آسیب نخاعی چه عوارضی دارد؟ درمان ضایعه نخاعی
ضایعه نخاعی
ضایعه نخاعی در واقع نوعی طناب ارتباطی بین مغز و بدن است که به موجب اختلال در این رشته طنابی اختلال ارتباط بین مغز و بدن رخ می دهد و بدن دچار فلج می گردد. پس آسیب بر ضایعه نخاعی به دستهای از سلول‌های عصبی و اعصاب نخاعی است که پیام‌های عصبی را از مغز به سایر نقاط بدن ارسال و دریافت می‌کنند. می‌تواند در اثر آسیب مستقیم به خود نخاع یا آسیب به بافت و استخوان‌ها (مهره ها) که طناب نخاعی را احاطه کرده اند ایجاد شود.
و پس با وارد شدن هر ضربه و آسیبی بر نخاع و دچار اختلال شدن آن سبب می گردد تا زندگی فرد مختل گردد و زندگی وی را تحت الشعاع قرار دهد. پس درمان ضایعه نخاعی بسیار مهم و حائز اهمیت است و در دجه اولویت قرار دارد. فرد ضایعه نخاعی علاوه بر ضایعه در عضلات دچار مشکلات عدیده دیگری نیز میشود ، که از جمله آن مشکلات بهم ریختن أعصاب و روان فرد است و روحیه فرد دچار مشکل نیز می گردد. تشخیص و درمان آسیب نخاعی توسط دکتر تومور نخاعی امکان پذیر است. و باید در اسرع وقت به دکتر متخصص مراجعه کرد. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
مادر زادی بودن ضایعه نخاعی
کودکان متولد شده به دلایلی چون عوامل ژنتیکی و محیطی تاثیر گذار سبب بر بروز و عارضه ضایعه نخاعی می شوند. از جمله مشکلات مادر باردار که باعث افزایش احتمال ضایعه نخاعی در جنین میشود می‌توان به چاقی، دیابت، کمبود فولیک اسید و ویتامین A در مادر است که منجر بر روز ضایعه نخاعی در نوزاد می گردد . این عارضه به دلیل نقص در تکامل سیستم عصبی مرکزی در دوران جنینی بروز پیدا می‌کند. و البته باید به این نکته توجه داشت که کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض آسیب دیدگی و ضایعه نخاعی هستند. آسیب ستون فقرات هنگام زایمان، عفونت و آبسه در ناحیه نخاعی، بروز سوانح و سقوط کودک و… از جمله علل بروز ضایعه نخاعی در کودکان است.
سطوح مختلف آسیب نخاعی
دارای ۴ سطح مختلف است :
-گردنی
-قفسه سینه
–ضایعه نخاعی کمر
-خاجی (ساکروم)
انواع و شدت آسیب های نخاعی می‌تواند به قسمتی از ستون فقرات که آسیب دیده، بستگی داشته باشد.
1. تتراپلژی (کوادری پلژی) فلج ناشی از آسیب نخاعی
تتراپلژی نوعی فلج است که هر دو دست و هر دو پا را درگیر می‌کند. کوادری پلژی اصطلاح دیگری است که برای تتراپلژی استفاده میشود. بسته به شدت آسیب وارد شده به نخاع، ممکن است فرد تتراپلژی نیاز به استفاده از دستگاه‌های تنفسی کمکی داشته باشد.
2. پاراپلژی فلج ناشی از آسیب نخاعی
این نوع آسیب نخاعی باعث از دست دادن حس و حرکت در ناحیه تنه یا اندام‌های تحتانی میشود. این نوع عارضه در اثر وارد شدن ضربه به نخاع در ناحیه سینه، کمر و خاجی به وجود می‌آید. هر چه شدت ضربه وارد شده بیشتر باشد، بخش‌های بیشتری از بدن غیر قابل کنترل می‌شوند.
