آرتروز: نشانه‌ها، دلایل و راه‌های درمان
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که آرتروز دقیقا چیست؟ آیا هر دردی در مفاصل به معنای آرتروز است؟ آیا این بیماری فقط به درد مفاصل ختم می‌شود؟ آرتروز یکی از رایج‌ترین بیماری‌های مربوط به مفاصل است که به شکل‌های مختلف بروز می‌کند و استئوآرتروز شایع‌ترین نوع آن است. همچنین، بیماری‌های دیگری مثل نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید هم از جمله مشکلات روماتیسمی هستند که باعث التهاب مفاصل می‌شوند. برخی از انواع آرتروز، مثل آرتروز روماتوئید و لوپوس، علاوه بر مفاصل می‌توانند بخش‌های دیگر بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهند و علائم گسترده‌تری ایجاد کنند.
برای تشخیص و درمان آرتروز، مراجعه به پزشک متخصص روماتولوژی و یا ارتوپد ضروری است.
آرتروز چیست؟
آرتروز، که به آن آرتریت هم گفته می‌شود، به معنای التهاب مفاصل است. این واژه برای توصیف حدود ۲۰۰ نوع بیماری به کار می‌رود که مفاصل، بافت‌های اطراف آنها و سیستم‌های اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کنند.
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، در آمریکا ۵۴.۴ میلیون نفر به نوعی از آرتروز و بیماری‌های مرتبط با ستون فقرات مبتلا هستند. از این تعداد، حدود ۲۳.۷ میلیون نفر با محدودیت‌هایی در فعالیت‌های روزمره مواجه‌اند. هرچند آرتروز در میان افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر است، اما افراد در هر سنی، حتی کودکان، می‌توانند دچار آن شوند.
تفاوت آرتروز و آرتریت چیست؟
آرتریت به معنای التهاب در مفاصل است که با علائمی مثل درد، تورم، سفتی و گرمای ناحیه آسیب‌دیده همراه است. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی مثل آسیب‌های جسمی، عفونت، مشکلات متابولیکی، سیستم ایمنی بیش‌فعال یا حتی اضافه وزن ایجاد شود.
از طرف دیگر، آرتروز نوعی از آرتریت است که به استئوآرتریت (OA) معروف است. برخلاف برخی از انواع آرتریت که التهابی هستند، آرتروز یک بیماری غیرالتهابی است و زمانی رخ می‌دهد که غضروف مفاصل به مرور زمان تخریب می‌شود. این تخریب می‌تواند ناشی از افزایش سن، فشار طولانی‌مدت روی مفاصل یا آسیب‌های قدیمی باشد. در نتیجه، مفاصل دردناک و سفت شده و فرد ممکن است در حرکت دچار مشکل شود.
علائم آرتروز چیست؟
نشانه‌های آرتروز می‌تواند بسته به نوع آن متفاوت باشد و به تدریج یا ناگهانی ظاهر شود. اگر فردی هر یک از این چهار علامت هشداردهنده آرتروز را تجربه کرد، باید به پزشک مراجعه کند:
- درد: درد ناشی از آرتروز ممکن است ثابت باشد یا به صورت دوره‌ای تغییر کند، مانند درد زانو.
- تورم: در برخی موارد، پوست روی مفصل آسیب‌دیده ممکن است قرمز، متورم و گرم شود.
- سفتی مفصل: خشکی مفصل، به ویژه پس از بیدار شدن از خواب یا نشستن طولانی‌مدت، علامت رایجی است. این نشانه‌ها ممکن است هنگام رانندگی طولانی یا بعد از فعالیت‌های بدنی بیشتر احساس شوند. در برخی موارد، گرفتگی انگشتان نیز به عنوان علامتی از خشکی مفصل دیده می‌شود.
- مشکل در حرکت: سختی در حرکت مفصل، مانند درد هنگام بلند شدن از صندلی یا خشکی مفصل، می‌تواند نشان‌دهنده آرتروز باشد.
در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب‌دیده ممکن است قرمز، متورم و داغ شود.
