علت مه مغزی چیست ؟ درمان خانگی برای آن
اگر احساس می‌کنید که همیشه خسته، پریشان و بدخلق هستید، ممکن است مه مغزی داشته باشید. این عارضه یک نشانه است که نشان می‌دهد مغز شما تحت تأثیر استرس، خواب ناکافی، دارو و عوامل دیگر قرار گرفته است. این عارضه می‌تواند باعث شود که شما گیج، فراموشکار و ناتوان در تمرکز شوید. در این مطلب به شما علائم، علل، درمان و تشخیص مه مغزی را می‌گوییم. اگر می‌خواهید بیشتر درباره این عارضه بدانید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
مه مغزی چیست؟
این عارضه یک بیماری جداگانه نیست ولی نشانه بیماری‌های دیگر است و یک نوع اختلال در عملکرد شناختی است که شامل موارد زیر میشود:
- مشکلات حافظه
- وضوح ذهنی کم
- تمرکز کم
- عدم تمرکز
کسانی که این عارضه را دارند، آن را مانند حس گیجی، اشتباه و ناراحتی توصیف می‌کنند. آن‌ها می‌گویند که از نظر ذهنی ضعیف هستند، سرعت پردازششان کم است، نادقیق و دچار مشکل حافظه می‌شوند. گاهی افراد مه مغزی را نوعی ساییدگی ذهنی می‌دانند. این عارضه ممکن است باعث شود که رفتن به مدرسه و یا سرکار برای آن‌ها سخت شود؛ اما باید بدانید که این حالت دائمی نیست.
دلایل ابتلا به مه مغزی چیست؟
مه مغزی ممکن است به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود. برای درمان آن، باید علت اصلی آن را شناسایی کنید. در این بخش به برخی از علل محتمل آن اشاره می‌کنیم:
- تأثیر استرس بر مه مغزی: استرس مزمن می‌تواند باعث افزایش فشارخون، ضعف سیستم ایمنی و افسردگی شود. استرس همچنین می‌تواند باعث خستگی ذهنی شود؛ زمانی که ذهن شما زیاد کار کند، توانایی فکر کردن، استدلال کردن و تمرکز کردن را از دست می‌دهد.
- نقش کمبود خواب در مه مغزی: بر اساس تحقیقات انجام شده، کمبود خواب می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مغز شود. باید هر شب ۸ تا ۹ ساعت خواب کافی داشته باشید. خواب ناکافی می‌تواند باعث کاهش تمرکز و توانایی در فکر کردن و رفتار عاقلانه شود.
- عوامل هورمونی و مه مغزی: بر اساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۸، اختلالات هورمونی نیز می‌توانند عاملی در ایجاد مه مغزی باشند. سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در طول بارداری افزایش می‌یابند. این تغییرات می‌توانند بر حافظه تأثیر منفی بگذارند و اختلال شناختی کوتاه‌مدت را ایجاد کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۹، کمبود هورمون استروژن در زمان یائسگی می‌تواند باعث فراموشی، کمبود تمرکز و ناتوانی در فکر کردن و رفتار عاقلانه شود.
- رژیم غذایی: بر اساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۲۱، رژیم غذایی نیز می‌تواند عاملی در ایجاد مه مغزی باشد. ویتامین B12 که برای عملکرد سالم مغز ضروری است، در صورت کمبود می‌تواند مه مغزی را ایجاد کند. همچنین، اگر به برخی از غذاها حساسیت یا آلرژی داشته باشید، ممکن است پس از مصرف آن‌ها مه مغزی را تجربه کنید. برخی از غذاهایی که ممکن است این واکنش را بروز دهند عبارتند از بادام‌زمینی، اسپارتام (شیرین‌کننده مصنوعی)، لبنیات و غیره. پرهیز از غذاهای محرک می‌تواند به بهبود علائم مه مغزی کمک کند.
