خود ارضایی در کودکان ; علت و روش های درمان
خود ارضایی در کودکان
آشکار شده است که در هر سنی ممکن است برخی اشخاص به دلایل مختلف خود ارضایی انجام می‌دهند. این مسئله ممکن است باعث حفظ آرامش آنها و یا ایجاد یک حس خوب در آنها می‌شود. اما در باره خود ارضایی، استمنا یا مستربیشن در کودکان (Masturbation in children) چه می‌توان گفت؟ آیا احتمال دارد این مسئله در اثر کنجکاوی و تلاش برای کشف بدن باشد؟ این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به سکس تراپیست ، دکتر روانشناس و دکتر روانپزشک مراجعه کنید.
بر طبق آمار گزارش شده، حدودا 80 درصد از کودکان در سنین 9 تا 12 سالگی حداقل یکبار خود ارضایی را انجام داده‌اند. در نتیجه اگر پیام‌های مثبت جنسی از سمت والدین به فرزندان ارائه شود، در عادی شدن این رفتار و همچنین کاهش اضطراب، شرم و ترس کودکان درباره جنسیت و بدن خود اهمیت پیدا می‌کند.
امروزه یکی از رایج ترین رفتارهای جنسی در کودکان خود ارضایی است که والدین در باره آن مشورت می‌گیرند. کودکانی که زیر 5 سال سن دارند معمولا در مکان‌های عمومی خود ارضایی را انجام می‌دهند چون آگاه نیستند این رفتار از نظر جامعه قابل قبول نیست. اگرچه ممکن است کودکان بزرگتر نیز این کار را با احتمال کمتر انجام دهند.
از دیدگاه روانشناسی، خودارضایی رفتاری است آرامش بخش. در نتیجه وقتی کودک ناراحت می‌شود یا حس اضطراب و ترس به کودک وارد شود شدت و تعداد دفعات آن می‌تواند افزایش یابد.
دلایل رفتار جنسی در کودکان و درک این رفتار اهمیت دارد. وقتی که کودک نتواند با استفاده از زبان درخواست کمک کند و تجربه و یا توانایی کافی را نیز نداشته باشد والدین باید با تفسیر دقیق رفتار آنها بررسی کنند که آیا رفتاری که در خارج از محدوده انجام می‌دهند طبیعی است یا خیر!
علائم خود ارضایی در کودکان
کودکان همیشه کنجکاو هستند و همیشه تمایل به یادگیری دارند. بدن آنها اولین چیزی است که تمایل دارند درباره آن اطلاعات بیشتری داشته باشند. به همین جهت اینکه هر قسمت از بدنشان چه عملکردی دارد کنجکاو هستند. تمایل دارند بدانند بدن آنها با خواهر و برادر و یا والدینشان چرا متفاوت است. از نظر افراد بزرگسال این مسئله غیر طبیعی است اما از دیدگاه روانشناسان یک کنجکاوی کودکانه است.
کودکان از روش‌های مختلف مثل بازی و روابط با کودکان دیگر ممکن است رفتار جنسی خود را نشان دهند. بسته به مرحله رشد آنها، نحوه انجام دادن آن متفاوت خواهد بود که در ادامه مطالب، هر بازه سنی توضیح داده خواهد شد.
علائم خود ارضایی در کودکان صفر تا ۴ سال
در این سن کودکان:
- مشکلی با برهنه بودن خود ندارند
- ممکن است هنگامی که اندام تناسلی خود را لمس می‌کنند لذت ببرند
- ممکن است تمایل داشته باشند اندام تناسلی کودکان دیگر یا افراد بزرگسالی که با آنها آشنا هستند را لمس کنند
- ممکن است گاهی بدون دلیل سینه مادر خود را لمس کنند
- علاقه دارند وقتی بزرگسالان در حال تعویض لباس هستند آنها را تماشا کنند.
علائم خود ارضایی در کودکان ۵ تا ۹ سال
در این سن کودکان:
- تمایل دارند وقتی به توالت یا حمام می‌روند دارای یک حریم شخصی باشند.
- بعضی مواقع در خلوت و تنهایی خود ارضایی می‌کنند
- سوالات زیادی در مورد جنسیت زن و مرد می‌پرسند.
