سرطان سینه : علل، علائم و روش های درمان آن
این روزها، بیماری سرطان سینه در بین بانوان بسیار رواج یافته است. برای پیشگیری از این بیماری خطرناک، شناخت نشانه های آن امری ضروری است. اما علائم این بیماری چیست؟ چگونه می توان آن را شناسایی کرد؟ روش های درمانی سرطان پستان کدامند؟ در ادامه به تمامی این پرسش ها پاسخ داده و راهکارهایی برای پیشگیری از این بیماری ارائه خواهیم داد.
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه نوعی بیماری است که در سلول های بافت سینه ایجاد می شود. این بیماری، شایع ترین سرطان مهاجم در زنان است و دومین علت مرگ ومیر ناشی از سرطان در میان زنان، پس از سرطان ریه محسوب می شود. هرچند این بیماری بیشتر در زنان مشاهده می شود، اما در مردان هم امکان دارد رخ دهد.
سرطان سینه یا breast cancer توده هایی که در سینه ایجاد می کند که تومورهای پستانی breast tumors نامیده می شوند که گاهی خوش خیم (benign) و گاهی بدخیم و سرطانی (malignant cancerous) هستند.
تنها یک درصد از مبتلایان به سرطان سینه را مردان تشکیل می دهند. بر اساس آمار، ۱۲.۵ درصد از زنان ۸۵ ساله در طول زندگی خود به سرطان سینه مبتلا می شوند. دو سوم زنان مبتلا، بیش از ۵۰ سال سن دارند و اکثر افراد باقی مانده بین ۳۹ تا ۴۹ سال هستند. خبر خوب این است که ۹۰ درصد زنان مبتلا به سرطان سینه، حداقل ۵ سال پس از تشخیص به زندگی خود ادامه می دهند.
از سال ۱۹۸۹، پیشرفت های چشمگیر در آزمایش های غربالگری و درمان سرطان سینه، میزان بقای بیماران را به طور قابل توجهی افزایش داده است. همچنین، تشخیص زودهنگام و رویکردهای نوین درمانی و شناخت بهتر بیماری، میزان مرگ ومیر ناشی از آن را کاهش داده است.
سرطان سینه، چه خوش خیم و چه بدخیم، از طریق روش های گوناگونی تشخیص داده می شود. اغلب توده های پستانی خوش خیم هستند و نگرانی جدی ایجاد نمی کنند. اما در صورت تشخیص سرطان سینه بدخیم، درمان های تخصصی توسط پزشک متخصص سرطان (انکولوژیست) تجویز می شود.
ساختار و آناتومی سینه
برای درک بهتر سرطان سینه، آشنایی مختصری با ساختار آن مفید است. پستان عمدتاً از غدد شیری تشکیل شده که توسط مجاری باریکی به نوک پستان متصل هستند. این غدد و مجاری در بستری از بافت چربی و فیبری قرار گرفته اند. علاوه بر این، رگ های خونی، اعصاب و رگ های لنفاوی هم در بافت پستان وجود دارند.
پستان در بالای عضلات سینه و زیر پوست قرار دارد. در کلیه سرطان ها، سلول های بدن به طور غیر قابل کنترل رشد کرده و امکان دارد به سایر نقاط بدن گسترش یابند. این فرایند را متاستاز می نامند. برخی از علائم متاستاز شامل تنگی نفس، سرگیجه و سردرد است.
سرطان سینه به طور معمول در مجاری شیری (Ductal Carcinoma) یا غدد (Lobular Carcinoma) آغاز می شود. حتی اگر سرطان به نقاط دیگری از بدن گسترش یابد، همچنان به عنوان سرطان پستان شناخته شده و درمان می شود.
نخستین نشانه سرطان سینه اغلب یک توده در پستان، رسوبات کلسیمی در ماموگرافی یا نتایج غیر طبیعی در ماموگرافی است. سرطان پستان از مراحل اولیه تا مراحل پیشرفته (متاستاتیک) قابل درمان است و درمان آن بسته به مرحله بیماری متفاوت خواهد بود.
تقسیم بندی و سطوح پیشرفت سرطان سینه
با توجه به ابعاد تومور و گسترش سلول های سرطانی به غدد لنفاوی یا بخش های دیگر بدن، پزشک مرحله رشد تومور سرطانی پستان را تعیین می کند. روش های گوناگونی برای طبقه بندی سرطان سینه وجود دارد. یکی از روش ها، تقسیم بندی از صفر تا چهار است. این پنج سطح به شکل زیر دسته بندی می شوند:
- مرحله صفر: به عنوان سرطان مجاری شناخته می شود. در این مرحله، سلول های سرطانی محدود به مجاری هستند و به بافت های اطراف نفوذ نکرده اند.
- مرحله یک: در این مرحله، اندازه تومور تا دو سانتی متر می رسد. هیچ غده لنفاوی را تحت تاثیر قرار نداده است. امکان دارد گروه های کوچکی از سلول های سرطانی در غدد لنفاوی گسترش یابند و سرطان غدد لنفاوی را تشکیل دهند.
- مرحله دو: قطر تومور دو سانتی متر است و شروع به گسترش در گره های مجاور کرده است. همچنین امکان دارد اندازه آن بین دو تا پنج سانتی متر باشد، اما به غدد لنفاوی سرایت نکرده باشد.
- مرحله سه: اندازه تومور تا پنج سانتی متر می رسد و به چندین غده لنفاوی سرایت کرده است. همچنین امکان دارد بزرگ تر از پنج سانتی متر بوده، اما به غدد لنفاوی نرسیده باشد.
