علت جویدن ناخن چیست ؟ نحوه درمان آن

۱۴۰۳-۰۱-۱۶آخرین بروزرسانی: ۱۴۰۳-۰۱-۲۱

0 زمان تقریبی مطالعه 8 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

جویدن ناخن

در بسیاری از مواقع شرایط سخت و استرس‌زا، باعث بوجود آمدن اختلالات عصبی و روانی در اشخاص می‌شود. انجام کارهایی مثل ناخن جویدن باعث می‌شود به شکلی استرس و اضطراب شخص کاهش یابد. اما اگر این کار ادامه پیدا کند مشکلات متعددی را پدید می‌آورد. در این مطلب تصمیم داریم اختلال ناخن جویدن را توضیح دهیم، نشانه‌ها و علائم آن را معرفی کنیم و روش‌هایی موثر برای ترک کردن جویدن ناخن‌ها در سنین مختلف ارائه دهیم. تا انتهای مطلب همراه ما باشید. برای درمان این عارضه ناخن جویدن با متخصص روانشناس ارتباط بگیرید. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر روانشناس و دکتر روانپزشک مراجعه کنید.

اختلال جویدن ناخن

به جویدن ناخن، در اصطلاح پزشکی «اونیکوفاژی» یا LOnychophagia می‌گویند، یک عکس العمل و رفتاری عصبی است که اشخاص در مقابل استرس یا فشار عصبی از خود بروز می‌دهند. ناخن جویدن در کودکان بین 3 ال 12 ساله بیشتر از گرووه‌های سنی دیگر رایج است.

در ناخن جویدن که که عارضه‌ای آسیب‌شناختی است شخص برای اینکه فشار روانی خود را کاهش دهد ناخن ناخن‌ها و پوست اطراف ناخن را گاز می‌گیرد و می‌جود.

ناخن‌ها از یک بافت سخت که به عنوان محافظی برای نوک انگشتان عمل می‌کند تشکیل شده است که باعث عدم صدمه به انگشتان می‌شود. همچنین وجود ناخن در انگشتان در انجام کارهای حساس و ظریف کمک می‌کند.

ناخن جویدن افزون بر اینکه نشان دهنده یک اختلال روانی است، اگر ادامه دار شود آسیب‌های روحی و جسمی خیلی زیادی را به شخص وارد می‌کند.

علل رواج ناخن جویدن در کودکان

همانگونه که قبلا ذکر شد ناخن جویدن در بین کودکان رایج تر از گروه‌های سنی دیگر است. مثلا جویدن ناخن در یک کودک 2 ساله بیشتر از جویدن ناخن در اشخاص بالای 10 سال است.

در کودکانی که هنوز به کامل و روان توانایی صحبت کردن ندارند توضیح دادن و بازگو کردن ترس و استرس درون آنها برایشان بسیار سخت است. این مسئله باعث می‌شود مشکلات روحی در کودک پنهان بماند و چون به کودک فشار زیادی وارد می‌آید عمل ناخن جویدن باعث کاهش استرس می‌گردد.

کودکان به‌خوبی استرس و مشکلات را می‌فهمند ولی نمی‌توانن آن‌ها را به درستی برای دیگران بیان کنند و همچنین نمی‌توانند فشار روحی خود را بازگو کنند و از دیگران کمک بخواهند.

در بعضی موارد نیز کودک استرس و ناراحتی خود را برای یکی از افراد نزدیک خود شرح می‌دهد ولی ممکن است شخص مقابل به درستی نتواند مشکل کودک را درک کند و نتواند کمکی به بهبود شرایط کودک کند.

در این وضعیت کودک به تنهایی مجبور است فشار روحی خود را تحمل کند و از طریق ناخن جویدن، مقداری از اضطراب خود را کم کند.

