داروی مدروکسی پروژسترون چیست؟ نحوه مصرف و عوارض آن

مدروکسی پروژسترون یک داروی هورمونی است که در حوزه پزشکی زنان و بهداشت جنسی آن‌ها کاربرد دارد. این دارو شامل هورمونی به نام پروژسترون می‌باشد که به صورت طبیعی در بدن زنان ساخته می‌شود و به عنوان یک عامل تقویت‌کننده پروژسترون به کار می‌رود. مدروکسی پروژسترون در درمان مسائل مربوط به سلامت زنان نظیر نامنظمی دوره‌های قاعدگی، دردهای مرتبط با قاعدگی و نشانه‌های یائسگی کاربرد دارد.

داروی مدروکسی پروژسترون چیست؟

مدروکسی پروژسترون یک هورمون مصنوعی است که به عنوان یک داروی تقویت‌کننده پروژسترون به کار می‌رود. این هورمون، که به طور طبیعی توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود، نقش حیاتی در سلامت و کارکرد دستگاه تناسلی زنان دارد و در تنظیم دوره‌های قاعدگی و حفظ حاملگی مؤثر است. مدروکسی پروژسترون به صورت مصنوعی تولید شده و برای رفع مشکلات ناشی از کمبود پروژسترون در بدن زنان، مانند نامنظمی دوره‌های قاعدگی، دردهای قاعدگی و نشانه‌های یائسگی مفید است. این دارو در فرم‌های مختلفی مانند قرص، کپسول و تزریق موجود است.

نام‌های تجاری رایج مدروکسی پروژسترون:

• قرص پروژرا ۵ میلی‌گرم
• قرص مدروفم ۵ میلی‌گرم
• قرص مدروکسی پروژسترون-ا آر ۵ میلی‌گرم
• آمپول دپوجسترون ۱۵۰ میلی‌گرم/میلی‌لیتر ۳.۳ میلی‌لیتر
• آمپول دپوپروورا ۵۰۰ میلی‌گرم
• آمپول پروودیک ۱۵۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر
• آمپول دپوژسترون ۱۵۰ میلی‌گرم/۱ میلی‌لیتر

نحوه مصرف مدروکسی پروژسترون

روش مصرف مدروکسی پروژسترون بستگی به وضعیت بیمار و دلیل تجویز دارو دارد. داروی خوراکی به صورت قرص یا کپسول باید همراه با آب و طبق دستور پزشک مصرف شود. توصیه می‌شود که دارو را هر روز در ساعت معین و به صورت منظم مطابق با دستورالعمل پزشک مصرف کنید. استفاده از مدروکسی پروژسترون در کودکان باید با احتیاط صورت گیرد و تنها با تجویز پزشک در کودکان بالای ۱۳ سال مجاز است.

شیوه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای تنبلی تخمدان

برای درمان تنبلی تخمدان، مدروکسی پروژسترون با دوز ۱۰ میلی‌گرم روزانه برای ۱۰ تا ۱۴ روز در ماه تجویز می‌شود. در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک که قصد بارداری ندارند و در خطر بارداری نیستند، آمنوره یا خونریزی رحمی با استفاده از این دارو قابل درمان است.

نحوه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون در دوره قاعدگی

اگر این دارو برای مشکلات مربوط به دوره‌های قاعدگی یا خونریزی شدید واژینال استفاده می‌شود، دوز مصرفی بین ۲.۵ تا ۱۰ میلی‌گرم روزانه برای ۵ تا ۱۰ روز در دوره قاعدگی است. دوره درمان معمولاً بین ۲ تا ۳ چرخه قاعدگی است و از روز ۱۶ تا ۲۱ پس از شروع آخرین دوره قاعدگی آغاز می‌شود. پزشک تعیین می‌کند که دارو را از چه روزی از دوره قاعدگی شروع کنید و چه مدت آن را ادامه دهید.

موارد مصرف مدروکسی پروژسترون – قرص مدروکسی پروژسترون چیست؟

مدروکسی پروژسترون برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• درمان اختلالات دوره قاعدگی و تنظیم دوره‌های قاعدگی
• درمان نشانه‌های پیش از قاعدگی (PMS) مانند درد و ورم سینه، احساس افسردگی، تنش و تغییرات خلقی
• جلوگیری از دوره‌های قاعدگی نامنظم
• درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
• درمان تنبلی تخمدان

قرص مدروکسی پروژسترون و بارداری

این داروی هورمونی مصنوعی، بر روی فرآیندهای هورمونی بدن تأثیر می‌گذارد که معمولاً در دوران بارداری به صورت طبیعی رخ می‌دهند. اگر در زمان استفاده از این دارو، بارداری را تجربه کردید، باید فوراً مصرف آن را متوقف سازید و با پزشک‌تان مشورت نمایید. استفاده از دوزهای پایین دارو (۲.۵، ۵، و ۱۰ میلی‌گرم) در هفته‌های نخست بارداری، قبل از آنکه از حاملگی‌تان آگاه شوید، به احتمال زیاد آسیبی به جنین وارد نخواهد کرد. گاهی اوقات، مدروکسی پروژسترون به منظور پیشگیری از بارداری و به عنوان یک عامل مهارکننده تخمک‌گذاری به کار می‌رود.

