چگونه بیماری پارکینسون را درمان کنیم ؟
روش‌های درمان بیماری پارکینسون: رویکردهای دارویی، جراحی و مکمل
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که با کاهش سطح دوپامین در مغز، بر توانایی بیمار برای کنترل حرکات تأثیر می‌گذارد. تا امروز درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما روش‌های متعددی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران در دسترس است. در این گزارش، جامع‌ترین و به‌روزترین روش‌های درمان بیماری پارکینسون را بررسی می‌کنیم که شامل درمان‌های دارویی، جراحی، ورزش‌درمانی، روش‌های طب مکمل و همچنین درمان‌های نوین و آزمایشی می‌شود.این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
درمان‌های دارویی برای بیماری پارکینسون
دارودرمانی اصلی‌ترین روش کنترل علائم پارکینسون است. داروهای متعددی برای افزایش سطح دوپامین یا شبیه‌سازی عملکرد آن در مغز وجود دارند که به تسکین علائم حرکتی بیماران کمک می‌کنند.
لوودوپا و کاربیدوپا
لوودوپا رایج‌ترین و مؤثرترین دارو برای درمان پارکینسون است. این دارو به عنوان یک ماده شیمیایی طبیعی، وارد مغز شده و به دوپامین تبدیل می‌شود. حدود ۷۵ درصد از بیماران به این دارو پاسخ مثبت می‌دهند، اگرچه ممکن است تمام علائم آنها بهبود نیابد. معمولاً لوودوپا همراه با کاربیدوپا تجویز می‌شود. کاربیدوپا تخریب لوودوپا را به تأخیر می‌اندازد و باعث افزایش دسترسی لوودوپا در سد خونی-مغزی می‌شود، همچنین از عوارض جانبی مانند تهوع جلوگیری می‌کند.
زمان مصرف لوودوپا اهمیت ویژه‌ای دارد. در بیماری پارکینسون پیشرفته، بهتر است این دارو با معده خالی مصرف شود. همچنین مصرف دارو همراه با ویتامین C یا آب گازدار می‌تواند جذب دارو را افزایش دهد و نیاز به افزایش دوز لوودوپا در طول دوره درمان را کاهش دهد. عوارض جانبی لوودوپا می‌تواند شامل تهوع، سبکی سر و در دوزهای بالاتر، حرکات غیرارادی (دیسکینزی) باشد.
آگونیست‌های دوپامین
آگونیست‌های دوپامین می‌توانند عمل دوپامین را در مغز تقلید کنند. اگرچه این داروها کمتر از لوودوپا مؤثر هستند، اما می‌توانند به عنوان داروهای واسطه در زمانی که لوودوپا تأثیر کمتری دارد، مفید باشند. نمونه‌های این دسته شامل بروموکریپتین، پرامی‌پکسول و روپینیرول می‌شوند.
سایر داروهای ضد پارکینسون
ساختار درمانی کامل برای بیماران پارکینسون معمولاً شامل ترکیبی از داروهای زیر نیز می‌شود:
- سافینامید: این دارو از دسته مهارکننده‌های MAO است که سطح دوپامین در مغز را افزایش می‌دهد و علائم بیماری را کنترل می‌کند.
- کوبنلدوپا: حاوی ترکیبات لوودوپا و بنسرازید است. بنسرازید از تجزیه شدن لوودوپا قبل از رسیدن به مغز جلوگیری می‌کند.
- بنزتروپین: برای درمان علائم بیماری پارکینسون و یا حرکات ناخواسته ناشی از عوارض جانبی برخی داروهای روانپزشکی استفاده می‌شود.
- اپیکاپون: به عنوان یک درمان کمکی برای داروهای مهارکننده لوودوپا/دوپا دکربوکسیلاز در بیماران بزرگسال مبتلا به پارکینسون تجویز می‌شود.
روش‌های جراحی در درمان پارکینسون
مداخلات جراحی معمولاً برای افرادی که به درمان‌های دارویی و تغییرات سبک زندگی پاسخ مناسبی نمی‌دهند، در نظر گرفته می‌شود.
تحریک عمقی مغز (DBS)
در این روش، جراحان الکترودهایی را در نواحی خاصی از مغز کاشت می‌کنند. دستگاه تحریک‌کننده عصبی، پالس‌های الکتریکی تولید و ارسال می‌کند تا به کاهش علائم کمک کند. این روش برای بیمارانی که علائم حرکتی شدید دارند و به دارودرمانی پاسخ نمی‌دهند، می‌تواند مؤثر باشد.
