داروی جنتامایسین چیست؟ کاربرد، نحوه مصرف و عوارض آن

جنتامایسین یکی از آنتی‌بیوتیک‌های قوی از دسته آمینوگلیکوزیدهاست که برای مقابله با عفونت‌های باکتریایی به کار می‌رود. این دارو با اختلال در فرآیند سنتز پروتئین باکتری‌ها، عملکرد خود را انجام می‌دهد و به کاهش رشد و تکثیر آنها منجر می‌شود. جنتامایسین به دلیل توانایی در نابود کردن طیف وسیعی از باکتری‌ها، به عنوان درمانی اصلی یا تکمیلی در برابر عفونت‌های شدید و مقاوم به دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها مفید است.

اگر به عفونتی دچار شده‌اید و قصد استفاده از این دارو را دارید، ضروری است که با یک پزشک متخصص مشورت نمایید.

داروی جنتامایسین چیست؟

این دارو متعلق به گروه آمینوگلیکوزیدها بوده و برای درمان عفونت‌های باکتریایی به‌ویژه در اندام‌های مختلف بدن نظیر عفونت‌های دستگاه ادراری، سیستم تنفسی، پوست و بافت نرم کاربرد دارد. جنتامایسین با مهار تولید پروتئین در باکتری‌ها موجب کاهش رشد آنها می‌شود.

این آنتی‌بیوتیک به شکل تزریق وریدی یا عضلانی تجویز می‌شود. همچنین، در صورت مصرف نامناسب می‌تواند عوارضی مانند آسیب به کلیه‌ها و گوش داخلی ایجاد کند. بنابراین، استفاده صحیح و تحت نظر پزشک حائز اهمیت است.

اسامی رایج داروی جنتامایسین:

• پماد چشمی جنتکس ۰.۳٪
• پماد چشمی جنتامایسین-ناژو ۳ میلی‌گرم/۱ گرم ۳ گرمی
• قطره چشمی جنتکس ۰.۳٪
• قطره چشمی جنتامایسین دی پی ۳ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر
• آمپول جنتامایسین دی پی ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتکس ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتادیک ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۴۰ میلی‌گرم/میلی‌لیتر، ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتامایسین زهراوی ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۴۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر، ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتامایسین البرزدارو ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۴۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر، ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتامایسین-اکسیر ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۴۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر، ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر
• آمپول جنتامایسین کیمیدارو ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر، ۴۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر

نحوه مصرف جنتامایسین

جنتامایسین به صورت موضعی به شکل کرم و پماد روی پوست استفاده می‌شود و باید روزی ۳ تا ۴ بار بر روی ناحیه مورد نظر مالیده شود. برای تاثیر بیشتر، بهتر است هر روز در همان ساعت استفاده گردد. جنتامایسین به صورت تزریق وریدی یا تزریق عضلانی نیز بر اساس دستور و تجویز پزشک مصرف می‌شود. تزریق وریدی با سوزن و کاتتر وریدی توسط پرستار یا پزشک انجام می‌گیرد و برای تزریق عضلانی، سوزن باید به عمق عضله وارد شود. معمولاً این دارو برای مدت چند روز تجویز می‌شود و حتی در صورت بهبود علائم، نباید قبل از پایان دوره درمان قطع گردد، زیرا ممکن است عفونت تشدید یا مقاومت باکتریایی ایجاد شود.

آمپول جنتامایسین برای چیست؟

آمپول جنتامایسین نوعی داروی آنتی‌بیوتیکی است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی به صورت وریدی یا عضلانی تجویز می‌شود. این آمپول به‌ویژه در موارد عفونت‌های شدید یا مقاوم به سایر داروها توصیه می‌گردد. دوز آن باید به دقت و تحت نظارت پزشک مصرف شود. آمپول جنتامایسین حاوی جنتامایسین سولفات است و برای درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی، ادراری، پوستی و عفونت‌های گوش میانی به‌کار گرفته می‌شود.

آمپول جنتامایسین هر چند ساعت باید تزریق شود؟

دوز تجویزی آمپول باید به سه دوز برابر تقسیم شده و هر هشت ساعت یک‌بار تزریق شود. بیمارانی که سطح عفونت بالایی دارند ممکن است نیاز داشته باشند هر سه یا چهار ساعت یک‌بار ۵ میلی‌گرم تزریق کنند.

