تریسموس یا قفل شدن فک چیست؟
تریسموس فک یا قفل شدن فک حالتی است که در آن عضلات جویدنی فک به دلیل التهاب یا اسپاسم از کار می‌افتند و باعث می‌شوند که دهان به طور کامل باز نشود. این مشکل عمدتاً به خاطر گیر کردن عضلات فک رخ می‌دهد. در این مقاله با ما همراه باشید تا علایم، عوامل و روش‌های درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم.. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
تریسموس یا قفل شدن فک چیست؟
تریسموس فک یا قفل شدن فک حالتی است که در آن دهان بیش از ۳۵ میلی‌متر یا حدود دو انگشت باز نمی‌شود، زیرا عضلات جویدنی فک دردناک و منقبض می‌شوند. این بیماری باعث ایجاد مشکلاتی در خوردن و نوشیدن، نگه‌داری از دهان و دندان و حتی صحبت کردن می‌شود.
- تریسموس فک بیماری رایجی نیست و معمولاً در افرادی با شرایط زیر بروز می‌کند:
- افرادی که دندان عقلشان را عمل کرده‌اند و به اصطلاح تریسموس دندان عقل دارند.
- افرادی که سرطان سر و گردن دارند و بیماریشان روی قسمت‌های حرکتی فک و دهانشان اثر گذاشته است.
- افرادی که پرتودرمانی سر و گردن را تجربه کرده‌اند.
تریسموس فک را نباید با کزاز اشتباه گرفت. کزاز یک عفونت است که با باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد می‌شود. کزاز قابل واکسیناسیون است و بنابراین بیماری نادری است.
اما اگر کسی کزاز داشته باشد، عضلاتش اسپاسم می‌کنند. این اسپاسم می‌تواند در هر بخشی از بدن رخ دهد، اما اگر در سر و گردن باشد، تریسموس فک را ایجاد می‌کند.
به گفته مقاله تریسموس ویکی پدیا، این بیماری ممکن است ظاهر فرد را هم تغییر دهد و وضعیت را برای بیمار دشوارتر و دردناک‌تر کند.
تریسموس فک معمولاً موقتی است و حدود ۵ هفته طول می‌کشد تا خوب شود. اما گاهی ممکن است زمان بیشتری نیاز باشد و اگر درمان مناسب نشود ممکن است هیچ‌وقت بهبود نیابد.
اگر تریسموس فک به علت پرتودرمانی باشد، ممکن است بافت اضافی فیبری در فک ایجاد شود که نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری داشته باشد.
راه‌های درمان تریسموس فک (قفل شدن فک)
اگر زودتر اقدام به درمان تریسموس فک کنید، بهبودی سریع‌تر و موثرتری خواهید داشت. برای مشاوره با پزشک مغز و اعصاب می‌توانید از سرویس آنلاین استفاده کنید. این بیماری با روش‌های مختلفی قابل درمان است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
۱. دستگاه کشش فک: این دستگاه که بین دو فک قرار می‌گیرد، باعث کشیده شدن عضلات فک می‌شود. فیزیوتراپ به شما نشان می‌دهد که چگونه و چه مدت از این دستگاه استفاده کنید.
۲. داروهای تریسموس: پزشک ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند که عضلات فک را شل کنند، درد را کاهش دهند یا التهاب را برطرف کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که تزریق کورتیکواستروئیدها به همراه مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می‌تواند در کاهش درد تریسموس فک مؤثر باشد.
۳. فیزیوتراپی تریسموس: این روش درمانی شامل ماساژ و کشش فک است که به رفع اسپاسم عضلات و کاهش درد کمک می‌کند.
۴. تغییر رژیم غذایی: پیشنهاد می‌شود که در دوران درمان، از خوردن غذاهای سخت و خشک خودداری کنید و به جای آن غذاهای مایع و نرم را مصرف کنید.
۵. طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمان سنتی برای تریسموس فک است. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند برای آرامش عضلات و تسکین درد این بیماری مفید باشد. البته این تحقیقات هنوز کامل نیستند و نیاز به مطالعات بیشتری دارند.
۶. تمرینات فیزیکی موثر: چندین تمرین وجود دارد که با کشش فک می‌تواند به کاهش التهاب و درد تریسموس فک کمک کند. این تمرینات را می‌توانید چند بار در روز انجام دهید. قبل از شروع تمرینات، برای شل شدن عضله فک، حتما آن را با حرکات دایره ای به مدت ۳۰ تا ۴۰ ثانیه ماساژ کنید.
- دهان خود را تا حد امکان باز کنید و ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید. سپس دهان خود را ببندید. این تمرین را ۵ بار تکرار کنید.
- دهان خود را تا حد امکان باز کنید و فک خود را به سمت راست ببرید. سپس دهان خود را ببندید. این تمرین را ۵ بار تکرار کنید. همین تمرین را برای سمت چپ نیز انجام دهید.