علائم آرتروز بر اساس محل بروز
آرتروز نوعی بیماری غیرالتهابی است که مفاصل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هر مفصل ممکن است درگیر این بیماری شود و علائم مختلفی بروز کند. در ادامه، علائم آرتروز در قسمت‌های مختلف بدن را مرور می‌کنیم:
۱. علائم آرتروز گردن
آرتروز گردن می‌تواند با نشانه‌های زیر همراه باشد:
- سردرد
- شنیدن صدای ترک خوردن یا صدا از گردن هنگام حرکت
- گرفتگی و خشکی در ماهیچه‌های گردن و شانه‌ها
- مشکل در راه رفتن
- ضعف در پاها و دست‌ها
- از دست دادن تعادل و عدم توانایی حفظ آن
۲. علائم آرتروز انگشتان دست
آرتروز در انگشتان دست با نشانه‌های زیر همراه است:
- درد در انگشتان
- ورم مفاصل انگشتان
- احساس گرما در مفاصل انگشتان
- خشکی و سختی در حرکت انگشتان
- خم شدن مفصل میانی انگشتان
- بی‌حسی یا گزگز در انگشتان
- وجود برجستگی‌هایی در مفاصل انگشتان
- ضعف و کاهش توانایی انجام کارهای روزمره
۳. علائم آرتروز زانو
در صورت بروز آرتروز در زانو، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- شنیدن صداهای غیرطبیعی از زانو (پر سروصدا شدن زانو)
- دشواری در راه رفتن
- درد زانو که با تغییرات آب و هوا بهتر یا بدتر می‌شود
- خشکی مفصل زانو
- خالی کردن زانو در حین حرکت
- درد زانو که به تدریج بهبود می‌یابد ولی احساس ناراحتی باقی می‌گذارد
۴. علائم آرتروز قلبی (آرتریت روماتوئید)
آرتروز قلبی که در واقع نوعی آرتریت روماتوئید است، با علائم زیر مشخص می‌شود:
- درد در بیش از یک مفصل
- خشکی در بیش از یک مفصل
- درد و التهاب هنگام لمس مفاصل
- کاهش وزن
- تب
- خستگی
- ضعف
انواع آرتروز بر اساس محل درد و بروز آن
آرتروز، نوعی بیماری غیرالتهابی مفصلی است که می‌تواند بخش‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه، به محل‌های مختلفی که ممکن است با آرتروز درگیر شوند، اشاره می‌کنیم:
۱. آرتروز گردن
آرتروز گردن، که به آن اسپوندیلوزیس سرویکال نیز گفته می‌شود، معمولا به علت افزایش سن، ساییدگی، یا آسیب‌های تدریجی به مفاصل گردن ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار شایع است و حدود ۸۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال به نوعی از آن مبتلا می‌شوند.
۲. آرتروز زانو
آرتروز زانو زمانی رخ می‌دهد که غضروف مفصل زانو از بین رفته باشد. با آسیب به غضروف، استخوان‌ها به یکدیگر ساییده می‌شوند و التهاب و درد ایجاد می‌شود. برخلاف آرتریت، این التهاب به دلیل واکنش ایمنی بدن نیست، بلکه ناشی از تخریب فیزیکی غضروف است.
۳. آرتروز انگشتان دست
آرتروز در مفاصل انگشتان می‌تواند باعث التهاب و سفتی شود. افراد مبتلا معمولاً درد و خشکی مفاصل را تجربه می‌کنند که حرکت انگشتان را دشوار می‌کند.
۴. آرتروز دست
استئوآرتروز دست معمولاً در سه ناحیه رخ می‌دهد:
- قاعده انگشت شست: در محل اتصال به مچ دست
- مفاصل نزدیک به نوک انگشتان
- مفاصل میانی انگشتان این نوع آرتروز می‌تواند باعث قرمزی و التهاب دست شود و در دست غالب (مانند دست راست برای افراد راست‌دست) شایع‌تر باشد.
۵. آرتروز پا
آرتروز پا می‌تواند بیش از ۳۰ مفصل در پا و قوزک پا را تحت تأثیر قرار دهد. این مفاصل در راه‌رفتن، دویدن و حفظ تعادل نقش مهمی دارند، بنابراین آرتروز پا می‌تواند به شدت بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد و مشکلاتی در حرکت، ایستادن و تعادل ایجاد کند.
۶. آرتروز کمر
آرتروز کمر به درد و التهاب مفاصل ستون فقرات یا مفاصل ساکروایلیاک (اتصال کمر به لگن) اشاره دارد. این بیماری ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ساییدگی، آسیب به مهره‌ها و غضروف‌های بین مهره‌ها، یا شرایطی مثل عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی بروز کند.
۷. آرتروز لگن
آرتروز لگن ناشی از التهاب و آسیب به غضروف‌های استخوان لگن است. این نوع آرتروز می‌تواند به تدریج باعث درد شدید شود و تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. در صورت عدم درمان، آرتروز لگن می‌تواند بسیاری از فعالیت‌های روزانه را مختل کند و به طور مستقیم بر حرکت و راحتی بیمار تأثیر بگذارد.
آرتروز می‌تواند هر ناحیه از بدن را درگیر کند، بنابراین تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
انواع آرتریت و علائم آنها
آرتریت به گروهی از بیماری‌های مفصلی گفته می‌شود که هفت دسته اصلی دارند:
- آرتریت التهابی
- آرتروز دژنراتیو (تخریبی) یا مکانیکی
- درد اسکلتی عضلانی و بافت نرم
- دردهای کمری
- بیماری بافت همبند
- آرتروز عفونی
- آرتروز متابولیک
در ادامه به بررسی برخی از این انواع و علائم آنها می‌پردازیم:
۱. آرتریت التهابی
آرتریت التهابی شامل بیماری‌هایی است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل و بافت‌های اطراف حمله می‌کند. این التهاب منجر به آسیب مفاصل و استخوان‌ها می‌شود. نمونه‌هایی از آرتریت التهابی شامل:
- آرتروز روماتوئید (RA)
- آرتروز واکنشی
- اسپوندیلیت انکیلوزان
- آرتریت پسوریاتیک و مرتبط با کولیت
آرتروز روماتوئید (RA)
آرتروز روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافت‌های بدن، به‌ویژه بافت همبند، حمله می‌کند. این بیماری باعث التهاب، تخریب غضروف، و تغییر شکل مفاصل می‌شود. علائم این بیماری عبارتند از:
- خشکی مفاصل بعد از استراحت طولانی (به‌خصوص صبح‌ها)
- درد مفاصل که به طور معمول در هر دو طرف بدن به شکل مشابه رخ می‌دهد
- از دست دادن توانایی حرکتی مفاصل و تغییر شکل آنها
- درد قفسه سینه در هنگام تنفس (به دلیل التهاب لایه‌ی جنب در ریه)
- خشکی چشم و دهان (در صورت ابتلا به سندروم شوگرن)
- ندول‌های زیر پوستی که نشانه‌ای از شدت بیماری است
- بی‌حسی یا سوزش در دست‌ها و پاها
- مشکلات خواب
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی
آرتروز دژنراتیو، مانند استئوآرتریت، به دلیل ساییدگی و پارگی مفاصل ناشی از افزایش سن یا استفاده بیش از حد ایجاد می‌شود. این بیماری با تخریب غضروف مفاصل و ساییدگی استخوان‌ها مشخص می‌شود که باعث درد، سفتی و کاهش حرکت می‌شود.