علائم خود ارضایی در کودکان ۱۰ تا ۱۳ سال
در این سن کودکان:
- بعضی مواقع از الفاظ جنسی استفاده می‌کنند
- بعضی مواقع در خلوت و تنهایی خود ارضایی می‌کنند
- به روابط دوست پسر یا دوست دختر علاقه دارند
علائم خود ارضایی در نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ سال
در این سن بچه‌ها:
- ممکن است در ارتباط با دوستان خود، گفتگوهای مفصل و واضحی در مورد رابطه رابطه جنسی داشته باشند
- با پارتنر خود ارتباط برقرار می‌کنند
- بعضی مواقع تمایل دارند مطالب تحریک‌آمیز جنسی مشاهده کنند.
همانگونه که بیان شد این رفتارها به طور طبیعی در هر سنی بروز می‌کنند. شما به عنوان والدین این وظیفه را دارید که فرزند خود را با فعالیت‌های سالمی مثل مطالعه و ورزش کنترل کنید.
شما باید وقتی نگران مسئله خود ارضایی در کودکانتان باشید که از طرف فرزند خود شاهد رفتارهای جنسی غیر طبیعی باشید. در زیر سوءرفتارهایی که نامبرده می‌شود اکر در کودکان و نوجوانان نشان داده شود به ارزیابی نیاز دارند. هدف از ارزیابی رسیدن به درک درستی از منشا این رفتارها است. به طور معمول ارزیابی توسط یک روانشناس از لحاظ روانشناختی یا پزشکی نیاز دارد. در ادامه مطالب این سوءرفتارها در بازه‌های سنی مختلف اشاره خواهیم کرد.
کودکان صفر تا ۴ سال
- خود ارضایی را با خشونت انجام می‌دهند و تا حدی که باعث آسیب به خود می‌شوند
- به طور مداوم تظاهر می‌کنند فعالیت جنسی دارند
- بعضی مواقع کودکان دیگر را وادار می‌کنند تا فعالیت جنسی داشته باشند.
- به طور مدام به اندام تناسلی دیگران دست می‌زنند
کودکان ۵ تا ۹ سال
- با کودکان بسیار کوچکتر از خود از داشتن رفتار جنسی یا تماس برقرا کردن لذت می‌برند.
- تمایل دارند با حیوانات فعالیت جنسی داشته باشند.
کودکان ۱۰ تا ۱۳ سال
- با اصرار زیاد خودارضایی می‌کنند
- دیگران را مجبور می‌کنند تا فعالیت جنسی داشته باشند.
- امکان دارد برای برقرای فعالیت جنسی حاضر باشند پول پرداخت کنند.
- اگر تصاویر جنسی خود و یا دیگران را منتشر کنند ابایی ندارند.
نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ سال
- زمان خود را صرف مشاهده پورنوگرافی غیر قانونی یا مطالب خشونت‌آمیز جنسی می‌کنند و همزمان خود ارضایی انجام می‌دهند.
- از انجام فعالیت جنسی با کودکان بسیار کوچکتر از خود ابایی ندارند.
- دوستان خود را مجبور می‌کنند تا با آنها رابطه جنسی داشته باشند.
بعضی مواقع مشاهده می‌شود که کودک از اسباب بازی‌ها یا عروسک‌های خود برای خود ارضایی استفاده می‌کنند. به طور معمول علائمی که کودکان در هنگام خودارضایی دارند عبارتند از تاکی پنه (افزایش تعداد تنفس)، تعریق و برافروختگی. پزشکان این علائم را به اشتباه نشانه تشنج، شکم درد، اختلالات حرکتی، کولیک کودکان و مشکلات عصبی می‌دانند.
علت خودارضایی کودکان
علت خودارضایی در واقع چیست؟ آیا کدوکان نیز ارضا می‌شوند؟ پزشکان براین باورند که دلیل اینکه کودکان خود ارضایی می‌کنند برخلاف افراد بزرگسل برای تامین نیاز جنسی نیست. چون قبل از سن بلوغ، هورمون‌های جنسی در سطحی نیستند که باعث تامین غرایز شوند. دلیل خودارضایی تا سن 6 سالگی بر اساس کنجکاوی و برای اینکه اندام‌های تناسلی را بشناسند می‌باشد و بعد از این سن به دلیل استرس خیلی زیاد کودک می‌باشد.
خود ارضایی در کودکانی بیشتر مشاهده می‌شود که پدر و مادرشان از هم جدا شده‌اند یا در مورد اینکه چه کسی سرپرستی را به عهده می‌گیرد اختلاف دارند. متاسفانه در این مواقع والدین یا دیگران به اشتباه فکر می‌کنند این رفتار نشانه‌ای از سوء استفاده جنسی است. البته در بعضی موارد این احتمال وجود دارد ولی بهتر آن است که بررسی کنید و متوجه شوید که مسائل دیگری باعث ایجاد استرس در کودک شما می‌شود.