- مرحله چهار: سرطان به اندام های مختلف، غالباً استخوان ها، کبد، مغز یا شش ها گسترش یافته است.
سرطان سینه در دختران و زنان جوان
سرطان پستان، یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان است. با این که می دانیم بیشتر سرطان سینه در زنان مسن تر دیده می شود، اما در مواردی سرطان پستان در دختران جوان هم رخ می دهد. البته که این مورد بسیار نادر است. اما در آمریکا، نه درصد افرادی که به سرطان سینه مبتلا شده اند، طبق آمار، زنان جوان تر از چهل و پنج سال بوده اند که تعداد کمی از آنها دختران جوان هستند.
بیماری سرطانی که در دختران نوجوان تشخیص داده می شود، اغلب ریشه ژنتیکی دارد و ارتباط مستقیمی با افزایش سن ندارد. متأسفانه، این نوع سرطان ها به طور معمول به درمان پاسخ ضعیفی می دهند و خطر مرگ بالایی دارند. سرطان هایی که در سنین جوانی در زنان بروز می کنند، تهاجمی بوده و سرعت گسترش بالایی دارند. در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، مراجعه فوری به متخصص زنان و زایمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سرطان سینه در مردان
اگرچه سرطان سینه بیشتر در زنان شایع است، اما مردان هم از آن در امان نیستند. این بیماری در مردان به طور معمول در دهه ششم و هفتم زندگی رخ می دهد و خوشبختانه شیوع بسیار کمتری نسبت به زنان دارد. تنها حدود یک درصد از کل موارد سرطان پستان در مردان مشاهده می شود. شایع ترین نوع سرطان پستان در مردان، نوعی است که در سلول های پوششی مجاری شیری ایجاد می شود. عواملی مانند دریافت پرتودرمانی در ناحیه سینه، برخی بیماری های مرتبط با افزایش سطح استروژن در بدن، سابقه خانوادگی سرطان پستان در زنان و وجود جهش های ژنتیکی خاص، از جمله عوامل خطر ابتلا به این بیماری در مردان محسوب می شوند.
سرطان سینه بدخیم و خوش خیم
اگرچه بسیاری از افراد سرطان را به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می کنند، این تقسیم بندی دقیقاً صحیح نیست. تومورها به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم می شوند و تنها تومورهای بدخیم را سرطان می نامیم. با این حال، در زبان عامیانه اغلب از این دو اصطلاح به جای یکدیگر استفاده می شود.
آزمایش تعیین مراحل سرطان سینه
برای سنجش میزان پیشرفت این بیماری، از طیف گسترده ای از آزمایش ها بهره می گیرند. این آزمایش ها امکان دارد شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون شامل شمردن سلول های خون
- ماموگرافی سینه برای یافتن علائم سرطان
- MRI پستان
- اسکن استخوان
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
علائم و نشانه های سرطان سینه
نشانه های این بیماری بسیار متنوع هستند. در ادامه به بررسی برخی از رایج ترین آن ها می پردازیم:
- توده در پستان: وجود یک توده در پستان، اگرچه تنها نشانه سرطان نیست، اما می تواند یکی از علائم اولیه باشد. حتی توده های بسیار کوچک هم نیاز به بررسی دارند.
- تغییرات ظاهری پستان: هرگونه تغییر در اندازه، شکل یا رنگ پستان می تواند نشان دهنده وجود مشکل باشد.
- ترشحات غیرعادی از نوک پستان: ترشح خون یا مایع شفاف از نوک پستان، یکی دیگر از علائم هشداردهنده است.
- تغییرات پوستی: تغییراتی مانند قرمزی، پوسته پوسته شدن یا فرورفتگی پوست پستان می تواند نشانه ای از سرطان باشد.
- درد در پستان یا زیر بغل: اگرچه درد پستان همیشه به معنی سرطان نیست، اما بهتر است در صورت وجود درد مداوم به پزشک مراجعه کنید.
علائم شدیدتر سرطان سینه
در مراحل پیشرفته، سرطان پستان می تواند علائم جدی تری را به همراه داشته باشد، از جمله:
● بی خوابی
● ضعف عمومی
● خستگی مفرط
● بروز مشکلات گوارشی
● کاهش اشتها
● سرطان مجاری تولید شیر
● کاهش وزن فرد
● نفس کم آوردن در هنگام فعالیت
نشانه های آشکار سرطان سینه در بانوان و دختران جوان
نشانه های عمومی و ظاهری سرطان سینه به طور معمول شامل موارد زیر است:
- پیدایش توده یا بافت سفت در سینه که با بافت های اطراف تفاوت دارد.
- تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر کلی سینه
- تغییرات پوستی در ناحیه بالای سینه
- پوسته پوسته شدن یا لایه لایه شدن پوست اطراف نوک سینه (هاله) یا کل سینه
- سرخی یا فرورفتگی پوست سینه (مانند پوست پرتقال)
- درد در زیر بغل یا سینه که با چرخه قاعدگی ارتباطی ندارد.
- ترشح از نوک سینه که امکان دارد خونی باشد.
- فرورفتگی یا برگشتن نوک سینه به داخل
بسیاری از توده های پستانی خوش خیم هستند و سرطانی نیستند. اما بانوان باید در صورت مشاهده هرگونه توده، سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.
نشانه های سرطان سینه در آقایان
برخی از نشانه های سرطان سینه در آقایان شامل موارد زیر است:
- به طور معمول توده سفت و گردی در نزدیکی نوک سینه احساس می شود که حرکت نمی کند و دردناک نیست.
- امکان دارد نوک سینه به داخل برگردد.
- گاهی ترشحات خونی از نوک سینه خارج می شود.
