افتادگی رحم چیست؟ علل، علائم و روش‌های درمان آن
افتادگی رحم، که به آن پرولاپس رحم نیز اطلاق می‌شود، یکی از مشکلات رایج در میان زنان می‌باشد. در مورد این عارضه، شایعات و باورهای نادرستی وجود دارد. بسیاری از خانم‌ها گمان می‌کنند که افتادگی رحم تنها با افزایش سن یا پس از زایمان طبیعی رخ می‌دهد. اما باید بدانید که این مشکل می‌تواند دلایل متعددی داشته و در هر سنی ممکن است بروز کند؛ حتی دختران جوان نیز ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.
با این حال، هر مسئله‌ای اگر به‌موقع شناسایی و درمان گردد، راه‌حل‌هایی دارد. بنابراین، آگاهی از علل و علائم افتادگی رحم می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت بروز مشکل، به‌سرعت اقدام نمایید.
افتادگی رحم چگونه رخ می‌دهد؟
افتادگی رحم، که به آن پرولاپس رحم نیز گفته می‌شود، نتیجه ضعف و از دست دادن قدرت ماهیچه‌های شکم و لگن است. رحم و اجزای آن توسط مجموعه‌ای از ماهیچه‌ها، رباط‌ها و عضلات در ناحیه شکم و لگن حمایت می‌شوند. عواملی مانند زایمان طبیعی، زایمان دشوار، بالارفتن سن و تغییرات در سطح هورمون استروژن می‌توانند به تضعیف این عضلات منجر شوند.
زمانی که عملکرد عضلات نگهدارنده رحم مختل می‌شود، رحم به سمت کانال واژن و دهانه رحم حرکت کرده و موجب پرولاپس می‌گردد. در واقع، افتادگی رحم به معنای بیرون‌زدگی اعضای داخلی لگن از واژن است. در موارد شدید، ممکن است رحم به‌طور کامل از طریق واژن خارج شود. به همین دلیل، مشاهده اولین علائم این عارضه باید شما را بر آن دارد تا هر چه سریع‌تر به متخصص زنان مراجعه کنید.
این مشکل بیشتر زنان را در سنین یائسگی و سال‌های پس از آن تحت تأثیر قرار می‌دهد. با افزایش سن و کاهش ترشح هورمون‌ها، عضلات لگن قدرت خود را از دست می‌دهند و این امر به افتادگی رحم می‌انجامد. به طور کلی، تقریباً نیمی از خانم‌های بالای ۵۰ سال ممکن است با این عارضه مواجه شوند.
انواع افتادگی یا پرولاپس رحم
افتادگی رحم بسته به شدت بیماری و علائم آن، به چهار دسته تقسیم می‌شود:
- افتادگی رحم درجه ۱: در این حالت، گردن رحم به سمت کانال واژن جابه‌جا شده و وارد قسمت فوقانی واژن می‌شود.
- افتادگی رحم درجه ۲: در این نوع، گردن رحم بیشتر به قسمت پایینی واژن حرکت می‌کند، اما هنوز به طور کامل از آن خارج نشده است. گردن رحم در این مرحله وارد کانال واژن شده است.
- افتادگی رحم درجه ۳: در این وضعیت، رحم به پایین‌ترین قسمت واژن سقوط می‌کند و فرد دچار بیرون‌زدگی در ناحیه واژینال می‌شود. در این حالت، گردن رحم به‌راحتی از دهانه واژن قابل مشاهده است و در برخی موارد، ممکن است گردن رحم از واژن خارج شود.
- افتادگی رحم درجه ۴: این نوع افتادگی شدیدترین شکل پرولاپس رحم است. در این حالت، دهانه رحم به طور کامل از واژن خارج می‌شود. این وضعیت که به آن «پروسیدنشیا» (procidentia) گفته می‌شود، نیاز به جراحی فوری دارد و معمولاً در صورت خروج کامل رحم از بدن و آسیب دیدن رباط‌های محافظ رحم، متخصص زنان مجبور به تخلیه رحم می‌شود.