قطره جنتامایسین چشمی

قطره جنتامایسین چشمی نوعی آنتی‌بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی چشم مانند بلفاریت و ورم ملتحمه استفاده می‌شود و معمولاً برای پیشگیری از عفونت بعد از آسیب‌دیدگی یا جراحی چشم توصیه می‌شود.

کپسول جنتامایسین

این دارو به صورت کپسول نیز موجود است و برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف استفاده می‌شود. دوز و نحوه مصرف کپسول‌ها باید توسط پزشک تعیین شود و بهتر است همراه با آب و با معده خالی یا بعد از غذا مصرف گردد.

پماد جنتامایسین

پماد موضعی جنتامایسین برای درمان عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری‌ها برای بزرگسالان و کودکان بالای یک سال تجویز می‌شود. این پماد در طبقه داروهای آنتی‌بیوتیکی قرار دارد و باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برد.

موارد مصرف جنتامایسین

جنتامایسین از گروه آمینوگلیکوزیدها به عنوان آنتی‌بیوتیکی موثر برای درمان عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربردهای اصلی آن شامل موارد زیر است:

• عفونت‌های دستگاه تنفسی: نظیر عفونت‌های ریه، برونشیت‌های حاد و مزمن
• عفونت‌های ادراری: شامل التهاب مثانه، کلیه و روده
• زخم‌های عمیق و عفونت‌های سوختگی: و همچنین عفونت‌های استئومایلیتیس (عفونت استخوان)
• عفونت‌های گوش میانی: مانند التهاب گوش میانی

آمپول جنتامایسین برای عفونت واژن

در برخی موارد خاص، مانند عفونت‌های شدید و مزمن واژن یا در صورت وجود عفونت باکتریایی در نواحی دیگر تناسلی، پزشک ممکن است آمپول جنتامایسین را تجویز کند. اما در بیشتر موارد برای عفونت‌های واژنی، از کرم‌ها یا ژل‌های ضد باکتریایی موضعی به کار برده می‌شود.

آمپول جنتامایسین برای عفونت کلیه

عفونت کلیه معمولاً به وسیله باکتری‌ها به وجود می‌آید و جنتامایسین به عنوان آنتی‌بیوتیکی قوی می‌تواند در مقابل برخی از این باکتری‌ها موثر باشد. پزشک بر اساس نوع و شدت عفونت، سوابق پزشکی بیمار و سایر عوامل، دوز و میزان استفاده از آمپول جنتامایسین را برای عفونت کلیه تعیین می‌کند.

آیا عفونت کلیه خطرناک است؟

بله، در صورت شدت یافتن، عفونت کلیه می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به درمان سریع دارد. در صورت بروز علائم، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.

آمپول جنتامایسین برای عفونت گلو

جنتامایسین می‌تواند برای درمان عفونت‌های باکتریایی شدید در اندام‌های مختلف بدن، از جمله عفونت گلو، مورد استفاده قرار گیرد. اما مصرف آن بستگی به نوع و شدت عفونت و تشخیص پزشک دارد. زیرا عفونت‌های گلو معمولاً به وسیله ویروس‌ها ایجاد می‌شوند و در این موارد، آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً موثر نیستند. اگر عفونت باکتریایی تشخیص داده شود یا عوارض جدی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است آمپول جنتامایسین را تجویز کند.

پماد جنتامایسین برای جوش

برای درمان جوش‌های باکتریایی می‌توان از آنتی‌بیوتیک‌هایی که رشد باکتری‌ها را کنترل کرده و التهاب را کاهش می‌دهند، استفاده کرد. این پماد به طور خاص برای جوش‌های باکتریایی موثر است و در صورتی که جوش‌ها به دلایلی غیر از عفونت‌های باکتریایی ایجاد شده باشند، ممکن است تاثیر کمتری داشته باشد.

