آلزایمر چیست؟ علائم و روش‌های درمان آن
آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یک بیماری ناشی از اختلال مغز است که می‌تواند باعث از دست رفتن حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت، کاهش تمرکز و کاهش مهارت‌های تفکر شود. این بیماری به مرور زمان پیشرفت می‌کند و می‌تواند توانایی انجام ساده‌ترین کارها را نیز از افزایش بگیرد. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند علائم خاصی را تجربه می‌کنند که توجه به آن‌ها به تشخیص به موقع این بیماری کمک می‌کند. این بیماری در حال حاضر سن مشخصی ندارد و حتی ممکن است افراد در سنین 30 الی 60 سالگی به آلزایمر زودرس مبتلا شوند که بسیار نادر است. در این مقاله قصد داریم هر آن چیزی که نیاز است در مورد بیماری آلزایمر بدانید را به شما توضیح دهیم. بهترین راه برای مقابله، پیشگیری و درمان این بیماری، بالا بردن اطلاعات در آن است. پس این مقاله جامع در مورد آلزایمر را از دست ندهید. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
دلایل ابتلا به آلزایمر
تا به امروز به طور دقیق مشخص نشده است که دلیل ابتلا به بیماری آلزایمر چیست؛ اما به طور کلی، زمانی که پروتئین‌های مغز مانند همیشه عمل نکنند و کار سلول‌های مغزی که نورون‌ها نامیده می‌شوند، مختل شود؛ احتمال بروز یک‌سری رویدادها افزایش پیدا می‌کند و ارتباط میان نورون‌ها از دست می‌رود. این موضوع در نهایت منجر به مرگ سلول‌های مغزی می‌شود و اختلالات زیادی را در مغز به وجود می‌آورد.
با توجه به تحقیقات انجام شده مشخص شده است که دلیل ابتلا به بیماری آلزایمر می‌تواند ترکیبی از عوامل محیطی، ژنتیک و سبک زندگی باشد که همگی می‌توانند در طول زمان بر عملکرد مغز تاثیر بگذارند. در کمتر از 1 درصد از موارد مبتلا به بیماری آلزایمر، این بیماری ناشی از تغییرات ژنتیکی است که در چنین شرایطی این بیماری در سنین پایین‌تر شروع می‌شود.
رشد بیماری آلزایمر سال‌ها قبل از نشان دادن اولین علائم آلزایمر شروع می‌شود. در ابتدا ناحیه‌ای از مغز که حافظه را کنترل می‌کند، درگیر می‌شود و نورون‌های آن ناحیه از بین می‌روند. سپس به مرور زمان مغز کوچک می‌شود و دیگر آن عملکرد اولیه را ندارد. بنابراین به طور خلاصه می‌توان دلایل احتمالی ابتلا به آلزایمر را به صورت زیر بیان کرد:
- تغییرات مرتبط با افزایش سن: یک‌سری تغییراتی مرتبط با افزایش سن به وجود می‌آیند که باعث کوچک شدن مغز، بروز التهاب و آسیب در رگ‌های خونی می‌شوند. این تغییرات می‌توانند به نورون‌ها آسیب وارد کنند و سایر سلول‌های مغز را نیز تحت تاثیر قرار گیرند.
- تغییرات در ژنتیک: ممکن است تغییراتی که در ژن‌ها وجود دارند به یکی از اعضای خانواده منتقل شوند. هر دو بیماری آلزایمر زودرس و دیررس می‌توانند به علت ژنتیک رخ بدهند.
- سبک زندگی: آلزایمر بیماری است که به دلیل تغییر در سبک زندگی رخ می‌دهد. قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون بالا، دیابت و چاقی و ابتلا به سکته مغزی و قلبی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
علائم ابتلا به آلزایمر
مهم‌ترین و اصلی‌ترین علامتی که نشان دهنده این بیماری است، از دست دادن حافظه می‌باشد. مشکل در یادآوری رویدادها و مکالمات اخیر از نشانه‌های این بیماری در ابتدای ابتلا هستند و به مرور زمان علائم این بیماری بدتر می‌شوند و علائم دیگری نیز با پیشرفت بیماری ایجاد خواهد شد. در ابتدا افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، ممکن است مشکلاتی در به خاطر سپردن چیزهای مختلف داشته باشند. با تشدید علائم آلزایمر، کم کم اطرافیان نیز متوجه علائم این بیماری می‌شوند و تغییرات به وجود آمده را حس می‌کنند. علائم ابتلا به بیماری آلزایمر می‌تواند در گروه‌های مختلفی طبقه‌بندی شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از دست دادن حافظه
همه افراد ممکن است در برخی از مواقع دچار نقص حافظه شوند؛ اما افرادی که مبتلا به بیماری آلزایمر هستند، متوجه تشدید علائم از دست دادن حافظه خواهند شد. با گذشت زمان از دست دادن حافظه می‌تواند بر عملکرد افراد در محل کار یا خانه تاثیر زیادی داشته باشد. این دسته از افراد ممکن است با مشکلات زیر مواجه باشند.