آسیب‌های ناشی از جویدن ناخن

آسیب‌ها و خطراتی که ناخن جویدن در کودک 3 ساله یا بقیه گروه‌های سنی دیگر دارد شامل:

ورود مقدار بسیار زیادی میکروب و باکتری به داخل بدن فرد
ایجاد عفونت در ناحیه اطراف ناخن
سست شدن عصب و ریشه دندان با گازگرفتن و جویدن بافت محکم ناخن
ایجاد خراش در لثه و در نتیجه عفونت لثه
ایجاد بوی بد دهان با ورود حجم بسیار زیادی از باکتری‌ها به آن
سست شدن مینای دندان
تبدیل ساییدن دندان‌ها روی همدیگر به یک عادت همیشگی و در نتیجه بروز دندان‌قروچه در افراد
شکستن و لب‌پر شدن دندان
جلوزدگی فک
فاصله افتادن بین دندان‌ها
عفونت معده و دستگاه گوارش
ایجاد تبخال و آفت دهانی
آسیب‌دیدن براکت‌های ارتودنسی و شل شدن آن‌ها
خوردن مواد سمی لاک ناخن و راه یافتن مواد شیمیایی به داخل بدن
التهاب پوست اطراف ناخن

علائم ابتلا به اختلال جویدن ناخن

در سنین مختلف در بعضی افراد ناخن جویدن رفتاری کوتاه و دوره‌ای می‌باشد و یک نوع عکس‌العمل است که شخص به شرایط محیطی و روانی نشان می‌دهد.

ولی در برخی موارد ناخن جویدن به یک عادت همیشگی و مداوم تبدیل می‌شود و شخص به محض اینکه در وضعیت نامطلوب قرار گیرد ناخن جویدن را شروع می‌کند.

در این وضعیت می‌توان بیان کرد که ناخن جویدن تبدیل به یک اختلال و وسواس فکری شده که افزون بر مشکلات جسمانی، بیماری‌های شدید روحی را نیز در پی دارد. به طور کلی علائم اشخاصی که به این اختلال مبتلا هستند شامل:

جویدن ناخن به‌محض مواجه شدن با مشکلات

هنگامی که ناخن جویدن و کندن آن هم در کودکان و هم در بزرگسالان به یک عادت تبدبل شود به محض اینکه شخص احساس اضطراب و استرس، ناامنی و ترس کند و در شرایط مشابه قرار گیرد ناخن جویدن را شروع می‌کند.

تسکین یافتن پس از جویدن ناخن

اشخاصی که دارای عادت ناسالم ناخن جویدن هستند و از این اختلال رنج می‌برند، ناخن جویدن و خوردن آنها باعث احساس لذت در آنها می‌شود و باعث تسکین آنها می‌شود.

ایجاد مشکلات جسمی برای فرد

همانگونه که قبلا ذکر شد گاهی اوقات ناخن جویدن یک عکس العمل دوره‌ای به فشارهای روانی می‌باشد. ولی در اشخاصی که این امر به یک عادت همیشگی برای آنها تبدیل شده است مشکلات جسمی فراوانی برای آنها به‌وجود می‌آورد. هنگامی که ناخن جویدن در شخصی با مشکلات جسمی همراه باشد می‌توان بیان کرد شخص به اختلال ناخن جویدن مبتلا شده است.

خجالت کشیدن از عادات ناپسند خود

گاهی مواقع شخص از این رفتار خود خجالت می‌کشند و از اینکه این مشکل را با دیگران در میان بگذارند شرمگین خواهند شد.

همچنین این اشخاص سعی دارند که ناخن‌های جویده شده را ازدیگران مخفی کنند. هنگامی که کودک یا بزرگسال از نادرستی این عمل اطلاع داشته باشد می‌توان بیان کرد به اختلال ناخن جویدن مبتلا شده است.

علل بروز اختلال جویدن ناخن

امکان دارد این اختلال در اثر عواملی به وجود آید که اکثر آنها دارای منشأ روان‌شناسی هستند. مهم‌ترین عواملی که در بروز ناخن جویدن محرک و مؤثر هستند عبارت‌اند از:

استرس

اضطراب و استرس اصلی ترین دلیل برای بروز این اختلال است. اشخاصی که برای مدت طولانی در شرایطی قرار می‌گیرند که استرس‌زا است به شکل ناخودآگاه برای روبرو شدن با اضطراب، ناخن جویدن را شروع می‌کنند.

