آیا پارکینسون باعث الزایمر می شود ؟
رابطه بین بیماری پارکینسون و آلزایمر: بررسی جامع
پارکینسون و آلزایمر دو بیماری مهم نورودژنراتیو هستند که در سنین بالاتر شیوع بیشتری دارند. اگرچه این دو بیماری برخی شباهت‌ها را نشان می‌دهند، اما بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که آنها بیماری‌های متمایزی با مکانیسم‌های پاتولوژیک متفاوت هستند. داده‌های علمی کنونی نشان نمی‌دهد که پارکینسون مستقیماً باعث آلزایمر می‌شود، اما تحقیقات اخیر ارتباطات بیولوژیکی مشترک و همزمانی این دو بیماری در برخی بیماران را نشان داده است. در این گزارش، به بررسی دقیق تفاوت‌ها، شباهت‌ها و ارتباط احتمالی بین این دو بیماری مغزی مهم می‌پردازیم.
تفاوت‌های اساسی بین پارکینسون و آلزایمر
پاتوفیزیولوژی و مناطق مغزی درگیر
پارکینسون و آلزایمر دو بیماری کاملاً متمایز با مکانیسم‌های بیماری‌زایی متفاوت هستند. در بیماری پارکینسون، بخش خاصی از مغز به نام ماده سیاه یا سابستانس نیگرا آسیب می‌بیند که منجر به مرگ سلول‌های عصبی تولیدکننده دوپامین می‌شود. دوپامین یک ناقل عصبی است که نقش کلیدی در تنظیم حرکات دقیق و هماهنگ دارد. کاهش این ماده شیمیایی منجر به اختلالات حرکتی می‌شود که از علائم اصلی پارکینسون است.
در مقابل، بیماری آلزایمر بیشتر بر نواحی مغزی مرتبط با حافظه و تفکر، مانند هیپوکامپ و قشر مغز تأثیر می‌گذارد. در آلزایمر، پروتئین‌هایی به نام بتا-آمیلوئید در میان سلول‌های عصبی مغز تجمع می‌یابند و پلاک‌هایی را تشکیل می‌دهند. همچنین، پروتئینی به نام تاو نیز گره‌های نوروفیبریلاری ایجاد می‌کند که ارتباط سلول‌های عصبی را مختل می‌کند.
تفاوت در علائم و نشانه‌ها
زوال عقل در آلزایمر شدیدتر از پارکینسون است و معمولاً زودتر شروع می‌شود اما به کندی پیشرفت می‌کند، در حالی که زوال عقل در پارکینسون، اگر اتفاق بیفتد، دیرتر شروع می‌شود اما پیشرفت سریعتری دارد. علائم شناختی که افراد در این دو بیماری تجربه می‌کنند نیز متفاوت است. زوال عقل در آلزایمر در ابتدا بر تکلم، حافظه و ایجاد خاطرات جدید تأثیر می‌گذارد، در حالی که در پارکینسون بر حل مسئله، سرعت تفکر، حافظه و خلق و خو تأثیر می‌گذارد اما بیمار توانایی ایجاد خاطرات جدید را دارد.
علائم حرکتی مانند لرزش، برادیکینزی (کندی حرکت)، سفتی عضلات و بی‌ثباتی از اولین نشانه‌های پارکینسون است، در حالی که وجود این علائم در آلزایمر بسیار نادر است. به طور کلی، پارکینسون به عنوان یک بیماری حرکتی تشخیص داده می‌شود، در حالی که آلزایمر به عنوان یک بیماری نوروپاتولوژیکی شناخته می‌شود.
ارتباطات و شباهت‌های بین دو بیماری
پروتئین‌های مشترک و مکانیسم‌های سلولی
تحقیقات نشان داده که برخی عوامل بیولوژیک مشترک بین پارکینسون و آلزایمر وجود دارد. محققان دانشگاه فلوریدا کشف کرده‌اند که پروتئین تاو (Tau) که به میکروتوبول در مغز متصل می‌شود و نقش مهمی در محافظت از نورون‌های مغز دارد، در هر دو بیماری نقش دارد. در برخی بیماری‌های مغزی، پروتئین تاو به صورت توده و پیچیده می‌شود و اختلال‌های شناختی در افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون ایجاد می‌کند.