- تکرار کردن جملات و سوالات بارها و بارها
- فراموش کردن مکالمات، رویدادها و قرارها
- قرار دادن وسایل در جاهای اشتباه
- گم شدن در جاهای آشنا
- فراموش کردن نام اعضای خانواده و اشیاء روزمره
- مشکل در به یاد آوردن کلمات مناسب برای وسایل مختلف
- عدم امکان شرکت در مکالمات و بیان افکار به صورت موثر
مشکل در تفکر و استدلال
بیماری آلزایمر می‌تواند باعث ایجاد مشکل در تمرکز و قدرت تفکر به خصوص در مفاهیم انتزاعی مانند اعداد شود. این دسته از افراد قادر به انجام کارهای خاصی به طور همزمان نیستند. کارهای مربوط به امور مالی مانند بررسی موجودی دسته چک‌ها، پرداخت به موقع حساب‌ها و … برای آن‌ها مشکل است.
مشکل در قضاوت و تصمیم گیری
بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است قدرت تصمیم گیری محدودی داشته باشند و دیگر مانند گذشته نتوانند در موقعیت‌های خاص روزمره قضاوت معقول داشته باشند. به طور مثال یک فرد ممکن است در محیط‌های اجتماعی انتخاب‌های نامناسبی داشته باشد. یا اینکه برای یک آب و هوای خاص به صورت نامناسب لباس بپوشد. قدرت مواجهه با شرایط خاص در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر سخت‌تر می‌شود. به طور مثال آن‌ها نمی‌دانند که باید چگونه در هنگام سوختن غذا روی اجاق گاز رفتار کنند یا اینکه تصمیم‌گیری در هنگام رانندگی برای آن‌ها سخت می‌شود. آن‌ها ممکن است برای انجام کارهای ساده مانند لباس پوشیدن، حمام کردن و یا رفتن به سرویس بهداشتی نیز دچار مشکل شوند.
تغییرات در شخصیت و رفتار
تغییراتی که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رخ می‌دهد، می‌تواند روی خلق و خو و رفتار افراد تاثیر زیادی داشته باشد. به طوری که معمولا افراد مبتلا به آلزایمر تغییرات زیر را در شخصیت و رفتار خودشان احساس می‌کنند.
- افسردگی
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های مختلف
- نوسانات خلقی
- گوشه گیر شدن و عدم حضور در اجتماع
- تغییرات در عادات خواب
- خشم و پرخاشگری
- از دست دادن مهارت‌ها
- هذیان گویی
آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
اگرچه هنوز علت بروز بیماری آلزایمر به طور دقیق مشخص نشده است، اما این بیماری می‌تواند در اثر عوامل محیطی و ژنتیکی رخ دهد و به همین واسطه علائم متفاوتی را نیز به همراه دارد. واقعیت این است که پیشگیری از بیماری آلزایمر به سادگی امکان‌پذیر نیست. چون این بیماری در اثر ژنتیک و سیر طبیعی پیری رخ می‌دهد و نورون‌های مغزی را فعال می‌کند.
با این حال سبک زندگی سالم می‌تواند تاثیر زیادی در پیشگیری از این بیماری داشته باشد. افرادی که زندگی سالم، به همراه ورزش روتین دارند و غذاهای مفید و غنی از آنتی اکسیدان‌های مختلف را میل می‌کنند، می‌توانند از بروز بیماری آلزایمر جلوگیری کنند. انجام ورزش‌های مغزی، داشتن شغل مناسب، عدم حضور در آلاینده‌های هوا و … نیز به پیشگیری از این بیماری کمک شایانی می‌کنند.
برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر چه باید کرد؟
در حال حاضر علم در حال پیشرفت زیادی در زمینه کاهش ریسک ابتلا به بیماری آلزایمر است و شواهد مختلفی را از تاثیر سبک زندگی سالم بر روی این بیماری ارائه کرده است. طبق مطالعات انجام شده، به نظر می‌رسد که ورزش منظم و مدیریت فشار خون می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد. همچنین شواهد علمی زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند رفتارهای سالم که باعث پیشگیری از سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت می‌شوند؛ می‌توانند خطر زوال عقل را نیز کاهش دهند. اقدامات زیر می‌توانند برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری موثر باشند.
کاهش استرس
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توانید برای پیشگیری از آلزایمر انجام دهید، کاهش استرس است. استرس خود عاملی برای مختل شدن عملکرد مغز است. اگر در طول روز استرس شدیدی را تجربه می‌کنید، ممکن است نیاز به مراجعه به یک روانشناس داشته باشید.
