مردان)
ساکارز قابلیت بالایی در جذب شدن دارد و نبات دارای مقدار زیادی ساکارز است. این قند برای تأمین سوخت و ساز عضلات ضروری است و به درمان ضعف بدن کمک می‌کند. بنابراین با مصرف نبات می‌توانید انرژی لازم برای ماهیچه‌های خود را تأمین کنید.
۱۹. رفع مشکلات گوارشی با نبات
نبات‌های شکری به هضم بهتر غذا کمک کرده و می‌توانند مشکلات گوارشی مانند ترش کردن، آروغ زدن، کرم کدو و کرمک انتهای روده بزرگ را درمان کنند.نبات از ساکارز تشکیل شده است. ساکارز یکی از قندهای حیاتی برای تأمین سوخت و ساز ماهیچه‌ها است.
۲۰. خواص نبات برای لاغری
به دلیل اینکه ساکارز به سرعت جذب بدن می‌شود، در بدن تجمع پیدا نمی‌کند و به چربی تبدیل نمی‌شود. به همین دلیل، استفاده از نبات به جای دیگر مواد قندی می‌تواند به کاهش وزن و لاغری کمک کند.
۲۱. خواص نبات قهوه‌ای و نیشکر
خواص نبات قهوه‌ای در طب سنتی چیست؟ این محصول از تبلور عصاره نیشکر تولید می‌شود و خواص درمانی بسیار زیادی دارد. از جمله خواص درمانی نبات قهوه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع درد معده
- خاصیت آنتی‌اکسیدانی و مقابله با رادیکال‌های آزاد (رادیکال‌های آزاد می‌توانند باعث بروز سرطان شوند)
- افزایش متابولیسم و کاهش وزن
- برطرف‌کننده کم‌خونی
- درمان اسهال
- افزایش قدرت بدنی و قوای جنسی.
۲۲. خواص نبات زعفرانی
از خواص این محصول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع خستگی ناشی از فعالیت جنسی زیاد
- برقراری آرامش و افزایش نشاط
- رفع خواب آلودگی
- رفع تنگی نفس و تپش قلب
۲۳. خواص نبات داغ با زنجبیل
نوشیدن دمنوش زنجبیل به افزایش سوخت و ساز بدن و کاهش وزن کمک می‌کند. بنابراین ترکیب آن با نبات می‌تواند به لاغری و کاهش اشتها کمک کند.
۲۴. نبات و فشار خون
اگر فشار خون شما بالا است، باید در مصرف نبات احتیاط کنید. زیرا این ماده غذایی می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
۲۵. خواص شیاف نبات چیست؟
برخی افراد اعتقاد دارند که نبات می‌تواند به بهبود عفونت‌های قارچی در ناحیه واژن یا حتی به کاهش کمر درد کمک کند. بعضی از افراد از نبات به عنوان شیاف در واژن یا مقعد استفاده می‌کنند. اما باید بدانید که این ادعاها علمی نیستند و پزشکان شواهد معتبر برای آن ندارند.
با این حال، برخی افراد از این محصول برای درمان عفونت واژن و گرمی رحم استفاده می‌کنند. این روش به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و اگر تمایل به استفاده دارید، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
مصرف زیاد نبات چه ضرری دارد؟ (مضرات نبات)
افزایش وزن و چاقی
نبات از قند تشکیل شده و کالری زیادی دارد. هر گرم نبات حدود ۴ کالری انرژی دارد که این میزان کالری در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند به راحتی منجر به افزایش وزن شود. اگر به طور مداوم و بیش از حد مصرف شود، می‌تواند منجر به افزایش وزن و چاقی گردد. قند موجود در نبات به سرعت وارد خون می‌شود و اگر این انرژی مصرف نشود، به شکل چربی ذخیره می‌گردد. بدن انسان برای تامین انرژی روزانه به مقدار مشخصی کالری نیاز دارد و مصرف بیش از حد کالری، به ویژه از طریق مواد غذایی شیرین مانند نبات، باعث می‌شود که کالری اضافی به صورت چربی در بدن ذخیره شود. این چربی‌های ذخیره شده در نواحی مختلف بدن مانند شکم، ران‌ها و باسن تجمع پیدا کرده و باعث افزایش وزن و چاقی می‌شوند. چاقی می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی شود. اضافه وزن و چاقی با افزایش فشار خون، افزایش سطح کلسترول بد (LDL) و کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) مرتبط است که همگی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی هستند. بنابراین باید در مصرف نبات احتیاط کرد و از افراط پرهیز نمود.
خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
بخاطر قند بالای نبات، سطح قند خون به سرعت افزایش می‌یابد. مصرف نبات باعث افزایش ناگهانی سطح گلوکز در خون می‌شود که برای افراد سالم مشکل‌ساز نیست، اما برای افرادی که در معرض خطر دیابت هستند یا به آن مبتلا می‌باشند، می‌تواند بسیار مضر باشد. با مصرف زیاد قند و نبات، بدن ممکن است به انسولین مقاوم شود که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را بیشتر می‌کند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس تولید می‌شود و به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز را از خون جذب کرده و به عنوان انرژی استفاده کنند. وقتی بدن به انسولین مقاوم می‌شود، سلول‌ها دیگر به درستی به آن پاسخ نمی‌دهند و گلوکز در خون باقی می‌ماند که منجر به افزایش قند خون و در نهایت دیابت نوع ۲ می‌شود. افرادی که مستعد دیابت یا دارای قند خون بالا هستند، باید از مصرف زاید نبات اجتناب کرده و به دقت از آن استفاده نمایند.
آسیب به دندان‌ها و پوسیدگی آن‌ها
قند موجود در نبات محیطی مناسب برای رشد باکتری‌های دهان ایجاد می‌کند. باکتری‌های موجود در دهان از قند به عنوان منبع انرژی استفاده کرده و اسیدی تولید می‌کنند که به مینای دندان آسیب می‌زند و باعث پوسیدگی آن می‌شود. مینای دندان لایه محافظتی خارجی دندان است که از آن در برابر اسیدها و آسیب‌های دیگر محافظت می‌کند و وقتی مینای دندان از بین می‌رود، دندان‌ها در معرض خطر پوسیدگی قرار می‌گیرند. مصرف مکرر نبات، به ویژه اگر به بهداشت دهان و دندان توجه نشود، ممکن است منجر به مشکلات جدی دندان شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مانند مسواک نزدن منظم و استفاده نکردن از نخ دندان، می‌تواند این روند را تسریع کند و باعث ایجاد حفره‌های دندانی و بیماری‌های لثه شود. بنابراین، باید هنگام مصرف نبات به بهداشت دهان و دندان توجه شود.
افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی
مصرف زیاد قند، از جمله نبات، ممکن است سطح چربی خون مانند تری‌گلیسرید را افزایش دهد و این امر می‌تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شود. تری‌گلیسرید نوعی چربی است که در خون وجود دارد و افزایش سطح آن با افزایش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط است. همچنین، افزایش وزن ناشی از مصرف نبات می‌تواند فشار بیشتری به قلب وارد کند و خطر سکته‌های قلبی و مغزی را افزایش دهد. چاقی و اضافه وزن باعث افزایش فشار خون و التهاب در بدن می‌شوند که این عوامل نیز خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند. مصرف نبات به میزان معقول و در قالب یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند از این خطرات جلوگیری کند.
ایجاد وابستگی به قند
نبات به خاطر طعم شیرین و خوشمزه‌اش می‌تواند وابستگی ایجاد کند. مصرف مداوم قند و شیرینی‌ها موجب تحریک مغز و آزادسازی دوپامین می‌شود که حس لذت ایجاد می‌کند. دوپامین یک انتقال‌دهنده عصبی است که در سیستم پاداش مغز نقش دارد و باعث ایجاد احساس لذت و رضایت می‌شود. این مسئله ممکن است منجر به اعتیاد به قند شود که کنترل آن دشوار خواهد بود. اعتیاد به قند می‌تواند باعث مصرف بیش از حد قند و افزایش مشکلات سلامتی گردد، از جمله افزایش خطر چاقی، دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و مشکلات دندانی.