علائم افتادگی رحم چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، پرولاپس رحمی می‌تواند بسته به شرایط فرد علائم متفاوتی از خود نشان دهد، از خفیف تا شدید. در برخی موارد، خانم‌ها حتی متوجه بروز این مشکل نمی‌شوند و تنها در مواقعی مانند بارداری مجدد یا بروز مشکلات خاص متوجه آن می‌گردند. به همین دلیل، آشنایی با کوچک‌ترین علائم افتادگی رحم اهمیت زیادی دارد تا بتوانید به‌موقع درمان را آغاز کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کنید. از رایج‌ترین علائم و نشانه‌های این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس نشستن روی برجستگی
- خونریزی واژینال
- تکرر ادرار
- قاعدگی دردناک و خروج خون زیاد
- درد در حین مقاربت
- احساس لمس توده یا تورم در ناحیه واژن
- بیرون‌زدگی رحم
- احساس کشش و سنگینی در ناحیه رحم
- مشکلات نشستن و برخاستن
- یبوست، هموروئید و دفع سخت
- شیوع مکرر عفونت‌های مثانه
- بوی نامطبوع از ناحیه واژن یا ادرار
- درد و کرامپ مداوم در ناحیه واژن، شکم و لگن
- احساس پر بودن شکم یا خروج ناگهانی جسمی از واژن
- تب و گاهی لرز و مشکلاتی مانند تهوع به دلیل عفونت داخلی
خطرناک‌ترین علائم افتادگی رحم چیست؟
علائم افتادگی رحم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اما برخی نشانه‌ها وجود دارند که اگر آن‌ها را تجربه کنید، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. نادیده‌گرفتن این علائم می‌تواند به تأثیرات جدی بر زندگی روزمره، فعالیت‌های جنسی و عملکرد روده‌ها و مثانه منجر شود.
اگر با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، بی‌درنگ به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید:
- احساس فشار در ناحیه واژن یا مشاهده رحم در بیرون از واژن
- احساس بیرون‌زدگی غیرطبیعی در ناحیه واژن
- مشکلات ادراری جدی مانند عدم توانایی در ادرار کردن، تکرر ادرار یا بی‌اختیاری
- مشکلات گوارشی وخیم مانند یبوست شدید به همراه درد مداوم در ناحیه شکم
- درد شدید در ناحیه پایین کمر هنگام نشستن، راه‌رفتن یا انجام کارهای روزمره
- افتادگی کامل رحم همراه با خونریزی شدید
چه عواملی باعث افتادگی و پرولاپس رحم می‌شوند؟
علاوه بر عواملی مانند افزایش سن و کاهش ترشح هورمون استروژن در زنان، مجموعه‌ای از عوامل دیگر نیز می‌توانند به بروز افتادگی رحم و مشکلات ناشی از آن منجر شوند. بسیاری از زنان از دلایل این مشکل آگاهی ندارند، بنابراین آشنا شدن با شایع‌ترین علل ابتلا به این عارضه بسیار مهم است. حتی فشارهای ناگهانی یا آسیب‌های جزئی می‌توانند نقش بسزایی داشته باشند. از جمله این عوامل عبارتند از:
- چاقی مفرط
- یبوست مزمن
- بلند کردن وزنه‌های سنگین
- تومورهای لگنی
- زایمان‌های مکرر و پشت‌سرهم
- زایمان‌های طبیعی دشوار
- فشار یا ضربه ناگهانی به ناحیه زیر شکم
- کاهش ترشح هورمون استروژن
- آسیب‌های ناشی از بیماری‌های عفونی به بافت واژن و مثانه
- ضعف ماهیچه‌های لگن به‌دلیل افزایش سن
- برونشیت یا آسم (به‌دلیل فشار ناشی از سرفه‌های شدید بر ناحیه شکم)
- جراحی یا آسیب‌های شدید در ناحیه لگن
- سبک زندگی نامناسب مانند سیگار کشیدن
- سابقه خانوادگی و وراثتی
- ژنتیک و نژاد (زنان قفقازی و سیاه‌پوست و آسیایی بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند)
- انجام ورزش‌های سنگین مانند وزنه‌برداری
- چندقلوزایی در زایمان طبیعی
- گشادی واژن
آیا بیماری‌های دیگری هم باعث افتادگی رحم می‌شوند؟
بله، افتادگی رحم می‌تواند ناشی از اختلالات مرتبط با ضعف دستگاه لگنی باشد. برخی از بیماری‌ها که ممکن است به بروز افتادگی یا پرولاپس رحم منجر شوند، عبارتند از:
- سیتوسل یا افتادگی مثانه (Cystocele): این عارضه شامل فتق و بیرون‌زدگی دیواره فوقانی واژن و بخشی است که به مثانه متصل می‌شود. سیتوسل می‌تواند باعث تکرر ادرار، احساس ادرار فوری یا عدم توانایی در ادرار کردن شود.
- فتق روده یا انتروسل (Enterocele): این حالت زمانی رخ می‌دهد که دیواره پشتی در بالای واژن دچار فتق شود. در این شرایط، قسمتی از روده کوچک به داخل واژن وارد شده و احساس کشیدگی و فشار در واژن ایجاد می‌کند.
- رکتوسل یا افتادگی لگن (Rectocele): رکتوسل به فتق دیواره پشتی در قسمت پایین واژن اشاره دارد. در این حالت، بخشی از رکتوم به داخل واژن برجسته می‌شود که می‌تواند حرکت روده‌ها را دشوار کند. در برخی موارد، افراد به دلیل مشکلات در دفع مدفوع مجبورند از ماساژ واژینال استفاده کنند.