داشتن خواب کافی و منظم
داشتن خواب منظم و کافی می‌توان باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری فراموشی شود و به عملکرد بهتر مغز کمک کند. بنابراین حداقل هر شب به مدت 7 الی 9 ساعت بخوانید.
دوری از دخانیات
اگر سیگار می‌کشید، بهتر است که برای جلوگیری از زوال عقل از سیگار یا دخانیات دیگر استفاده نکنید و علاوه بر آن به سلامت قلب و ریه خودتان توجه ویژه‌ای داشته باشید.
کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
در صورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و مشکلات قلبی و عروقی، حتما برای درمان آن‌ها اقدام کنید. در صورت درمان چنین بیماری‌هایی، احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر نیز کاهش پیدا می‌کند.
داشتن رژیم غذایی سالم
غذاهای تازه، روغن‌های مفید و غنی از ترکیبات مغذی از جمله روغن زیتون و کنجد، غذاهای دریایی و دارای چربی‌های اشباع می‌توانند به پیشگیری از بیماری آلزایمر کمک زیادی کنند. غذاهایی که حاوی ویتامین E و چربی‌های امگا 3 هستند، می‌توانند به درمان آلزایمر کمک کنند.
داشتن زندگی اجتماعی فعال
فعالیت در اجتماع و معاشرت با دیگران، می‌تواند بهترین راهکار برای درمان بیماری آلزایمر باشد. با دوستان و عزیزان خودتان در ارتباط باشید و یک زندگی اجتماعی فعال و بدون سکون داشته باشید.
ورزش کردن روزانه
مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از آلزایمر ورزش کردن است. هر روز ورزش منظم داشته باشید. سعی کنید که ورزش‌هایی که به آن‌ها علاقه‌مند هستید را به صورت روزانه انجام دهید تا هم روحیه بهتری داشته باشید، هم عملکرد قلب و مغز خودتان را بهبود ببخشید.
انجام ورزش‌های مغزی
برای جلوگیری از ابتلا به زوال عقل، باید از مغز خودتان کار بکشید. بازی‌های فکری انجام دهید و به طور مدام در حال یادگیری چیزهای جدید باشید. تمرین حفظ کردن انجام دهید. کارهای مختلفی همچون رقصیدن، شطرنج و تخته نرد را به صورت روزانه انجام بدهید. نواختن موسیقی نیز می‌تواند به شما برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری کمک کند.
در حین آلزایمر چه اتفاقی برای مغز می‌افتد؟
تغییرات میکروسکوپی در مغز مدت‌ها قبل از اینکه اولین علامت آلزایمر را مشاهده کنید، رخ می‌دهد. مغز ما دارای 100 میلیارد سلول عصبی به نام نورون است که هر یک از سلول‌های عصبی می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تا یک شبکه ارتباطی خاصی را در مغز شکل بدهند. هر گروه از سلول‌های عصبی وظایف خاصی را برعهده دارند. بعضی از آن‌ها درگیر تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند و بعضی دیگر به انسان برای بو کردن، شنیدن و دیدن کمک می‌کنند.
سلول‌های مغزی مانند یک کارخانه عمل می‌کنند. اطلاعات را دریافت و پردازش می‌کنند و اطلاعات اضافی را دور می‌ریزند. در صورتی که عملکرد این کارخانه‌ها در مغز مشکل پیدا کند، سلول‌های مغزی نمی‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند. زمانی که یک سری از سلول‌های مغزی به دلیل ابتلا به آلزایمر به درستی عمل نمی‌کنند، عملکرد سایر سلول‌های مغزی نیز دچار مشکل می‌شود.
با گسترش آسیب در مغز، سلول‌ها توانایی خودشان را برای انجام وظایف خود از دست می‌دهند و در نهایت می‌میرند و تغییرات غیرقابل بازگشت در مغز ایجاد می‌شوند. دانشمندان معتقد هستند که پلاک‌ها و گره‌ها نقش مهمی در ابتلا به بیماری آلزایمر دارند. در واقع این پلاک‌ها و گره‌ها هستند که به نوعی باعث مسدود کردن ارتباط بین سلول‌های عصبی و اختلال در فرآیندهای سلول‌ها می‌شوند. تخریب و مرگ سلول‌های عصبی باعث نارسایی حافظه، تغییرات شخصیتی، مشکلات مختلف برای انجام کارهای روزانه و مشاهده علائم بیماری آلزایمر می‌شود.