- زخم یا قرمزی در اطراف نوک سینه که بهبود نمی یابد.
تفاوت میان سرطان سینه بدخیم و خوش خیم
سرطان سینه بدخیم، توموری است که به سرعت رشد می کند و کنترل نشده است. حاشیه های این تومور نامنظم و غیر مشخص است. در لمس، حاشیه های آن مشخص نیست و سفت و گرد نیست. این تومور ثابت است و حرکت نمی کند و امکان دارد باعث ایجاد علائم سرطان پوست شود.
این تومور سرطانی پستان با سرعتی زیاد رشد می کند و سلول های غیر طبیعی آن به بافت های زیرین نفوذ کرده و در مدت زمان کوتاهی به بافتهای دیگر سرایت می کنند. احتمال گسترش این سرطان پستان بدخیم به سایر اندام ها و انتشار آن بسیار بالاست.
«Benign tumors are usually well-defined and round or oval in shape. Malignant tumors are usually poorly defined and irregular with lobules.» ncbi
تومورهای خوش خیم غالباً مشخص و به شکل گرد یا بیضی هستند. تومورهای بدخیم به طور معمول ضعیف و نامنظم می باشند.
علائم سرطان سینه در دوران شیردهی و بارداری
علائم اولیه سرطان سینه برای بانوان باردار و شیرده می تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس توده در بافت سینه
- ترشحات فراوان و زرد رنگ از نوک سینه
- درد مداوم در سینه
- تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر سینه
- قرمزی یا تیرگی پوست سینه
- بثورات خارش دار یا بثورات پوستی زیر سینه
- تورم یا گرم شدن سینه
علائمی که امکان دارد نشان دهنده سرطان سینه باشند
نشانه های در سرطان سینه مشاهده می کنیم که امکان دارد با علامت های بیماری های دیگری شباهت داشته باشند؛ در ادامه برخی از تشخیص های احتمالی را ذکر می کنیم.
- ضایعات پستان، هر نوع دگرگونی در بافت پستان که به عنوان یک از ضایعات پستانی شناخته می شود.
- بیماری های خوش خیم پستان مانند فیبرو آدنوما (توده های غیرسرطانی که می توانند نرم یا سفت باشند و به راحتی در لمس جابجا می شوند) و کیست (توده های کروی یا بیضی شکل که از بافت غده ای پستان ساخته شده و اغلب پر از مایع ست، ولی بعضی اوقات امکان دارد از ماده ای جامد پر شده باشد.)
- سرطان لنفاوی
- متاستاز پستانی، گسترش سرطان از اندام های دیگر به سینه، مانند لوکمی حاد میلوئیدی و تومورهای نورواندوکرین
- تغلیظ پوستی و سرطان های التهابی و التهاب پستان
- نکروز چربی یا زخم کهنه یا فیبروآدنوم غضروفی شده
- گشاد شدن مجاری به دلیل ترشحات پستانی
- پاپیلوم، ناهنجاری های پستانی با ظاهر انگشت مانند در زیر میکروسکوپ یا با چشم غیرمسلح
- کارسینوم مجاری، سرطان غیر تهاجمی سینه که محدود به مجاری شیری است. با افزایش استفاده از ماموگرافی، تشخیص کارسینوم مجاری بیشتر شده است.
- بیماری فیبروکیستیک، تغییرات خوش خیمی که در زنان جوان رخ می دهد و با توده، درد و حساسیت همراه است.
- آبسه پستانی
دلیل بروز سرطان سینه چیست؟
هورمون ها، سبک زندگی و عوامل محیطی به عنوان دلایل احتمالی این سرطان شناخته می شوند، اما علت ابتلای برخی افراد بدون داشتن عوامل خطر مشخص نیست. برخی عوامل خطر، احتمال ابتلا را افزایش می دهند.
سرطان سینه دلایل مختلفی دارد و در نهایت، جهش در ماده ژنتیکی سلول ها باعث ایجاد این بیماری می شود. این جهش ها باعث تغییر در پروتئین های سلولی می شوند و از آنجا که هر پروتئین وظیفه خاصی در سلول دارد، این تغییرات به اختلال در عملکرد سلول و در نهایت ایجاد تومور منجر می شود.
گاهی اوقات، این تغییرات سرطانی هستند. مثلاً پروتئینی که از تقسیم بی رویه سلول ها جلوگیری می کند، از بین می رود یا نمی تواند به درستی عمل کند و در نتیجه سلول ها به سرعت تقسیم می شوند و تومور ایجاد می شود.
دلایل گوناگونی این روند را به راه می اندازند، ولی علت دقیق بروز سرطان سینه نامشخص است. با این حال، عوامل متعددی در این امر نقش دارند که از مهم ترین آن ها، افزایش سن است. با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنان و حتی مردان بیشتر می شود؛ بنابراین، بالا رفتن سن یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری در هر دو جنس است. البته، عوامل دیگری هم در ابتلا به سرطان سینه موثر هستند، اما این عامل در اکثر مبتلایان به این سرطان مشترک است.
عوامل خطرزا برای ابتلا به سرطان سینه
وجود این عوامل خطرزا لزوماً به معنای ابتلا به این بیماری نیست. این عوامل عبارتند از:
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
- افزایش سن: با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان سینه هم افزایش می یابد.
- سابقه بیماری های خوش خیم پستان: افرادی که قبلاً بیوپسی سینه انجام داده اند و تشخیص تغییرات غیرطبیعی در بافت پستان (مانند هیپرپلازی لوبولار) دریافت کرده اند، بیشتر در معرض خطر هستند.