علائم ضایعه نخاعی
با توجه بر شدت ضربه و شدت آسیب این علائم متفاوت است و با وجود آسیب شدید این علائم تشدید می باید و در نتیجه منجر بر فلج فرد می گردد. و از جمله اثرات این ضایعه:
-ضعف عضلات
-درد عصبی
-اختلال در عملکرد روده و مثانه
-اسپاستیسیته
-اختلال در تنفس
و از جمله بدترین و مهلک ترین آسیب های نخاعی، آسیب نخاعی گردن است که منجر بر مرگ فرد می گردد. و اما ضایعه نخاعی در کمر سبب بر فلج شدن می گردد که البته توسط روش‌های درمانی از جمله فیزیوتراپی و ورزش قابل درمان است.
ضایعه نخاعی کمر
آسیب نخاعی و ضایعه نخاعی کمر
ضایعه نخاعی کمر از آسیب به مهرهها، رباط‌ها یا دیسک‌های ستون فقرات یا خود نخاع و یا وارد شدن ضربه ناگهانی به ستون فقرات باشد که باعث شکستگی، دررفتگی، له شدن یا فشرده شدن یک یا چند مهره میشود.
عوارض آسیب به نخاع کمر
آسیب به نخاع در پنج مهره کمری از L1 تا L5 به طور کلی منجر به از دست دادن عملکرد در لگن و پاها میشود، اما بر عملکرد قسمت فوقانی بدن تاثیر نمی‌گذارد.
- آسیب به مهره‌های کمری به طور کلی منجر به از دست دادن عملکرد در لگن و پاها میشود.
- افرادی که آسیب نخاعی کمری دارند، کنترل ارادی ادرار کم شده یا اصلاً کنترل نمی‌شود.
- بسته به قدرت پاها، مصدوم ممکن است به ویلچر نیاز داشته باشد یا با بریس راه برود.
از ضایعه های نخاعی که می توان در راستای کمتر آسیب وارد کننده ترین به زندگی فردی باشد، نام برد، ضایعه نخاعی کمری است که می توان قبل از جراحی ترومایی آن را درمان کرد و به بهبود آن امیدوار بود. در واقع ضایعه نخاعی کمری از امیدوار کننده ترنی نوع آسیب هاست . اما برخی دیگر به دلیل نوع آسیب دیدگی بستگی به این دارد که کدام اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته است، شدت آن و اینکه آیا آسیب کامل یا ناقص بوده است، متفاوت هستند و شیوه های درمان متفاوت دارند. و افرادی که آسیب نخاعی کمری را تجربه کرده اند، می توانند با مراجعه به دکتر متخصص و استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند ویلچر، قدرت حرکت خود را بدست آورند.
ضایعه نخاعی گردن
آسیب دیدگی مهره‌های گردنی،عوارضی مانند از دست دادن دائمی یا جزئی عملکرد حسی را به دنبال دارند.
اثر آسیب نخاع بر اعصاب C1 تا C4 در گردن
بیمار تتراپلژیک و اختلال یا کاهش توانایی صحبت کردن در این افراد است که آسیب مهره‌های این ناحیه، شدیدترین سطح آسیب نخاعی محسوب میشود. و هر ۴ اندام تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در مواردی فلج کامل در بازوها، دست‌ها، تنه و پاها اتفاق می‌افتد. فرد نیاز به مراقبت ۲۴ ساعته دارد و ناتوانی بالقوه در تنفس مستقل، سرفه یا کنترل حرکات روده یا مثانه دارد.
اثر آسیب نخاع به عصب C5 در گردن
در آسیب دیدگی مهره گردنی C5 فرد نیاز به کمک برای اکثر فعالیت های روزمره خود دارد، اما می‌تواند از ویلچر برقی برای حرکت مستقل از یک مکان به مکان دیگر را استفاده کند. در این نوع آسیب نخاعی و ضایعه نخاعی فرد می‌تواند دستهای خود را حرکت بدهد و نسبت به میزان آسیب دیدگی، احتمال فلج کامل یا جزئی مچ دست، تنه و پاها وجود دارد. فرد در این نوع آسیب دیدگی قدرت تکلم دارد اما تنفس ضعیف است. کنترل داوطلبانه روده یا مثانه کم بوده یا بدون کنترل است.