چه انتظاری باید از فرد مبتلا به آلزایمر داشت؟
فرد مبتلا به بیماری آلزایمر فقط مسائل مختلف را فراموش نمی‌کند، بلکه با مشکلات مختلف دیگری نیز مواجه می‌شود که شناخت آن‌ها به افراد مراقبت کننده از بیماران مبتلا به آلزایمر کمک زیادی می‌کند. واقعیت این است که باید انتظار پیشرفت بیماری آلزایمر را در افراد مبتلا به این بیماری داشته باشید. این بیماری به مرور زمان رشد می‌کند و حتی باعث می‌شود که توانایی فرد برای انجام کارهای مختلف تحت تاثیر قرار گیرد.
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است کم کم توانایی خودشان را برای انجام تصمیم‌گیری از دست بدهند. آن‌ها ممکن است قادر به برنامه ریزی برای غذا پختن، حمام رفتن و … نداشته باشند. در هنگام رانندگی و انجام کارهای فکری آن‌ها نمی‌توانند به صورت آنی عمل کنند و احتمالا با مشکل مواجه می‌شوند. کم کم قدرت تمرکز برای انجام کارهای روزمره نیز در این دسته از افراد کاهش پیدا می‌کند و ممکن است دیگر بیماران مبتلا به آلزایمر قادر به انجام کارهای روزمره خودشان نباشند.
علاوه بر اینکه بیماران مبتلا به آلزایمر توانایی به یاد آوردن بسیاری از چیزها را ندارند، ممکن است با مشکلات دیگری نیز مواجه شوند. پرخاشگری و روحیه نامناسب از جمله مشکلاتی هستند که در اثر ابتلا به این بیماری رخ می‌دهند. علاوه بر این موارد ممکن است بیماران به دلیل کمبود اعتماد به نفس با مشکلاتی همچون افسردگی نیز مواجه شوند و دیگر از نظر روحی نیز نتوانند با بیماری خود مقابله کنند. در این میان انجام هر اقدامی توسط فرد مبتلا به این بیماری طبیعی است؛ چون در اثر شدت گرفتن بیماری برخی از کارها دست افراد مبتلا به بیماری آلزایمر نمی‌باشد.
آلزایمر چگونه زندگی روزمره ما را تغییر می‌دهد؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که آلزایمر فقط به معنای فراموشی است و افرادی که این بیماری را تجربه می‌کنند، در معرض فراموشی قرار می‌گیرند؛ اما واقعیت این است که با پیشرفت این بیماری کم کم سلول‌های مغزی توانایی خودشان را برای انجام کارهای مختلف از دست می‌دهند و نمی‌توانید مانند گذشته روی امور مختلف تمرکز کنید. ممکن است قادر به انجام چند کار به صورت همزمان نباشید.
خستگی جسمی و روحی از جمله علائم این بیماری هستند که در اثر کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس رخ می‌دهند. بیماری آلزایمر درد جسمی را به همراه ندارد و می‌توانید مهارت‌های خاصی را مانند آواز خواندن، انجام کارهای روزمره معمولی و … را حتی با وجود ابتلا به این بیماری در خودتان حفظ کنید.
خلاصه بگوییم که آلزایمر با وجود اینکه یک بیماری نگران‌کننده است؛ اما اگر بتوانید به درستی آن را با دارو، سبک زندگی سالم، ورزش و … مدیریت کنید، می‌توانید به زندگی عادی خودتان ادامه دهید. فقط کافیست که با این بیماری کنار بیایید و همواره سعی در مقابله با آن داشته باشید.
آیا ورزش کمکی به درمان آلزایمر می‌کند؟
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که ورزش منظم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری زوال عقل را حدود 28 درصد کاهش دهد. با این حال اینکه ورزش چه تاثیری روی درمان بیماری آلزایمر دارد به طور دقیق مشخص نیست؛ اما همانطور که اشاره کردیم برای جلوگیری از تشدید علائم آلزایمر، احساس مفید بودن در اجتماع بسیار مهم است که این احساس می‌تواند با ورزش کردن بدست بیاید.
افرادی که به صورت روزانه ورزش جسمی دارند، به سلامت بدنی خودشان کمک زیادی می‌کنند. تمرکز را در ذهن و مغز افزایش می‌دهند و علائم افسردگی ناشی از آلزایمر و فراموشی را نیز کاهش می‌دهند. بنابراین افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بهتر است که در کنار مصرف غذاهای مفید و پر از ویتامین و آنتی اکسیدان‌های مختلف، از ورزش کمک بگیرند و به صورت روزانه ورزشی که دوست دارند را انجام دهند.
آلزایمر چگونه درمان می‌شود؟
تا به امروز به طور دقیق مشخص نشده است که چگونه می‌توان آلزایمر را به عنوان یک بیماری ناشی از مرگ سلول‌های مغزی درمان کرد. اکثر روش‌های درمانی بیماری آلزایمر در حال حاضر بیشتر روش‌های کنترل این بیماری هستند و بهتر است که افراد مبتلا به این بیماری این واقعیت را بپذیرند که برای درمان راهی به غیر از کنترل و مدیریت علائم این بیماری ندارند.
