علائم بیماری پارکینسون : از نشانه‌های اولیه تا پیشرفته

5 ساعت پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۱-۰۶

0 زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

علائم بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که به دلیل کاهش تولید دوپامین در مغز ایجاد می‌شود. این بیماری با طیف گسترده‌ای از علائم حرکتی و غیرحرکتی همراه است که معمولاً به‌تدریج ظاهر می‌شوند و با گذشت زمان شدت می‌یابند. علائم پارکینسون از فردی به فرد دیگر متفاوت است و معمولاً زمانی بروز می‌کند که حدود ۸۰ درصد سلول‌های عصبی در جسم سیاه مغز از بین رفته باشند.

علائم اولیه و زودهنگام پارکینسون

بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون، علائم اولیه را علامت‌های طبیعی پیری می‌پندارند و کمتر به دنبال کمک پزشکی می‌روند. این علائم می‌توانند سال‌ها قبل از بروز مشکلات حرکتی آشکار ظاهر شوند.

نشانه‌های هشداردهنده اولیه

· کاهش توانایی بویایی (Anosmia): اختلال در بویایی و چشایی می‌تواند یکی از اولین علائم باشد که به دلیل انحطاط هسته بویایی قدامی و پیاز بویایی ایجاد می‌شود.

· یبوست: یبوست مزمن به دلیل تخریب اعصاب دستگاه گوارش که باعث کند شدن حرکت روده‌ها می‌شود.

· دستخط کوچک و فشرده: تغییر در نوشتن و کوچک شدن دستخط که میکروگرافی نامیده می‌شود.

· اختلالات خواب: شامل بی‌خوابی، خواب‌آلودگی روزانه، رویاهای واضح و صحبت کردن در خواب.

· تغییر در صدا: کاهش قدرت و وضوح صدا و یکنواخت شدن آن.

· وضعیت خمیده بدن: تمایل به خم شدن به جلو و تغییر در وضعیت قامت.

· تغییرات خلقی: افسردگی و اضطراب که گاهی سال‌ها قبل از علائم حرکتی بروز می‌کنند.

علائم حرکتی اصلی پارکینسون

علائم حرکتی بیماری پارکینسون شاخص‌ترین نشانه‌های این بیماری هستند و معمولاً مبنای تشخیص قرار می‌گیرند:

۱. لرزش (ترمور)

لرزش یکی از بارزترین و شایع‌ترین علائم پارکینسون است که معمولاً در یک سمت بدن شروع می‌شود. ویژگی‌های این لرزش عبارتند از:

· معمولاً با لرزش یک انگشت شروع شده و به تدریج به کل بازو گسترش می‌یابد.

· در حالت استراحت بیشتر مشهود است و با فعالیت کاهش می‌یابد.

· می‌تواند دست‌ها، بازوها، پاها، لب‌ها، زبان و فک را درگیر کند.

· با فشارهای روانی و جسمی تشدید می‌شود و با استراحت و آرامش کاهش می‌یابد.

· در هنگام خواب بسیار خفیف می‌شود.

برخلاف سایر انواع لرزش، لرزش پارکینسونی با حرکت‌های آرام بهبود می‌یابد، در حالی که لرزش‌های دیگر (مانند لرزش ضروری) با تحرک شدت می‌یابند.

۲. برادی‌کینزی (کندی حرکات)

کندی حرکات یکی از معمول‌ترین علائم پارکینسون است که با پیشرفت بیماری شدت می‌یابد. مشخصات این علامت عبارتند از:

· انجام فعالیت‌های ساده روزمره بیشتر از حد معمول طول می‌کشد.

· کاهش حرکات غیرارادی مانند پلک زدن، لبخند زدن و تاب خوردن بازوها هنگام راه رفتن.

· دشواری در شروع حرکات و مشکل در بلند شدن از صندلی.

· صحبت کردن آهسته و با وقفه و به صورت یکنواخت.

· در مراحل پیشرفته، ممکن است به آکینزی (عدم توانایی حرکت) منجر شود.

۳. سفتی عضلانی (ریجیدیتی)

سفتی و انقباض عضلات که عملکرد حرکتی را محدود می‌کند و می‌تواند در هر قسمتی از بدن رخ دهد:

· سفتی می‌تواند در عضلات صورت، گردن، دست‌ها، یک طرف بدن، پاها شروع شود.

· باعث محدودیت دامنه حرکت و ایجاد درد و خستگی می‌شود.

· اغلب با آرتروز اشتباه گرفته می‌شود.

· کاهش چرخش بازو در یک سمت بدن هنگام راه رفتن از نشانه‌های اولیه سفتی عضلانی است.

۴. اختلالات تعادل و راه رفتن

مشکلات تعادل و تغییر در الگوی راه رفتن که معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر بیماری بروز می‌کنند:

· راه رفتن با گام‌های کوچک و نزدیک به هم (راه رفتن پارکینسونی).

· وضعیت خمیده و قوزکرده هنگام راه رفتن.

· مشکل در چرخیدن و تغییر جهت.

· افزایش خطر زمین خوردن و سقوط، خصوصاً تمایل به افتادن به سمت عقب.

· پدیده “فریز شدن” یا درجا خشک شدن ناگهانی در حین حرکت.

علائم غیرحرکتی پارکینسون

علائم غیرحرکتی پارکینسون اغلب نادیده گرفته می‌شوند، اما تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیماران دارند. حدود ۹۸.۶ درصد از افراد مبتلا به پارکینسون یک یا چند علامت غیرحرکتی را تجربه می‌کنند:

۱. اختلالات روانی و شناختی

· افسردگی و اضطراب: از شایع‌ترین مشکلات روانی در بیماران پارکینسونی که گاه پیش از علائم حرکتی بروز می‌کنند.

