غربالگری، پیشگیری و حمایت روانی در دانشگاه‌های علوم پزشکی
سلامت روان دانشجویان در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی نظام آموزش عالی کشور تبدیل شده است. به‌ویژه در میان دانشجویان علوم پزشکی که با فشارهای تحصیلی، کاری و بالینی بیشتری مواجه‌اند، نیاز به حمایت روانی و اجتماعی بیش از پیش احساس می‌شود.
به همین دلیل، وزارت بهداشت با اجرای دو طرح ملی در حوزه سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، گامی مهم در جهت ارتقای کیفیت زندگی دانشجویان برداشته است. در ادامه، جزئیات این برنامه‌ها را مرور می‌کنیم.
اجرای دو طرح ملی در دانشگاه‌های علوم پزشکی
به گفته دکتر عبدالرضا دیانی، مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت، دو برنامه اصلی با محوریت سلامت روان در حال اجراست:
- طرح سبک زندگی سالم
- طرح غربالگری و پیشگیری از مصرف مواد مخدر
تمامی دانشجویان علوم پزشکی در چارچوب این طرح‌ها، تحت غربالگری سلامت روان قرار می‌گیرند. در صورت شناسایی علائم خطر یا مشکلات روانی، مداخلات حمایتی و درمانی برای آنان انجام می‌شود.
تیم‌های تخصصی برای حمایت از دانشجویان در معرض خطر
بر اساس توضیحات دکتر دیانی، در هر دانشگاه متناسب با شرایط آن، گروه‌هایی سه‌نفره متشکل از روانپزشک، روانشناس و مددکار اجتماعی تشکیل شده است. این تیم‌ها وظیفه دارند از دانشجویانی که در معرض خطر اختلالات روانی یا آسیب‌های اجتماعی هستند، حمایت کنند و مداخلات درمانی لازم را انجام دهند.
حمایت مالی و نهادی از طرح سلامت روان
مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت اعلام کرد که این دو طرح با حمایت وزارت کشور در حال اجراست و بودجه اختصاصی برای آن در نظر گرفته شده است.
وی افزود: این برنامه‌ها در سطح ملی تعریف شده‌اند و جزو پروژه‌های کلان سلامت روان کشور محسوب می‌شوند.
شایع‌ترین اختلالات روانی در میان دانشجویان
در ادامه نشست، دکتر دربانی با اشاره به نتایج غربالگری سال گذشته گفت:
«رایج‌ترین مشکلات روانی در میان دانشجویان شامل اضطراب، افسردگی، خشم و وسواس‌های فکری و عملی است که در این میان اضطراب بیشترین شیوع را دارد.»
این آمار نشان می‌دهد که اضطراب و فشار روانی از مهم‌ترین چالش‌های دانشجویان علوم پزشکی است و لزوم برنامه‌ریزی برای افزایش تاب‌آوری و مهارت‌های زندگی را دوچندان می‌کند.
برگزاری دوره‌های آموزشی برای تقویت مهارت‌های زندگی
به گفته دکتر دیانی، دوره‌های مهارت زندگی و تاب‌آوری با همکاری معاونت آموزشی وزارت بهداشت در حال برگزاری است.
هدف از این دوره‌ها، آموزش روش‌های کنترل استرس، مدیریت خشم و ارتباط مؤثر است.
برنامه‌ریزی شده تا این آموزش‌ها در قالب واحدهای درسی رسمی نیز به برنامه آموزشی دانشگاه‌ها افزوده شود تا آموزش سلامت روان بخشی از مسیر تحصیلی دانشجویان گردد.
بهبود وضعیت دستیاران تخصصی و نیروهای طرحی
مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت همچنین از اقدامات دولت برای حمایت از دستیاران تخصصی و نیروهای طرحی در مناطق محروم خبر داد.
او توضیح داد:
- حقوق دستیاران متناسب‌سازی شده است.
- ضمانت‌نامه دستیاری که پیش‌تر از چالش‌های مهم این حوزه بود، حذف شده است.
- شوراهای صنفی دستیاران مجدداً فعال شده‌اند.
- وام‌های معاونت درمان به دانشگاه‌های علوم پزشکی مناطق کم‌برخوردار پرداخت شده تا حداقل ۶۰ درصد کارانه نیروهای طرحی تأمین شود.
این اقدامات، گامی در جهت بهبود معیشت و حفظ نیروهای متخصص در مناطق کمتر برخوردار کشور است.
جمع‌بندی
با اجرای دو طرح ملی «سبک زندگی سالم» و «غربالگری و پیشگیری از مصرف مواد»، وزارت بهداشت رویکردی جامع برای پایش و ارتقای سلامت روان دانشجویان در پیش گرفته است.
ایجاد تیم‌های تخصصی روان‌درمانی، برگزاری دوره‌های مهارت زندگی و توجه به معیشت دانشجویان و دستیاران، نشان می‌دهد که نگاه جدید وزارت بهداشت فراتر از درمان فردی بوده و بر پیشگیری، آموزش و حمایت مستمر روانی استوار است.
به نظر می‌رسد این مسیر می‌تواند الگویی برای سایر دانشگاه‌ها در حوزه سلامت روان جوانان باشد.