چه ورزشی برای پارکینسون خوبه ؟
ورزش‌های مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که تأثیرات عمیقی بر عملکرد حرکتی افراد مبتلا می‌گذارد. ورزش می‌تواند به‌عنوان بخش مهمی از مدیریت این بیماری، نقشی اساسی در حفظ تعادل، قدرت عضلانی و کیفیت زندگی بیماران ایفا کند. اگرچه ورزش نمی‌تواند پیشرفت این بیماری را متوقف سازد، اما می‌تواند علائم آن را کاهش داده و توانایی فرد را برای حفظ استقلال افزایش دهد. در این گزارش، مجموعه‌ای جامع از ورزش‌های مناسب برای بیماران پارکینسون و فواید آن‌ها را بررسی می‌کنیم. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
فواید ورزش برای بیماران پارکینسون
ورزش منظم و هدفمند می‌تواند تأثیرات مثبت متعددی بر بیماران مبتلا به پارکینسون داشته باشد. در هنگام فعالیت بدنی، تغییرات عصبی و هورمونی مهمی در بدن رخ می‌دهد. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، انتشار دوپامین است که تأثیرات مثبتی بر حرکت، خلق‌وخو و کنترل درد دارد. همچنین ورزش باعث ایجاد تغییرات مثبت در مخطط قشری مغز می‌شود، ناحیه‌ای که مسئول کنترل حرکات ارادی است.
ورزش منظم می‌تواند به حفظ تحرک و کاهش سفتی عضلانی کمک کند. بهبود تعادل و ثبات بدن از دیگر فواید ورزش است که می‌تواند خطر زمین خوردن را که در بیماران پارکینسون بسیار شایع است، کاهش دهد. تقویت مهارت‌های حرکتی و حمایت از فعالیت‌های روزانه، حفظ قدرت عضلانی و جلوگیری از آتروفی عضلانی، بهبود خلق‌وخو و کاهش خطر افسردگی، بهبود سلامت قلب و عروق و افزایش گردش خون، و در نهایت بهبود کیفیت کلی زندگی و افزایش استقلال فرد از دیگر مزایای ورزش برای این بیماران است.
مطالعات نشان می‌دهد بیماران مبتلا به پارکینسون که حداقل ۲.۵ ساعت در هفته ورزش می‌کنند، کاهش حرکت کمتر و کیفیت زندگی بالاتری را تجربه می‌کنند. انجمن بیماری‌های پارکینسون آمریکا توصیه می‌کند افراد مبتلا به پارکینسون حداقل ۲-۳ روز در هفته فعالیت‌های مربوط به تعادل یا ورزش را انجام دهند، و در هر جلسه حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش نمایند.
انواع ورزش‌های مناسب برای پارکینسون
چهار دسته اصلی ورزش برای بیماران مبتلا به پارکینسون وجود دارد که هر کدام برای جنبه‌های مختلف سلامت و مدیریت علائم بیماری مفید هستند. این چهار دسته عبارتند از: ورزش‌های هوازی، تمرینات قدرتی یا مقاومتی، تمرینات تعادلی و تمرینات کششی.
ورزش‌های هوازی (قلبی-عروقی)
ورزش‌های هوازی به افزایش ضربان قلب، تقویت سیستم قلبی-عروقی و بهبود استقامت کمک می‌کنند. این نوع تمرینات برای بیماران پارکینسون بسیار سودمند هستند:
پیاده‌روی: پیاده‌روی یک ورزش مؤثر برای هماهنگی عضلات است که می‌تواند با سرعتی مناسب برای سالمندان مبتلا به پارکینسون انجام شود. نوسانات بازو همراه با راه رفتن، ناهماهنگی قسمت‌های مختلف بدن را کاهش می‌دهد. پیاده‌روی همچنین به تقویت عضلات پاها و ران‌ها، افزایش گردش خون در پاها، و تقویت عضلات تنه، عضلات مرکزی و پایین کمر و ستون فقرات که ثبات بدن را حفظ می‌کنند، کمک می‌کند.
شنا و ورزش‌های آبی: شنا و ورزش‌های هوازی در آب برای بیماران پارکینسون بسیار مفید هستند زیرا فشار کمتری بر مفاصل وارد می‌کنند و به تعادل کمتری نیاز دارند. این تمرینات می‌توانند به تقویت عضلات و بهبود انعطاف‌پذیری کمک کنند.
دوچرخه‌سواری: دوچرخه‌سواری یک فعالیت هوازی مناسب برای بیماران پارکینسون است که می‌تواند به بهبود گردش خون و تقویت عضلات پا کمک کند.
رقص: رقص نه تنها یک فعالیت هوازی مفید است، بلکه هماهنگی، تعادل و حرکات ریتمیک را ترکیب می‌کند که می‌تواند برای بیماران پارکینسون بسیار سودمند باشد.