· تغییرات شناختی: مشکل در توجه، حافظه و درک روابط فضایی-بصری.

· توهم و روان‌پریشی: خصوصاً در مراحل پیشرفته بیماری یا به عنوان عارضه جانبی داروها.

· سردرگمی و هذیان: بیشتر در مرحله پیشرفته بیماری (مرحله پنجم) دیده می‌شود.

۲. اختلالات خواب

· بی‌خوابی: مشکل در به خواب رفتن یا تداوم خواب.

· خواب‌آلودگی مفرط در طول روز: علیرغم خواب کافی شبانه.

· اختلال رفتار خواب REM: حرکت و صحبت کردن در خواب.

· رویاهای واضح و کابوس‌های شبانه.

۳. اختلالات اتونومیک (خودکار)

· سرگیجه و غش کردن: به دلیل افت فشار خون هنگام ایستادن (افت فشار خون ارتواستاتیک).

· یبوست: ناشی از تخریب اعصاب دستگاه گوارش و کند شدن حرکات روده.

· اختلالات ادراری: مشکل در کنترل مثانه.

· مشکلات جنسی: کاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی.

· تعریق بیش از حد: خصوصاً در شب یا بدون دلیل مشخص.

۴. سایر علائم غیرحرکتی

· درد: درد مزمن در نواحی مختلف بدن که می‌تواند ناشی از سفتی عضلانی باشد.

· حالت بی‌احساس در چهره (ماسک پارکینسونی): کاهش حالات چهره و ناتوانی در انتقال احساسات از طریق چهره.

· مشکلات بلع و صحبت کردن: ضعف در عضلات گلو و صورت که منجر به مشکل در بلع و گفتار نامفهوم می‌شود.

· ایجاد درماتیت سبورئیک روی پوست: افزایش ریسک مشکلات پوستی.

· افزایش خطر ابتلا به ملانوما: نوعی سرطان پوست.

مراحل بیماری پارکینسون و علائم مرتبط با هر مرحله

بیماری پارکینسون معمولاً به پنج مرحله تقسیم می‌شود که بر اساس مقیاس هوهن و یاهر طبقه‌بندی می‌شوند. علائم بیماری با پیشرفت مراحل، شدیدتر می‌شوند:

مرحله اول (خفیف)

· علائم هنوز خفیف هستند و فقط در یک طرف بدن دیده می‌شوند.

· لرزش متناوب در یک دست یا پا.

· سفتی خفیف عضلات.

· احساس دست و پا چلفتی بودن.

· نقص عملکردی بسیار کم یا عدم نقص عملکردی.

مرحله دوم

· علائم در هر دو طرف بدن ظاهر می‌شوند.

· از دست دادن حالت چهره در دو طرف صورت.

· کاهش پلک زدن و ناهنجاری در گفتار.

· صدای یکنواخت و تار شدن هنگام صحبت کردن.

· سفتی در عضلات که منجر به گردن و کمر درد می‌شود.

· تغییر در وضعیت بدن که فعالیت‌های روزمره را محدود می‌کند.

مرحله سوم (متوسط)

· علائم به نقطه‌ای مهم می‌رسند و در وظایف روزمره تداخل ایجاد می‌کنند.

· کند شدن قابل توجه حرکات.

· مشکلات تعادلی و زمین خوردن مکرر.

· با شروع درمان، بیماران هنوز می‌توانند استقلال خود را حفظ کنند.

مرحله چهارم

· ایستادن بدون واکر یا وسیله کمکی بسیار دشوار می‌شود.

· واکنش‌ها و حرکات عضلانی به طور قابل توجهی کند می‌شوند.

· نیاز به کمک برای انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره.

مرحله پنجم (پیشرفته)

· شدیدترین مرحله بیماری که نیاز به مراقبت مداوم دارد.

· ایستادن بسیار سخت یا غیرممکن می‌شود.

· احتمال بروز سردرگمی، توهم و هذیان.

· وابستگی کامل به مراقب در تمام ساعات روز.

تفاوت علائم پارکینسون در زنان و مردان

علائم پارکینسون در زنان و مردان اساساً مشابه است، اما شدت و نحوه بروز علائم ممکن است متفاوت باشد:

· زنان ممکن است بیشتر دچار علائم افسردگی و اضطراب شوند.

· الگوی شروع و پیشرفت علائم حرکتی ممکن است در زنان و مردان کمی متفاوت باشد.

· تفاوت‌های هورمونی می‌تواند بر پاسخ به درمان و بروز عوارض جانبی تأثیر بگذارد.

نتیجه‌گیری

بیماری پارکینسون با طیف گسترده‌ای از علائم حرکتی و غیرحرکتی همراه است که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. لرزش، سفتی عضلات، کندی حرکات و مشکلات تعادلی چهار علامت اصلی حرکتی هستند، در حالی که اختلالات خواب، مشکلات روانی، اختلالات شناختی و مشکلات اتونومیک از مهم‌ترین علائم غیرحرکتی محسوب می‌شوند. بسیاری از این علائم غیرحرکتی می‌توانند سال‌ها قبل از تشخیص بیماری ظاهر شوند.

با پیشرفت بیماری از مرحله یک تا مرحله پنج، علائم شدیدتر می‌شوند و استقلال فرد را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهند. تشخیص زودهنگام علائم پارکینسون و مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و حفظ کیفیت زندگی بیمار کمک کند. اگر علائم مشکوک به پارکینسون را در خود یا یکی از عزیزانتان مشاهده می‌کنید، توصیه می‌شود فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

منبع :

parkinsons.org.uk

mayoclinic.org