تحریک دستگاه گوارش در برخی افراد
با اینکه نبات به عنوان ماده‌ای مفید برای مشکلات گوارشی شناخته می‌شود، اما مصرف زیاد آن در برخی افراد می‌تواند مضراتی ایجاد کند. برخی افراد به قند زیاد حساس هستند و ممکن است مشکلاتی مانند اسهال، نفخ یا تحریک معده پیدا کنند. قند زیاد می‌تواند باعث افزایش ترشح آب در روده شده و منجر به اسهال شود. همچنین، مصرف زیاد قند می‌تواند باعث تخمیر بیش از حد در روده شده و نفخ و گاز معده را افزایش دهد. این موضوع به ویژه در افرادی با معده حساس بیشتر دیده می‌شود.
ضعف سیستم ایمنی بدن در استفاده طولانی‌مدت
مصرف زیاد قندها از جمله نبات ممکن است سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند. قند زیاد می‌تواند عملکرد گلبول‌های سفید را مختل کند، که این سلول‌ها نقش حیاتی در مبارزه با عفونت‌ها دارند. تحقیقات نشان داده‌اند که قندها ممکن است فعالیت گلبول‌های سفید را کم کرده و قدرت بدن در برابر عفونت‌ها را کاهش دهند. مصرف زیاد قند می‌تواند باعث کاهش تولید آنتی‌بادی‌ها و سایر عوامل ایمنی شود که این امر خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و ویروسی را افزایش می‌دهد. بنابراین، مصرف زیاد نبات در بلندمدت می‌تواند آسیب‌هایی به سیستم ایمنی برساند و خطر ابتلا به عفونت‌ها را بالا ببرد.
افزایش سطح استرس و نوسانات خلقی
قند موجود در نبات باعث افزایش سریع قند خون می‌شود که این افزایش ناگهانی می‌تواند منجر به تغییرات روحی شود. وقتی قند خون به سرعت بالا می‌رود، بدن برای مقابله با این افزایش انسولین بیشتری ترشح می‌کند که در نهایت منجر به افت شدید قند خون می‌شود. این نوسانات قند خون می‌تواند باعث تغییرات خلقی، تحریک‌پذیری، اضطراب و کاهش تمرکز شود. معمولاً پس از افزایش سریع قند خون، یک افت شدید قند اتفاق می‌افتد که می‌تواند باعث احساس خستگی، تحریک‌پذیری و استرس شود. این نوسانات قند خون در افراد حساس ممکن است باعث اضطراب و کاهش تمرکز گردد.