آرتروز عفونی
آرتروز عفونی زمانی رخ می‌دهد که عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی به داخل مفصل نفوذ کند و باعث التهاب و درد شدید شود. درمان این نوع آرتروز به سرعت اهمیت زیادی دارد تا از تخریب بیشتر مفصل جلوگیری شود.
آرتروز متابولیک
یکی از نمونه‌های آرتروز متابولیک، نقرس است. نقرس زمانی رخ می‌دهد که سطح اسید اوریک در خون افزایش یابد و کریستال‌های اورات در مفاصل ته‌نشین شوند. این وضعیت باعث التهاب شدید و دردناک مفاصل، به‌ویژه در انگشت شست پا، می‌شود.
آرتروز دوران نوجوانی
آرتروز دوران نوجوانی به عنوان آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA) یا آرتروز روماتوئید نوجوانان (JRA) شناخته می‌شود. این بیماری خودایمنی است و می‌تواند مفاصل کودکان را درگیر کند. علائم این نوع آرتروز شامل:
- تورم، قرمزی و گرمی مفاصل
- محدودیت حرکت مفصل
- لنگیدن و مشکلات حرکتی
- تب ناگهانی
- بثورات جلدی که با تب برطرف می‌شود
- مشکلات چشمی مانند التهاب مشیمیه یا التهاب عنبیه
سندروم شوگرن
سندروم شوگرن یک بیماری خودایمنی است که اغلب در کنار بیماری‌هایی مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس دیده می‌شود. در این سندروم، سیستم ایمنی به غدد اشکی و بزاقی حمله می‌کند و باعث تخریب آنها می‌شود. این موضوع منجر به خشکی در دهان، چشم‌ها و سایر نواحی مرطوب بدن مانند بینی، گلو و پوست می‌شود. علاوه بر این، ممکن است ارگان‌هایی نظیر مفاصل، ریه‌ها، کبد، کلیه‌ها، عروق خونی و سیستم عصبی نیز درگیر شوند. اگر سندروم شوگرن بر این بافت‌ها اثر بگذارد، خطر ابتلا به لنفوم غیر هوچکین افزایش می‌یابد. این بیماری عمدتاً افراد بالای ۴۰ تا ۵۰ سال و به خصوص زنان را درگیر می‌کند.
علائم سندروم شوگرن:
- خشکی و خارش چشم‌ها و احساس وجود جسم خارجی در چشم
- خشکی دهان
- مشکلات در بلع
- از دست دادن حس چشایی
- دشواری در صحبت کردن
- بزاق غلیظ یا رشته‌ای
- زخم و درد دهان
- خشونت صدا
- خستگی
- تب
- تغییر رنگ دست و پا (رینود)
- درد یا تورم مفاصل
آرتروز یا ورم مفاصل پسوریاتیک
ورم مفاصل پسوریاتیک یک بیماری خودایمنی است که اغلب همراه با بیماری پوستی پسوریازیس رخ می‌دهد. بیشتر افراد ابتدا به پسوریازیس و سپس به ورم مفاصل پسوریاتیک مبتلا می‌شوند. با این حال، در برخی موارد، علائم مفصلی قبل از ضایعات پوستی ظاهر می‌شوند.
عوامل افزایش‌دهنده خطر آرتروز پسوریاتیک:
- ابتلا به پسوریازیس
- سابقه خانوادگی
- سن بین ۳۰ تا ۵۰ سال
- افرادی که به آرتروز پسوریاتیک مبتلا هستند، نسبت به جمعیت عمومی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی از جمله افزایش BMI و تری‌گلیسیرید قرار دارند.
علائم ورم مفاصل پسوریاتیک:
- خشکی و سفتی مفاصل، به‌ویژه در انگشتان دست و پا
- درگیری مفاصل انتهایی انگشتان دست یا پا
- آرتروز شدید می‌تواند مفاصل متعددی، از جمله ستون فقرات و استخوان خاجی را درگیر کرده و باعث درد و سوزش شود.