کمبود محبت

درصد بالایی از اشخاصی که از نظر عاطفی کمبود دارند، دچار اختلال ناخن جویدن می‌شوند. این اشخاص وقتی در شریط نامطلوب عاطفی قرار می‌گیرند از طریق ناخن جویدن باعث تخلیه انرژی‌های منفی از خود می‌شوند.

ژنتیک

ژنتیک از لحاظ علمی هنوز به طور کامل به اثبات نرسیده است ولی بر طبق تحقیقات انجام شده، درصد بالایی از والدین اشخاصی که به این اختلال مبتلا شده‌اند در دوره‌ای از زمان به کار ناخن جویدن عادت داشته‌اند.

گرسنگی

خیلی از کودکان وقتی گرسنه می‌شوند شروع به ناخن جویدن می‌کنند. این کار در ابتدا ممکن است به صورت گذرا و مقطعی باشد ولی در خیلی از موارد به یک عادت همیشگی در کودک تبدیل می‌شود.

مشکلات عاطفی یا روان‌شناسی

ناخن جویدن را به یکی از مشکلات سلامت روان که در زیر نامبرده می‌شوند می‌توان ربط داد:

اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
اختلال وسواس فکری – عملی (OCD)
اختلال افسردگی عمده (MDD)
اختلال اضطراب جدایی
اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه
سندروم تورت یا بیماری تیک

البته باید ذکر کرد تمام اشخاصی که به اختلالات گفته شده مبتلا هستند عادت ناخن جویدن ندارند. به همین صورت کسی که عادت ناخن جویدن دارد به این معنی نیست که شخص حتما دارای اختلال روان‌شناسی است.

روش‌های ترک ناخن جویدن

چگونه جلوی ناخن جویدن را بگیریم؟

راه‌های مختلفی برای ترک ناخن جویدن توسط روان‌شناسان برای سنین مختلف مخصوصا کودکان توصیه شده است که شامل:

حرف زدن با فرد مبتلا

گفتگو و حرف زدن با شخص مبتلا به این اختلال بهترین و موثرترین روش برای درمان آن است. والدین شخص مبتلا به این اختلال باید اعتماد و توجه او را جلب کنند و زمینه‌ای را ایجاد کنن تا شخص مشکل درونی خود را بازگو کند.

در این روش ریشه مشکل شخص باید توسط گفتگوهای دقیق که زمینه روانشناسانه دارند تشخیص داده شود سپس راهکارهای مختلف توصیه شود و حرف‌هایی زده شود که باعث تسکین شخص شود تا ترس و استرس را از شخص دور کنید.

ناخن‌ها را کوتاه کردن

کوتاه کردن ناخن‌ها و مرتب نگه‌داشتنشان یکی از روش‌هایی است که برای ترک کردن عادت ناخن جویدن در اشخاص متفاوت تاثیرگذار است. با استفاده از مانیکور ناخن‌ها و مرتب نگه‌داشتن آنها به صورت مداوم، استفاده کردن از لاک تلخ برای دختران زمینه برای انجام ناخن جویدن از بین می‌رود.

استفاده کردن از وسایل سرگرم‌کننده

از روش‌های موثر در ترک این عادت، استفاده از وسایل سرگرم‌کننده و جایگزین است. اگر بزرگسالان همیشه یک وسیله مثل توپ‌های ژله‌ای کوچک که توپ استرس نام دارند در دسترس داشته باشند که اگر در شرایط ترس و استرس قرار گرفتند به جای اینکه شروع به ناخن جویدن کنند این وسایل را فشار دهند.

همچنین اسباب‌بازی‌های زیادی ساخته شده‌اند که به منظور کنترل خشم و حالات نامطلوب در کودک وجود دارند. مثلا در دسترس کودکی که این عادت را دارد خمیربازی قرار دهید و به شکل غیر مستقیم ولی اما کنترل شده کاری کنید از این عادت دور شود.

پاداش در نظر گرفتن برای کودکانتان

جوایز ساده و کوچک و پااش‌های مختلف تعیین کنید چون در کودک را تشویق می‌کند عادت ناخن جویدن را ترک کند.

