علت خشکی واژن چیست؟ تشخیص روش های درمان
خشکی واژن یکی از مشکلات مهمی است که بسیاری از خانمها ممکن است با آن مواجه شوند. این مشکل میتواند تأثیر بسزایی بر رضایت از رابطه جنسی داشته باشد. عوامل مختلفی میتوانند منجر به خشکی واژن شوند، از جمله زایمان و دوران شیردهی، تغییرات هورمونی، یا استرس زیاد. اگر شما نیز با این مشکل روبهرو هستید، در این مطلب به بررسی علت خشکی واژن میپردازیم و راهکارهای درمان آن و عوارض عدم درمان را نیز مورد بررسی قرار میدهیم.
خشکی واژن چیست؟
واژن (مهبل) به عنوان بخشی از دستگاه تناسلی زنانه، نقشی حیاتی در تولید مثل و تنظیم هورمونی ایفا میکند. لایهای نازک از ترشحات دیواره داخلی واژن را پوشانده که محیط واژن را قلیایی نگه میدارد، بهطوری که اسپرم میتواند در واژن زنده بماند و به تولید مثل کمک کند. این ترشحات باعث نرم و روان شدن دیواره واژن میشوند و از آسیب در حین رابطه جنسی جلوگیری میکنند.
استروژن، هورمون جنسی زنانه، نقش مهمی در نرم و ضخیمکردن لایه داخلی واژن دارد. کاهش سطح استروژن میتواند منجر به خشکی واژن شود. با گذر زمان و افزایش سن، به دلیل تغییرات در میزان تولید هورمونها، دیواره واژن ممکن است نازکتر شود. اصلیترین علت خشکی واژن کاهش استروژن است
تغییرات هورمونی معمولاً شایعترین علت خشکی واژن هستند، اما تنها علت آن نیستند. خشکی واژن علامتی است که بهطور رایج پس از یائسگی در خانمها دیده میشود، اما ممکن است در هر سنی و به دلایل مختلفی از جمله استرس یا داروهای خاص رخ دهد. خوشبختانه، راهحلهای درمانی متفاوتی برای این مشکل وجود دارد.
علائم خشکی واژن در زنان چیست؟
خشکی واژن میتواند علائمی داشته باشد که بسیاری از زنان ممکن است با آنها روبرو شوند. کاهش سطح استروژن، بهخصوص در دوران یائسگی، به کاهش ترشحات طبیعی واژن و در نتیجه درد و ناراحتی در ناحیه لگن منجر میشود. این وضعیت ممکن است به بروز علائم زیر منجر شود:
- احساس خارش در واژن
- سوزش در واژن
- تنگ شدن واژن
- ایجاد زخم در واژن
- احساس درد در واژن
- کاهش لذت در رابطه جنسی
- درد در هنگام نزدیکی (دیس پارونیا)
- خونریزی پس از نزدیکی
- افزایش احتمال عفونت واژن
زنان در دوران یائسگی علاوه بر خشکی واژن ممکن است علائم دیگری نیز تجربه کنند، از جمله:
- گرگرفتگی
- تعریق شبانه
- بیخوابی
- تغییرات خلقوخو
- احساس خستگی
- بروز جوش و دانههای پوستی
- عفونتهای ادراری
- اختلال در حافظه
آیا خشکی واژن از علائم بارداری است؟
در دوران بارداری و تخمکگذاری، بهدلیل افزایش سطح استروژن، معمولاً خشکی واژن رخ نمیدهد. در این دوره مخاط دهانه رحم افزایش مییابد و برای تسهیل رسیدن اسپرم به تخمک، ترشحات بیشتری تولید میشود.
خشکی واژن عمدتاً پس از زایمان و در دوره شیردهی مشاهده میشود، که علت آن کاهش شدید استروژن و نازکشدن پوشش واژن است. البته، در موارد نادر ممکن است بهدلیل اختلالات هورمونی در اوایل بارداری نیز این عارضه رخ دهد.
در صورت تجربهی این علائم و نیاز به بررسی بیشتر، مشورت با یک پزشک متخصص توصیه میشود تا راهکارهای درمانی مناسب را ارائه دهد.