- ژنتیک: برخی جهش های ژنی ارثی می توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند. معروف ترین آن ها جهش های ژنی BRCA1 و BRCA2 هستند.
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی سرطان سینه، به ویژه در بستگان درجه یک (مادر، خواهر، دختر)، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
- سابقه شخصی سرطان سینه: افرادی که قبلاً به سرطان سینه مبتلا شده اند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان در سینه دیگر هستند.
- قرار گرفتن در مجاورت تشعشع: اشخاصی که در دوران کودکی یا نوجوانی در ناحیه سینه تحت درمان با پرتودرمانی قرار گرفته اند.
عوامل هورمونی مرتبط با سرطان پستان
عوامل زیر به طور مستقیم یا غیرمستقیم با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در ارتباط هستند:
- چاقی مفرط: تجمع بیش از حد چربی در بدن، به ویژه در ناحیه شکم، موجب تغییراتی در متابولیسم هورمون استروژن می شود و خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد.
- سن شروع قاعدگی و یائسگی: آغاز زودهنگام قاعدگی (قبل از ۱۲ سالگی) و تأخیر در یائسگی (بعد از ۵۵ سالگی)، به دلیل مواجهه طولانی تر بدن با هورمون های جنسی، خطر ابتلا به سرطان پستان را بالا می برد.
- زایمان و شیردهی: داشتن اولین فرزند در سنین بالا (بعد از ۳۰ سالگی) و عدم تجربه بارداری، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. در مقابل، شیردهی به دلیل کاهش سطح هورمون های جنسی، از عوامل محافظتی محسوب می شود.
- هورمون درمانی: مصرف هورمون های استروژن و پروژسترون به منظور درمان علائم یائسگی، به ویژه در ترکیب با هم، می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای پرچرب، به خصوص گوشت قرمز و لبنیات پرچرب، و همچنین الکل، می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
- داروهای ضد بارداری: مصرف طولانی مدت برخی از انواع قرص های ضد بارداری امکان دارد خطر ابتلا به سرطان پستان را اندکی افزایش دهد، اما این موضوع هنوز به طور کامل مشخص نشده است.
- مصرف الکل و مواد مخدر
نکته مهم: ماموگرافی یک روش تشخیصی است و به هیچ عنوان باعث ایجاد سرطان پستان نمی شود.
چگونه سرطان سینه را تشخیص دهیم؟
شناسایی سرطان سینه غالباً از طریق غربالگری منظم یا بررسی نشانه های بیماری صورت می گیرد. چندین آزمایش و شیوه تشخیصی برای تشخیص ابتلای فرد به سرطان سینه وجود دارد که در جدول پایین ذکر گردیده است:
| شیوه های تشخیص سرطان سینه | توضیحات |
| معاینه پستان | پزشک هر دو پستان و غدد لنفاوی زیر بغل را معاینه می کند. متخصص در این نواحی به دنبال توده یا ناهنجاری های دیگر است. در حین معاینه امکان دارد نیاز باشد، شخص دست های خود را در حالت های مختلف مانند بالای سر قرار دهد. |
| ماموگرافی | ماموگرافی عکس برداری رادیولوژی از پستان است. یک نوع پرتونگاری است و به طور معمول برای غربالگری اولیه سرطان پستان از ماموگرافی استفاده می شود. در صورتی که در این روش ناهنجاری تشخیص داده شود، امکان دارد پزشک برای ارزیابی بیشتر ماموگرافی تشخیصی را توصیه کند. گاهی امکان دارد در تصاویر ماموگرافی ناحیه مشکوکی نشان داده شود که تومور سرطانی نیست. |
| سونوگرافی سینه | سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر از ساختارهای عمقی بدن استفاده می کند. سونوگرافی برای تعیین این که توده جدید، توده جامد است یا کیست پر از مایع، کاربرد دارد. |
| بیوپسی سینه | بیوپسی برداشتن نمونه ای از سلول های پستان برای آزمایش است. این روش تنها راه قطعی برای تشخیص سرطان پستان است. در روش بیوپسی پزشک از یک دستگاه سوزنی تخصصی همراه با پرتونگاری یا آزمایش تصویربرداری دیگر استفاده می کند. بافت از ناحیه مشکوک استخراج شده و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود. اغلب یک نشانگر فلزی کوچک در پستان باقی می ماند. در آزمایش های تصویربرداری می توان ناحیه مورد نظر را به راحتی تشخیص داد. در آزمایشگاه سرطانی بودن سلول ها بررسی می شود. یک نمونه بیوپسی هم برای تعیین نوع سلول های درگیر در سرطان و میزان تهاجمی بودن آن ها تجزیه و تحلیل شده و در نهایت موارد زیر از طریق آزمایش مربوطه مشخص می شود. |
| تصویربرداری MRI | در MRI از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر از داخل پستان استفاده می شود. قبل از MRI پستان، تزریق ماده حاجب انجام می شود. برخلاف دیگر آزمایش های تصویربرداری در این روش از اشعه برای ایجاد تصاویر استفاده نمی شود. |
| خودآزمایی سرطان سینه | خودآزمایی پستان خودآزمایی پستان روشی است که در آن فرد خود به طور مرتب پستان های خود را معاینه می کند. در این روش به دنبال هرگونه تغییر در اندازه، شکل، بافت یا پوست پستان می گردند. همچنین به وجود توده، ترشح از نوک پستان و هرگونه فرورفتگی یا برآمدگی روی پوست توجه می شود. |
روش های مقابله با سرطان سینه
برای مبارزه با سرطان سینه، طیف گسترده ای از روش های درمانی در دسترس است که انتخاب هر یک، به عوامل گوناگونی بستگی دارد. این عوامل شامل مرحله پیشرفت بیماری، وضعیت کلی بیمار و توانایی تحمل او نسبت به درمان های مختلف می شود. تیم پزشکی متشکل از متخصص سرطان و زنان، بهترین برنامه درمانی را برای هر بیمار به صورت اختصاصی طراحی می کند.
