آیا بیماری پارکینسون درد دارد ؟ (5 دسته درد)
درد در بیماری پارکینسون: بررسی جامع علل، انواع و درمان
بیماری پارکینسون یک بیماری نورودژنراتیو پیشرونده است که همراه با علائم حرکتی مشخص، علائم غیرحرکتی متعددی نیز دارد. درد یکی از این علائم غیرحرکتی شایع است که اغلب کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. بر اساس مطالعات علمی، درد بخش قابل توجهی از زندگی افراد مبتلا به پارکینسون را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
شیوع درد در بیماری پارکینسون
درد یک علامت بسیار شایع در بیماری پارکینسون است. طبق تحقیقات گسترده، درصد قابل توجهی از بیماران مبتلا به پارکینسون درد را تجربه می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند که حدود 60 تا 75 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون، درجاتی از درد را در طول بیماری خود تجربه می‌کنند. در برخی منابع، این میزان حتی تا 80 درصد نیز گزارش شده است. یک مطالعه سیستماتیک، میانگین شیوع درد در این بیماران را 67.6 درصد با دامنه‌ای از 40 تا 85 درصد گزارش کرده است.
جالب توجه است که یک مطالعه جدید در سال 2025 که بر روی 10,631 بیمار پارکینسونی استرالیایی انجام شده، نشان داده دو سوم (66.2%) از این افراد درد مزمن را گزارش کرده‌اند، با شیوع بالاتر در زنان (70.8%) نسبت به مردان و شدت بیشتر (4.7 در مقابل 4.3 در مقیاس 10 نقطه‌ای). این یافته‌ها نشان می‌دهد که درد نه تنها بخشی طبیعی از بیماری پارکینسون است، بلکه می‌تواند تفاوت‌های جنسیتی قابل توجهی نیز داشته باشد.
انواع درد در بیماری پارکینسون
درد در بیماری پارکینسون به پنج دسته اصلی تقسیم می‌شود:
درد اسکلتی-عضلانی
این شایع‌ترین نوع درد در بیماران پارکینسونی است که تقریباً 46.4 درصد بیماران آن را تجربه می‌کنند. درد اسکلتی-عضلانی به دلیل تاثیر بیماری بر استخوان‌ها، عضلات، رباط‌ها، تاندون‌ها و اعصاب ایجاد می‌شود. این درد می‌تواند به صورت ناگهانی ظاهر شود یا طولانی‌مدت باشد و ممکن است در یک ناحیه یا چندین قسمت بدن احساس شود. سفتی عضلانی یا ریجیدیتی، که در تقریباً همه بیماران پارکینسونی دیده می‌شود، یکی از علل اصلی این نوع درد است.
درد نوروپاتیک/رادیکولار
این نوع درد ناشی از آسیب اعصاب است که می‌تواند از هر نقطه‌ای که رشته‌های عصبی از نخاع خارج می‌شوند تا جایی که در پوست خاتمه می‌یابند، رخ دهد. یکی از دردهای نوروپاتیک شایع در افراد مبتلا به پارکینسون، درد عصب سیاتیک است که باعث می‌شود درد در ناحیه باسن، پشت ران و ساق پا احساس شود.
درد دیستونیک
درد دیستونیک ناشی از انقباض عضلانی طولانی‌مدت یا تکراری، اسپاسم یا گرفتگی عضلانی است که می‌تواند در زمان‌های مختلف روز و در مراحل مختلف بیماری پارکینسون رخ دهد. دیستونی می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن مانند انگشتان دست، انگشتان پا، مچ پا، مچ دست و گردن را تحت تأثیر قرار دهد و باعث حالت‌های غیرطبیعی در این اندام‌ها شود.
آکاتیژیا
آکاتیژیا احساس بی‌قراری یا ناتوانی در ساکن ماندن است. این حالت باعث می‌شود فرد احساس نیاز مداوم به حرکت کند و ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی برایش دشوار باشد.
درد مرکزی
درد مرکزی به دلیل اختلال در مسیرهایی که حس و درد را در مغز، ساقه مغز و نخاع کنترل می‌کنند، ایجاد می‌شود. علائم درد مرکزی می‌تواند بسیار متنوع باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. درد می‌تواند گسترده و در سراسر بدن باشد یا بر یک ناحیه خاص متمرکز شود.
محل‌های شایع درد در بیماری پارکینسون
درد در بیماری پارکینسون می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن را درگیر کند. براساس تحقیقات، درد اغلب در اندام‌های تحتانی رخ می‌دهد. مطالعه اخیر نشان داده که محل‌های شایع درد شامل باسن (35.6%)، کمر تحتانی (25.4%)، گردن (19.4%) و زانوها (17.2%) است.