علت خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن بهطور عمده بهدلیل کاهش سطح استروژن رخ میدهد که معمولاً در دوران یائسگی مشاهده میشود. هورمون استروژن که توسط تخمدانها تولید میشود، باعث ایجاد ویژگیهای زنانه همچون رشد سینهها و فرم بدن میشود و نقش مهمی در چرخه قاعدگی و بارداری دارد. این هورمون همچنین به حفظ لایه داخلی واژن بهصورت ضخیم، مرطوب و سالم کمک میکند.
وقتی سطح استروژن کاهش مییابد، لایه داخلی واژن نازک و خشک شده و خاصیت ارتجاعی آن کاهش مییابد و ممکن است بهراحتی آسیب ببیند. این تغییرات بهعنوان آتروفی واژن شناخته میشود. عواملی که میتوانند به خشکی واژن منجر شوند عبارتند از:
- زایمان و شیردهی
- استرس بیشازحد
- کاهش استروژن بهعنوان نشانهای از بهمریختن هورمونهای زنانه
- درمانهای سرطان مانند شیمیدرمانی و پرتو درمانی در ناحیه لگن
- ورزشهای شدید
- جراحی برداشتن تخمدانها
- استفاده از داروهای ضداستروژن که با تجویز پزشک متخصص زنان برای درمان سرطان و اندومتریوز استفاده میشود مانند Lupron و Zoladex
علت خشکی واژن در حین رابطه جنسی چیست؟
حدود ۱۷٪ از زنان در سنین ۱۸ تا ۵۰ سالگی ممکن است خشکی واژن را در حین رابطه تجربه کنند. فقدان تحریک جنسی کافی یکی از دلایل اصلی این مشکل است. در برخی موارد، عدم معاشقه بهطور کافی باعث عدم تحریک جنسی و خشکی واژن میشود. همچنین استرس و اضطراب میتوانند بهطور مستقیم در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند. تغییرات در سطح استروژن و دیگر هورمونها ناشی از یائسگی، زایمان یا برخی داروها نیز میتواند باعث خشکی واژن در حین رابطه شود. استفاده از روانکنندهها میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
علت خشکی واژن در زنان جوان چیست؟
برای زنان جوان، کمبود استروژن و احتمالاً برخی عفونتها میتوانند به خشکی واژن منجر شوند. دلایل کمتر رایج عبارتند از:
دلایل خشک شدن واژن | توضیحات |
سندروم شوگرن | این بیماری خودایمنی غدد اشکی و بزاقی را تحت تأثیر قرار میدهد و میتواند واژن را ملتهب و خشک کند. |
داروهای آنتی هیستامین | عوارضی مانند خشکی واژن ممکن است با مصرف این داروها رخ دهد، اما با قطع مصرف بهبود مییابد. |
داروهای ضد افسردگی | ممکن است منجر به خشکی واژن و کاهش میل جنسی شوند. |
استعمال سیگار | زنان سیگاری زودتر دچار یائسگی و در نتیجه خشکی واژن میشوند. |
شستوشوی واژینال | استفاده از محصولات بهداشتی زنانه ممکن است خشکی را بهوجود بیاورد. |
خشکی واژن بهعنوان یکی از علائم یائسگی زودرس نیز شناخته میشود و تحقیقات نشان میدهند که بسیاری از زنان نزدیک به یائسگی این مشکل را تجربه میکنند اما تنها بخشی از آنها به دنبال درمان هستند. توصیه میشود در صورت تجربهی این علائم، با پزشک متخصص مشورت کنید تا راهکارهای درمانی مناسب ارائه شود.