بهترین روش‌های درمان آلزایمر، روش‌هایی‌اند که بتوانند علائم این بیماری را کنترل کنند و از شدت گرفتن علائم آلزایمر جلوگیری کنند. مصرف داروهای مناسب، رعایت رژیم غذایی خوب و همچنین انجام ورزش می‌توانند به درمان این بیماران کمک کنند. در ادامه شما را با روش‌های درمان آلزایمر آشنا می‌کنیم تا اگر مبتلا به این بیماری هستید یا یکی از عزیزان شما در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، بتوانید علائم آن‌ها را کنترل کنید.
درمان آلزایمر با داروها
داروها می‌توانند علائم ناشی از کاهش عملکرد حافظه و تغییرات شناختی را بهبود ببخشد. در حال حاضر دو نوع دارو برای درمان آلزایمر مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام عملکرد متفاوتی دارند.
مهار کننده‌های کولین استراز
این داروها می‌توانند سطح ارتباط سلول‌های مغزی را با یکدیگر تقویت کنند. در واقع این سلول‌ها مانند یک پیام رسان شیمیایی عمل می‌کنند و می‌توانند در اثر بیماری آلزایمر در مغز تحلیل بروند. معمولا افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، علائم بهبودی جزئی را در خود مشاهده می‌کنند. این داروها می‌توانند علائم رفتاری مختلف مانند بی قراری، افسردگی و … را نیز کاهش دهند.
ممانتین
دسته دیگری از داروهای موجود برای درمان آلزایمر، ممانتین‌ها هستند. این دارو می‌تواند پیشرفت علائم بیماری آلزایمر را از متوسط تا شدید کندتر کند. گاهی اوقات این دارو در ترکیب با مهار کننده‌های کولین استراز مصرف می‌شوند تا اثربخشی خوبی برای درمان افراد مبتلا به بیماری آلزایمر داشته باشد.
کنترل بیماری آلزایمر در یک محیط امن و حمایتی
بهترین روش درمانی بیماری آلزایمر این است که محیطی امن و حمایتی برای فرد مبتلا به آلزایمر به وجود آورده شود. مراقبین بیمار باید بتوانند روتین زندگی فرد بیمار را حفظ کنند و به او برای داشتن یک سبک زندگی سالم به همراه رژیم غذایی مناسب کمک کنند. این اقدامات می‌توانند به مدیریت علائم بیماران مبتلا به آلزایمر کمک زیادی کنند که از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یک چک لیست روزانه برای پیگیری دوزهای مصرف داروها تعیین کنید تا بیماران بتوانند راحت‌تر داروهای مورد نیاز روزانه خود را مصرف کنند.
- سعی کنید که بار انجام امور مالی و مدیریت آن‌ها را روی دوش افراد مبتلا به آلزایمر نگذارید.
- روی تلفن همراه فرد مبتلا به آلزایمر یک برنامه برای ردیابی موقعیت مکانی داشته باشید.
- از یک تقویم یا تخته سفید برای پیگیری برنامه‌های روزانه فرد استفاده کنید و عادات فرد را نیز مورد بررسی قرار دهید.
- محیط خانه را امن کنید. وسایلی که باعث ایجاد شلوغی شده‌اند را حذف کنید. فرش‌های ایمن روی زمان قرار دهید و نرده‌های محکمی را برای پله‌ها و حمام‌ها نصب کنید.
- تعداد آینه‌های داخل منزل را کاهش دهید؛ چون افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است تصاویر موجود در آینه را گیج کننده و ترسناک ببینند.
- مطمئن شوید که فرد مبتلا به آلزایمر کارت شناسایی همراه دارد تا در صورت گم شدن او، بتوانید او را پیدا کنید.
- عکس‌های قدیمی و اشیاء معنی‌دار را در اطراف منزل نگهدارید و اجازه دهید تا فرد مبتلا به آلزایمر با نگاه کردن به آن‌ها یاد گذشته بیفتد.
نقش فرد مراقبت کننده از بیمار مبتلا به آلزایمر
فرد مراقبت کننده از بیمار مبتلا به آلزایمر تاثیر زیادی روی رفتارها، نظرات و همچنین کیفیت زندگی بیمار دارد. افرادی که بتوانند به خوبی با بیماران برخورد کنند، می‌توانند روحیه آن‌ها را بهبود ببخشند و از طرفی کیفیت زندگی خود و عزیزان خودشان را افزایش می‌دهند.