قطره جنتامایسین گوش

قطره جنتامایسین می‌تواند به عنوان آنتی‌بیوتیک موضعی برای درمان عفونت‌های باکتریایی گوش مورد استفاده قرار گیرد. این قطره حاوی جنتامایسین سولفات است. قبل از استفاده، قطره را در دستان خود گرم کنید، قسمت بیرونی گوش را با پنبه یا دستمال نرم تمیز کنید و به آرامی تعداد قطره‌های تجویزی را در کانال گوش بریزید. سر را چند لحظه در همان وضعیت حفظ کنید تا قطره وارد گوش شود.

پماد جنتامایسین برای سوختگی

در صورتی که سوختگی‌ها باعث عفونت شوند، از پماد جنتامایسین می‌توان استفاده کرد. این پماد برای درمان عفونت‌های باکتریایی و در مواردی مانند جراحی‌ها، زخم‌ها و عفونت‌های پوستی جزئی نظیر زرد زخم، فولیکولیت، اگزما، پسوریازیس، سوختگی‌های جزیی، بریدگی و زخم مناسب است.

آمپول جنتامایسین برای عفونت ادراری

این آمپول می‌تواند برای بهبود علائم عفونت ادراری، عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری تحتانی و عفونت‌های دستگاه ادراری فوقانی که به علت اختلالات عمده در عملکرد کلیه نباشند، به کار رود. تجویز آمپول جنتامایسین برای عفونت ادراری باید توسط پزشک انجام شود و دوز و مدت زمان درمان بستگی به شدت عفونت، نوع باکتری‌ها و وضعیت بیمار دارد.

پماد جنتامایسین برای زخم

پماد جنتامایسین، که حاوی آنتی‌بیوتیک جنتامایسین است، علیه باکتری‌های گرم منفی مانند استافیلوکوکوس اورئوس و پروتئوس بسیار موثر است. برای استفاده، روی زخم تمیز و خشک، این پماد را به صورت لایه نازک بمالید تا زخم به طور کامل پوشیده شود.

پماد جنتامایسین برای بخیه

در هنگام بخیه زدن، احتمال ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت وجود دارد. در این مواقع، پماد جنتامایسین به عنوان یک آنتی‌بیوتیک موضعی بسیار مؤثر است.

پماد جنتامایسین برای سوراخ گوش

اگر علائم عفونت در ناحیه سوراخ گوش مشاهده شود، پزشک ممکن است پماد جنتامایسین را تجویز کند تا عفونت درمان شود.

پماد جنتامایسین بعد از کاشت ابرو

پس از کاشت ابرو، منطقه کاشت ممکن است آسیب ببیند و به جهت جلوگیری از عفونت و تسریع بهبود، پماد جنتامایسین ممکن است تجویز شود. با این حال، باید با توصیه پزشک مورد استفاده قرار گیرد.

آمپول جنتامایسین برای کودکان

مصرف جنتامایسین در کودکان باید با دقت و طبق دستورات پزشک صورت گیرد و برای کودکان بالای یک سال مانعی ندارد. دوز مورد نیاز با توجه به وزن، سن و نوع عفونت تعیین می‌شود.

پماد و قطره جنتامایسین چشمی برای نوزاد

پماد جنتامایسین چشمی برای نوزادان به دلیل خطر واکنش چشمی شدید نامناسب است و نباید استفاده شود. دوز قطره کمتر از ۷.۵ میلی‌گرم در روز برای نوزادان خطری ندارد، اما استفاده و دوز دقیق باید طبق نظر پزشک و با توجه به شرایط نوزاد تعیین شود.

آمپول جنتامایسین در سرماخوردگی

آمپول جنتامایسین یک آنتی‌بیوتیک قوی برای درمان عفونت‌های باکتریایی است. اما سرماخوردگی عمدتاً به علت ویروس‌ها ایجاد می‌شود و آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر عفونت‌های ویروسی تاثیری ندارند. استفاده از آمپول جنتامایسین در سرماخوردگی تنها در موارد خاصی مورد نظر قرار می‌گیرد. اگر علائم سرماخوردگی شدید و نشانه‌هایی از عفونت باکتریایی مثل التهاب حلق شدید، التهاب گوش یا علائم تنفسی قوی دیده شود، پزشک ممکن است آمپول جنتامایسین را تجویز کند.