علت خشکی واژن پس از یائسگی جیست؟
آتروفی واژن، که به نازکشدن و خشک شدن لایه داخلی واژن اشاره دارد، میتواند درد و ناراحتی در طول رابطه جنسی ایجاد کند و خطر عفونت واژن را افزایش دهد. کاهش سطح استروژن در این دوره موجب نازکشدن لایه داخلی مجاری ادراری میشود و خطر تکرر ادرار و عفونتهای ادراری را نیز بالا میبرد. خشکی واژن یکی از مهمترین علائم یائسگی است و در بیشتر موارد با سندرم یائسگی یا GMS همراه است. در نتیجه، زنان ممکن است با علائمی مانند خونریزی پس از رابطه جنسی، سوزش، خارش و خشکی واژن پس از یائسگی مواجه شوند. این علائم میتواند بر لذت جنسی و احساس خوب نسبت به خود فرد تأثیر بگذارد. البته، هر خانمی در دوران یائسگی ممکن است علائم متفاوتی را با شدتهای مختلف تجربه کند و هیچ دو نفری علائم یکسانی ندارند.
آیا خشکی واژن در بارداری با جنسیت جنین ارتباط دارد؟
خیر، خشکی واژن ارتباطی با جنسیت جنین ندارد. علت خشکی واژن در اوایل بارداری نگرانکننده نیست. برخی خانمها در دوران بارداری ممکن است با خشکی واژن روبهرو شوند که این وضعیت تا زمان شیردهی ادامه دارد. برای داشتن رابطه جنسی بدون درد در این مدت، استفاده از روانکنندهها یا کاندوم پیشنهاد میشود. پس از قطع شیردهی و با بازگشت سطح استروژن به تعادل، این حالت بهبود مییابد.
علت خشکی واژن بعد از پریودی چیست؟
خشکی واژن پس از پریود معمولاً بهدلیل کاهش سطح استروژن است. در زمان پریود و بهویژه بعد از آن، ممکن است به دلیل افزایش و کاهش هورمونها یا استفاده از پدهای بهداشتی، واژن دچار خشکی شود. تامپونها که رطوبت را جذب میکنند، میتوانند این مشکل را تشدید کنند. برای کاهش خشکی، استفاده از نوار بهداشتی بهجای تامپون پیشنهاد میشود.
علت خشکی واژن بعد از تخمکگذاری چیست؟
در چرخه قاعدگی، سطح استروژن متغیر است. وقتی برای حمایت از تخمک بارور آماده میشود، استروژن افزایش مییابد و بافت رحم ضخیم میشود. اگر تخمک بارور نشود، سطح استروژن کاهش مییابد که ممکن است با خشکی واژن همراه باشد.
علت خشکی واژن بعد از زایمان چیست؟
در دوران بارداری، سطح استروژن و پروژسترون افزایش مییابد تا پوشش جفت را ایجاد کند. اما پس از زایمان، سطح استروژن بهطور چشمگیری کاهش مییابد و به سطح قبل از بارداری بازمیگردد. استروژن باید در دوران شیردهی در سطح پایینی باشد تا اختلالی در شیردهی ایجاد نکند. با کاهش شدید این هورمون، خشکی واژن رخ میدهد. فرقی ندارد زایمان طبیعی باشد یا سزارین؛ پس از زایمان و خروج نوزاد، سطح استروژن کاهش مییابد و ممکن است همراه با خشکی واژن، علائمی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه نیز تجربه شود.
آیا خشکی واژن به دلیل عفونت واژن است؟
عفونت قارچی واژن میتواند با علائمی همچون خشکی، خارش، قرمزی و درد ظاهر شود. همچنین، آتروفی واژن در دوران یائسگی نیز با علائم مشابهی بروز میکند که علت آن کاهش استروژن است و ممکن است به مشکلاتی در دستگاه ادراری نیز منجر شود. اگر با چنین علائمی مواجه شدید، بهتر است به متخصص زنان مراجعه کنید تا معاینه دقیقتری انجام شود. در صورت تأیید عفونت واژن بهعنوان علت خشکی، داروهای لازم برای درمان باید تجویز شوند تا عفونت بهطور کامل از بین برود.
گاهی اوقات خشکی واژن میتواند نشانهای از بیماریهای مقاربتی باشد. در چنین شرایطی فرد ممکن است علاوه بر خشکی، علائمی مانند خارش، درد، قرمزی یا تورم داشته باشد. اگر با این علائم ناراحتکننده همراه با خشکی مواجه هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا آزمایشهای لازم برای تشخیص بیماریهای مقاربتی و عفونتها انجام شود.