درمان با پمپ
در این روش، پمپی نزدیک روده کوچک نصب می‌شود و داروهای لوودوپا و کاربیدوپا از این طریق به بدن فرد تزریق می‌شوند. این روش می‌تواند برای بیمارانی که نیاز به تزریق مداوم دارو دارند، مناسب باشد.
ورزش و فیزیوتراپی در مدیریت پارکینسون
ورزش و فیزیوتراپی می‌توانند بخش مهمی از برنامه مدیریت بیماری پارکینسون باشند، زیرا فواید جسمی و ذهنی بسیاری را برای بهبود کیفیت زندگی بیماران فراهم می‌کنند.
یوگا و تای چی
یوگا اغلب برای مدیریت علائم حرکتی بیماری پارکینسون توصیه می‌شود. این تمرین با استفاده از حرکت‌های هدفمند عضلات، به تقویت ماهیچه‌ها، افزایش تحرک و بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است متوجه شوند که یوگا حتی در مدیریت لرزش در برخی از اندام‌های آسیب‌دیده نیز مؤثر است.
تای چی نیز تعادل و هماهنگی را تقویت می‌کند و مطالعات نشان داده‌اند که می‌تواند برای بیماران مبتلا به پارکینسون متوسط، بهبود قابل اندازه‌گیری در تعادل و ثبات ایجاد کند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
دستورالعمل‌های NICE توصیه می‌کنند که فیزیوتراپی و کاردرمانی باید در مراحل اولیه بیماری برای افراد مبتلا به پارکینسون ارائه شود. فیزیوتراپی باید شامل توصیه و اطلاعات در مورد فعالیت فیزیکی باشد. تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند نواحی مورد نظر را هدف قرار دهند و به تقویت قدرت، تعادل و هماهنگی کمک کنند.
تمرینات هوازی
انجام تمرینات هوازی منظم می‌تواند سلامت قلب و عروق را بهبود بخشیده و به مدیریت علائم پارکینسون کمک کند. توصیه می‌شود بیماران حداقل چند دقیقه در هر روز تحرک داشته باشند و ورزش‌هایی که سلامت قلب و عروق، انعطاف‌پذیری و قدرت را بهبود می‌دهند را به برنامه ورزشی خود اضافه کنند.
طب سنتی و درمان‌های مکمل
اگرچه طب سنتی نمی‌تواند پارکینسون را به‌طور قطعی درمان کند، اما برخی روش‌های مکمل می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
گیاهان دارویی
تحقیقات نشان می‌دهد برخی گیاهان دارویی ممکن است در کاهش علائم پارکینسون مؤثر باشند:
- کندر: برای تقویت حافظه شناخته شده و می‌تواند برای مشکلات حافظه در بیماران پارکینسون مفید باشد.
- سیاه‌دانه: دارای خواص متعدد از جمله بهبود حافظه، تنظیم قند خون و کاهش کلسترول است.
- لوبیای فاوا: حاوی لوودوپا است و مصرف آن برای درمان این بیماری می‌تواند مفید باشد.
- جینسینگ: یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی در درمان پارکینسون است.
حجامت
حجامت یکی از درمان‌های رایج طب سنتی است که می‌تواند بسیاری از علائم بیماری را در بدن کاهش دهد و برای درمان علائم پارکینسون نیز استفاده می‌شود.
مکمل‌ها و رژیم غذایی
مکمل‌ها و رژیم غذایی مناسب می‌توانند به مدیریت علائم پارکینسون کمک کنند.
ویتامین‌ها و مکمل‌ها
- ویتامین B3 (نیکوتین‌آمید ریبوزید): یافته‌های اخیر یک کارآزمایی بالینی نشان می‌دهند که این مکمل می‌تواند در درمان بیماری پارکینسون مؤثر باشد. این ویتامین در فرآیندهای سلولی متعدد، از جمله عملکرد میتوکندری و متابولیسم انرژی سلولی نقش دارد.
- ویتامین C: به عنوان یک آنتی‌اکسیدان می‌تواند در کاهش سطح رادیکال‌های آزاد نقش داشته باشد. مطالعات نشان داده کمبود ویتامین C ممکن است با بیماری پارکینسون ارتباط داشته باشد.