«Surgery is usually the first type of treatment for breast cancer. The type of surgery you have will depend on the type of breast cancer you have.
Surgery is usually followed by chemotherapy or radiotherapy or, in some cases, hormone or targeted therapies.» nhs
«عمل جراحی عموماً نخستین گام در درمان سرطان سینه است. نوع جراحی مورد نیاز، به نوع سرطان سینه بستگی دارد. پس از جراحی، اغلب شیمی درمانی یا رادیوتراپی و در بعضی موارد، هورمون درمانی یا درمان های هدفمند تجویز می شود.»
1.جراحی سرطان سینه
جراحی سرطان سینه به روش های مختلفی انجام می شود که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برداشت تومور سرطان پستان (لامپکتومی): به این عمل، جراحی حفظ سینه هم می گویند. در این روش، جراح تومور و حاشیه کوچکی از بافت سالم اطراف آن را برمی دارد. این روش برای تومورهای کوچک مناسب است. در برخی موارد، برای کوچک کردن تومورهای بزرگ قبل از جراحی، شیمی درمانی انجام می شود تا امکان برداشت کامل تومور به روش لامپکتومی فراهم شود.
- حذف کامل پستان (ماستکتومی): در عمل ماستکتومی، همه بافت سینه شامل غدد شیری، چربی، پوست و نوک سینه برداشته می شود. امروزه، روش های جدید جراحی امکان حفظ ظاهر طبیعی تر سینه را فراهم می کنند که از جمله آن ها می توان به ماستکتومی با حفظ پوست و ماستکتومی با حفظ نوک سینه اشاره کرد.
- بررسی گسترش سرطان به غدد لنفاوی (بیوپسی گره نگهبان): برای تشخیص اینکه آیا سلول های سرطانی به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته اند یا خیر، جراح بخشی از اولین غده لنفاوی را که احتمالاً درگیر می شود، برمی دارد و آن را تحت بررسی میکروسکوپی قرار می دهد. اگر در این غده سلول سرطانی یافت نشود، احتمال درگیری سایر غدد لنفاوی بسیار کم است.
- برداشتن کامل غدد لنفاوی زیر بغل: در صورتی که سلول های سرطانی در غده لنفاوی نگهبان مشاهده شوند، جراح امکان دارد تمام غدد لنفاوی زیر بغل را بردارد.
- حذف پیشگیرانه هر دو سینه: بعضی از زنان مبتلا به سرطان سینه امکان دارد برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در پستان دیگر، درخواست برداشتن پستان سالم را داشته باشند. این تصمیم به طور معمول در مواردی که سابقه خانوادگی قوی از سرطان سینه وجود دارد یا فرد دارای جهش ژنی مرتبط با سرطان سینه است، اتخاذ می شود.
2. پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی
پرتودرمانی روشی است که در آن از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای نابودی سلول های سرطانی استفاده می شود. به طور معمول پرتوها از دستگاهی بزرگ به سمت ناحیه مورد نظر تابیده می شوند، اما گاهی اوقات هم از مواد رادیواکتیو کاشته شده در داخل بدن استفاده می شود.
پس از برداشتن بخشی از بافت سینه (لامپکتومی)، به طور معمول از پرتو درمانی خارجی استفاده می شود. اگر احتمال بازگشت بیماری کم باشد، براکی تراپی سینه گزینه مناسبی است. پس از برداشتن کامل سینه (ماستکتومی)، به ویژه در تومورهای بزرگ یا زمانی که سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد، امکان دارد پزشک پرتو درمانی را برای دیواره قفسه سینه تجویز کند.
مدت زمان پرتو درمانی بسته به نوع درمان بین ۳ روز تا ۶ هفته متغیر است. از عوارض جانبی رایج این روش می توان به خستگی، قرمزی و التهاب پوست در ناحیه تابش، تورم و سفت شدن بافت سینه اشاره کرد.
3.شیمی درمانی سرطان سینه
شیمی درمانی روشی است که در آن از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این روش اغلب پس از عمل جراحی برای کاهش خطر عود بیماری به کار می رود. همچنین امکان دارد قبل از عمل برای کوچک کردن تومور یا کنترل سرطان و کاهش علائم آن تجویز شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع داروهای مورد استفاده بستگی دارد. شایع ترین عوارض شامل ریزش مو، حالت تهوع، استفراغ، خستگی مفرط و افزایش خطر عفونت هستند. عوارض نادرتر شامل یائسگی زودرس، ناباروری، آسیب به قلب و کلیه ها، آسیب عصبی و در موارد بسیار نادر، سرطان خون است.
شماری از عوارض رایج شیمی درمانی سرطان سینه عبارتند از:
- ریزش مو
- خستگی مفرط
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال یا یبوست
- زخم دهان
- تغییرات پوستی و ناخن
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت ها
تعداد جلسات شیمی درمانی در سرطان سینه چقدر است؟
شیمی درمانی برای سرطان سینه به طور معمول در دوره های درمانی کوتاه مدت انجام می گیرد. به طور معمول، بیمار هر سه هفته یک بار به مرکز درمانی مراجعه می کند و این روند تا تکمیل چهار تا شش دوره درمانی ادامه می یابد.