خشکی واژن و خونریزی نشانه چیست؟
هنگامی که خشکی واژن همراه با لکهبینی رخ میدهد، معمولاً نشانهای از آتروفی واژن یا سندروم تناسلی ادراری یائسگی است. بسیاری از زنان در دوره نزدیکی به یائسگی با این علائم مواجه میشوند. کاهش استروژن باعث نازک شدن و خشک شدن پوشش واژن میشود و موجب بروز علائمی مانند سوزش، خارش، لکهبینی، درد هنگام رابطه جنسی، تکرر ادرار و عفونت مجاری ادراری میشود.
از دست دادن رطوبت واژن ممکن است به درد واژن منجر شود و همچنین رابطه جنسی را دردناک کند که ممکن است با لکهبینی و خونریزی بعد از رابطه همراه باشد. برای کاهش درد هنگام مقاربت، استفاده از روانکننده توصیه میشود. در صورتیکه این مشکل ناشی از تغییرات هورمونی باشد، میتوان با کرم واژینال استروژن یا داروهای دیگر مشکل را رفع کرد.
خشکی واژن و سوزش، خارش واژن و خشکی واژن با بوی بد واژن نشانه چیست؟
خشکی واژن به تنهایی معمولاً باعث سوزش نمیشود. اما اگر علت آن عفونت واژن باشد، احتمال سوزش وجود دارد. فرقی ندارد علت خارش واژن عفونت قارچی یا باکتریایی باشد، در هر صورت علائمی مانند خارش، سوزش، قرمزی و سوزش ادرار مشاهده میشود. درمان عفونت میتواند به کاهش این علائم کمک کند.
خشکی میتواند باعث خارش در ناحیه داخلی و خارجی واژن شود. اگر علت خشکی و خارش مصرف داروی خاص یا استفاده از محصولات بهداشتی بانوان باشد، میتوان با تغییر آن، مشکل را برطرف کرد. مالیدن روغن نارگیل میتواند به کاهش این علائم کمک کند. اما گاهی علت خشکی و خارش مواردی مانند یائسگی یا تغییرات هورمونی است که در این شرایط پزشک استروژن به شکل قرص یا کرم واژینال تجویز میکند.
در صورت خشکی و بوی نامطبوع واژن، احتمال عفونت واژن وجود دارد که ممکن است از نوع باکتریایی یا قارچی باشد. عفونت معمولاً با علائم دیگری مانند خارش، ترشحات غلیظ و سوزش هنگام ادرار همراه است. با درمان عفونت و برطرفکردن عامل باکتریایی، بوی بد و خشکی واژن نیز از بین میرود.
ژل شستشوی واژن باعث خشکی واژن میشود؟
برخی از انواع ژلهای شستشوی بانوان ممکن است بافت واژن را تحریک کرده و به خشکی منجر شوند. گرچه ژلهای بهداشتی برای بهداشت جنسی زنان ضروری هستند، اما باید حاوی کمترین مقدار مواد شیمیایی باشند. در بیشتر موارد با تغییر ژل شستشوی واژن میتوان این مشکل را برطرف کرد. ممکن است به ترکیبات خاصی در ژل حساسیت داشته باشید و جایگزینی آن با محصولی دیگر این مشکل را حل کند.
تشخیص خشکی واژن چگونه انجام میشود؟
پزشک با انجام معاینه فیزیکی و بررسی تغییرات در دیواره واژن میتواند علت خشکی و سایر مشکلات مانند عفونت را تشخیص دهد یا رد کند. برای شناسایی عفونت نیز ممکن است نمونههایی از سلولها یا ترشحات واژن جمعآوری و آزمایش شوند. هیچ تست خاصی بهتنهایی نمیتواند آتروفی واژن را تشخیص دهد؛ بلکه پزشک با تحلیل علائم و شرح حال بیمار به تشخیص دقیق میرسد. اگر هر یک از علائم زیر در شما وجود دارد، بهتر است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید:
- احساس سوزش
- خارش واژن
- خشکی در ناحیه تناسلی
- درد در هنگام مقاربت
ممکن است صحبتکردن در مورد این مسائل برای برخی افراد دشوار و شرمآور باشد، اما برای رسیدن به تشخیص دقیق، پزشک نیاز به دانستن جزئیات دقیق وضعیت شما دارد.