انواع نبات کدامند؟
چون نبات به صورت تبلور درست می‌شود، می‌توان آن را به شکل‌های مختلفی درآورد. شکل‌ها و نوع‌های مختلف این محصول کاملا به سلیقه فرد بستگی دارد و تمامی آن‌ها در مراحل تولید تقریبا یکسان هستند. در این بخش، انواع مختلف نبات که در بازار وجود دارد را بررسی می‌کنیم و در قسمت بعدی هم به شما یاد می‌دهیم که چگونه نبات را با طعم‌های مختلف مثل زعفرانی و زنجبیلی تهیه کنید:
| انواع نبات | مشخصات آن‌ها |
|---|---|
| شاخه نبات | این محصول از تبلور دانه‌های نبات به دور یک نخ پنبه‌ای درست می‌شود. نبات گیاهی طعم دار و نبات‌های رنگی نیز به صورت شاخه نبات وجود دارند. |
| نبات چوبی | این نوع نبات از تبلور دانه‌ها به دور یک چوب درست می‌شود. نبات های چوبی بهداشتی‌تر از نبات‌هایی هستند که دور نی پلاستیکی درست می‌شوند زیرا نی پلاستیکی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. |
| نبات دندانه | این نوع همان نبات معمولی است اما بدون شکل خاص. مزیت نبات دندانه این است که به راحتی شکسته می‌شود و می‌توان به راحتی از آن در آشپزخانه یا اداره استفاده کرد. این نبات به دلیل انحلال پذیری بالایش، برای مخلوط کردن با نوشیدنی‌های گرم بسیار مناسب است. |
| نبات مخلوط | این نبات‌ها از تبلور دانه‌های نبات در کف دیگ نبات‌پذی به وجود می‌آیند و معمولا به صورت عمده عرضه می‌شوند. |
| پودر نبات | این محصول در واقع همان نبات است که به شکل بسیار ریز درآمده و قدرت انحلال بالایی دارد و طعم شیرینی شبیه شکر به نوشیدنی شما می‌دهد. |
فواید نبات برای معده
- تسهیل هضم غذا: مصرف نبات به جلوگیری از دیر هضم شدن غذا کمک می‌کند و می‌تواند در درمان مشکلاتی مانند سوءهاضمه، تهوع، ترش کردن و آروغ زدن مفید باشد.
- ضد نفخ و ملین: ساکارز موجود در نبات دارای خاصیت ضد نفخی و ملین است که به رفع نفخ و یبوست کمک می‌کند.
- درمان اسهال: مصرف نبات سوخته یا کاراملی برای درمان اسهال توصیه می‌شود.
- کاهش اسید معده: نبات می‌تواند به کاهش شیره معده و تنظیم اختلالات گوارشی کمک کند.
- درمان سردی معده: به دلیل طبع گرم، نبات به‌ویژه نوع زعفرانی آن، برای درمان سردی معده مؤثر است.
مثال مصرفی: برای بهره‌بردن از خواص نبات در بهبود مشکلات معده، می‌توانید یک قطعه نبات را در چای یا آب جوش حل کرده و میل کنید.
مضرات احتمالی نبات برای کبد
- وجود مادهٔ بلانکیت (سدیم دیتیونیت): برخی تولیدکنندگان برای بهبود ظاهر و شفافیت نبات از ماده‌ای به نام بلانکیت استفاده می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که مصرف بلانکیت می‌تواند عامل ایجاد سرطان کبد باشد. بنابراین، توصیه می‌شود نبات را از منابع معتبر و مطمئن تهیه کنید تا از عدم وجود این مادهٔ مضر اطمینان حاصل نمایید.
- مصرف بیش از حد قند و فروکتوز: نبات حاوی ساکارز است که در بدن به گلوکز و فروکتوز تجزیه می‌شود. مصرف زیاد فروکتوز می‌تواند به تولید چربی در کبد منجر شود و باعث تجمع چربی در سلول‌های کبدی گردد. این وضعیت ممکن است به بیماری کبد چرب غیرالکلی منجر شود.
توصیه‌ها:
- مصرف متعادل: برای جلوگیری از آسیب به کبد، در مصرف نبات اعتدال را رعایت کنید و از زیاده‌روی پرهیز نمایید.
- انتخاب منابع معتبر: نبات را از تولیدکنندگان و فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید تا از عدم استفاده از مواد افزودنی مضر مانند بلانکیت مطمئن شوید.
خواص نبات در طب سنتی
- تسکین دردهای گوارشی و عضلانی: نبات به تسکین دردهای ناشی از انقباض ماهیچه‌ها، مانند درد پشت پا، کمردرد و دل‌پیچه‌های ناشی از قاعدگی کمک می‌کند. همچنین، مصرف نبات می‌تواند به بهبود دردهای معده و مشکلات گوارشی کمک کند.