4. هورمون درمانی برای سرطان سینه
برای درمان سرطان های سینه که به هورمون ها حساس هستند، از هورمون درمانی استفاده می شود. این روش درمانی می تواند قبل، بعد یا همراه با سایر روش های درمانی برای جلوگیری از عود مجدد سرطان به کار رود. اگر سرطان گسترش یافته باشد، هورمون درمانی می تواند رشد آن را کنترل یا کاهش دهد. داروهای مورد استفاده در هورمون درمانی به دو دسته تقسیم می شوند:
- داروهایی که مانع از اتصال هورمون ها به سلول های سرطانی می شوند.
- داروهایی که تولید استروژن در بدن را بعد از دوره قاعدگی متوقف می کنند.
- همچنین امکان دارد از جراحی یا دارو برای توقف تولید هورمون در تخمدان ها استفاده شود.
برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی، مراجعه به پزشک متخصص انکولوژی ضروری است.
5. درمان سرطان سینه با گیاهخواری
مصرف میوه ها و سبزیجات تازه می تواند خطر ابتلا به انواع سرطان، از جمله سرطان سینه، را کاهش دهد. اگرچه رژیم غذایی به طور مستقیم سرطان سینه را درمان نمی کند، اما می تواند به تنظیم سطح هورمون ها و حفظ وزن مناسب کمک کند. چاقی یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان سینه است.
6. درمان سرطان سینه با طب سنتی
شماری از گیاهان دارویی خاصیت ضد سرطانی دارند. اما تاکنون هیچ مدرک علمی قطعی مبنی بر درمان قطعی سرطان سینه با داروهای گیاهی در انسان وجود ندارد. بنابراین، استفاده از داروهای گیاهی برای درمان سرطان باید تحت نظر پزشک و همراه با روش های درمانی استاندارد انجام شود.
پیامدها و عوارض سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه گاه از طریق رگ های خونی به سایر بخش های بدن سرایت می کند و تومورهایی را در مغز، استخوان ها، کبد، ریه و دیگر اندام ها پدید می آورد. این گسترش بیماری می تواند به انسداد رگ ها، شکستگی استخوان ها و فشار بر نخاع منجر شود. پیش از مصرف هر دارویی، حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
چگونه می توان از سرطان سینه پیشگیری کرد؟
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه، اقدامات زیر توصیه می شود:
- معاینه ی فیزیکی: به طور ماهانه، پستان های خود را معاینه کنید.
- ماموگرافی: زنان بالای ۳۵ سال به ویژه در صورت وجود عوامل خطر، باید به طور منظم ماموگرافی انجام دهند.
- ترموگرافی: این روش با استفاده از دوربین های حساس به دما، تغییرات دمایی در بافت پستان را تشخیص می دهد که می تواند نشانه ای از تومور باشد.
- بیوپسی یا نمونه برداری: در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری، نمونه ای از بافت مشکوک برداشته شده و در آزمایشگاه بررسی می شود.
- تست ژنتیک: برای افرادی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند، توصیه می شود.
- مشاوره با پزشک: در مورد برنامه غربالگری مناسب، با پزشک خود مشورت کنید. آزمایشات غربالگری شامل معاینه بالینی پستان و ماموگرافی است.
- محدود کردن الکل: مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.
- ورزش منظم: حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه توصیه می شود.
- محدود کردن درمان های هورمونی: پس از یائسگی، مصرف طولانی مدت هورمون ها می تواند خطر سرطان سینه را افزایش دهد.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی مدیترانه ای سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و آجیل، می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد.
پیشگیری از سرطان سینه در زنان با خطر بالا
چنانچه پزشک تشخیص دهد که احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه بسیار بالاست، می توان اقداماتی جهت کاهش این خطر انجام داد. این احتمال امکان دارد به دلیل سابقه خانوادگی یا سایر عوامل افزایش یابد. در چنین شرایطی، گزینه های زیر قابل بررسی هستند:
- داروهای پیشگیرانه (شیمی درمانی): داروهایی که از فعالیت استروژن جلوگیری می کنند، مانند تعدیل کننده های گیرنده استروژن انتخابی و بازدارنده های آروماتاز، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهند. با این حال، این داروها دارای عوارض جانبی هستند. به همین دلیل، پزشک آن ها را برای همه افراد تجویز نمی کند. پیش از مصرف هر دارویی، حتما با متخصص زنان مشورت نمایید.
- جراحی پیشگیرانه: در برخی موارد، بانوان با وجود داشتن پستان های سالم، به دلیل نگرانی از ابتلا به سرطان سینه، اقدام به برداشتن آن ها از طریق جراحی (ماستکتومی پیشگیرانه) می کنند.
بهترین غذاهای ضد سرطان سینه
برخی از مواد غذایی می توانند احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهند. در ادامه به معرفی این خوراکی ها می پردازیم. شایان ذکر است که یک رژیم غذایی سالم نه تنها به بهبود سلامت شما کمک می کند، بلکه احتمال ابتلا به بسیاری از سرطان ها را هم کاهش می دهد. وقتی که با رعایت رژیم غذایی می توان تا حد زیادی این خطرات را کاهش داد، چرا آن ها را در برنامه غذایی روزانه خود جای ندهیم؟ بعضی افراد بر این باورند که شکر عامل ایجاد سرطان است. اما آیا شکر سرطان زا است؟ مصرف بیش از حد شکر خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
مواد غذایی محافظت کننده در برابر سرطان سینه عبارتند از:
- سبزی های دارای برگ سبز: مانند اسفناج، سرشار از آنتی اکسیدان های قدرتمندی هستند که در پیشگیری از سرطان پستان نقش مهمی ایفا می کنند.