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی (استئوآرتروز)
آرتروز دژنراتیو یا استئوآرتروز یکی از شایع‌ترین انواع آرتروز است که در آن غضروف پوشاننده انتهای استخوان‌ها نازک و ناهموار می‌شود. این غضروف به حرکات هموار مفاصل کمک می‌کند. با نازک شدن غضروف، بدن برای جبران آن شروع به بازسازی استخوان می‌کند که می‌تواند منجر به ایجاد استئوفیت (برآمدگی استخوانی) و تغییر شکل مفصل شود. این فرایند باعث درد و کاهش حرکت در مفاصل می‌شود.
علل ایجاد استئوآرتروز:
- آسیب‌های قبلی به مفصل مانند شکستگی
- التهاب‌های قبلی در مفاصل
- استفاده مداوم و طولانی مدت از مفاصل
درد اسکلتی، عضلانی و بافت نرم
دردهایی که از عضلات و بافت‌های نرم پشتیبان مفاصل نشأت می‌گیرند، به عنوان درد اسکلتی-عضلانی شناخته می‌شوند. این درد معمولاً در مناطقی از بدن که دچار آسیب یا استفاده بیش از حد شده‌اند، حس می‌شود. به عنوان مثال، آرنج تنیس‌بازان یکی از این موارد است. اگر درد به صورت گسترده باشد و علائم دیگری را نیز به همراه داشته باشد، احتمالاً به فیبرومیالژیا اشاره دارد.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که اغلب در میانسالی شروع می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی افراد را درگیر کند. در این بیماری، بدن ممکن است نسبت به تحریکات خارجی که برای افراد دیگر بی‌ضرر است، واکنش شدیدتری نشان دهد. علت دقیق این اختلال هنوز به درستی مشخص نشده، اما برخی عوامل که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:
- رویدادهای استرس‌زا یا آسیب‌زننده
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- حرکات تکراری که باعث صدمات طولانی‌مدت می‌شود
- عفونت‌های ویروسی
- بیماری‌هایی مانند لوپوس، آرتروز روماتوئید یا سندرم خستگی مزمن
- سابقه خانوادگی
- وزن بالا
- جنسیت زن
نشانه‌های فیبرومیالژیا:
- درد گسترده و وجود نقاط حساس در بدن
- مشکل در خوابیدن و بی‌خوابی
- خستگی شدید
- استرس و اضطراب
- خشکی مفاصل به‌ویژه هنگام صبح
- احساس سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- سردردهای شدید مثل میگرن
- مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر
- قاعدگی‌های دردناک و مشکلات مزمن دیگر
- مشکل در تمرکز و حافظه
- درد در فک
دردهای کمری
کمردرد ممکن است به دلیل مشکلات مختلفی مانند آسیب به عضلات، دیسک‌ها، اعصاب، رباط‌ها، یا حتی استخوان‌ها رخ دهد. همچنین ممکن است درد از بیماری‌های ارگان‌های داخلی منشأ گرفته و به نواحی دیگر بدن منتقل شود که به آن درد ارجاعی می‌گویند. برخی از دلایل عمده کمردرد عبارتند از:
- استئوآرتروز
- اسپوندیلوز (فرسودگی ستون فقرات)
- تخریب و ضعف دیسک‌های بین‌مهره‌ای
- استئوپروز یا کاهش تراکم استخوان
در مواردی که علت دقیق کمردرد مشخص نباشد، به آن کمردرد غیر اختصاصی گفته می‌شود.
استئوآرتروز
استئوآرتروز یک بیماری مزمن است که در آن غضروف و مفاصل به تدریج تحلیل رفته و استخوان‌های زیرین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با تخریب این بافت‌ها، مفاصل به سختی حرکت کرده و فرد درد و خشکی در آنها احساس می‌کند. این بیماری به ویژه در مفاصلی که تحت فشار مداوم قرار دارند، مانند زانو، ران، شانه، ستون فقرات و انگشت شست پا شایع‌تر است.
نشانه‌های استئوآرتروز:
- درد و سفتی در مفاصل: که اغلب پس از فعالیت یا فشار افزایش می‌یابد
- صدای خراشیده شدن در حین حرکت مفصل
- خشکی مفصل به ویژه در صبح‌ها
- مشکلات خواب به دلیل درد شدید
استئوآرتروز می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و نیاز به مراقبت‌های مناسب برای مدیریت علائم دارد.
بیماری‌های بافت همبند (CTD)
بیماری‌های بافت همبند، اختلالاتی هستند که باعث التهاب و آسیب به تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف‌ها می‌شوند. این بیماری‌ها ممکن است به غیر از مفاصل، سایر بافت‌ها مانند پوست، ماهیچه‌ها، ریه‌ها و کلیه‌ها را نیز درگیر کنند و علائم مختلفی ایجاد کنند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE)، اسکلرودرمی و درماتومیوزیت اشاره کرد.
لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE)
لوپوس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌ها و بافت‌های بدن حمله می‌کند. این حملات باعث التهاب و آسیب به اندام‌ها و بافت‌های مختلف می‌شوند. این بیماری دارای دوره‌هایی از عود و بهبودی است. اگرچه لوپوس می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما بیشتر بین سنین ۱۵ تا ۴۵ سالگی رخ می‌دهد و زنان بسیار بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
علائم لوپوس:
- بثورات پوستی قرمز رنگ به شکل پروانه‌ای در ناحیه بینی و گونه‌ها
- درد و تورم مفاصل
- تب بی‌دلیل
- درد قفسه‌ی سینه هنگام نفس عمیق
- خستگی شدید
- ریزش مو
- رنگ پریدگی یا تغییر رنگ انگشتان در اثر سرما یا استرس
- حساسیت به نور خورشید
- کاهش سلول‌های خونی
- مشکلات کلیوی
- تشنج یا سقط مکرر
- افسردگی و مشکل در تفکر یا حافظه
اسکلرودرمی
اسکلرودرمی یکی دیگر از بیماری‌های بافت همبند است که باعث سفت و خشک شدن پوست می‌شود. این بیماری می‌تواند اندام‌های داخلی و عروق خونی کوچک را نیز درگیر کند. علت دقیق این بیماری هنوز ناشناخته است. اسکلرودرمی بیشتر افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال را درگیر می‌کند و در برخی موارد با سایر بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس همراه است. عوارض اسکلرودرمی می‌تواند شامل مشکلات پوستی، آسیب به قلب، ریه‌ها، دستگاه گوارش و کلیه‌ها باشد.
علائم اسکلرودرمی:
- تغییر رنگ انگشتان دست یا پا به آبی یا سفید در دماهای سرد (پدیده رینود)
- سفتی و خشکی پوست انگشتان، ساعد و صورت
- وجود توده‌های کوچک سفید زیر پوست که گاهی ماده‌ای سفید شبیه خمیردندان ترشح می‌کنند
- زخم‌های پوستی روی انگشتان
- پوست خشک و شبیه به ماسک روی صورت
- سفتی و تورم مفاصل به ویژه در مچ و انگشتان
- مشکلات تنفسی مثل سرفه خشک و تنگی نفس
- مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست و ریفلاکس معده به مری
- مشکل در بلع
آرتروز عفونی
آرتروز عفونی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به داخل مفصل نفوذ کرده و باعث التهاب می‌شوند. میکروارگانیسم‌های مختلفی می‌توانند این نوع عفونت‌ها را ایجاد کنند:
- سالمونلا و شیگلا: از طریق مسمومیت غذایی یا آلودگی غذایی منتقل می‌شوند.
- کلامیدیا و گونوره: بیماری‌های منتقله از راه جنسی (STD) هستند.
- هپاتیت C: عفونت منتقله از طریق خون، معمولاً از طریق استفاده مشترک از سوزن یا انتقال خون.
عفونت مفصلی معمولاً با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد میکروبی درمان می‌شود. اما اگر عفونت به‌موقع درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب دائمی و غیرقابل بازگشت به مفاصل شود.
آرتروز سپتیک (عفونی)
آرتروز سپتیک معمولاً ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی است و مفاصل بزرگ مانند زانو و لگن را درگیر می‌کند. این نوع آرتروز به دو شکل می‌تواند اتفاق بیفتد:
- گسترش از طریق خون: میکروارگانیسم‌ها از طریق جریان خون به مفصل منتقل می‌شوند.
- عفونت مستقیم: مفصل به طور مستقیم در اثر آسیب یا جراحی آلوده می‌شود.
میکروب‌هایی مانند استافیلوکوک، استرپتوکوک و نایسریا گونوره عامل بیشتر موارد آرتروز سپتیک حاد هستند. موارد مزمن اغلب توسط میکروب‌هایی مانند سل و کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شوند.
عوامل خطر آرتروز سپتیک:
- بیماری‌های مفصلی یا آسیب‌های قبلی به مفصل
- وجود ایمپلنت‌های مفصلی مصنوعی
- عفونت‌های باکتریایی در نقاط دیگر بدن
- باکتری در خون
- بیماری‌های مزمن مثل دیابت و آرتروز روماتوئید
- تزریق داخل وریدی داروها
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- عمل جراحی اخیر مفصل یا آسیب‌های جدی به آن
- سن بالا و بیماری‌هایی مثل HIV
علائم آرتروز سپتیک در نوزادان:
- گریه هنگام حرکت مفصل
- تب
- ناتوانی در حرکت عضو مبتلا
- تحریک‌پذیری
علائم آرتروز سپتیک در کودکان و بزرگسالان:
- تورم و درد شدید در مفصل
- ناتوانی در حرکت اندام
- تب و لرز
- قرمزی و التهاب مفصل
آرتروز متابولیک
آرتروز متابولیک ناشی از اختلال در متابولیسم اسید اوریک است. در این حالت، سطح اسید اوریک در خون افزایش می‌یابد و کریستال‌های سوزنی‌شکل در مفاصل تشکیل می‌شود که منجر به نقرس می‌شود.
نقرس
نقرس زمانی اتفاق می‌افتد که بدن یا بیش از حد اسید اوریک تولید کند یا نتواند آن را به سرعت از بدن دفع کند. تجمع این کریستال‌ها در مفاصل باعث التهاب و درد شدید می‌شود. نقرس بیشتر در مفاصل انتهایی مانند انگشت شست پا و دست‌ها دیده می‌شود.