روش های درمان خشکی واژن
برخی علتهای خشکی واژن | علائم خشکی واژن | درمان خشکی واژن |
یائسگی | سوزش و التهاب واژن | استفاده از کرمهای موضعی |
زایمان و دوران شیردهی | خارش و ناراحتی واژن | روشهای درمان دارویی |
مشکلات عفونی واژن | خونریزی بعد از رابطه جنسی | راهکارهای خانگی |
تأثیرات دارویی و پزشکی | مقاربت دردناک | روانکنندههای مخصوص |
تغییرات هورمونی | احساس تنگی و خشکی | درمانهای هورمونی |
چگونه خشکی واژن را درمان کنیم؟
برای رفع خشکی واژن، روشهای درمانی متنوعی وجود دارد که باید زیر نظر پزشک متخصص زنان انجام شوند. استفاده از کرمهای موضعی، راهکارهای دارویی و درمانهای خانگی میتوانند به بهبود این مسئله کمک کنند. برای اطمینان از انتخاب بهترین روش درمان، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است تا بر اساس شرایط شما، گزینههای مناسب توصیه شوند.
عوارض خشکی واژن چیست؟
خشکی واژن ممکن است بهطور طبیعی در برخی از مراحل چرخه جنسی زنان رخ دهد و در این مواقع معمولاً نگرانی خاصی ندارد. اما اگر در شرایط دیگری بروز کند، بهتر است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا علت آن مورد بررسی قرار گیرد. این مشکل نشاندهنده تغییرات در چرخه هورمونی زنانه میتواند باشد. خشکی واژن میتواند ناراحتیهایی در ناحیه لگن و واژن ایجاد کند و ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- سوزش واژن که ممکن است منجر به درد شود
- کاهش میل جنسی و عدم تمایل به رابطه جنسی
- بروز درد حین رابطه جنسی
- خونریزی خفیف پس از رابطه جنسی
- عفونتهای مکرر یا پایدار دستگاه ادراری
- خارش یا سوزش ناحیه واژن
این عارضه اغلب با علائم دیگر همراه است. در ادامه به بررسی این علائم و راههای پیشگیری از آن میپردازیم.
چگونه میتوان از خشکی واژن جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از خشکی واژن میتوانید اقداماتی انجام دهید مانند:
- استفاده از مرطوبکنندههای واژنی بهصورت منظم و هفتهای چند بار
- استفاده از روانکنندههای مناسب در هنگام رابطه جنسی و اجتناب از روانکنندههای حاوی گلیسیرین که ممکن است تحریکزا باشند
- ایجاد فرصت کافی برای معاشقه قبل از رابطه جنسی تا مقاربت دردناک نشود
- حفظ رابطه جنسی منظم که میتواند به بهبود سلامت واژن کمک کند
نتیجهگیری و راهنمایی برای مراجعه به پزشک
خشکی واژن، مشکلی است که میتواند بسیاری از زنان را در دورههای مختلف زندگی درگیر کند، اما روشهای متعددی برای درمان و بهبود آن وجود دارد. کاهش سطح هورمون استروژن علت اصلی این مشکل است که معمولاً در دورانهایی مانند یائسگی یا پس از زایمان بروز میکند. اگر پس از تلاش برای درمانهای خانگی همچنان خشکی واژن شما باقی مانده و در تجربه رابطه جنسی موفق دچار مشکل هستید، پیشنهاد میشود به پزشک متخصص زنان یا متخصص مامایی مراجعه کنید تا بتوانند راهکارهای مؤثر و متناسب با وضعیت شما ارائه دهند.