با توجه به اهمیت نقش مراقبت کننده از بیمار مبتلا به بیماری فراموشی، لازم است که مراقبت‌کنندگان از راهکارهای مناسب برای ارائه خدمات بهتر به بیماران کمک بگیرند تا بتوانند مسئولیت خود را به بهترین شکل اجرا کنند. در ادامه به نقش افراد مراقبت کننده از بیماران مبتلا به آلزایمر اشاره می‌کنیم و راهکارهای مفید برای ارائه مراقبت‌های بهتر به این بیماران را توضیح می‌دهیم.
1. یادگیری در مورد بیماری آلزایمر
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید برای ارائه خدمات بهتر به بیماران آلزایمر انجام دهید، این است که در مورد این بیماری بیشتر بدانید. این بیماری یک بیماری پیشرونده است که علائم آن به مرور زمان بدتر می‌شوند و ممکن است احساس کنید که دائما با چالش‌های جدیدی مواجه هستید. درک در مورد این بیماری و اینکه باید چه انتظاراتی از فرد بیمار داشته باشید، به شما برای مراقبت از بهتر بیمار کمک می‌کنند. بنابراین حتما مطالعه بیشتری در مورد این بیماری، مراحل تشدید آن و راه‌های جلوگیری از تشدید آن بخوانید تا بتوانید راحت‌تر به این بیماران کمک کنید.
2. ایجاد روتین مناسب برای بیمار
یکی از راه‌های مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر برای کاهش علائم این بیماری، ایجاد یک روتین مناسب است. سعی کنید که یک روتین روزانه ثابت برای تقویت حس آشنایی فرد مبتلا به این بیماری استفاده کنید. بیماران مبتلا به فراموشی نمی‌توانند مانند افراد عادی با شرایط جدید خود را تطبیق دهند. به همین خاطر اعمال تغییرات تدریجی می‌تواند بسیار به آن‌ها کمک کند تا زندگی آرام‌تر و باکیفیت‌تری داشته باشند.
3. برنامه‌ریزی برای انجام فعالیت‌ها
برای اینکه بتوانید راحت‌تر از عزیز خودتان که مبتلا به بیماری آلزایمر است مراقبت کنید، باید برای انجام فعالیت‌ها برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشید. به طور مثال برای گوش دادن موسیقی، ورزش کردن، پیاده روی رفتن و یا تمرین روزانه یک برنامه روزانه داشته باشید. در این صورت هم به خودتان هم به فرد مبتلا به این بیماری کمک خواهید کرد.
4. داشتن ارتباط مداوم
یکی از بدترین عوارض بیماری آلزایمر برای افراد مبتلا، کاهش توانایی این افراد به برقراری ارتباط است. اگرچه این مشکل می‌تواند در همه افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رخ بدهد، اما این موضوع نباید باعث شود تا افراد و اعضای خانواده ارتباط خودشان را با بیمار کاهش دهند. افراد بیمار ممکن است در به خاطر سپردن برخی از کلمات خاص مشکل داشته باشند یا اینکه در وسط صحبت کردن تمرکز خود را از دست بدهند.
سعی کنید که با بیماران ارتباط چشمی برقرار کنید. در صورت نیاز دست آن‌ها را بگیرید. با صدایی آرام با او صحبت کنید و در صورت نیاز از او سوالاتی بپرسید که جواب بله یا خیر دارند. با تداوم گفتگو و صحبت کردن با بیمار می‌توانید از کاهش توانایی فرد برای صحبت کردن جلوگیری کنید.
5. تنظیم یک رژیم غذایی مناسب
برای اینکه بتوانید به بیماران مبتلا به زوال عقل کمک کنید و علائم این بیماری را در آن‌ها کاهش دهید، باید یک رژیم غذایی مناسب برای این دسته از بیماران در نظر بگیرید. یک رژیم غذایی مغذی، متعادل و هیدراته می‌تواند برای بیماران مبتلا به زوال عقل بسیار مفید باشد.
یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه داشته باشید این است که بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است قادر به انجام آشپزی نباشند یا اینکه یادشان برود کدام غذا را چگونه طبخ می‌کردند. از طرفی آن‌ها ممکن است به خاطر نیاورند که آخرین بار چه زمانی غذا میل کرده‌اند. با شدت گرفتن بیماری ممکن است بیماران در جویدن و بلع نیز مشکل پیدا کنند و حتی توانایی بوییدن و چشیدن غذاها را نداشته باشند. بنابراین مراقب این بیماران باید حتما رژیم غذایی حاوی سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین، آنتی اکسیدان‌ها را برای آن‌ها برنامه ریزی کنند.
6. تقویت عزت نفس
افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند، احتمالا با کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس خود مواجه می‌شوند. یکی از اقداماتی که می‌توانید برای مراقبت بهتری از این دسته از بیماران انجام دهید، تقویت عزت نفس آن‌ها است. سعی کنید که با راهکارهای زیر اعتماد به نفس بیماران را افزایش دهید.