دقت زیادی داشته باشید پاداش‌ها و جوایز را به موقع و درست بدهید. چون اگر وعده توخالی بدهید و دادن جوایز را به تعویق بیاندازید این کار خودش عاملی می‌شود که استرس بیشتری به کودک وارد شود و ناخن جویدن ادامه یابد.

دستکش بپوشید

در سنین مختلف، اگر از دستکش استفاده شود جلوی عادت ناخن جویدن گرفته می‌شود. وقتی از دستکش استفاده می‌شود ناخن‌ها در دسترس شخص نیستند و به همین جهت به مرور زمان در ترک این عادت راهکاری موثر است.

آدامس بجوید

در شرایط بحرانی، آدامس جویدن باعث مشغول شدن شخص می‌شود، به همین جهت باعث ترک این عادت به مرور زمان می‌گردد.

البته توجه به این نکته مهم است که اگر کودک طولانی مدت از آدامس استفاده کند برای دندان‌هایش مضر است و طی کمک به یک مشکل باعث بوجود آمدن مشکل دیگری می‌شود. از این رو برای استفاده از این روش در کودکان 4 ساله احتیاط لازم را به عمل آورید.

همچنین در بزرگسالان نیز مصرف زیاد آدامس، علاوه بر اینکه مشکلاتی را برای دهان و دندان ایجاد می‌کند باعث افزایش زمینه مبتلاشدن به دیابت می‌شود.

به همین جهت توصیه می‌شود بزرگسالانی که تصمیم دارند با جویدن آدامس، عادت ناخن جویدن را ترک کنند آدامس‌های بدون قند مصرف کنند.

تلخ کردن ناخن‌ها

در کودکان اگر ناخن‌ها تلخ شود به ترک این عادت کمک موثری می‌کند و مثل روش از شیر گرفتن کودک باعث می‌شود عادت ناخن جویدن را ترک کند. از مواد تلخ خوراکی مثل سس تند و کندر اگر استفاده شود تا حد زیادی باعث جلوگیری از مکیدن و جویدن ناخن‌ها می‌شود.

کاشتن ناخن

برای بزرگسالان که وقتی در شرایط بحرانی قرار می‌گیرند به ناخن جویدن عادت دارند می‌توانند ناخن مصنوعی بکارند چون تا حد بسیار زیادی باعث ترک این عادت می‌شود.

جویدن ناخن‌هایی که کاشت شده‌اند بسیار سخت‌تر از ناخن‌های طبیعی شخص است. از طرف دیگر هزینه و زمانی که صرف شده است تا ناخن کاشت شود به عنوان یک عامل برای جلوگیری از جویدن ناخن عمل می‌کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در دوره‌های مختلف از زندگی کودک، شرایط مختلفی باعث می‌شود که کودکان ناخن جویدن را شروع کنند. ولی اغلب اوقات به مرور زمان و تغییر شرایط، خودبه‌خود این عادت از بین می‌رود.

از طرفی در سنین کمتر این عادت ممکن است یک عکس‌العمل در مقابل روییدن دندان‌های کودک و خارش جای دندان‌ها باشد. در این وضعیت ناخن جویدن مسئله نگران کننده‌ای نیست و با گذشت زمان و بدون اینکه دیگران دخالت کنند از بین می‌رود.

ولی ترک کردن جویدن ناخن کار آسانی نیست و ممکن است در خیلی از کودکان یک عادت همیشگی شود تا جایی که امکان دارد تا بزرگسالی همراه شخص بماند.

از طرف دیگر جویدن ناخن خطراتی دارد و همانگونه که ذکر شد با عوارض و خطرات زیادی همراه شود. هنگامی که ناخن جویدن باعث شود به کودک یا بزرگسال آسیب برسد و یا سبب شود آنها از ظاهر ناخن‌هایشان خجالت زده شوند لازم است که به منظور ترک کردن این رفتار وارد عمل شوید.

اگر شما یا کودکتان عادت ناخن جویدن دارید، از روش‌های گفته شده در مطالب به کار ببرید تا هنگامی که این عادت را کاملا کنار گذاشته باشید.