خواص سنگدان مرغ برای کم خونی
خواص سنگدان مرغ برای درمان کم خونی
سنگدان مرغ یکی از بخش‌های پر ارزش و غنی از مواد مغذی است که غالباً مورد کم توجهی قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان می‌دهد که سنگدان مرغ منبع غنی آهن و سایر ویتامین‌های ضروری است که می‌تواند به طور مؤثری در مبارزه با کم خونی کمک کند. این ماده غذایی با محتوای بالای آهن، ویتامین B12 و سایر مواد مغذی، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که از کم خونی رنج می‌برند، به ویژه خانم‌ها که بیشتر مستعد فقر آهن هستند.
ارزش غذایی سنگدان مرغ و محتوای آهن آن
سنگدان مرغ از نظر تغذیه‌ای یک منبع غنی پروتئین با چربی پایین است که حاوی مواد معدنی و ویتامین‌های متعدد می‌باشد. مهم‌ترین جنبه سنگدان مرغ که آن را برای مبارزه با کم خونی ارزشمند می‌سازد، محتوای آهن قابل توجه آن است.
براساس تحقیقات، در 100 گرم سنگدان مرغ حدود 3.19 میلی گرم آهن وجود دارد. مطالعات دیگر نشان می‌دهند که این مقدار می‌تواند بین 2.5 تا 3.2 میلی گرم متغیر باشد، که 31 تا 40 درصد نیاز روزانه بدن به آهن را تأمین می‌کند. یک فنجان سنگدان مرغ پخته (حدود 145 گرم) می‌تواند تا 5 میلی گرم آهن (معادل 58% نیاز روزانه) را فراهم کند.
سنگدان مرغ علاوه بر آهن، حاوی مقادیر قابل توجهی پروتئین (حدود 30 گرم در 100 گرم)، چربی کم (حدود 2.7 گرم)، ویتامین‌های گروه B و سایر مواد معدنی مانند روی، فسفر و سلنیوم است. این ترکیب مواد مغذی، سنگدان مرغ را به یک ماده غذایی ایده‌آل برای افراد مبتلا به کم خونی تبدیل می‌کند.
مقایسه محتوای آهن سنگدان مرغ با سایر منابع غذایی
در مقایسه با سایر قسمت‌های مرغ و منابع پروتئینی، سنگدان مرغ میزان آهن بالاتری دارد. مطالعات نشان می‌دهند که سینه مرغ پخته تنها حاوی 0.1 میلی گرم آهن هم در 100 گرم است، در حالی که سنگدان مرغ بین 2.5 تا 3.2 میلی گرم آهن دارد. این تفاوت چشمگیر نشان می‌دهد که سنگدان مرغ می‌تواند جایگزین مناسبی برای افزایش دریافت آهن در رژیم غذایی باشد.
گرچه استیک و همبرگر بالاترین سطح آهن هم را در میان منابع گوشتی دارند، اما سنگدان مرغ نیز با مقدار قابل توجه آهن خود در کنار قیمت مناسب‌تر، گزینه اقتصادی و مغذی برای مبارزه با کم خونی محسوب می‌شود.
مکانیسم تأثیر آهن سنگدان مرغ بر کم خونی
آهن یک ماده معدنی ضروری برای رشد بدن، تامین انرژی مورد نیاز، تولید سلول‌های خونی، ساخت هموگلوبین و میوگلوبین است که وظیفه حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارند. کمبود آهن منجر به کم خونی فقر آهن می‌شود که با علائمی مانند خستگی، ضعف و رنگ‌پریدگی همراه است.
آهن موجود در منابع حیوانی مانند سنگدان مرغ عمدتاً به شکل آهن هِم (Heme iron) است که جذب بهتری نسبت به آهن غیر هِم (Non-heme iron) موجود در منابع گیاهی دارد. مسیر جذب آهن هِم از روده مستقل از آهن غیر هِم است و تقریباً تحت تأثیر سایر اجزای غذایی قرار نمی‌گیرد، بنابراین زیست‌دسترسی بالاتری دارد.
مصرف سنگدان مرغ با تأمین آهن مورد نیاز بدن، به تولید گلبول‌های قرمز خون و هموگلوبین کمک می‌کند و در نتیجه ظرفیت حمل اکسیژن خون را افزایش می‌دهد. این فرآیند به کاهش خستگی ناشی از کم خونی، بهبود عملکرد مغز، تقویت سیستم ایمنی و سلامت عضلات منجر می‌شود.