- ویتامین E: مواد غذایی حاوی ویتامین E می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مفید باشد، اگرچه هنوز شواهد کافی برای توصیه به مصرف مکمل‌های ویتامین E وجود ندارد.
- ویتامین D: کمبود این ویتامین در بیماران پارکینسون شایع است و ممکن است با شدت و پیشرفت بیماری ارتباط داشته باشد.
- اسیدهای چرب امگا-۳: این چربی مفید که در ماهی سالمون، صدف، دانه کتان و برخی از حبوبات یافت می‌شود، می‌تواند به محافظت از مغز در برابر آسیب کمک کند.
رژیم غذایی مناسب
یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به مدیریت علائم پارکینسون کمک کند:
- غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان: مانند آجیل، توت‌ها و سبزیجات می‌توانند به جلوگیری از استرس اکسیداتیو و آسیب به مغز کمک کنند.
- مطالعات اخیر نشان می‌دهند که مصرف یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت فیزیکی منظم می‌تواند روند پیشرفت پارکینسون را کند کند، امری که مداخلات پزشکی تاکنون قادر به انجام آن نبوده‌اند.
درمان‌های نوین و آزمایشی
پیشرفت‌های علمی اخیر امیدهای تازه‌ای را برای درمان بیماری پارکینسون ایجاد کرده‌اند.
دستگاه Onapgo
سازمان غذا و داروی آمریکا اخیراً یک دستگاه انفوزیون به نام Onapgo را تأیید کرده که تزریق مداوم آپومورفین هیدروکلراید را برای کاهش دوره‌های “خاموشی” فراهم می‌کند. در آزمایش‌های بالینی، این دستگاه به طور قابل توجهی دوره‌های خاموشی روزانه را به طور متوسط ۲.۴۷ ساعت کاهش داده است. این دستگاه در اواخر سال ۲۰۲۵ در دسترس قرار خواهد گرفت.
ژن‌درمانی
شرکت AskBio در حال انجام کارآزمایی بالینی فاز II برای ژن‌درمانی AB-1005 (AAV2-GDNF) است که فاکتور نوروتروفیک مشتق شده از سلول‌های گلیال را برای درمان پارکینسون متوسط آزمایش می‌کند. داده‌های ۳۶ ماهه فاز Ib نشان دهنده پروفایل ایمنی مطلوب و روندهای مثبت بوده است.
سلول‌درمانی
شرکت BlueRock Therapeutics در حال پیشبرد bemdaneprocel، یک درمان سلولی آزمایشی برای پارکینسون، به کارآزمایی بالینی فاز III است. این آزمایش نشان‌دهنده یک مرحله مهم در توسعه درمان‌های سلولی آلوژنیک برای اختلالات نورودژنراتیو است.
نتیجه‌گیری
بیماری پارکینسون هنوز درمان قطعی ندارد، اما روش‌های متعددی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران وجود دارد. دارودرمانی همچنان اصلی‌ترین روش درمانی است، با لوودوپا به عنوان مؤثرترین دارو. جراحی برای بیمارانی که به دارودرمانی پاسخ نمی‌دهند، می‌تواند گزینه مناسبی باشد. ورزش، فیزیوتراپی، رژیم غذایی مناسب و مکمل‌ها نیز می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند.
درمان‌های نوین مانند ژن‌درمانی و سلول‌درمانی امیدهای تازه‌ای را برای آینده درمان پارکینسون ایجاد کرده‌اند. همچنین، ترکیب رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کند کند، که این دستاوردی مهم در مدیریت این بیماری است.
دستورالعمل‌های NICE توصیه می‌کنند که بیماران پارکینسون باید به طور منظم (هر ۶ تا ۱۲ ماه) توسط متخصص معاینه شوند و مراقبت‌های شخصی‌سازی شده دریافت کنند. همچنین دسترسی زودهنگام به فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و مشاوره تغذیه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
در نهایت، مدیریت موفق بیماری پارکینسون نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل دارودرمانی، تغییرات سبک زندگی، ورزش منظم و در صورت لزوم، مداخلات جراحی می‌شود. با پیشرفت علم و فناوری، امید است که در آینده‌ای نزدیک، درمان‌های مؤثرتری برای این بیماری توسعه یابند.
منبع :
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
- فاطمه طاهریانمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژی) | تهران