عوامل خطر نقرس:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- مصرف الکل
- استفاده از دیورتیک‌ها
- رژیم غذایی پر از گوشت و غذاهای دریایی
- برخی داروها و مشکلات کلیوی
علائم نقرس:
- درد و تورم شدید، به‌ویژه در مفاصل انگشت شست پا، زانو و مچ پا
- درد ضرباندار و ناگهانی که معمولاً در شب آغاز می‌شود.
- گرمی و حساسیت در مفاصل درگیر
- تب
- توفی: توده‌های زیر پوستی که پس از چندین سال بیماری در نواحی مانند انگشتان دست و پا ظاهر می‌شوند و در صورت تخریب پوست می‌توانند باعث عفونت شوند.
نقرس می‌تواند با مدیریت مناسب و کنترل رژیم غذایی و داروهای خاص قابل کنترل باشد.
عوامل مؤثر در بروز آرتریت
آرتریت در انواع مختلف خود، معمولاً به دلایل متنوعی وابسته است. برخی از انواع این بیماری به طور ناگهانی و بدون دلیل واضح بروز می‌کنند، در حالی که دیگر انواع می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلف قرار گیرند. علت دقیق آرتریت بسته به نوع آن متفاوت است، اما عوامل احتمالی که منجر به بروز این بیماری می‌شوند عبارتند از:
- آسیب‌ها و ضربات فیزیکی: می‌تواند به مرور زمان به آرتروز دژنراتیو منجر شود.
- مشکلات متابولیسمی: به عنوان مثال، نقرس و نقرس کاذب ناشی از مشکلات در سوخت و ساز بدن هستند.
- وراثت: برخی افراد به دلیل ژنتیک بیشتر مستعد ابتلا به استئوآرتروز هستند.
- عفونت‌ها: برای مثال، آرتریت ناشی از بیماری لایم.
- اختلال در عملکرد سیستم ایمنی: مانند مواردی که در آرتریت روماتوئید و لوپوس دیده می‌شود.
- ژنتیک: بعضی از افراد به دلیل ساختار ژنتیکی خود، بیشتر در معرض بیماری‌های مفصلی قرار دارند. عواملی مانند آسیب‌های قبلی، عفونت‌ها، سیگار کشیدن و مشاغل سخت می‌توانند ژن‌های مرتبط با آرتریت را فعال کنند و خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
- رژیم غذایی: تغذیه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد یا مدیریت آرتریت داشته باشد. مواد غذایی که باعث افزایش التهاب در بدن می‌شوند، به ویژه غذاهایی که سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند مانند محصولات حیوانی و مواد غذایی دارای شکر زیاد، ممکن است علائم آرتریت را تشدید کنند. در نقرس، مصرف غذاهای حاوی پورین زیاد مانند غذاهای دریایی، گوشت قرمز و شراب قرمز منجر به افزایش سطح اسید اوریک و تشدید علائم می‌شود. با این حال، سبزیجات و غذاهای گیاهی با پورین بالا چنین تأثیری ندارند.
عوامل خطر در ابتلا به آرتریت
برخی عوامل خطر مرتبط با آرتریت قابل تغییر و کنترل هستند، در حالی که برخی دیگر غیرقابل تغییر می‌باشند.
عوامل غیرقابل تغییر:
- افزایش سن: با گذشت زمان و افزایش سن، خطر ابتلا به انواع آرتریت افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت هستند، به طوری که ۶۰ درصد مبتلایان به آرتریت را زنان تشکیل می‌دهند. با این حال، نقرس در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود.
- عوامل ژنتیکی: برخی ژن‌ها با خطر بالاتر ابتلا به آرتریت همراه هستند، به ویژه ژن‌هایی که به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسپوندیلیت انکیلوزین مربوط می‌شوند.
عوامل قابل تغییر:
- اضافه وزن: وزن اضافی بدن فشار زیادی به مفاصل وارد می‌کند و احتمال بروز و پیشرفت استئوآرتریت، به‌ویژه در زانوها، را افزایش می‌دهد.
- آسیب به مفاصل: آسیب‌های قبلی به مفاصل می‌تواند احتمال ابتلا به استئوآرتریت را در همان مفصل افزایش دهد.
- عفونت‌ها: عفونت‌های میکروبی می‌توانند به مفاصل حمله کرده و منجر به انواع مختلف ورم مفاصل شوند.
- نوع شغل: برخی از مشاغل که نیازمند خم شدن مکرر زانو و کارهای سنگین هستند، می‌توانند احتمال ابتلا به استئوآرتریت زانو را افزایش دهند.
درمان آرتروز چیست؟
آرتروز یک بیماری مزمن مفصلی است که درمان قطعی ندارد، اما با رویکردهای درمانی مختلف می‌توان به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کرد. هدف اصلی درمان آرتروز کاهش درد، جلوگیری از آسیب بیشتر به مفاصل، حفظ عملکرد مفاصل و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. درمان‌ها معمولاً شامل داروها، تغییرات در سبک زندگی و روش‌های غیردارویی می‌شود.