عوارض عدم درمان افتادگی رحم
افتادگی رحم به معنای جابه‌جایی رحم به سمت واژن است که ناشی از شل شدن لیگامان‌های لگنی و شکمی رخ می‌دهد. اگر این وضعیت به‌موقع درمان نشود، ممکن است عوارض و مشکلات جدی به همراه داشته باشد. اگر علائمی مانند درد در حین رابطه جنسی، مشکلات ادراری و مدفوع، یا احساس سنگینی در ناحیه واژن را تجربه کنید، حتماً باید به متخصص زنان مراجعه کنید. این نشانه‌ها می‌توانند به افتادگی رحم اشاره کنند. نادیده‌گرفتن درمان این بیماری ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- زخم شدن دهانه رحم و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
- افزایش خطر عفونت‌های لگنی و رحمی
- ناباروری و یائسگی زودرس
- افتادگی مثانه و بی‌اختیاری ادرار
- عفونت‌های مکرر واژینال (به دلیل بیرون‌زدگی رحم)
- زخم و بدشکل شدن واژن
- از بین رفتن بافت پوششی واژن
- عفونت‌های کلیه به علت بسته شدن مجاری ادراری
- افسردگی، مشکلات زناشویی و کاهش لذت در روابط جنسی
بنابراین، بسیار مهم است که با مشاهده اولین علائم به متخصص زنان مراجعه شود. افتادگی رحم دارای روش‌های درمانی متعددی است. زیبایی و سلامت اندام‌ها، به‌ویژه برای خانم‌هایی که زایمان طبیعی مکرر داشته یا در معرض افتادگی رحم قرار دارند، موضوعی حیاتی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی زناشویی آن‌ها بگذارد.
افتادگی یا پرولاپس رحم چطور تشخیص داده می‌شود؟
متخصص زنان تشخیص افتادگی رحم را با بررسی علائم فیزیکی، سابقه بیماری‌های شخص و موارد مشابه آغاز می‌کند. ممکن است معاینه در حالت نشسته یا خوابیده انجام شود و پزشک از شما بخواهد سرفه‌های محکمی کنید. اگر تشخیص بیماری هنوز کامل نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌ها و روش‌های زیر را انجام دهد:
- معاینه واژینال با استفاده از وسایلی مانند اسپکولوم
- بررسی فشار داخلی شکم
- انجام سونوگرافی
- عکس‌برداری با اشعه ایکس
- سونوگرافی واژینال
- اسکن ام‌آرآی
- آزمایش‌های ادرار و خون برای تشخیص عفونت
- پیلوگرام وریدی برای مشخص‌شدن انسداد مجاری ادراری (در این روش با تزریق ماده‌ای خاص، رگ‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده به‌راحتی در عکس‌برداری مشخص می‌شوند)
درمان افتادگی رحم: روش‌های غیر جراحی
پس از تشخیص قطعی افتادگی و پرولاپس رحم، انتخاب بهترین روش درمان اهمیت دارد. گزینه‌های متعددی برای درمان این عارضه وجود دارد که معمولاً به دو دسته تهاجمی و غیرتهاجمی تقسیم می‌شوند. درمان‌های غیر جراحی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
درمان دارویی یا هورمون‌درمانی
در این روش، پزشک از استروژن درمانی برای تقویت عضلات ناحیه واژن و بدن استفاده می‌کند. این دارو به صورت شیاف، قرص یا تزریق وریدی تجویز می‌شود و می‌تواند به تقویت بافت واژن و استحکام عضلات کمک کند. روش هورمون‌درمانی بیشتر برای زنان یائسه مؤثر است و می‌تواند از بروز انواع سرطان، تشکیل لخته خون و بیرون‌زدگی کامل رحم جلوگیری کند.
توجه: استروژن درمانی تنها به بهبود قدرت عضلات واژن کمک می‌کند و نمی‌تواند بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کند.
وسایل محافظ (Vaginal Pessary)
با پیشرفت تکنولوژی، درمان افتادگی رحم تنها به جراحی محدود نمی‌شود. یکی از روش‌های غیرتهاجمی و جدید به نام «پساری» وجود دارد که به عنوان وسیله‌ای محافظ برای کانال واژن عمل می‌کند و مانع از افتادگی رحم می‌شود.
پساری شبیه به یک دونات است و از طریق واژن زیر دهانه رحم قرار می‌گیرد. این وسیله می‌تواند به بالا کشیدن، تثبیت مکان رحم و جلوگیری از افتادگی رحم خفیف کمک کند. بسیاری از پزشکان از پساری برای آماده‌سازی بیمار قبل از جراحی افتادگی رحم استفاده می‌کنند. اما در صورتی که فرد قصد انجام جراحی نداشته باشد، می‌توان از نمونه‌های دائمی آن بهره برد. پساری در انواع مختلف و متناسب با شرایط هر فرد طراحی می‌شود، بنابراین تنها پزشک می‌تواند اجازه استفاده از این وسیله را بدهد.