- عوارض داروها و مه مغزی: اگر مه مغزی را همزمان با مصرف دارویی خاص احساس کنید، باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. بر اساس تحقیقات سال ۲۰۲۱، مه مغزی ممکن است یکی از عوارض جانبی دارو باشد. کاهش دوز دارو یا تغییر آن ممکن است علائم را کاهش دهد. این مشکل همچنین ممکن است پس از درمان سرطان رخ دهد که با نام اختلال مغز شیمیایی نیز شناخته میشود.
- مشکلات سلامتی و مه مغزی: مه مغزی ممکن است نشانه بیماری‌هایی باشد که با التهاب، خستگی و تغییرات در سطح گلوکز خون همراه هستند. برای مثال، مه مغزی یکی از علائم سندروم خستگی مزمن است که باعث خستگی شدید و مداوم میشود.
- بیماری آلزایمر و مه مغزی: بیماری آلزایمر باعث تغییرات در ساختار و عملکرد مغز میشود که می‌تواند منجر به مه مغزی شود.
- فشارخون بالا: فشارخون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب بزند و جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی را به مغز کاهش دهد. این می‌تواند باعث اختلال در کارکرد سلول‌های مغزی شود. افرادی که دچار فیبرومیالژی هستند ممکن است از مه مغزی رنج ببرند.
عوامل دیگری که می‌توانند مه مغزی را ایجاد کنند عبارتند از:
- کم‌خونی و مه مغزی
- افسردگی و احتمال ابتلا به مه مغزی
- سندروم شوگرن
- میگرن
- کم‌کاری تیروئید
- بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، آرتروز و ام اس
- کم‌آبی بدن
- عفونت ویروسی مثل کووید ۱۹
چگونه مه مغزی تشخیص داده میشود؟
اگر فکر کردید وضعیت شما بهتر نمی‌شود، باید به یک روانپزشک یا پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشک شما نمی‌تواند با یک آزمایش مه مغزی را تشخیص دهد. مه مغزی ممکن است علت دیگری داشته باشد، بنابراین پزشک شما برای تشخیص مه مغزی، شما را معاینه می‌کند و درباره موارد زیر از شما سؤال می‌کند:
- سلامت روان
- رژیم غذایی
- سطح فعالیت‌های فیزیکی
- داروهای مصرفی اخیر
اگر علائم دیگری هم دارید، آن‌ها را به پزشک خود بگویید. برای مثال، کسی که کم‌کاری تیروئید دارد، ممکن است علاوه بر مه مغزی، ریزش مو، خشکی پوست، افزایش وزن و ناخن‌های شکننده هم داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
آیا آسپرین باعث خونریزی مغزی میشود؟
پزشک شما با آزمایش خون می‌تواند علت مه مغزی را بیابد. آزمایش خون می‌تواند موارد زیر را نشان دهد:
- سطح نامنظم خون
- عملکرد ضعیف کلیه، کبد و تیروئید
- سو تغذیه
- عفونت
- التهاب
پزشک شما بر اساس نتایج، ممکن است تصمیم بگیرد که آزمایش‌های دیگری هم انجام دهد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل تصویربرداری، پرتو ایکس، ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن باشند. پزشک شما ممکن است تست آلرژی و تست خواب هم برای شما بنویسد تا مشکلات خواب شما را بررسی کند.
روش درمان مه مغزی به چه صورت است؟
درمان مه مغزی به علت آن بستگی دارد. برای مثال، اگر کم‌خونی داشته باشید، مکمل‌های آهن می‌توانند تولید سلول‌های خونی را بیشتر کنند و مه مغزی را کمتر کنند. اگر خودایمنی داشته باشید، پزشک ممکن است داروی کورتون یا داروهای دیگری برای کنترل عفونت و سیستم ایمنی نوشته شود. گاهی اوقات، مه مغزی را می‌توان با بهبود تغذیه، تغییر دارو و یا افزایش کیفیت خواب رفع کرد. اگر دارویی برای مه مغزی لازم باشد، پزشک آن را تجویز می‌کند.
درمان‌های خانگی برای بهبود مه مغزی
- خواب کافی برای درمان مه مغزی: خواب کافی یکی از عوامل مهم سلامت شما است که بر عملکرد شناختی و هوشیاری شما تأثیر می‌گذارد. یک متخصص می‌گوید که خواب کافی بهترین راه برای مبارزه با مه مغزی است.