- مرکبات: پرتقال، لیمو، گریپ فروت و دیگر میوه های خانواده مرکبات، به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی، در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه بسیار مؤثرند.
- ماهی های چرب: ماهی هایی مانند سالمون و قزل آلا، حاوی اسیدهای چرب امگا۳ هستند که به سلامت قلب و عروق کمک کرده و در پیشگیری از سرطان پستان هم مؤثرند.
- آلبالو، توت، شاه توت، آلوی بیشتری مصرف کنید: این میوه ها و انواع توت ها، سرشار از آنتی اکسیدان و فیبر هستند و به دلیل خواص ضد التهابی، در پیشگیری از انواع سرطان ها از جمله سرطان پستان مفیدند.
- پیاز و سیر: این دو سبزی معطر، حاوی ترکیباتی هستند که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از سلول های بدن در برابر آسیب محافظت می کنند.
- میوه های ضد سرطان: سیب، گلابی و هلو، سرشار از فیبر و ویتامین ها هستند و به دلیل داشتن ترکیبات فنولی، در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه مؤثرند.
«Fruits specifically peaches, apples, pears, and grapes have been shown to safeguard against breast cancer.» healthline
مطالعات نشان داده اند که میوه ها، به ویژه هلو، سیب، گلابی و انگور، خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می دهند.
چگونه سرطان سینه را مدیریت و کنترل کنیم؟
بیماری که تحت درمان سرطان سینه قرار دارد، امکان دارد احساس خستگی مفرط و مداوم داشته باشد. این خستگی به طور معمول ناشی از خود بیماری یا درمان های آن است. با این حال، پزشکان باید به طور مرتب وضعیت بیمار را بررسی کنند. در ادامه، به برخی مراقبت های ضروری پس از درمان اشاره می کنیم.
- بیمار باید هر سه ماه یک بار در دو سال اول، سپس هر شش ماه یک بار به مدت ۳ تا ۵ سال و پس از آن سالانه تا پایان عمر تحت نظر پزشک باشد.
- ماموگرافی به عنوان یک روش تشخیصی مهم، باید به صورت منظم انجام شود.
- برای بیمارانی که شیمی درمانی دریافت کرده اند، آزمایش خون به منظور بررسی روند بهبودی ضروری است.
- معاینه فیزیکی ماهیانه هم بسیار مهم است و هرگونه تغییر باید به پزشک گزارش شود.
- به دلیل درمان ها و داروهای مصرفی، بیمار باید به علائمی مانند درد استخوان، درد کمر، خونریزی غیرطبیعی واژن و عوارض جانبی داروها توجه ویژه داشته باشد.
- مطالعات نشان داده اند که ورزش منظم در طول درمان و پس از آن، تاثیر قابل توجهی در بهبودی بیمار دارد.
- از نظر تغذیه، رژیم غذایی بیماران مبتلا به سرطان پستان باید سرشار از پروتئین و کالری باشد. در صورت بروز یبوست ناشی از داروها، با مشورت پزشک، مصرف فیبر و آب افزایش یابد.
آیا مصرف قرص های ضد بارداری می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد؟
بله، این احتمال وجود دارد. قرص های ضد بارداری حاوی هورمون هستند و مصرف طولانی مدت آن ها (به ویژه بیش از ۷ سال) امکان دارد خطر ابتلا به سرطان سینه را بالا ببرد. نوسانات هورمونی یکی از عوامل موثر در ایجاد سرطان سینه است. بنابراین، اگر از این داروها استفاده می کنید، حتماً با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید.
آیا مسواک زدن با سرطان سینه ارتباط دارد؟
شاید تعجب آور باشد، اما تحقیقات نشان می دهد که بین بیماری های پریودنتال و سرطان سینه ارتباط وجود دارد. زنانی که بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نمی کنند و به بیماری های لثه و پریودنتال مبتلا هستند، ۱۵ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. همچنین، این خطر در زنانی که سیگار می کشند، به ۳۵ درصد افزایش می یابد.
به طور کلی، بیماری های پریودنتال با بسیاری از بیماری های دیگر هم مرتبط هستند. به عنوان مثال، مطالعات نشان می دهند که افراد مبتلا به بیماری های پریودنتال، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی هستند. رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله مسواک زدن منظم، یکی از ساده ترین و موثرترین راه ها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و بسیاری از بیماری های دیگر است.
آیا سرطان سینه بدخیم قابل درمان است؟
پزشک متخصص زنان با در نظر گرفتن نوع، مرحله، درجه و حساسیت سلول های سرطانی به هورمون ها، گزینه های درمانی سرطان پستان را بررسی می نماید. همچنین، وضعیت کلی بیمار و ترجیحات شخصی او در نظر گرفته می شود. بسیاری از زنان تحت عمل جراحی برداشتن بافت سرطانی پستان قرار می گیرند. پس از جراحی، امکان دارد درمان های تکمیلی مانند شیمی درمانی، هورمون درمانی یا پرتو درمانی انجام شود.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام، باید به طور منظم به پزشک زنان مراجعه کرد. پزشک با معاینه بالینی و روش های غربالگری، احتمال وجود تومور سرطانی در پستان را بررسی می کند. در صورت مشاهده هرگونه توده یا تغییر در پستان، باید به پزشک متخصص و جراح سرطان پستان مراجعه شود. چنانچه وجود سرطان تایید شود، باید به پزشک متخصص سرطان (انکولوژیست) مراجعه کرده و برنامه درمانی مناسب را دریافت کرد.