در موارد افتادگی رحم پیشرفته، پساری ممکن است نتواند از بیرون‌زدگی گردنه رحم جلوگیری کند و در این صورت فرد نیاز به عمل جراحی خواهد داشت.
نحوه کار پساری به این صورت است که این وسیله درون واژن قرار می‌گیرد و فرد می‌تواند به‌صورت موقت از آن تا زمان ترمیم بافت‌های واژن و انجام تمرینات تقویتی استفاده کند.
مشکلات متداولی که زنان در استفاده از این وسیله تجربه می‌کنند، شامل افزایش ترشح و بوی بد واژن پس از استفاده است. همچنین، ماندن طولانی‌مدت پساری در واژن می‌تواند منجر به خونریزی و تحلیل رفتن بافت‌های واژینال شود. به همین دلیل، بسیار مهم است که طبق دستور متخصص زنان عمل کرده و به‌طور منظم وسیله را شسته و تمیز کنید.
درمان بیوفیدبک
این روش درمانی نوین به تقویت عضلات لگن توجه ویژه‌ای دارد. در این فرآیند، که توسط متخصص اورولوژی یا متخصص زنان انجام می‌شود، از ابزارهای خاصی برای کنترل عملکرد عضلات لگن و واژن بهره گرفته می‌شود. این دستگاه‌ها معمولاً به‌صورت رکتال، واژینال یا روی پوست قرار می‌گیرند. با انقباض عضلات لگن، پزشک می‌تواند قدرت حرکتی و عامل اصلی مشکلات را شناسایی کرده و سپس با تقویت انقباضات لگنی، به تدریج بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کند.
تحریک عصبی عضلانی یا ویبره
تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) یا درمان با ویبره، یکی از کارآمدترین شیوه‌ها برای تقویت عضلات لگن و درمان افتادگی رحم به شمار می‌آید. در این روش، با استفاده از شوک‌های الکتریکی کوچک، عضلات مثانه و لیگامان‌ها تقویت می‌شوند. این تحریکات الکتریکی موجب انقباض اعصاب ناحیه لگن، اسفنکتر و مقعد می‌گردند.
در درمان با ویبره، پزشک دستگاهی را وارد واژن کرده تا سیگنال‌های الکتریکی به بافت‌های بدن ارسال کند. در طول درمان، ممکن است از شما خواسته شود که به‌طور مداوم عضلات لگن و واژن خود را منقبض کنید. هر شوک الکتریکی معمولاً بین ۵ تا ۱۰ ثانیه طول می‌کشد و هر جلسه درمانی نیز ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد.
برای دستیابی به بهترین نتایج از روش درمان با ویبره، پایبندی به انجام جلسات منظم و رعایت توصیه‌های خانگی و ورزش‌هایی که پزشک معرفی می‌کند، ضروری است. این روش می‌تواند به طرز چشمگیری به تقویت عضلات لگن کمک کرده و علائم افتادگی رحم را بهبود بخشد.
صندلی‌های مغناطیسی
صندلی‌های مغناطیسی، که به «صندلی نیوکنترل» معروف‌اند، نوآوری جالبی در درمان افتادگی رحم به شمار می‌آیند. این صندلی‌ها با ایجاد جریان مغناطیسی، به تقویت عضلات واژن و لگن کمک می‌کنند. بیمار تنها با نشستن به مدت ۳۰ دقیقه بر روی این صندلی‌ها، می‌تواند به بهبود قدرت عضلانی منطقه کمک کند.
درمان خانگی افتادگی رحم
در مراحل اولیه افتادگی رحم، پس از مراجعه به متخصص زنان و دریافت مشاوره، می‌توانید اقداماتی موثر در خانه انجام دهید.
تغذیه و ورزش روزانه
انجام تمرینات «کگل» یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از ابتلا به افتادگی رحم به شمار می‌آید. این تمرینات به تقویت عضلات لگن کمک می‌کنند و می‌توانند نقش مهمی در بهبود وضعیت شما ایفا کنند. هرچند که تمرینات کگل به‌تنهایی درمانی کامل برای افتادگی رحم نیستند، اما معمولاً پزشکان آن‌ها را در کنار روش‌های پزشکی توصیه می‌کنند.
طب سنتی و درمان افتادگی رحم
در دنیای طب سنتی، روش‌های جذابی برای درمان افتادگی رحم وجود دارد که به‌ویژه برای مادران تازه‌زا و زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، کارآمد است. یکی از این روش‌ها استفاده از جوشانده گیاهان معطر و مفید است.