پماد جنتامایسین برای عمل بینی

استفاده از پماد جنتامایسین به عنوان درمان استاندارد پس از عمل بینی معمول نیست. پس از جراحی بینی، پزشک ممکن است پمادهای ضد باکتریایی موضعی برای جلوگیری از عفونت تجویز کند، اما الزامی به استفاده از جنتامایسین نیست و ممکن است از پمادهای دیگری استفاده شود.

دوز مصرفی جنتامایسین

دوز مصرفی جنتامایسین بر اساس نوع عفونت، سن، و وزن بدن فرد تعیین می‌شود. برای عفونت‌های عمومی و ادراری در بزرگسالان، دوز معمولاً بین 1.5 تا 2.5 میلی‌گرم هر 8 تا 12 ساعت یک‌بار است. برای کودکان، دوز بر اساس وزن بدن و نوع عفونت با نظر پزشک تعیین می‌شود.

دوز جنتامایسین در عفونت ادراری

دوز جنتامایسین برای عفونت‌های ادراری به نوع و شدت عفونت، سن و وزن بیمار بستگی دارد. برای بزرگسالان، دوز معمولاً 1.5 تا 2.5 میلی‌گرم در روز با فاصله 8 تا 12 ساعت است. این دوز ممکن است به تشخیص پزشک تا 7.5 گرم نیز افزایش یابد.

عوارض جانبی جنتامایسین

استفاده از جنتامایسین ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد که شامل موارد زیر است:

• آلرژی و واکنش‌های حساسیتی: شامل تورم صورت و لب‌ها، خارش و آسم
• مشکلات کلیوی: افزایش سطح کراتینین سرمی و آمونیاک، کاهش میزان ادرار، تیرگی ادرار، و درد یا سوزش هنگام ادرار
• اختلالات گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال یا سایر اختلالات گوارشی
• آسیب و تحریک عصبی: اختلالات تعادل و مشکلات شنوایی
• عفونت‌های قارچی
• تغییرات قلبی و کلیوی: شامل تغییر ضربان قلب، نارسایی کلیه و سو تغذیه

عوارض قطره جنتامایسین چشمی

عوارض جانبی احتمالی استفاده از قطره جنتامایسین چشمی عبارتند از:

• احساس سوزش و تحریک در چشم: ممکن است باعث خارش یا التهاب شود
• تغییرات بینایی: مانند تاری دید یا بینایی غیر واضح
• حساسیت‌های ناشناخته: ممکن است شامل تورم صورت، خارش شدید یا مشکلات تنفسی مانند آسم باشد
• التهاب یا مشکلات ادراری: مانند درد یا سوزش هنگام ادرار، تغییر در رنگ ادرار یا کاهش میزان ادرار
• خشکی چشم، تورم پلک و عفونت‌های دیگر چشمی

عوارض آمپول جنتامایسین

عوارض جانبی آمپول جنتامایسین مشابه عوارض قطره و پماد آن است و می‌تواند شامل آلرژی، اختلالات گوارشی، عفونت ادراری، اختلالات عصبی، تغییرات روحی و عفونت‌های قارچی باشد.

منع مصرف و موارد احتیاط جنتامایسین

• حساسیت شدید: افرادی که به جنتامایسین یا دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها حساسیت شدید دارند نباید از آن استفاده کنند.
• حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌های دیگر: افرادی که به پنی‌سیلین، سفالوسپورین و دیگر آنتی‌بیوتیک‌های بتالاکتامی حساسیت دارند باید با احتیاط از جنتامایسین استفاده کنند.
• مشکلات پزشکی: افرادی که از مشکلات کلیوی، عصبی، عضلانی، قلبی یا گوارشی رنج می‌برند، باید با احتیاط جنتامایسین مصرف کنند.
• بارداری و شیردهی: مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک متخصص صورت گیرد.
• سالمندان: مصرف جنتامایسین در سالمندان باید با احتیاط باشد.