- گردن خود را به جلو و عقب و سپس چپ و راست بکشید. سر خود را خم کنید و گوش خود را به سمت شانه بکشید. در این حالت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه بمانید و سپس در سمت مقابل تکرار کنید. این تمرین را ۵ بار در هر سمت انجام دهید.
راه‌های درمان تریسموس فک در خانه
برای کمک به درمان تریسموس فک، علاوه بر رعایت نظرات پزشک، می‌توانید اقدامات زیر را در خانه انجام دهید:
- ماساژ: با انگشتان خود، قسمت‌های دردناک فک را پیدا کنید و با حرکات گردشی آنها را ماساژ دهید. سپس گردن خود را راست کنید و چانه خود را به سمت سینه بیاورید. این حالت را ۳۰ ثانیه حفظ کنید. بعد از آن، سر خود را به چپ و راست بچرخانید و در آخر با حرکات دایره‌ای سر خود را بکشید. قبل از انجام این ماساژ، حتما با پزشک مغز و اعصاب خود مشورت کنید.
- مکمل منیزیم: منیزیم یک ماده معدنی است که در کنترل درد نقش دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داده است که مصرف منیزیم قبل و بعد از عمل دهان، می‌تواند درد تریسموس فک را کاهش دهد.
- محدود کردن کافئین: کافئین ممکن است باعث سفتی عضلات فک شده و علائم تریسموس فک را بدتر کند. کافئین همچنین می‌تواند اضطراب را افزایش دهد و اضطراب باعث می‌شود که دندان‌ها را به هم فشار دهید.
- گرما درمانی: گرم کردن فک با یک حوله گرم و مرطوب می‌تواند عضلات را آرام کرده و خونرسانی را بهبود بخشد. این کار را می‌توانید هر ساعت ۱۵ دقیقه انجام دهید.
علل تریسموس فک چه چیزهایی هستند؟
تریسموس فک یک بیماری است که در آن عضلات فک آسیب می‌بینند و باعث می‌شود که دهان باز نشود. علل مختلفی می‌توانند این آسیب را ایجاد کنند. برخی از این علل عبارتند از:
- ضربه: شکستگی فیزیکی می‌تواند سبب آسیب به فک شود.
- جراحی دندان: بعضی اوقات پس از جراحی دندان، دهان باز نمی‌شود. این مشکل معمولا در جراحی دندان عقل رخ می‌دهد. این می‌تواند به خاطر باز شدن بیش از حد فک یا التهاب ناشی از جراحی باشد. همچنین اگر سوزن بیهوشی به عصب فک آسیب بزند، ممکن است تریسموس فک ایجاد شود.
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJD): مفصل گیجگاهی فکی یک مفصل است که فک را به جمجمه متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد که دهانتان را باز و بسته کنید. اگر این مفصل کار نکند، ممکن است تریسموس فک و درد ایجاد شود. عواملی که می‌توانند اختلال در این مفصل ایجاد کنند عبارتند از:
- ضربه
- آرتروز
- ژنتیک
- ناهمانگی دندان‌ها
- ساییدن و فشردن دندان‌ها به هم به دلیل اختلالات عصبی و استرس
- پرتودرمانی برای درمان سرطان سر و گلو: تومورهایی که در عملکرد فک اختلال ایجاد می‌کنند، می‌توانند منجر به تریسموس فک شوند. اما مشکل رایج‌تر درباره سرطان به درمان و پرتودرمانی آن مربوط می‌شود. پرتوها ممکن است به فک آسیب برسانند و باعث شوند در اطراف مفصل زخم یا بافت اضافه به وجود بیاید.
بنیاد سرطان دهان آمریکا اعلام می‌کند که ۱۰ تا ۴۰ درصد از افرادی که سرطان سر و گردن دارند، به تریسموس نیز مبتلا می‌شوند. تشعشعاتی که بر مفصل گیجگاهی فکی، عضله‌های ناخنک یا جونده که نقش اصلی را در جویدن دارند، تاثیر می‌گذارد به احتمال زیاد باعث ابتلا به تریسموس فک می‌شود.
همان‌طور که در مطلب تریسموس نی نی سایت آمده، بهتر است اگر سابقه درد فک و باز نشدن دهان را داشتید، دهان خود را زیاد باز نکنید و آدامس بجوید. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که معمولا قفل شدن فک هنگام خمیازه با درد بیشتری همراه است.
علائم تریسموس دهان
تریسموس یک بیماری است که باعث می‌شود که دهان شما باز نشود. علائم دیگری که ممکن است با این بیماری همراه باشند عبارتند از:
- درد فک حتی وقتی که فک را حرکت ندهید.