برای تهیه این دمنوش گیاهی، می‌توانید ۵۰ گرم از ترکیب پوست بلوط، آویشن، گلنار فارسی، پوست انار و بومادران را انتخاب کنید. این مواد را در عرق آویشن یا عرق بومادران بجوشانید و سپس با مقداری آب در یک تشت بزرگ مخلوط کنید. نشستن در این محلول به مدت ۳۰ دقیقه می‌تواند به تقویت عضلات لگن و واژن کمک کند. این روش را می‌توان در طول هفته و در روزهای مشخص تکرار کرد تا به نتایج مطلوب برسید.
بیشتر بخوانید:
ترشحات واژن: انواع، علل و روش‌های درمان
علاوه بر این، برای زنان یائسه، نشستن در تشت جوشانده انجیر و شنبلیله نیز به عنوان یک راهکار مؤثر توصیه می‌شود. این جوشانده‌ها به بهبود سلامت ناحیه لگن و تقویت عضلات کمک می‌کنند.
دیگر روش‌های درمان خانگی افتادگی رحم
- اجتناب از بلندکردن اجسام سنگین
- کاهش وزن
- توجه به بهداشت ناحیه واژینال
- عجله نکردن در مورد سکس بعد از زایمان، هم در زایمان طبیعی و هم سزارین
- مصرف بیشتر غذاهای حاوی فیبر
- حذف الکل و سیگار از زندگی روزمره
- جلوگیری از بارداری‌های پشت‌سرهم
- اجتناب از زور زدن بیش از حد و فشار به ناحیه تناسلی
توجه: در خصوص درمان‌های سنتی یا استفاده از دم نوش‌های گیاهی برای درمان مشکلات شدید افتادگی رحم حتماً با متخصص زنان مشورت کنید. بهتر است در مورد هر درمان خانگی با پزشک مشورت کرده و بسته به صلاحدید او از روش‌های خانگی استفاده کنید.
درمان افتادگی رحم با جراحی
زمانی که بیمار در شرایط وخیم‌تری قرار دارد و دچار افتادگی رحم درجه سه یا چهار است، جراحی ممکن است تنها گزینه درمانی باشد. انتخاب نوع عمل جراحی به عواملی مانند سن بیمار، شدت بیماری، و تمایل به بارداری بستگی دارد.
توجه: اگر قصد بارداری مجدد را دارید، حتماً این موضوع را به متخصص زنان خود اطلاع دهید، زیرا در این موارد معمولاً از روش‌های جراحی برای درمان افتادگی رحم استفاده نمی‌شود.
جراحی اصلاحی افتادگی رحم
در این روش، بدون خارج کردن رحم، با ترمیم بافت‌های ظریف، رحم به محل قبلی خود بازمی‌گردد. این عمل با استفاده از پیوند و اتصال مجدد بین رباط‌های لگن و قسمت تحتانی رحم انجام می‌شود. جراحی می‌تواند به دو روش انجام گیرد: از طریق واژن یا شکم.
این نوع جراحی به بیمار این امکان را می‌دهد که پس از بهبودی، دوباره باردار شود. این روش به‌ویژه برای زنانی که قصد دارند بارداری‌های آینده را تجربه کنند، گزینه‌ای مناسب و ایمن به شمار می‌آید.
جراحی لاپاروسکوپی
جراحی لاپاروسکوپی رحم (Laparoscopy) یک روش بسیار ظریف و کم‌عارضه در میان گزینه‌های جراحی برای درمان افتادگی رحم به شمار می‌آید. در این روش، به‌جای برش‌های بزرگ در ناحیه شکم یا واژن، یک لوله نازک (کاتتر) مجهز به منبع نوری از طریق برش کوچکی روی شکم وارد لگن بیمار می‌شود.
این تکنیک به پزشک این امکان را می‌دهد که بافت‌های آسیب‌دیده را به دقت شناسایی کرده و نسبت به ترمیم آن‌ها اقدام کند. بسیاری از بیماران بر این باورند که درد ناشی از این جراحی به‌مراتب کمتر از سایر روش‌های درمان افتادگی رحم است و دوران نقاهت آن نیز سریع‌تر طی می‌شود.
این ویژگی‌ها، جراحی لاپاروسکوپی را به گزینه‌ای جذاب برای بیمارانی تبدیل کرده است که به دنبال درمان مؤثر و کم‌عارضه هستند. با استفاده از این روش، بیماران می‌توانند به سرعت به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
لیزردرمانی یا لیزر واژینال
گشادی واژن می‌تواند یکی از دلایل اصلی افزایش احتمال افتادگی رحم باشد. به همین دلیل، عمل درمانی «رکتوسل» یا «پرینورافی» به عنوان گزینه‌ای برای درمان افتادگی رحم و همچنین تنگ کردن واژن پیشنهاد می‌شود. این گزینه‌ها معمولاً قبل از عمل هیسترکتومی به بیماران توصیه می‌شوند.