پرسش و پاسخ
خشکی واژن چه زمانی طبیعی است؟
خشکی واژن معمولاً مشکلی موقت است که بسیاری از خانمها در طول زندگی خود آن را تجربه میکنند. این مشکل ممکن است بهدلیل استفاده از پدهای بهداشتی در زمان پریود یا شستشو با محصولات بهداشتی نامناسب ایجاد شود و معمولاً پس از چند روز برطرف میشود. اما اگر خشکی واژن پس از چند روز ادامه یابد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
خشکی واژن چه زمانی خطرناک است؟
در بیشتر مواقع، این عارضه نشاندهنده مشکل جدی نیست. اما اگر بیش از چند روز ادامه یابد، بهتر است با پزشک مشورت کنید. عدم درمان میتواند منجر به زخم یا ترک در بافت واژن شود. اگر خشکی واژن با خونریزی شدید همراه است، حتماً به پزشک زنان مراجعه کنید.
آیا قرص ال دی باعث خشکی واژن میشود؟
یکی از عوارض قرصهای ضدبارداری مانند قرص ال دی، خشکی واژن است. معمولاً این عوارض پس از چند هفته مصرف فروکش میکنند. در این مدت، برای جلوگیری از دردناک شدن رابطه جنسی، استفاده از روانکننده توصیه میشود. اگر خشکی بر رابطه شما تأثیر زیادی دارد یا باعث خونریزی حین رابطه میشود، به پزشک مراجعه کنید.
خشکی واژن باعث کاهش میل جنسی میشود؟
خشکی واژن میتواند باعث دردناک شدن مقاربت و کاهش میل جنسی شود، زیرا رابطه جنسی را با مشکل مواجه میکند. این مشکل بهویژه در افرادی که بدون معاشقه و آمادگی لازم رابطه برقرار میکنند، بیشتر مشاهده میشود. برای افزایش میل جنسی و رفع خشکی واژن، استفاده از ژل روانکننده و ایجاد آمادگی لازم پیش از رابطه جنسی پیشنهاد میشود.
خشکی واژن و پریود نشدن نشانه چیست؟
خشکی واژن در سنین بالای ۴۰ سال میتواند نشانه یائسگی باشد. اگر همراه با این مشکل پریود شما نیز دچار اختلال شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا دیگر علائم یائسگی بررسی شود. در دوره یائسگی بهدلیل کاهش سطح استروژن، رطوبت واژن کاهش مییابد و پوست و بافت واژن نازکتر میشود. تقریباً نیمی از زنان در این دوره با خشکی واژن مواجه میشوند.
خشکی رحم از چیست؟
خشکی رحم میتواند در هر سنی رخ دهد. این مشکل در طول یا بعد از یائسگی، زمانی که سطح استروژن کاهش مییابد، شایعتر است و ممکن است بهدلیل بهم ریختگی هورمونی یا عفونت اتفاق بیفتد.
چگونه خشکی واژن را از بین ببریم؟
برای افزایش ترشحات واژن، بهتر است بدنتان را هیدراته نگه دارید و مقدار زیادی آب بنوشید، ورزش کنید و از پوشیدن لباس زیر تنگ یا استفاده مداوم از نوار بهداشتی خودداری کنید.
نداشتن ترشح واژن نشانه چیست؟
کمبود ترشحات واژن میتواند نشانهای از عفونت یا اختلال هورمونی باشد و نیاز به بررسی و مشاوره با پزشک دارد.
لیست پزشکان مرتبط:
- سکینه موید محسنیمتخصص زنان و زایمان | تهران
- طاهره لبافمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فرزانه چوبسازمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فریبا خطیرمتخصص زنان و زایمان | تهران
- حسین آصف جاهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- آزاده اکبری سنهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- رکسانا رحمتیانمتخصص زنان و زایمان | تهران
- سمانه کاشیجراح و متخصص زنان زایمان نازایی فلوشیپ ناباروری IVF | تهران
- آزاده افضل زادهمتخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی و اندومتریوز | تهران
- فاطمه امیدی فرمتخصص زنان و زایمان | تهران