- مشکل یا ناراحتی در انجام کارهایی که نیاز به باز کردن دهان دارند. (مثل مسواک زدن یا گازیدن میوه)
- عدم توانایی در جویدن یا بلعیدن برخی از غذاها
- درد عضلات
- احساس سفتی
- اسپاسم عضلات
- سردرد
- قفل شدن فک
درمان خانگی قفل شدن فک
برای مدیریت و کاهش علائم قفل شدن فک در خانه، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- گرمادرمانی: استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به شل شدن عضلات فک و کاهش درد کمک کند. یک حوله گرم و مرطوب را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی هر دو سمت فک خود قرار دهید. این کار به آرامش عضلات فک و کاهش التهاب کمک می‌کند.
- ماساژ ملایم فک: با انگشتان خود، ناحیه فک را با حرکات دایره‌ای ماساژ دهید. این کار می‌تواند به کاهش تنش عضلانی و افزایش جریان خون در ناحیه کمک کند.
- تمرینات کششی و تقویتی فک: انجام تمرینات مخصوص می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی فک کمک کند. به عنوان مثال، دهان خود را تا جایی که می‌توانید به‌آرامی باز و بسته کنید و این حرکت را چندین بار تکرار کنید. همچنین، فک خود را به‌آرامی به سمت چپ و راست حرکت دهید.
- تغییر رژیم غذایی: تا زمان بهبود، از مصرف غذاهای سفت و ترد خودداری کنید و به جای آنها از غذاهای نرم و مایع استفاده کنید تا فشار کمتری به فک وارد شود.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند به تنش عضلانی و قفل شدن فک منجر شود. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی می‌تواند مفید باشد.
- استفاده از محافظ دهان در هنگام خواب: اگر دچار دندان‌قروچه یا فشردن دندان‌ها در خواب هستید، استفاده از محافظ دهان می‌تواند به کاهش فشار روی فک کمک کند.
در صورت تداوم علائم یا شدت یافتن آنها، حتماً به پزشک یا دندان‌پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی مشکل شناسایی و درمان مناسب تجویز شود.
قفل شدن فک در تشنج
علت قفل شدن فک در تشنج:
در هنگام تشنج، فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات بدن، از جمله عضلات فک، شود. این انقباضات ممکن است باعث قفل شدن فک در طول مدت تشنج گردند.
عوامل مؤثر در بروز تشنج:
تشنج می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- صرع: یک اختلال عصبی مزمن که با تشنج‌های مکرر همراه است.
- تب بالا: به‌ویژه در کودکان، تب شدید می‌تواند منجر به تشنج شود.
- ضربه به سر: آسیب‌های مغزی می‌توانند فعالیت الکتریکی مغز را مختل کرده و باعث تشنج شوند.
- عدم تعادل الکترولیت‌ها: نقص در میزان مواد معدنی مانند سدیم و کلسیم در بدن می‌تواند منجر به تشنج گردد.
مدیریت قفل شدن فک در هنگام تشنج:
در صورت مشاهده فردی که در حال تشنج است و فک او قفل شده است، اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- حفظ آرامش: سعی کنید خونسردی خود را حفظ کنید و از ایجاد هرگونه استرس اضافی برای فرد مبتلا خودداری نمایید.
- جلوگیری از آسیب: اشیاء خطرناک را از اطراف فرد دور کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
- عدم تلاش برای باز کردن فک: سعی نکنید به‌زور فک فرد را باز کنید، زیرا این کار می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود.
- قرار دادن فرد به پهلو: پس از پایان تشنج، فرد را به پهلو بخوابانید تا راه‌های هوایی او باز بماند و از خفگی جلوگیری شود.
پس از وقوع تشنج، مهم است که فرد توسط پزشک معاینه شود تا علت تشنج مشخص گردد و درمان مناسب آغاز شود.
ورزش برای قفل شدن فک
- باز و بسته کردن کنترل‌شده دهان:
- دهان خود را به‌آرامی تا حد امکان باز کنید و به مدت ۱۰ ثانیه در این وضعیت نگه دارید. سپس دهان را ببندید. این تمرین را ۵ بار تکرار کنید.
- حرکت جانبی فک:
- دهان خود را کمی باز کنید. فک پایین را به‌آرامی به سمت راست حرکت داده و ۱۰ ثانیه نگه دارید، سپس به مرکز بازگردید. همین حرکت را به سمت چپ انجام دهید. هر سمت را ۵ بار تکرار کنید.
- حرکت جلو و عقب فک:
- فک پایین را به‌آرامی به سمت جلو حرکت داده تا دندان‌های پایینی از دندان‌های بالایی جلوتر قرار گیرند. ۱۰ ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازگردید. این تمرین را ۵ بار تکرار کنید.