برای انجام این جراحی، از انواع مختلف لیزرها مانند ژولیت، مونالیزا تاچ و غیره استفاده می‌شود. لیزردرمانی باید توسط متخصص زنان انجام شود و به شرایط خاصی بستگی دارد، از جمله:
- فرد نباید دچار افتادگی رحم حاد باشد.
- فرد باید بارداری و زایمان طبیعی داشته باشد و همزمان با گشادی واژن دچار افتادگی رحم باشد.
با استفاده از این روش، متخصص می‌تواند به راحتی داخل واژن را مشاهده کرده و با کمک پرتوهای لیزر، بافت‌های آسیب‌دیده را تقویت کند. لیزردرمانی می‌تواند به طور چشمگیری در بهبود وضعیت افتادگی رحم مؤثر باشد و به بیماران کمک کند تا کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنند.
جراحی هیسترکتومی (Hysterectomy)
هیسترکتومی، به عنوان آخرین گزینه درمان برای افتادگی رحم در نظر گرفته می‌شود. این عمل، که بسیار تهاجمی است، شامل تخلیه رحم از طریق واژن یا شکم می‌شود. این روش بیشتر برای افرادی که دچار افتادگی رحم نوع ۳ و ۴ هستند، انجام می‌شود و پس از آن بیمار دیگر نمی‌تواند باردار شود.
هیسترکتومی معمولاً تنها زمانی انجام می‌شود که رحم به‌طور کامل از واژن خارج شده یا شرایط بیمار به شدت وخیم باشد. این عمل می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند، اما نیاز به تصمیم‌گیری دقیق و مشورت با پزشک متخصص دارد.
مراقبت‌های لازم پس از عمل جراحی افتادگی رحم
پس از عمل جراحی افتادگی رحم، توجه به نکات مراقبتی می‌تواند بهبودی شما را سرعت بخشد و از بروز عوارض جلوگیری کند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین مراقبت‌ها اشاره می‌کنیم:
- از خوردن موادی که می‌توانند باعث نفخ شوند دوری کنید تا معده‌تان راحت‌تر باشد.
- بیشتر از مایعات استفاده کنید. این کار به جلوگیری از یبوست و تسهیل روند بهبودی کمک می‌کند.
- روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند و سموم به راحتی دفع شوند.
- تا زمانی که پزشک به شما اجازه ندهد، از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید تا بهبودی کامل حاصل شود.
- از جابه‌جایی اجسام سنگین و پیاده‌روی‌های طولانی پرهیز کنید؛ بدنتان به استراحت نیاز دارد.
- به جای تامپون، از لباس زیرهای نخی استفاده کنید تا ناحیه تناسلی در راحتی و بهداشت باشد.
- اگر خونریزی غیرعادی داشتید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
- چند هفته بعد از عمل، ممکن است استفاده از پساری به شما کمک کند.
- این کار از عفونت و ناراحتی جلوگیری می‌کند.
- استفاده از لباس‌های زیر نخی و تمیز، احساس راحتی بیشتری را فراهم می‌کند.
توجه: مدت‌زمان نقاهت هر فرد بسته به نوع عمل و شرایط جسمی او متفاوت است. برای اطلاعات دقیق‌تر، حتماً با پزشک خود در ارتباط باشید و نکات لازم را به دقت دنبال کنید. با رعایت این نکات، می‌توانید بهبودی سریع‌تر و مطمئن‌تری را تجربه کنید.
عوارض عمل افتادگی رحم
عمل افتادگی رحم می‌تواند با عوارضی همراه باشد که آگاهی از آن‌ها برای هر بیمار ضروری است. برخی از این عوارض شامل موارد زیر است:
- خونریزی و درد: ممکن است پس از عمل، بیمار دچار خونریزی و درد در ناحیه جراحی شود که نیاز به مدیریت دارد.
- عفونت‌های واژینال: احتمال بروز عفونت در ناحیه واژن وجود دارد که می‌تواند به بهبودی آسیب بزند.
- بی‌میلی جنسی: برخی از بیماران ممکن است احساس بی‌میلی جنسی را تجربه کنند که می‌تواند بر روابط زناشویی تأثیر بگذارد.
- مشکلات دفع ادرار: در برخی موارد، آسیب به مجاری ادراری ممکن است مشکلاتی در دفع ادرار ایجاد کند.
- بی‌اختیار ادرار: برخی از بیماران ممکن است پس از عمل با مشکل بی‌اختیاری ادراری مواجه شوند.