پروتئین‌های بیش از حد در مغز یکی از عوامل مشترک بین پارکینسون و آلزایمر است. در پارکینسون، پروتئینی به نام آلفا-سینوکلئین در سلول‌های عصبی مغز به طور غیرطبیعی تجمع می‌کند، در حالی که در آلزایمر، پروتئین بتا-آمیلوئید در مغز تجمع می‌یابد. همچنین نقص عملکرد سیستم عصبی مرکزی نیز می‌تواند یک عامل مشترک بین این دو بیماری باشد.
همزمانی پارکینسون و آلزایمر
طبق اظهارات متخصصان مغز و اعصاب، حدود ۱۵ درصد از بیماران مبتلا به پارکینسون، همزمان مبتلا به آلزایمر نیز هستند. این آمار نشان می‌دهد که ارتباطی بین این دو بیماری وجود دارد، اگرچه این ارتباط لزوماً به معنای رابطه علت و معلولی نیست.
دیدگاه علمی درباره رابطه علت و معلولی
یافته‌های تحقیقاتی اخیر
برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به پارکینسون در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر قرار دارند. محققان دانشگاه فلوریدا موفق به کشف یک ارتباط بیولوژیک بالقوه بین بیماری پارکینسون و آلزایمر شده‌اند که می‌تواند منجر به درمان‌های جدید برای این بیماری‌ها شود. آنها دریافته‌اند که روند بیولوژیکی مشابهی که شامل تأثیرات پروتئین تاو است در هر دو بیماری وجود دارد.
با این حال، تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که اگرچه پارکینسون و آلزایمر علائم و فاکتورهای خطر مشابهی دارند، اما به نظر نمی‌رسد که ارتباط مستقیمی بین پارکینسون و آلزایمر وجود داشته باشد و هیچ مدرکی دال بر اینکه یکی از این بیماری‌ها باعث دیگری می‌شود، وجود ندارد.
نیاز به تحقیقات بیشتر
برای تأیید ارتباط بین پارکینسون و آلزایمر و درک بهتر ماهیت این ارتباط، نیاز به تحقیقات بیشتری است. تحقیقات آینده می‌توانند به بررسی عوامل مشترک بین این دو بیماری و روابط علت و معلولی بین آنها کمک کنند. همچنین، توسعه روش‌های جدید در تشخیص و درمان این بیماری‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
پیشگیری و درمان
رویکردهای درمانی متفاوت
درمان پارکینسون و آلزایمر متفاوت است. درمان پارکینسون معمولاً بر اساس کنترل علائم با استفاده از داروهایی است که سطح دوپامین را افزایش می‌دهند، در حالی که درمان آلزایمر بیشتر بر بهبود علائم شناختی متمرکز است. به دلیل تفاوت در ماهیت این دو بیماری، رویکردهای درمانی آنها نیز متفاوت است.
با توجه به ناشناخته بودن علت دقیق هر دو بیماری، درمان قطعی برای آنها همچنان ناشناخته است. درمان‌های فعلی بیشتر بر کنترل علائم و کمک به بهبود کیفیت زندگی بیماران متمرکز است.
نتیجه‌گیری
با توجه به تحقیقات و یافته‌های علمی موجود، پاسخ به پرسش اصلی “آیا پارکینسون باعث آلزایمر می‌شود؟” این است که شواهد قطعی و مستقیمی مبنی بر اینکه پارکینسون باعث آلزایمر می‌شود وجود ندارد. این دو بیماری نورودژنراتیو متمایز هستند با علائم، مکانیسم‌ها و مناطق مغزی درگیر متفاوت. با این حال، ارتباطاتی بین این دو بیماری وجود دارد که شامل همپوشانی در برخی مکانیسم‌های پاتولوژیک، عوامل خطر مشترک و پروتئین‌های مشابه است.
حدود ۱۵ درصد از بیماران مبتلا به پارکینسون همزمان به آلزایمر نیز مبتلا هستند، که نشان‌دهنده نوعی ارتباط بین این دو بیماری است. محققان روندهای بیولوژیکی مشابهی را در هر دو بیماری شناسایی کرده‌اند، به خصوص در رابطه با پروتئین تاو. با این حال، این یافته‌ها به معنای رابطه علت و معلولی نیست و تحقیقات بیشتری برای درک بهتر ارتباط بین این دو بیماری مورد نیاز است.
منبع :
www.americanbrainfoundation.org
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
- فاطمه طاهریانمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژی) | تهران