در این شرایط اگر خودارضایی به صورت پپشت سرهم تکرار شود، بهترین واکنش این است که از فرزند خود حمایت کنید و حواس او را با فعالیت‌های دیگر پرت کنید. همچنین می‌توانید به او بگویید که زمانی که در اتاق خواب خود می‌باشد این رفتار خود را آنجا انجام دهد. خودارضایی در کودکان زمانی نگران کننده می‌شود که با وجود اینکه کودک از سمت والدین حمایت شده است ولی متوقف کردن این رفتار برای کودک ست باشد و یا انجام خودارضایی باعث بروز زخم بر روی اندام تناسلی شود.
روی هم رفته، امروزه تحقیقات نشان می‌دهند که خود ارضایی در نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی و در کودکان (مالیدن کودک به زمین) به دلیل کنجکاوی یا استرس می‌باشد. بر طبق آمار در سنین نوجوانی 90 تا 94 درصد از پسران و ۵۰ تا ۶۰ درصد از دختران خود ارضایی را انجام می‌دهند.
انواع خود ارضایی در کودکان
همانگونه که بیان شد در سنین مختلف، شدت خودارضایی در کودکان متفاوت است. با بالا رفتن سن کودک و نزدیک شدن به نوجوانی، آگاهی بیشتری در این زمینه پیدا می‌کند و اقدام می‌کند. اگر قبا از 10 سالگی این کار را انجام دهد به لمس نواحی محرک بدن محدود می‌شود اما در سنین ۱۳ تا ۱۷ سال این رفتار با ارضای جنسی انجام می‌شود.
مطلب مهم آنجاست که شما به عنوان والدین کودک باید طوری با کودک رفتار کنید که بتوانید باعث پیشگیری و کنترل خودارضایی در کوک شوید.
نحوه صحیح پیشگیری از خود ارضایی در کودکان
به عوارض خودارضایی در کودکان خود نباید بی اعتنا باشید. مخصوصا اگر اگر این کار از روی کنجکاوی تبدیل به یک عادت همیشگی شود. عوارض خودارضایی عبارتند از آسیب به اندام تناسلی، بلوغ زودرس، عفونت ادراری، رشد زودهنگام اندام‌های جنسی، وسواس فکری، عدم تمرکز، پرخاشگری، منزوی شدن، افت تحصیلی، احساس گناه، کاهش اعتماد به نفس و … .
توصیه می‌کنیم به محض اینکه اولین علائم خودارضایی در کودکان را مشاهده کردید برای پیشگیری از تشدید این علائم نکات زیر را رعایت کنید:
- بههتر است با فرزند خود حرف بزنید و برایش توضیح دهید همانگونه که وارد کردن انگشت به بینی در مکان‌های عمومی اشتباه است، اگر هنگام تمیز کردن قسمت‌های خصوصی بدن درحمام دست بزند یا هنگام مراجعه به پزشک نیز کار درستی نیست.
- اگر راهکار اول خیلی موثر نباشد، بهتر آن است که هنگام تذکر به کودک خود محبت بیشتری نیز داشته باشید. با آغوش گرفتن کودک از او بپرسید که بجز این کار دوست دارد از چه کار دیگری لذت ببرد.
- بهتر است در مورد کودکان 6 تا 13 سال خیلی آشکارا با آنها حرف بزنید. چون وقتی بچه‌ها به مدرسه می‌روند پیشگیری از رفتارهای نادرست سخت تر می‌شود به دلیل آنکه از رفتار و فرهنگ دوستان خود الگو می‌گیرند. از کودک این سوال را بپرسید که آیا احساس تنهایی می‌کند یا می‌ترسد؟ آیا از اطلاع دارد که عوارض خودارضایی در کودکان چیست؟ آیا آگاهی دارد که خودارضایی باعث خراب شدن زندگی جنسی آینده او می‌شود یا حتی ممکن از باعث شود در آینده بچه دار نشود؟
در مجموع، هدف این نیست که این رفتار را سریع متوقف کرد، بلکه حد و مرزهای درست آن را باید تعیین کرد. پس با این چشم انداز جلو بروید.