- کاهش خستگی و افزایش انرژی: مصرف نبات می‌تواند به افزایش سطح انرژی و کاهش خستگی و خواب‌آلودگی کمک کند. به‌ویژه در مواقعی که نیاز به هوشیاری بیشتری دارید، مانند رانندگی طولانی‌مدت، مصرف چای نبات توصیه می‌شود.
- تقویت حافظه: در طب سنتی، مصرف نبات برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد شناختی توصیه شده است.
- افزایش آرامش و نشاط: نبات، به‌ویژه نوع زعفرانی آن، دارای خاصیت آرامش‌بخشی و افزایش نشاط است. مصرف آن می‌تواند به بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس کمک کند.
- افزایش شیر مادر: برخی منابع طب سنتی معتقدند که مصرف نبات، به‌ویژه نوع زعفرانی، می‌تواند به افزایش ترشح شیر مادر کمک کند.
- درمان یبوست: نبات به دلیل خاصیت ملین‌کنندگی خود، می‌تواند به بهبود حرکات روده و درمان یبوست کمک کند.
- پیشگیری از خون‌دماغ شدن: در طب سنتی، برای جلوگیری از خون‌دماغ شدن، چند قطره از محلول نبات در آب گرم را داخل بینی می‌چکانند.
- بهبود عفونت‌های دهانی: خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی نبات می‌تواند به بهبود عفونت‌های دهان و لثه و نهایتاً بوی بد دهان کمک کند.
- درمان تکرر ادرار: مصرف نبات داغ می‌تواند با تقویت مثانه، علائم ناشی از تکرر ادرار مانند سوزش و درد را تسکین داده و به بهبود عملکرد کلیه و مجاری ادراری کمک کند.
چای نبات برای یبوست
چای نبات به‌عنوان یک درمان سنتی برای یبوست شناخته می‌شود. مصرف آن می‌تواند به تسهیل هضم غذا و بهبود حرکات روده کمک کند، که در نتیجه به رفع یبوست منجر می‌شود.
نحوه مصرف چای نبات برای یبوست:
- تهیه چای نبات: برای تهیه چای نبات، یک قطعه نبات را در چای داغ یا آب جوش حل کرده و میل کنید.
- ترکیب با زنجبیل: افزودن زنجبیل به چای نبات می‌تواند تأثیرات مثبت آن را بر سیستم گوارش افزایش دهد و به بهبود یبوست کمک کند.
چای نبات برای اسهال
چای نبات به‌عنوان یک درمان سنتی برای اسهال شناخته می‌شود. نبات حاوی ساکارز است که خاصیت ضد نفخ و ملین دارد و می‌تواند به بهبود مشکلات گوارشی کمک کند.
نحوه مصرف چای نبات برای اسهال:
- تهیه چای نبات: برای تهیه چای نبات، یک قطعه نبات را در چای داغ یا آب جوش حل کرده و میل کنید.
- استفاده از نبات سوخته: برای افزایش تأثیر در درمان اسهال، می‌توانید از نبات سوخته استفاده کنید. برای تهیه نبات سوخته، نبات را روی حرارت قرار دهید تا به رنگ قهوه‌ای درآید، سپس آن را مصرف کنید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
نبات‌ها به بهبود سرماخوردگی، رفع یبوست، گرم‌کردن بدن، مشکلات گوارشی، کاهش درد و افزایش انرژی کمک می‌کنند. در بازار، انواع مختلف نبات با طعم‌های زعفرانی، زنجبیلی و لیمویی موجود است.
توصیه می‌شود که نبات زعفرانی را خودتان در خانه درست کنید. زیرا بیشتر نبات‌های زعفرانی که در فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند، با استفاده از جوهر زعفران تهیه می‌شوند که ماده‌ای مضر است. اگر می‌خواهید بیشتر درباره خواص درمانی نبات بدانید، مشورت با پزشک متخصص در طب سنتی یا تغذیه می‌تواند مفید باشد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- زهرا اصلانیکارشناس ارشد تغذیه در جامعه | تهران