- بر انجام کارهایی که فرد قادر به انجام آن‌ها است، تمرکز کنید.
- برای چیزی که توسط بیماران به شما ارائه می‌شوند، ارزش قائل باشید و با یک لبخند از آن‌ها حمایت کنید.
- از عکس‌ها برای یادآوری موفقیت‌های فرد استفاده کنید تا او متوجه شود که روزی در جامعه مفید بوده است.
- از صحبت کردن با بیمار مبتلا به زوال عقل اجتناب نکنید و سعی کنید که او را در مکالمات شرکت دهید.
- سعی کنید که خواسته‌های بیماران را درک کنید و در صورت امکان به خواسته‌های آن‌ها عمل کنید.
7. تشویق کردن بیماران به انجام اقداماتی بهداشتی
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است در برابر شستشو، تعویض لباس و سایر اقدامات بهداشتی از خود مقاومت نشان دهند. از طرفی آن‌ها تمایل دارند که کارهای شخصی بهداشتی خود را مطابق با روتین گذشته انجام دهند. مراقبت کنندگان بیماران مبتلا به فراموشی می‌توانند بیماران را به انجام کارهای زیر تشویق کنند تا هم اعتماد به نفسشان را افزایش دهند، هم توانایی آن‌ها را برای انجام کارهای روزمره چندین برابر کنند.
- کارهای شخصی مانند مسواک زدن را به همراه بیماران انجام دهید.
- در صورت نیاز به بیمار کمک کنید تا اصلاح صورت را انجام دهد.
- لباس‌هایی که قرار است فرد بیمار در طول روز بپوشد را به ترتیب بچینید.
- زمان بیشتری را به بیماران جهت انجام اقدامات بهداشتی اختصاص دهید.
8. ایمن نگه داشتن بیماران مبتلا به آلزایمر
مراقبت کننده از بیمار باید قبول کند که شرایط بیمار با گذشته متفاوت است و باید برای مراقبت از او زمان بیشتری بگذارد؛ اما باز هم مراقبت‌کنندگان نمی‌توانند در هر زمان و هر لحظه همراه بیماران باشند و این موضوع ایجاب می‌کند که از بروز حوادث مختلف با ایمن نگه داشتن بیماران مبتلا به آلزایمر کمک کنند. گاهی اوقات تغییراتی که در اثر این بیماری در افراد رخ می‌دهد می‌تواند آن‌ها را در معرض خطرات زیادی قرار دهد. می‌توانید روی گوشه‌های تیز مبلمان وسایل ایمنی قرار دهید. نوارهای رنگی روشن در لبه پله‌ها بگذارید تا در هنگام پایین و بالا رفتن از پله‌ها به این نوارهای رنگی توجه داشته باشند. روی اجاق گاز قفل ایمنی نصب کنید. کفش‌های محکم و ایمن را برای بیمار تهیه کنید. اگر فرد بیمار هنوز رانندگی می‌کند، به او گوشزد کنید که ممکن است رانندگی برای او خطرناک باشد.
نکات مهم برای مراقبت‌کنندگان از بیماران آلزایمری
تغییراتی که در بیماران مبتلا به آلزایمر ایجاد می‌شوند، می‌توانند برای شما نگران کننده باشند. شاید احساس کنید که باید تمام وقت و تلاش خودتان را برای مدیریت بیماران بگذارید و برای این کار نیز خودتان را فدا می‌کنید. متاسفانه برخی از مراقبت کنندگان از بیماران آلزایمری پس از مدتی خودشان نیز نیاز به مراقبت دارند. بنابراین، بهتر است که برای پیشگیری از خستگی جسمی و روحی خودتان حتما نکات زیر را در نظر بگیرید.
صحبت در مورد نگرانی‌ها و چالش‌های موجود
نگهداری و مراقبت از بیماران کار ساده‌ای نیست و تنش روحی و جسمی زیادی را به افراد وارد می‌کند. به عنوان مراقبت کننده از یک فرد دارای بیماری آلزایمر به شما حق می‌دهیم که نیاز به سخت گفتن با دیگران داشته باشند. بنابراین برای رفع نا امیدی و ترس‌های خودتان می‌توانید با دیگران صحبت کنید.
درخواست کمک از دیگران
اگر پدر یا مادر شما آلزایمر دارند و می‌خواهید از آن‌ها مراقبت کنید، همیشه این نکته را مد نظر داشته باشید که گاهی ممکن است نیاز داشته باشید که از دیگران کمک بگیرید. سعی کنید که وظایف خودتان را با دیگران به اشتراک بگذارید. برای خودتان یک زمان خالی جهت ورزش کردن در نظر بگیرید و از دیگران بخواهید که در آن زمان مراقبت بیمار شما باشند.