تمرینات قدرتی و مقاومتی
تمرینات قدرتی به تقویت عضلات کمک می‌کنند که برای مدیریت علائم پارکینسون بسیار مهم است:
وزنه‌برداری: بنیاد پارکینسون خاطرنشان می‌کند که وزنه‌برداری می‌تواند برای تقویت عضلات بیماران پارکینسون مفید باشد.
تمرینات با وزن بدن: استفاده از وزن بدن برای ایجاد مقاومت می‌تواند روشی مؤثر و ایمن برای تقویت عضلات باشد.
تمرینات باشگاهی: کار در باشگاه بدنسازی تحت نظارت مربی آگاه به شرایط پارکینسون می‌تواند گزینه خوبی برای برخی بیماران باشد.
تمرینات تعادلی و هماهنگی
تعادل و هماهنگی اغلب در بیماران پارکینسون مختل می‌شود، بنابراین تمرینات خاص می‌تواند به بهبود این جنبه‌ها کمک کند:
تای چی: تای چی حرکات کنترل شده و آرامی دارد که می‌تواند به بیماران پارکینسون در افزایش هماهنگی کمک کند. این ورزش عضلات درگیر در حرکات روزمره را هدف قرار می‌دهد و به دلیل حرکات کند و کنترل شده، تحریک عضلات به شیوه‌ای ایمن انجام می‌شود.
یوگا: یوگا می‌تواند انعطاف‌پذیری، تعادل و قدرت را بهبود بخشد. حرکات یوگا مانند تای چی کند و کنترل شده هستند و می‌توانند به افزایش هماهنگی کمک کنند.
بوکس (بدون تماس): تمرینات بوکس غیرتماسی می‌تواند برای تقویت هماهنگی، سرعت واکنش و قدرت عضلانی بیماران پارکینسون مفید باشد.
پیلاتس: پیلاتس بر تقویت عضلات مرکزی بدن، بهبود پوسچر و افزایش انعطاف‌پذیری تمرکز دارد که همگی برای بیماران پارکینسون مفید هستند.
تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری
انعطاف‌پذیری برای حفظ دامنه حرکتی و پیشگیری از سفتی مفاصل در بیماران پارکینسون ضروری است:
حرکات کششی: تمرینات کششی منظم می‌تواند به کاهش سفتی عضلانی و افزایش انعطاف‌پذیری کمک کند.
یوگا و تای چی: علاوه بر مزایای تعادلی، این ورزش‌ها انعطاف‌پذیری را نیز بهبود می‌بخشند.
توصیه‌های مهم برای ورزش در بیماران پارکینسون
برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی ورزش در بیماران پارکینسون، رعایت نکات زیر ضروری است:
مشورت با متخصصان: قبل از شروع هر برنامه ورزشی، حتماً با پزشک، نورولوژیست یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. متخصصان می‌توانند برنامه ورزشی مناسب و اختصاصی با توجه به شرایط و محدودیت‌های حرکتی بیمار طراحی کنند.
شروع تدریجی: با جلسات کوتاه 10 دقیقه‌ای شروع کنید و به تدریج مدت زمان تمرین را افزایش دهید. اگر قصد دارید 30 دقیقه تمرین کنید، ابتدا با جلسات کوتاه‌تر شروع کرده و به تدریج پیشرفت کنید.
گرم کردن و سرد کردن: همیشه قبل از شروع برنامه ورزشی خود را گرم کرده و در پایان نیز سرد کنید.
محیط ایمن: در محیطی ایمن تمرین کنید و از زمین‌های لغزنده، نور ضعیف، روفرشی و سایر خطرات احتمالی دوری کنید.
تمرین با حمایت: اگر در تعادل مشکل دارید، در حین دسترسی به یک میله یا ریل ورزش کنید. اگر در ایستادن یا بلند شدن مشکل دارید، سعی کنید در رختخواب ورزش کنید.
پایداری و تداوم: یک سرگرمی یا فعالیتی را که از آن لذت می‌برید انتخاب کنید و به آن پایبند باشید. این می‌تواند به تداوم فعالیت ورزشی شما کمک کند.
نتیجه‌گیری
ورزش منظم و هدفمند می‌تواند نقش مهمی در مدیریت علائم پارکینسون و بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. ترکیبی از ورزش‌های هوازی، تمرینات قدرتی، تمرینات تعادلی و حرکات کششی می‌تواند بهترین نتایج را برای بیماران پارکینسون به همراه داشته باشد. پیاده‌روی، شنا، تای چی، یوگا و بوکس غیرتماسی از جمله ورزش‌های مفید برای این بیماران هستند.
مهم‌ترین اصل، پیدا کردن فعالیتی است که بیمار از آن لذت می‌برد و می‌تواند به طور منظم آن را انجام دهد. با مشاوره با متخصصان، رعایت اصول ایمنی و پایداری در انجام تمرینات، بیماران پارکینسون می‌توانند از مزایای متعدد ورزش برای مدیریت بهتر بیماری خود بهره‌مند شوند.
منبع :
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
- فاطمه طاهریانمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژی) | تهران