درمان دارویی آرتروز
انتخاب دارو برای درمان آرتروز به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. برخی از داروهایی که معمولاً برای کنترل آرتروز استفاده می‌شوند عبارتند از:
داروهای ضد درد:
- استامینوفن (Tylenol)، ترامادول (Ultram)، و داروهای مخدر مانند اکسی‌کدون (Percocet, Oxycontin) یا هیدروکودون (Vicodin، Lortab).
- داروی مکمل گلوکوزامین که ممکن است به حفظ سلامت غضروف کمک کند.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil)، ناپروکسن (Aleve) و ملوکسیکام برای کاهش التهاب و درد.
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs):
- داروهایی مانند متوتروکسات (Trexall) و هیدروکسی‌کلروکین (Plaquenil) برای کاهش پیشرفت بیماری‌های روماتیسمی مانند آرتروز روماتوئید استفاده می‌شوند.
- داروهای بیولوژیکی:
- داروهایی مثل اتانرسپت (Enbrel) و اینفلکسیمب (Remicade) که برای درمان آرتروزهای التهابی مانند آرتروز روماتوئید استفاده می‌شوند.
- کورتیکواستروئیدها:
- این دسته از داروها، مانند پردنیزون، به سرعت التهاب و درد را کاهش می‌دهند، اما برای استفاده طولانی مدت به دلیل عوارض جانبی محدودیت دارند.
درمان دارویی معمولاً بسته به نوع آرتروز تنظیم می‌شود. در آرتروزهای غیرالتهابی مانند استئوآرتریت، معمولاً استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهابی همراه با تغییرات در سبک زندگی توصیه می‌شود. در آرتروزهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید، داروهای بیولوژیکی و DMARDها برای کنترل التهاب و جلوگیری از آسیب به مفاصل استفاده می‌شوند.
درمان‌های غیردارویی آرتروز
علاوه بر درمان‌های دارویی، تغییرات در سبک زندگی و روش‌های درمانی غیردارویی می‌توانند به مدیریت آرتروز کمک کنند:
رژیم غذایی:
-
- رژیم غذایی سالم شامل پروتئین‌های حیوانی و گیاهی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و خواص ضدالتهابی مانند ماهی، آجیل، میوه و سبزیجات، غلات کامل و روغن زیتون توصیه می‌شود.
- باید از غذاهایی که باعث افزایش التهاب می‌شوند مانند گوجه‌فرنگی و غذاهای حاوی شکر تصفیه‌شده پرهیز کرد.
- در نقرس، مصرف مواد غذایی با پورین بالا مانند غذاهای دریایی و گوشت قرمز باعث افزایش سطح اسید اوریک و تشدید علائم می‌شود.
فیزیوتراپی و درمان‌های فیزیکی:
-
- پزشکان معمولاً فیزیوتراپی، کاردرمانی و آب‌درمانی را برای کاهش محدودیت‌های حرکتی و بهبود عملکرد مفاصل توصیه می‌کنند.
- ماساژ و تمرینات کششی می‌توانند به کاهش درد و سفتی مفاصل کمک کنند.
آموزش و خودمدیریتی:
- بیماران باید به فعالیت جسمانی مناسب و استراحت کافی توجه کنند. حفظ وزن متعادل، اجتناب از مصرف سیگار و الکل، و رعایت اصول خواب خوب مانند پرهیز از کافئین و ورزش سنگین در شب از اهمیت بالایی برخوردارند.
- محافظت از مفاصل با استفاده از روش‌های صحیح بلند کردن و حمل اشیا، استفاده از کوله‌پشتی و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی مدت می‌تواند به کاهش فشار بر مفاصل کمک کند.
مراجعه منظم به پزشک و چک‌آپ‌های دوره‌ای:
پیگیری منظم با پزشک و انجام بررسی‌های دوره‌ای برای ارزیابی وضعیت بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است.
استفاده از تخصص‌های پزشکی
برای بهبود روند درمان، می‌توانید از متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی کمک بگیرید تا با استفاده از برنامه‌های مناسب به بهبود حرکت و کاهش درد کمک کنند.
درمان آرتروز زانو
آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی است که می‌تواند به تدریج باعث درد، سفتی و کاهش حرکت در مفصل زانو شود. برای بهبود این وضعیت، از ترکیبی از روش‌های درمانی استفاده می‌شود که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
روش‌های درمانی رایج برای آرتروز زانو:
- عمل جراحی زانو: تعویض مفصل زانو یکی از راه‌های درمان قطعی در موارد شدید است.
- کمپرس سرد و استراحت: برای کاهش التهاب و درد زانو، استفاده از کمپرس سرد و استراحت موثر است.
- فیزیوتراپی و توانبخشی: تمرینات تقویتی و حرکتی برای بهبود عملکرد مفصل زانو توصیه می‌شود.
- ماساژ درمانی: ماساژ می‌تواند به کاهش درد و افزایش حرکت مفصل کمک کند.
- تزریق کورتیکواستروئید: برای کاهش التهاب و درد زانو استفاده می‌شود.
- تزریق هیالورونیک اسید: این روش برای روان‌تر کردن حرکت مفصل زانو استفاده می‌شود.
- تزریق PRP و سلول‌های بنیادی: این روش‌ها به بهبود بافت‌های مفصلی کمک می‌کنند.