- کشش عضلات گردن:
- سر خود را به‌آرامی به سمت جلو خم کنید، سپس به سمت عقب. همچنین سر را به سمت چپ و راست خم کنید تا گوش به شانه نزدیک شود. هر وضعیت را ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید. این تمرین را برای هر جهت ۵ بار تکرار کنید.
نکات مهم:
- قبل از انجام تمرینات، عضلات فک را با حرکات دایره‌ای ملایم به مدت ۳۰ تا ۴۰ ثانیه ماساژ دهید تا گرم شوند.
- تمرینات را به‌آرامی و بدون اعمال فشار زیاد انجام دهید.
- در صورت تشدید درد یا ناراحتی، تمرینات را متوقف کرده و با یک متخصص مشورت کنید.
انجام منظم این تمرینات می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی فک و کاهش علائم قفل شدن فک کمک کند.
علل احتمالی قفل شدن فک در حین بیهوشی:
- تنش عضلانی: در برخی موارد، ممکن است در حین بیهوشی، تنش در عضلات فک ایجاد شود که منجر به قفل شدن فک گردد.
- عدم توانایی در کنترل ماهیچه‌ها: بیهوشی می‌تواند باعث کاهش کنترل بر روی عضلات شود که ممکن است به قفل شدن فک منجر شود.
مدیریت قفل شدن فک در حین بیهوشی:
در صورت بروز قفل شدن فک در حین بیهوشی، تیم پزشکی معمولاً از روش‌های خاصی برای مدیریت این وضعیت استفاده می‌کند. این روش‌ها ممکن است شامل استفاده از داروهای شل‌کننده عضلانی، تکنیک‌های دستی برای باز کردن فک، یا در موارد نادر، استفاده از ابزارهای خاص برای حفظ باز بودن راه‌های هوایی باشد.
پیشگیری و آمادگی:
برای کاهش خطر بروز قفل شدن فک در حین بیهوشی، مهم است که قبل از عمل جراحی، تاریخچه پزشکی کامل خود را با تیم پزشکی در میان بگذارید. اگر سابقه مشکلات فکی، عفونت‌های دندانی، یا هرگونه مشکل مرتبط با مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) دارید، اطلاع‌رسانی به پزشک معالج می‌تواند به پیشگیری از بروز مشکلات حین بیهوشی کمک کند.
در نهایت، همکاری نزدیک با تیم پزشکی و اطلاع‌رسانی کامل درباره وضعیت سلامت خود، می‌تواند به مدیریت بهتر و پیشگیری از مشکلاتی مانند قفل شدن فک در حین بیهوشی کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
تریسموس یک بیماری است که باعث می‌شود که دهان شما باز نشود. اگر درد زیادی داشتید یا نتوانستید غذا بخورید یا بلعید، باید به زودی به یک پزشک دهان مراجعه کنید. پزشک شما می‌تواند علت تریسموس و سفتی عضلات فک را بیابد و درمان مناسب را انتخاب کند.
این کار باعث می‌شود که درد شما کم شود و از عواقب ناخوشایند آن مانند مشکل در بلعیدن و خوردن و تشکیل بافت فیبری در مفصل فک یا عضلات اطراف آن جلوگیری شود.
سخن نهایی
این مطلب درباره تریسموس، یک بیماری که باعث می‌شود که دهان باز نشود، است. علائم و روش‌های درمان این بیماری را می‌توانید در اینجا بخوانید. تریسموس یک بیماری نادر و ناخطرناک است اما باید به آن توجه کنید، زیرا ممکن است باعث مشکلاتی در بلعیدن و صحبت کردن شما شود.
سوالات متداول تریسموس فک (قفل شدن فک)
این مطلب پاسخ سه سوال رایج درباره تریسموس را می‌دهد. تریسموس یک بیماری است که باعث می‌شود که دهان باز نشود. علائم و روش‌های درمان این بیماری را می‌توانید در اینجا بخوانید.
- چرا بعد از کشیدن دندان فک قفل می‌شود؟: بعضی اوقات پس از کشیدن دندان، عضلات فک اسپاسم می‌گیرند و باعث می‌شوند که دهان باز نشود. این مشکل معمولا در اثر تزریق بی‌حسی اتفاق می‌افتد و یکی از عوارض شایع در دندانپزشکی است.
- چرا در خواب فک قفل می‌شود؟: استرس یکی از عواملی است که می‌تواند تریسموس ایجاد کند. گاهی ممکن است فردی در خواب دچار استرس شده و دندان‌هایش را به هم بفشارد. این کار می‌تواند باعث سفتی عضلات فک شود.
- آیا بیهوشی می‌تواند فک را قفل کند؟: در موارد خیلی کم، ممکن است فک فرد هنگام بیهوشی از کار بیفتد و وقتی به هوش بیاید تریسموس داشته باشد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- فاطمه شعبانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