- عدم امکان بارداری: در برخی از روش‌های جراحی، امکان بارداری در آینده ممکن است محدود شود.
- بازگشت دوباره بیماری: به‌ویژه در درمان‌های خانگی، احتمال بازگشت افتادگی رحم وجود دارد و این موضوع نیاز به پیگیری و مراقبت‌های منظم دارد.
آیا می‌توان از افتادگی رحم جلوگیری کرد؟
بله، اقدامات متعددی وجود دارد که می‌توانید در هر سنی برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی و باروری خود انجام دهید. این کارها نه‌تنها به بهبود سلامت روحی و جسمی شما کمک می‌کند، بلکه تأثیر مثبتی بر روابط زناشویی نیز دارد.
اقداماتی برای جلوگیری از افتادگی رحم:
توجه به حرکات فیزیکی:
بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند خطر افتادگی رحم را افزایش دهد. بنابراین، بهتر است طرز صحیح بلند کردن اجسام را یاد بگیرید و از بلند کردن اجسام سنگین به‌تنهایی خودداری کنید. به‌جای آن، از کمک دیگران استفاده کنید یا از تکنیک‌های مناسب جابه‌جایی بهره ببرید.
انجام تمرینات کگل
تمرینات کگل یکی از بهترین و شناخته‌شده‌ترین روش‌ها برای تقویت عضلات لگن هستند. این تمرینات شامل مجموعه‌ای از حرکات ساده و مؤثر است که می‌تواند به بهبود سلامت زنان کمک کند.
نحوه انجام تمرینات کگل
- منقبض کردن عضلات:تصور کنید که در حال نگه‌داشتن یک جسم کوچک هستید. عضلات کف لگن را به آرامی منقبض کنید و این انقباض را به مدت ۵ ثانیه حفظ کنید.
- استراحت:پس از ۵ ثانیه انقباض، عضلات را شل کرده و به مدت ۵ ثانیه استراحت کنید.
- تکرار:روزانه حداقل سه مرتبه این حرکت را انجام دهید و هر بار ۱۰ بار تکرار کنید.
- افزایش مدت انقباض:با مرور زمان، سعی کنید مدت زمان انقباض را به ۱۰ ثانیه افزایش دهید.
فواید تمرینات کگل:
- این تمرینات به‌ویژه برای درمان افتادگی رحم بسیار مؤثر هستند و عضلات کف لگن را تقویت می‌کنند.
- همچنین، برای زنان باردار و کسانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند، این تمرینات می‌تواند به تقویت عضلات واژن کمک کند و از گشادی واژن جلوگیری نماید.
- انجام منظم این تمرینات به مدت ۳ تا ۶ ماه می‌تواند نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه داشته باشد.
ورزش
انجام برخی حرکات ورزشی می‌تواند به تقویت عضلات ناحیه لگن و واژن کمک کند و از افتادگی رحم جلوگیری نماید. در ادامه به چند حرکت مؤثر اشاره می‌کنیم:
حرکت اسکات
- نحوه اجرا: پاها را به‌اندازه عرض شانه باز کنید و کمر خود را کاملاً صاف نگه‌دارید. عضلات باسن را منقبض کرده و به آرامی خم شوید، گویی بر روی صندلی نشسته‌اید. زانوها باید در امتداد کمر و با زاویه ۹۰ درجه نسبت به زمین باشند.
- تعداد: این حرکت را ۳ تا ۴ مرتبه در روز برای ۱۵ بار انجام دهید و هر بار مدت‌زمان ایستادن در حالت اسکات را افزایش دهید. به منقبض بودن عضلات شکم و باسن دقت کنید.
حرکت پل
- نحوه اجرا: به پشت دراز بکشید و پاها را در زاویه ۹۰ درجه روی زمین قرار دهید. دست‌ها را در کنار بدن قرار دهید و شکم را به سمت بالا بکشید، در حالی که عضلات باسن را منقبض می‌کنید.
- تعداد: این حرکت را روزانه در ۲ تا ۳ ست ۱۰ تا ۱۵ تایی تکرار کنید و هر بار برای ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در حالت پل بمانید.
حرکت اسپلیت تیبل تاب (Split Tabletop)
- نحوه اجرا: به پشت دراز بکشید و پاها را در زاویه ۹۰ درجه قرار دهید. سپس پاها را به حالت پروانه باز کنید و ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید.
- تعداد: این تمرین را روزانه در ۳ ست ۱۰ تا ۱۵ تایی انجام دهید.
حرکت ضربه به بالا
- نحوه اجرا: روی چهار دست‌وپا قرار بگیرید و پاهایتان را به‌اندازه عرض شانه باز کنید. کمر را صاف نگه‌داشته و به ترتیب ۳۰ ضربه به سمت بالا بزنید. باسن را منقبض کنید و پاها را تا جای ممکن به سمت بالا بکشید. این کار را برای سمت دیگر نیز انجام دهید.