درمان خود ارضایی در کودکان
هنگام عبور از کنار اتاق کودک خود ممکن است صدایی بشنوید که فکر کنید بی جا است. یا احتمال دارد وارد اتاق دخترتان یا پسرتان شوید و او را ببینید که دارد خودارضایی انجام می‌دهد. در این شرایط بای چه کاری انجام داد؟ نکته مهم این است که اگر خودارضایی را نادیده بگیرید این وضعیت از بین نمی‌رود.
نکته خوب ماجرا اینجاست که این نوع رفتار نشان دهنده این نیست که مشکلی در فرزند شما وجود دارد. طبق گفته دکتر مایکل سیتسما که یکی از معروف‌ترین روانشناسان در این حیطه می‌باشد: «خودارضایی در واقع رفتار هنجاری است. خداوند قسمت‌هایی از بدن را طوری طراحی کرده است که هنگام لمس آنها احساس خوبی داشته باشیم. در واقع این رفتار طبیعی با بدن ممکن است بخشی از روند بزرگ شدن کودک باشد و والدین فقط باید به فرزندان خود در تشخیص مرزهای سالم کمک کنند».
برای درمان خودارضایی در کودکان روش‌های زیر را می‌توان نام برد.
- هرگز در حین خودارضایی فرزند خود را سرزنش نکنید و به او حتما یاد آوری کنید که این کار چون یک رفتار خصوصی است باید در اتاق خواب یا حمام انجام شود. سپس به مرور زمان از یک درمانگر برای کنترل کردن این رفتار استفاده کنید. کودک شما نباید آنچنان درگیر با این کار شود که ارتباط با دوستانش تحت تاثیر قرار بگیرد.
- اگر اندام تناسلی در دختران به طور مداوم لمس شود باعث آسیب به دهانه ادرار می‌شود و ممکن است به عفونت ادراری منجر شود بهتر است این مسئله به کودک دختر گوشزد شود.
- سعی کنید ذهن کودک خود را به سمت فعالیت‌های دیگر ببرید و مشغول کنید و اعتماد به نفس او را بالا ببرید. اگر کودک از فعالیت‌های دیگر لذت ببرد دیگر تمایل مججد به خود ارضایی نخواهد داشت. اساسا کودکانی که احساس خوبی در جنبه‌های مختلف زندگی خود (خانه، مدرسه، دوستان و فعالیت‌ها) دارند، کمتر به سمت تحریک دستگاه تناسلی می‌روند.
- هیچ وقت با کودک رفتار خشن یا همراه با عصبانیت نداشته باشید. به او نگویید اگر به انجام دادن این کار ادامه دهی زگیل روی دستت ایجاد می‌شود یا باعث کور شدنت می‌شود. این گفتگوها باعث خدشه دار شدن عزت نفس کودک می‌شود و حتی در مواردی باعث می‌شود نگرش‌های جنسی ناسالم در ذهن کودک شکل گیرد.
- بررسی این موضوع را به عنوان بخشی از معاینه از پزشک کودک بخواهید. قطعا توصیه‌هایی که یک پزشک یا روانشناس می‌کند تاثیر قوی‌تر و بیشتری روی کودک خواهد داشت.
- به یاد داشته باشید که شرایط روانی که در خانه ایجاد می‌کنید و نیز میزان محبتی که شما به کودک می‌کنید روی تکرار کردن یا عدم تکرار کردن این رفتار توسط کودک تاثیر زیادی دارد.
درمان خود ارضایی در کودکان با داروهای گیاهی
داروهای گیاهی زیادی هستند که با خواص آرام بخشی و تسکین دهنده اعصابی که دارند باعث رفع اضطراب و استرس در کودکان می‌شوند. در نتیجه احتمال خودارضایی در کودکان کاهش می‌یابد. از گیاهان زیر به میزان یک قاشق چایخوری دمنوش تهیه کنید:
- گل گاوزبان
- بابونه
- بیدمشک
- اسطوخودوس
- گل محمدی
- بهارنارنج
درمان خود ارضایی کودکان در طب سنتی
پزشکان متخصص در حیطه طب سنتی بر این باورند که برای کم کردن خود ارضایی در کودکان باید تا مدتی از دادن غذاهایی با طبع گرم به آنها خودداری کنید. حداقل 21 روز از شربت سکنجبین به شکل ناشتا کاری عالی است. هنگامی که کودک گوش می‌گیرد کمی روغن بنفشه یا روغن کدو به بدن کودک بمالید. کاهش خلط صفراوی به کمک ورزش و پیاده‌روی باعث آرام شدن روان کودک می‌شود. از دادن غذاهای خیلی چرب یا سنگین مانند فست فود به کودک خودداری کنید.