اثر آسیب نخاع به عصب C6 در گردن
فرد قدرت تکلم دارد اما تنفس برای او سخت است. آسیب به مهر C6 گردنی معمولا با فلج دست‌ها، پاها و تنه که امکان خم کردن کچ دست وجود دارد و می‌تواند از وسایل کمکی مانند ویلچر استفاده کند. در این نوع آسیب دیدگی امکان کنترل روده یا مثانه نیز وجود دارد.
اثر آسیب نخاع به مهره C7 درگردن
فرد توانایی حرکت بیشتر را دارد و امکان حرکت مچ دست و انگشتان نیز تا حدودی وجود دارد .شخصی که علائم آسیب مهره گردنی C7 را دارد باید بتواند بازو و شانه های خود را در حالت عادی نگه دارد یا کنترل کند. همچنین ممکن است بتواند با استفاده از یک وسیله نقلیه مناسب رانندگی کند. در این نوع آسیب دیدگی، فرد می‌تواند ادرار و مدفوع خود را کنترل کند.
اثر آسیب نخاع به مهره C8 گردن
در این نوع ضایعه چنان ضایعه c7 فرد قدرت حرکت بیشتر را دارد و م یتواند کنترل بیشتری بر روی بدن خود داشته باشد و حتی امکان رانندگی برای فرد نیز امکان پذیر است.
انواع روش های درمان ضایعه نخاعی
درمان این عارضه به شدت آسیب و محل آسیب دیدگی بستگی دارد.
درمان آسیب نخاعی با فیزیوتراپی
در جلسات آسیب نخاعی فیزیوتراپی از تمرینات دامنه حرکتی، تحریک الکتریکی، گرما درمانی، TENS و… استفاده میشود. هدف از درمان آسیب نخاعی با فیزیوتراپی، بازیابی توانایی حرکتی و حسی فرد، تقویت عضلات و بهبود شرایط جسمی است.
درمان آسیب نخاعی با طب سوزنی
در واقع درمان ضایعه نخاعی با طب سوزنی به صورت قطعی نم باشد و اما در کم کردن عوارض این ضایعه کمک شایانی می کند. طب سوزنی ضایعه نخاعی در کاهش اسپاسم عضلانی، بهبود عملکرد مثانه و روده و همچنین کاهش درد ناشی از آسیب نخاعی بسیار موثر است.
درمان آسیب نخاعی با جراحی
درمان از این طریق باید به وسیله جراح و متخصص نغز و أعصاب انجام شود و این در مواردی است که آزاد سازی فشار در ناحیه آسیب دیده یا بروز حادثه و آسیب نخاعی، همراه باشد.
سوالات متداول در آسیب نخاعی و ضایعه نخاعی
شدیدترین نوع آسیب نخاعی کدام است؟
آسیب از ناحیه گردن شدیدترین نوع آسیب نخاعی و ضایعه نخاعی است و اغلب منجر به مرگ میشود.
آسیب نخاع در ناحیه کمر درمان دارد؟
ساده‌ترین نوع آسیب‌هایی نخاعی مرتبط با ضایعه نخاعی است که با استفاده از وسایل فیزیوتراپی و توان بخشی قابل درمان است.
لیست پزشکان مرتبط:
مهدی سخابخشمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران- بابک زمانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- رویا ابوالفضلیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- علیرضا رنجبر نائینیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- سید سهراب هاشمی فشارکیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- اکبر سلطان زادهمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- ساناز معصومیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- محمدجواد فرج پورمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) - درمان اختلالات بدون دارو | تهران
- شیرین بهبهانیمتخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) | تهران
- احمد قمی فرمتخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات | تهران