داشتن خواب کافی
برای مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر باید خواب کافی شبانه داشته باشید. هر شب به مدت 7 الی 9 ساعت خواب کافی داشته باشید تا سطح انرژی شما در طول روز افزایش پیدا کند. همچنین سعی کنید که حداقل به مدت 150 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هفته داشته باشید تا وضعیت جسمی شما نیز بهبود پیدا کند.
حمایت از سلامت روحی
به عنوان مراقبت کننده از یک بیماری که روز به روز ممکن است کارهای جدیدی انجام دهد، احتمالا در معرض افسردگی قرار می‌گیرید. اگر احساس می‌کنید که سلامت روان شما تحت تاثیر قرار گرفته است، می‌توانید با مراجعه به یک مشاور تخصصی برای کنترل اضطراب و افسردگی به خودتان کمک کنید.
چالش‌های مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر
مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر می‌تواند چالش‌های زیادی را به همراه داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به علائم افسردگی اشاره کرد. در واقع افرادی که متوجه بیماری خودشان می‌شوند، خیلی زود احساس شرمندگی و ناراحتی می‌کنند و این موضوع می‌تواند باعث ایجاد افسردگی در افراد شود. علاوه بر آن، بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است پرخاشگر شوند و علائم بیماری دو قطبی را تجربه کنند. این شرایط کاملا طبیعی است و ناشی از بیماری آن‌ها است.
کم کم با شدت گرفتن بیماری، میزان فراموشی بیماران مبتلا به آلزایمر افزایش پیدا می‌کند و این دسته از بیماران در معرض خطر گم شدن قرار می‌گیرند. باید حتما آدرس به همراه این بیماران باشد تا اگر روزی بدون دلیل از منزل خارج شدند و نتوانستند منزل را پیدا کنند، با وجود آدرس دیگران قادر به کمک کردن به آن‌ها باشند. فراموشی نام‌های اعضای خانواده نیز از دیگر چالش‌های نگهداری از فرد مبتلا به این بیماری است. بهتر است که برای یادآوری نام‌های اعضای خانواده، برای آن‌ها عکس تهیه کنید و در زیر هر یک از عکس‌های اعضای خانواده نام آن‌ها را بنویسید.
آیا آلزایمر می‌تواند دلیل مرگ باشد؟
بیماری آلزایمر در سنین مختلف در حال حاضر هفتمین علت مرگ و میر در جهان است. بسته به زمان تشخیص بیماری، طول عمر هر یک از بیماران مبتلا به آلزایمر متفاوت است. در صورتی که افراد در سنین بالای 80 سال بیماری خود را تشخیص دهند، ممکن است کمتر از 5 سال عمر کنند؛ ولی اگر این بیماری در سنین پایین‌تر تشخیص دهد، احتمال مرگ و میر آن نیز کاهش پیدا می‌کند و حتی ممکن است افراد پس از تشخیص بیماری به مدت 10 سال نیز عمر کنند.
هنوز به طور دقیق مشخص نیست که آلزایمر چگونه باعث جلو انداختن زمان مرگ افراد می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد که این بیماری به دلیل اینکه باعث مختل کردن عملکرد مغز می‌شود و نوعی زوال عقل محسوب می‌گردد، می‌تواند به مرور زمان مشکلات زیاد جسمی را به وجود آورد. امید است که در سال‌های آینده پیشرفت‌های چشمگیری برای درمان بیماری آلزایمر روی کار بیاید تا بتوان با خیالی آسوده این بیمار را حتی در سنین بالا درمان کرد و طول عمر افراد مبتلا به آلزایمر را افزایش داد.
آیا آلزایمر درد دارد؟
همانطور که علائم بیماری آلزایمر را به شما توضیح دادیم، این بیماری باعث ایجاد درد نمی‌شود و فقط عملکرد صحیح مغز را دچار مشکل می‌کند. بنابراین افرادی که این بیماری را تجربه می‌کنند، از نظر جسمی هیچ دردی را تجربه نمی‌کنند. فقط ممکن است از نظر روحی دچار مشکلات روحی خاصی همچون افسردگی، استرس و اضطراب و … باشند که باید حتما این علائم را کنترل کرد.
بنابراین آلزایمر باعث ایجاد مشکلات جسمی و درد در بیماران مبتلا نخواهد شد و فقط افراد ممکن است با علائمی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، مواجه شوند. بررسی دقیق علائم، درمان به موقع آلزایمر، مراجعه منظم به پزشک و در نظر گرفتن روش‌های درمانی مناسب به کنترل این بیماری کمک بسیار زیادی می‌کند.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- ساناز معصومیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- کلینیک مغز و اعصاب نورالیکلینیک مغز و اعصاب و نوروساینس | تهران
- شیرین بهبهانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