- RFA: روشی برای کاهش درد زانو از طریق استفاده از امواج رادیویی.
درمان خانگی آرتروز زانو:
درمان خانگی شامل انجام تمرینات ورزشی ملایم است که به بهبود عملکرد مفصل کمک می‌کند:
- دوچرخه‌سواری خانگی: استفاده از دوچرخه‌های ورزشی به آرامی و بدون فشار بر زانو.
- پیاده‌روی: روی تردمیل یا در محیط بیرون.
- ورزش‌های هوازی: انجام ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته (در جلسات کوتاه‌تر در صورت وجود درد) برای بهبود زانو موثر است.
درمان قطعی آرتروز زانو:
در موارد پیشرفته، جراحی تعویض مفصل زانو به عنوان یک درمان قطعی برای بهبود عملکرد و کاهش درد زانو توصیه می‌شود.
داروهای آرتروز زانو:
برای کاهش درد زانو می‌توان از مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و سایر مسکن‌ها استفاده کرد.
تغذیه مناسب برای آرتروز زانو:
مصرف غذاهای غنی از امگا-۳ و ضدالتهابی می‌تواند به کاهش درد کمک کند. مواردی که باید در رژیم غذایی گنجانده شود:
- ماهی چرب مثل سالمون
- سبزیجات برگ سبز تیره
- آجیل مانند بادام و گردو
- روغن زیتون
- سیر و پیاز
- چای سبز
درمان آرتروز گردن
آرتروز گردن نیز می‌تواند با درد و محدودیت حرکت همراه باشد. بسته به شدت علائم، درمان‌ها از ساده‌ترین روش‌های خانگی تا جراحی ممکن است متغیر باشند.
درمان قطعی آرتروز گردن:
در مواردی که درمان‌های غیرجراحی موثر نیستند و علائم بیماری بدتر می‌شوند، جراحی به عنوان یک درمان قطعی توصیه می‌شود.
ورزش‌های مناسب برای آرتروز گردن:
تمرینات ملایمی که برای بهبود حرکت و کاهش درد گردن موثر هستند:
- نشستن صحیح: با حالت مناسب بر روی صندلی بنشینید.
- خم کردن سر به طرفین: سر را به آرامی به سمت راست خم کرده و چند ثانیه نگه دارید، سپس به سمت چپ تکرار کنید.
- حرکت‌های گردن: این تمرینات را چندین بار در روز انجام دهید.
درمان خانگی آرتروز گردن:
برای کاهش درد در خانه می‌توانید از تمرینات ملایم گردن، استفاده از کمپرس گرم و سرد، و استراحت بیشتر استفاده کنید.
بیماری‌های همراه آرتروز
آرتروز علاوه بر ایجاد مشکلات مفصلی، می‌تواند همراه با برخی بیماری‌های دیگر نیز ظاهر شود. در زیر به معرفی بیماری‌هایی که معمولاً همراه با آرتروز دیده می‌شوند، پرداخته‌ایم:
فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی
فشار خون بالا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های همراه آرتروز است. افراد مبتلا به آرتروز به دلیل کاهش فعالیت‌های فیزیکی و افزایش وزن، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی قرار گیرند.
بیماری‌های تنفسی مزمن (به علت سیگار)
افراد مبتلا به آرتروز که سیگار می‌کشند، بیشتر در معرض بیماری‌های تنفسی مزمن قرار دارند. این بیماری‌ها دومین عارضه شایع در میان بزرگسالان مبتلا به آرتروز هستند.
پرسش و پاسخ
غذاهای مضر برای آرتروز چیست؟
برای افراد مبتلا به آرتروز، توصیه می‌شود از مصرف مواد غذایی که باعث تشدید التهاب می‌شوند خودداری کنند. این غذاها شامل:
- مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی شکر اضافه‌شده
- گوشت قرمز و فرآوری شده
- مواد غذایی حاوی گلوتن
- الکل
- برخی از روغن‌های گیاهی (مانند روغن ذرت و سویا)
- غذاهای حاوی نمک زیاد
آیا گاباپنتین برای آرتروز مناسب است؟
گاباپنتین به طور معمول برای درمان مستقیم آرتروز تجویز نمی‌شود، اما ممکن است در برخی موارد برای مدیریت دردهای عصبی مرتبط با آرتروز مؤثر باشد.
مسکن قوی برای درد آرتروز گردن چیست؟
برای کاهش درد آرتروز گردن، مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن توصیه می‌شوند.
بهترین داروی آرتروز چیست؟
مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) بهترین گزینه دارویی برای کاهش درد و التهاب مرتبط با آرتروز هستند.
آیا آرتروز گردن درمان قطعی دارد؟
بله، در موارد شدید و زمانی که درمان‌های غیردارویی موثر نباشند، جراحی به عنوان درمان قطعی برای آرتروز گردن انجام می‌شود.
لیست پزشکان مرتبط:
فرهاد غریب دوستفوق تخصص روماتولوژیست | تهران- محمود اکبریانفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- حمید گوهری فرفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- محمدمهدی امامفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- فریدون دواچیفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- علی بیداریفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- شهرزاد رحمنیفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- رامین رضاییفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
- حسین شایانفوق تخصص روماتولوژیست | تهران