حرکت پلانک
- نحوه اجرا: در حالت پلانک قرار بگیرید، به طوری که عضلات شکم، سرین و لگن شما منقبض شوند. این حالت به تقویت دستگاه رحمی کمک می‌کند.
توجه به تغذیه
تغذیه مناسب یکی از ارکان اساسی برای حفظ سلامت و تقویت عضلات ناحیه لگن است. استفاده از غذاهای تازه و سرشار از فیبر و پروتئین می‌تواند به بازسازی ماهیچه‌ها و عضلات شما کمک کند. برای داشتن بدنی سالم و جلوگیری از مشکلاتی مانند افتادگی رحم، حتماً به رژیم غذایی‌تان توجه کنید.
کاهش وزن
کاهش وزن می‌تواند فشار زیادی را از روی ناحیه لگن و واژن بردارد، که به نوبه خود احتمال افتادگی رحم را کاهش می‌دهد. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارید، بهتر است قبل از افزایش وزن، به تناسب اندام خود توجه ویژه‌ای داشته باشید.
پرسش و پاسخ
برای تشخیص و درمان افتادگی رحم به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
متخصص زنان و زایمان و همچنین متخصص اورولوژی (متخصص کلیه و مجاری ادراری) بهترین گزینه‌ها برای تشخیص و درمان افتادگی رحم هستند. در صورت مشاهده هرگونه علائم، حتی اگر خفیف باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا نسبت به تشخیص صحیح و انتخاب بهترین روش درمان اقدام شود.
با رعایت این نکات، می‌توانید به بهبود سلامت خود کمک کنید و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری نمایید.
آیا دختران هم دچار افتادگی رحم می‌شوند؟
بله، هرچند احتمال افتادگی رحم در دختران بسیار پایین است. در برخی موارد، انجام ورزش‌های سنگین مانند ووشو و وزنه‌برداری می‌تواند به این مشکل منجر شود. همچنین، سقط‌های غیرقانونی و غیرمجاز می‌توانند علاوه بر افزایش خطر عفونت، احتمال افتادگی رحم در زایمان‌های بعدی را نیز بالا ببرند.
آیا با طناب زدن دچار افتادگی رحم می‌شویم؟
خیر! طناب زدن به‌تنهایی نمی‌تواند باعث افتادگی رحم شود. اما اگر درگیر این بیماری هستید، بهتر است ورزش‌های آرام مانند یوگا یا تای چی را به‌جای ورزش‌های شدید انتخاب کنید.
آیا بارداری بر افتادگی رحم مؤثر است؟
بله! شدت، تعداد زایمان‌ها و به‌ویژه چندقلوزایی می‌تواند خطر افتادگی رحم را افزایش دهد. زایمان‌های طبیعی به‌خصوص در این زمینه تأثیر بیشتری دارند.
آیا پرولاپس رحم باعث بروز خطر در بارداری می‌شود؟
بله؛ اگر افتادگی رحم شدید باشد و مادر سابقه سقط‌های متعدد داشته باشد، احتمال دارد بارداری او با مشکل مواجه شود. اما به‌طور کلی، بروز افتادگی رحم در زمان بارداری بسیار نادر است. اگر مادری در حین بارداری دچار افتادگی رحم یا جفت شود، احتمالاً باید استراحت مطلق کند و پس از آن، ممکن است نیاز به سزارین داشته باشد.
هزینه عمل جراحی افتادگی رحم چقدر است؟
هزینه عمل جراحی افتادگی رحم بستگی زیادی به تبحر پزشک، نوع درمان و شدت بیماری دارد؛ بنابراین نمی‌توان هزینه مشخصی برای آن تعیین کرد. برای اطلاعات دقیق‌تر، باید به متخصص زنان یا متخصص اورولوژی مراجعه کرده و با او مشورت کنید.
با آگاهی از این موارد، می‌توانید بهتر از سلامت خود مراقبت کنید و در صورت نیاز، اقدامات لازم را انجام دهید.
لیست پزشکان مرتبط:
سکینه موید محسنیمتخصص زنان و زایمان | تهران- طاهره لبافمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فرزانه چوبسازمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فریبا خطیرمتخصص زنان و زایمان | تهران
- حسین آصف جاهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- آزاده اکبری سنهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- رکسانا رحمتیانمتخصص زنان و زایمان | تهران
- سمانه کاشیجراح و متخصص زنان زایمان نازایی فلوشیپ ناباروری IVF | تهران
- آزاده افضل زادهمتخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی و اندومتریوز | تهران
- فاطمه امیدی فرمتخصص زنان و زایمان | تهران