- هیدراته نگه‌داشتن بدن: آب کافی نوشیدن برای عملکرد شناختی شما حیاتی است. بر اساس مطالعات انجام شده، فقط ۲ درصد افزایش در هیدراته شدن بدن می‌تواند وضوح ذهنی شما را بهبود بخشد. هر روز آب زیادی بنوشید تا مغز شما آب لازم برای کار کردن صحیح را داشته باشد.
- مدیریت استرس: استرس می‌تواند مه مغزی را تشدید کند. برای کاهش استرس، می‌توانید از مدیتیشن و یا روش‌های دیگر استفاده کنید.
- در اجتماع بودن: انزوا می‌تواند بر عملکرد مغز شما آسیب بزند. برای حفظ سلامت مغز، با دوستان و عزیزان خود ارتباط برقرار کنید و زمان خوشی را با آن‌ها بگذرانید.
- تقویت حافظه و درمان مه مغزی: فعالیت‌های تقویت حافظه می‌توانند سرعت پردازش مغز شما را بالا ببرند و مه مغزی را کمتر کنند.
- رژیم غذایی مه مغزی: آنچه که می‌خورید برای سلامت مغز شما مهم است. بسیاری از متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند که برنامه غذایی سالم را رعایت کنید. پروتئین، میوه، سبزیجات و چربی سالم را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
- ورزش منظم برای مه مغزی: ورزش منظم یکی از راه‌های مؤثر برای کاهش مه مغزی است. بر اساس تحقیقات انجام‌گرفته، فعالیت بدنی با سلامت مغز و عملکرد شناختی مرتبط است. کسانی که بیشتر ورزش می‌کنند عملکرد شناختی بهتری دارند.
راه‌های دیگری که می‌توانند به بهبود مه مغزی کمک کنند عبارتند از:
- شناخت کمبودهای خود
- پرهیز از الکل و کافئین زیاد
- انجام فعالیت‌های خوشایند
- تجربه کردن فعالیت‌های جدید
- عدم انجام چند کار به طور همزمان
مه مغزی در کرونا
کووید ۱۹ ممکن است باعث التهاب مغز شود و بر قابلیت نورون‌های مغز برای اتصال به هم تأثیر منفی بگذارد و مه مغزی ایجاد کند. استرس، اضطراب، انزوا و دیگر مخاطرات ناشی از بیماری گسترده کووید نیز ممکن است به طور غیرمستقیم مه مغزی را تشدید کنند.
کلام آخر
مه مغزی ممکن است باعث شود که ذهن شما روشن، حافظه شما قوی و تمرکز شما بالا نباشد. درمان این عارضه به علت آن بستگی دارد. برای درمان آن باید از خواب کافی، ورزش، تغذیه سالم، مدیریت استرس، هیدراته بودن و سایر راه‌هایی که در مطلب بالا گفته شد استفاده کنید. اگر هر کدام از علائمی که در این مطلب ذکر شد را داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
سؤالات متداول مه مغزی
- مه مغزی چیست و چه علائمی دارد؟ مه مغزی اصطلاحی است که برای توصیف احساس پریشانی، فراموشی، عدم تمرکز و وضوح ذهنی به کار می رود. این می تواند نشانه سایر شرایط سلامتی باشد که به دلیل سبک زندگی نامناسب یا رژیم غذایی ناسالم ایجاد می شود.
- چه ویتامین هایی به مه مغزی کمک می کنند؟ ویتامین هایی که به مه مغزی کمک می کنند عبارتند از: ویتامین سی، ویتامین ب کمپلکس، منیزیوم، ویتامین دی، ویتامین ای و غیره.
- آیا اضطراب موجب مه مغزی میشود؟ مه مغزی خودش بیماری نیست، اما ممکن است علت یا عارضه ای از اضطراب و استرس باشد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- ساناز معصومیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- پریسا رضاییمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات (نورولوژیست) | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