همچنین، تحقیقات نشان داده‌اند که درد در بیماران پارکینسونی معمولاً در همان سمتی از بدن بروز می‌کند که علائم حرکتی (مانند لرزش) در آن ظاهر می‌شوند. به عنوان مثال، اگر فردی دچار لرزش دست چپ شده باشد، احتمالاً در شانه چپ، مچ چپ و انگشتان همان سمت نیز درد را تجربه خواهد کرد.
علل و عوامل مرتبط با درد در بیماری پارکینسون
عوامل متعددی در ایجاد درد در بیماری پارکینسون نقش دارند:
تغییرات وضعیتی و ساختاری
با پیشرفت بیماری پارکینسون، تغییراتی در ستون فقرات، دست‌ها و پاها رخ می‌دهد که می‌تواند موجب درد شود. تقریباً یک سوم یا بیشتر بیماران پارکینسونی تغییرات وضعیتی را تجربه می‌کنند، خصوصاً در مراحل پیشرفته بیماری. این تغییرات می‌تواند شامل خم شدن شدید به سمت جلو یا یک طرف باشد.
سفتی عضلانی و کاهش حرکت
سفتی عضلانی (ریجیدیتی) از علائم اصلی بیماری پارکینسون است که تقریباً همه بیماران آن را تجربه می‌کنند. این سفتی می‌تواند منجر به خم شدن گردن، پیچ خوردن تنه با افتادگی شانه‌ها و خم شدن در مچ دست‌ها، انگشتان، آرنج‌ها، لگن و زانوها شود.
نوسانات دارویی
درد در بیماران پارکینسونی می‌تواند با دوره‌های “خاموشی” (زمانی که داروهای پارکینسون به طور بهینه عمل نمی‌کنند) همراه باشد. این ارتباط نشان می‌دهد که سیستم دوپامینرژیک در ادراک درد نقش مهمی ایفا می‌کند.
بیماری‌های همراه
درد مزمن در بیماری پارکینسون ارتباط قوی با افسردگی همراه، اختلالات خواب و استئوآرتریت دارد. همچنین، پوکی استخوان که می‌تواند به استخوان‌های ضعیف منجر شود، خطر افتادن و شکستگی را افزایش می‌دهد.
مدیریت و درمان درد در بیماری پارکینسون
مدیریت درد در بیماری پارکینسون چند جنبه‌ای است و نیازمند رویکردی چندتخصصی می‌باشد:
بهینه‌سازی داروهای پارکینسون
اولین گام دارویی در مدیریت درد مرتبط با پارکینسون، بهینه‌سازی درمان با لوودوپا و سایر داروهای ضد پارکینسون است. هدف از بهینه‌سازی داروهای دوپامینرژیک، به حداقل رساندن دوره‌های “خاموشی” و کاهش ادراک عینی درد است.
روش‌های غیردارویی
تمرینات آرامش عضلانی و پیاده‌روی منظم می‌تواند انعطاف‌پذیری را بهبود بخشیده و تجربه درد مرتبط با علائم حرکتی را کاهش دهد. توانبخشی با یک فیزیوتراپیست می‌تواند راه رفتن و تعادل را بهبود بخشیده و درد ناشی از علائم حرکتی را هدف قرار دهد.
مسکن‌ها
استفاده از مسکن‌های ساده و منظم می‌تواند به مدیریت درد اسکلتی-عضلانی کمک کند. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که تنها 52.4% بیماران پارکینسونی مبتلا به درد از مسکن‌ها استفاده می‌کنند، که اغلب داروهای غیراپیوئیدی هستند.
روش‌های پیشرفته
برای بیمارانی که به مداخلات دارویی یا توانبخشی پاسخ نمی‌دهند، روش‌های جراحی مانند تحریک عمقی مغز یا تحریک‌کننده نخاعی کاشته شده ممکن است مناسب باشد. همچنین، تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) نوع A یا B می‌تواند برای درد مداوم مرتبط با دیستونی و درد مرکزی موثر باشد.
نتیجه‌گیری
درد یک جنبه مهم و اغلب نادیده گرفته شده از بیماری پارکینسون است که می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. درد در بیماری پارکینسون می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و در نقاط متعددی از بدن احساس شود. شناخت انواع درد و عوامل ایجادکننده آن می‌تواند به مدیریت بهتر این علامت ناتوان‌کننده کمک کند. رویکرد چندجانبه شامل بهینه‌سازی داروهای پارکینسون، فیزیوتراپی، استفاده از مسکن‌ها و در برخی موارد روش‌های پیشرفته‌تر می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران پارکینسونی کمک کند.
منبع :
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- مریم سلیمانی قره تپهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
- فاطمه طاهریانمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژی) | تهران