نقش ویتامین B12 و سایر مواد مغذی سنگدان مرغ در درمان کم خونی
سنگدان مرغ علاوه بر آهن، حاوی ویتامین B12 است که برای تولید سلول‌های قرمز خون و سلامت مغز ضروری است. یک فنجان سنگدان مرغ پخته حاوی 2 میکروگرم ویتامین B12 (معادل 63% نیاز روزانه) است. این ویتامین در درمان کم خونی مگالوبلاستیک که نوع دیگری از کم خونی است، نقش مهمی ایفا می‌کند.
همچنین سنگدان مرغ حاوی نیاسین (ویتامین B3) است که برای متابولیسم انرژی، گردش خون و تولید هورمون‌های مناسب ضروری است. در سنگدان مرغ حدود 4 میلی گرم نیاسین وجود دارد که می‌تواند یک خوراک مقوی برای زنان باردار باشد و به رشد جنین کمک کند.
روی موجود در سنگدان مرغ (4.4 میلی گرم در 100 گرم) نیز به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند که در افراد مبتلا به کم خونی اغلب ضعیف است.
روش‌های مصرف و پخت سنگدان مرغ برای حداکثر بهره‌مندی از خواص آن
برای بهره‌مندی از حداکثر خواص سنگدان مرغ، روش‌های پخت مناسب و شیوه‌های مصرف آن اهمیت دارد. سنگدان مرغ به روش‌های مختلف قابل طبخ است و در بسیاری از فرهنگ‌های غذایی جهان جایگاه ویژه‌ای دارد.
از سنگدان مرغ می‌توان در تهیه انواع خورش‌ها و خوراک‌ها به شرط شست‌وشوی دقیق استفاده کرد و از طعم لذیذ و خواص زیاد آن بهره‌مند شد. سنگدان مرغ در کشورهای مختلف در سالاد، سوپ، خورش‌ها، مخلوط با انواع لوبیا، تخم مرغ و ادویه‌جات استفاده می‌شود و به روش‌های مختلف گریل شده، کباب شده، سوخاری شده و آب‌پز قابلیت طبخ دارد.
برای حفظ ارزش غذایی سنگدان مرغ، استفاده در سوپ‌ها و خورش‌ها روش مناسبی است. پخت آرام سنگدان مرغ نیز باعث می‌شود که بافت آن نرم‌تر شود و طعم بهتری پیدا کند، ضمن اینکه مواد مغذی آن حفظ می‌شود.
توصیه‌ها و ملاحظات مصرف سنگدان مرغ
کارشناسان بهداشتی توصیه می‌کنند افراد بزرگسال روزانه بین 8 الی 18 میلی گرم آهن برای تامین انرژی مورد نیاز بدن خود مصرف کنند. با توجه به محتوای آهن سنگدان مرغ، مصرف منظم آن می‌تواند به تامین بخش قابل توجهی از نیاز روزانه بدن به آهن کمک کند.
البته در مورد مصرف سنگدان، موارد احتیاطی خاصی نیز وجود دارد. تهیه آن از مراکز عرضه معتبر، پخت کامل آن جهت اطمینان از سلامت میکروبی و توجه به محتوای بالای “پورین” که می‌تواند برای افرادی با اسیداوریک بالا و بیماری نقرس مشکل‌ساز باشد، از جمله این موارد است.
نتیجه‌گیری
سنگدان مرغ به دلیل محتوای بالای آهن، ویتامین B12، پروتئین باکیفیت و سایر مواد مغذی، یک ماده غذایی ارزشمند برای مبارزه با کم خونی است. مطالعات نشان می‌دهند که سنگدان مرغ در مقایسه با سایر قسمت‌های مرغ، آهن بیشتری دارد و می‌تواند جایگزین مناسب و اقتصادی برای تأمین آهن مورد نیاز بدن باشد.
برای افرادی که از کم خونی فقر آهن رنج می‌برند، به ویژه خانم‌ها، گنجاندن سنگدان مرغ در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود وضعیت آهن بدن و کاهش علائم کم خونی کمک کند. با این حال، مصرف متعادل و پخت مناسب آن برای بهره‌مندی از حداکثر خواص و اجتناب از عوارض احتمالی ضروری است.