مصرف جنتامایسین در بارداری

مصرف جنتامایسین در بارداری تحت نظارت پزشک باید انجام شود. هرچند ثابت شده که این دارو تاثیری در بروز اختلال شنوایی در کودکان ندارد، اما به دلیل ریسک ناشنوایی غیرقابل برگشت مادرزادی، توصیه می‌شود از مصرف آن در این دوران خودداری شود.

مصرف جنتامایسین در شیردهی

اگر میزان دوز مصرفی کم باشد، جنتامایسین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل نمی‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که مقدار دارو در شیر مادر بیشتر از دوز تجویزی برای درمان عفونت در نوزادان نیست، با این وجود، بهتر است مصرف آن در دوران شیردهی با احتیاط و تحت نظارت پزشک متخصص باشد.

تداخلات دارویی جنتامایسین

جنتامایسین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، از جمله:

• دیورتیک‌ها: مانند فوروزماید و لوپراماید
• آمینوگلیکوزیدها: مانند استرپتومایسین و نئومایسین
• وارفارین
• پروبنسید: داروی ضد التهابی غیر استروئیدی
• آنتی‌اسیدها: مانند آنتاگونیست‌های رسپتور یا مهارکننده‌های پمپ پروتون مثل امپرازول

اطلاعات دارویی جنتامایسین

در جدول زیر، اسامی رایج دارویی جنتامایسین به همراه تداخلات دارویی و عوارض جانبی آن ذکر شده است:

اسامی رایج دارویی	تداخلات دارویی	عوارض جانبی
آمپول جنتامایسین دی پی ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	دیورتیک‌ها	عوارض کلیوی
آمپول جنتکس ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	آمینوگلیکوزیدها	عوارض گوارشی
آمپول جنتادیک ۲۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	وارفارین	تهوع، استفراغ، اسهال، عفونت‌ قارچی
آمپول جنتامایسین-اکسیر ۴۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر	آنتی‌اسیدها	درد و التهاب در محل تزریق، عفونت‌ ادراری
آمپول جنتامایسین البرزدارو ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	پروبنسید	التهاب و خارش چشم
آمپول جنتامایسین زهراوی ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	–	–
آمپول جنتادیک ۴۰ میلی‌گرم/میلی‌لیتر	–	–
آمپول جنتامایسین دی پی ۸۰ میلی‌گرم/۲ میلی‌لیتر	–	–
قطره چشمی جنتامایسین دی پی ۳ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر	–	–
قطره چشمی جنتکس ۰.۳%	–	–
پماد چشمی جنتامایسین-ناژو ۳ میلی‌گرم/۱ گرم ۳ گرمی	–	–
پماد چشمی جنتکس ۰.۳٪	–	–

مکانیسم عملکرد جنتامایسین

جنتامایسین با مهار سنتز پروتئین در باکتری‌ها عمل می‌کند. با ورود به سلول‌های باکتری و ایجاد پیوند با زنجیره ۳۰S ریبوزوم باکتری‌ها، از اتصال آمینو‌اسیدهای جدید به زنجیره پپتید جلوگیری می‌کند و مانع از رشد و تکثیر باکتری‌ها می‌شود. همچنین با نفوذ به غشای سلولی باکتری‌ها، باعث تخریب آن‌ها می‌شود.

نتیجه‌گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

جنتامایسین به عنوان آنتی‌بیوتیکی از خانواده آمینوگلیکوزیدها، با مهار سنتز پروتئین باکتری‌ها، جلوی رشد و تکثیر آن‌ها را می‌گیرد. این دارو می‌تواند روی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی موثر باشد. عوارض احتمالی شامل تهوع، استفراغ، اسهال، عفونت‌های قارچی و ناراحتی در محل تزریق است. به منظور جلوگیری از عوارض جانبی، تنها با تجویز پزشک متخصص مصرف شود.

پرسش‌ و پاسخ

آمپول جنتامایسین ۸۰ برای چیست؟

آمپول جنتامایسین ۸۰ برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود.

نحوه تزریق جنتامایسین چگونه است؟

جنتامایسین به صورت تزریق وریدی یا عضلانی توسط پزشک یا پرستار در بیمارستان یا مرکز درمانی انجام می‌شود.

آمپول جنتامایسین درد دارد؟

ممکن است باعث درد و تورم در محل تزریق شود.