سوالات متداول
آزمایش بازگشت سرطان پستان یا تست BCI چیست؟
آزمایش بازگشت سرطان پستان یا تست BCI، فعالیت ۱۱ ژن را بررسی می کند. این آزمایش به تشخیص زودهنگام سرطان پستان در مراحل اولیه کمک می کند. همچنین، در صورت مثبت بودن گیرنده های هورمونی، به پیش بینی احتمال ایجاد سرطان پس از ۵ تا ۱۰ سال درمان هورمونی کمک می کند.
در چه سنی احتمال ابتلا به سرطان پستان بیشتر است؟
احتمال ابتلا به سرطان پستان به عوامل مختلفی بستگی دارد. بیشتر موارد سرطان پستان در زنان بالای ۵۰ سال مشاهده می شود. در دهه های سوم و چهارم زندگی، ابتلا به این سرطان بسیار نادر است و تنها ۵ درصد از موارد را تشکیل می دهد. اما با این حال، در بین زنان ۱۵ تا ۳۹ ساله، سرطان پستان شایع ترین نوع سرطان است.
آیا سرطان سینه با درد همراه است و درد آن چگونه است؟
اکثر سرطان های پستان موجب درد در سینه یا نوک سینه نمی شوند. با این حال، برخی گونه های این بیماری امکان دارد درد ایجاد کنند. خانم ها به طور معمول در دوره یائسگی احساس درد در سینه می کنند. بیماری هایی نظیر التهاب پستان هم امکان دارد درد ناگهانی ایجاد کنند. اگر درد سینه شما شدید یا مداوم است، حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
آیا ماساژ دادن سینه باعث سرطان سینه می شود؟
اقداماتی مثل ماساژ، لمس یا فشار دادن سینه باعث ابتلا به این بیماری نمی شود. عواملی چون ژنتیک، سن، سابقه خانوادگی و عدم بارداری از دلایل اصلی بروز سرطان پستان هستند.
آیا مصرف قرص های ضدبارداری خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد؟
مصرف قرص های ضدبارداری با سرطان پستان ارتباط دارد. بر اساس آخرین پژوهش ها روی بیش از صد هزار زن مشخص شده که خطر ابتلا به این بیماری در ارتباط با مصرف این قرص ها در زنان مسن تر بیشتر است. خانم های بالای ۴۵ سال که هنوز از این قرص ها استفاده می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. احتمال ابتلا در این افراد ۱.۵ برابر افراد دیگر است.
آیا زنان مجرد هم به سرطان سینه مبتلا می شوند؟
یکی از عوامل خطر در ابتلا به سرطان پستان، عدم بارداری و زایمان در سنین بالای ۳۰ سال است. زنان مجرد بالای ۳۰ سال هم باید برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، به طور مرتب غربالگری های مربوطه را انجام دهند.
آیا سرطان سینه کشنده است؟
پس از سرطان ریه، سرطان پستان دومین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان است. با پیشرفت علم و شیوه های گوناگون تشخیص و درمان، بسیاری از بانوان می توانند به بهبودی از این بیماری امید داشته باشند. احتمال مرگ بر اثر سرطان پستان ۱ در ۳۹ یا به عبارت دیگر ۲.۶ درصد است.
آیا ضدعرق ها باعث سرطان سینه می شوند؟
چنین ادعایی پایه و اساس علمی ندارد. امکان دارد شنیده باشید که مواد شیمیایی موجود در این محصولات می تواند باعث این بیماری شود. کارشناسان می گویی هیچ مدرک قابل اعتمادی دال بر صحت این موضوع وجود ندارد.
هزینه عمل جراحی سرطان سینه چقدر است؟
گاهی توده موجود در سینه را می توان با عمل جراحی برداشت. هزینه جراحی به اندازه توده، میزان گسترش آن، پزشک جراح، محل انجام عمل، بیمارستان و نوع جراحی بستگی دارد. نمی توان قیمت مشخصی برای جراحی سینه تعیین کرد.
چه مدت پس از ایجاد توده در سینه، سرطان بروز می کند؟
تمامی توده ها سرطانی نمی شوند. برخی توده های سرطانی پستان خوش خیم هستند و تنها مشکلاتی جزئی مانند درد و بزرگ شدن ایجاد می کنند. امکان دارد سال ها این توده ها رشد کنند اما همچنان خوش خیم باقی بمانند. زمانی که توده پستان بدخیم می شود، سلول ها در مدت زمان کوتاهی تقسیم شده و تومور بدخیم یا سرطان ایجاد می کنند. البته در برخی موارد، تومورهای خوش خیم در طول زمان به تومورهای بدخیم تبدیل می شوند.
آیا می توان سرطان سینه را در منزل تشخیص داد؟
بله، می توان تا حدودی سرطان سینه را در منزل تشخیص داد. انگشتان خود را دور سینه حرکت داده و به آرامی تمام ناحیه سینه و زیر بغل را لمس کنید. از فشار کم، متوسط و زیاد استفاده کنید. نوک سینه ها را فشار داده و به دنبال ترشحات و توده ها باشید. این مراحل را برای هر دو سینه انجام دهید.
لیست پزشکان مرتبط:
اردشیر قوام زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران- حمید رضوانیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- فاضل الهیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بهروز غریبفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- غلامرضا توگهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بابک بهارفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- پارسا رستمیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- محمدامیر سرابیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (هماتولوژی انکولوژی بزرگسالان) | تهران
- الهام ظرافت فردفوق تخصص خون و سرطان و پیوند مغز استخوان (هماتولوژی و انکولوژی ) | تهران
- علیرضا قاضی زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