Do not take medroxyprogesterone tablets while you’re pregnant در دوران بارداری به هیچ عنوان قرص مدروکسی پروژسترون استفاده ننمایید.
nhs

مدروکسی پروژسترون برای تنظیم چرخه قاعدگی

این قرص برای درمان چرخه‌های قاعدگی نامنظم که ممکن است شامل دوره‌های قاعدگی نامنظم، بی‌قاعدگی، یا فواصل زمانی کمتر از ۲۱ روز یا بیش از ۳۵ روز باشد، تجویز می‌شود. برای فهمیدن دلیل پریود شدن بیش از یک بار در ماه یا داشتن فواصل طولانی‌تر بین دوره‌های قاعدگی، باید به یک متخصص زنان مراجعه نمایید. در این شرایط، مدروکسی پروژسترون به منظور تنظیم دوره‌های قاعدگی و بر اساس شرایط خاص هر فرد تجویز می‌گردد. معمولاً این دارو برای مدت ۵ تا ۱۰ روز در هر دوره قاعدگی مصرف می‌شود و پس از قطع مصرف، خونریزی و پریود معمولاً ظرف ۷ تا ۱۴ روز پس از آخرین قرص آغاز می‌شود.

مدروکسی پروژسترون و کیست‌های تخمدان

در مواردی خاص، بر اساس ارزیابی پزشک معالج و با توجه به وضعیت بیمار، نوع و اندازه کیست، ممکن است این قرص برای درمان کیست‌های تخمدان تجویز شود. مدروکسی پروژسترون می‌تواند در کنترل و کاهش ابعاد کیست‌های تخمدانی مؤثر باشد و به کاهش نشانه‌های مرتبط با کیست‌های تخمدان کمک کند.

استفاده از مدروکسی پروژسترون به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری

مدروکسی پروژسترون گاهی اوقات به عنوان یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری و مهارکننده تخمک‌گذاری به کار برده می‌شود. مصرف منظم این دارو در دوزهای مشخص، با کاهش فرآیند تخمک‌گذاری، احتمال بارداری را کم می‌کند. برخی زنان که تمایلی به استفاده از دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری مانند کاندوم یا روش‌های هورمونی ندارند، ممکن است از این قرص به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری استفاده کنند.

کاربردهای آمپول مدروکسی پروژسترون

آمپول مدروکسی پروژسترون در موارد زیر کاربرد دارد:

• حمایت هورمونی در دوران بارداری در صورت داشتن سابقه سقط مکرر یا کمبود پروژسترون تولید شده توسط تخمدان‌ها.
• درمان نارسایی لوله‌های رحمی که می‌تواند منجر به ناباروری شود.
• درمان برای تنظیم نکردن دوره‌های قاعدگی و کاهش علائم مربوط به پریود نامنظم.

دوز مصرفی مدروکسی پروژسترون

دوز مصرفی مدروکسی پروژسترون به هدف درمانی و توصیه‌های پزشک بستگی دارد. به عنوان مثال، برای حمایت هورمونی در دوران بارداری، دوز معمولی حدود ۲۵ تا ۵۰ میلی‌گرم در روز است که احتمالاً تا پایان دوران بارداری ادامه می‌یابد. دوز مصرفی برای درمان نارسایی لوله‌های رحمی متغیر است و باید طبق دستور پزشک مورد استفاده قرار گیرد.

به طور معمول آمپول‌های مدروکسی پروژسترون با دوز ۱۰ تا ۲۵ میلی‌گرم به شکل عضلانی یا زیرپوستی با تشخیص پزشک تزریق می‌شوند. دوز مصرفی مدروکسی پروژسترون با هدف درمان عدم تنظیم دوره یائسگی در قالب قرص با دوز ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم می‌باشد.

دستورالعمل مصرف داروی مدروکسی پروژسترون ۵ میلی‌گرم

دستورالعمل مصرف داروی مدروکسی پروژسترون ۵ میلی‌گرم باید طبق نظر پزشک و بر اساس نیازهای درمانی فردی تنظیم شود. به طور کلی، این دارو را باید روزانه یک بار و در یک زمان معین در طول روز، مثلاً در اواخر بعدازظهر یا شب، همراه با مقدار کافی آب یا آبمیوه میل نمایید. اگر لازم باشد، می‌توانید دارو را قبل یا پس از صرف غذا مصرف کنید. مهم است که دقیقاً طبق دستورالعمل‌های پزشک عمل کنید و بدون مشورت با او، مقدار دوز مصرفی را تغییر ندهید.

اثرات جانبی احتمالی مدروکسی پروژسترون

مصرف مدروکسی پروژسترون ممکن است منجر به بروز برخی اثرات جانبی شود، اگرچه این اثرات در همه افراد رخ نمی‌دهد. در صورت بروز هرگونه عارضه، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از اثرات جانبی رایج عبارتند از:

• تغییراتی در الگوی دوره‌های قاعدگی
• سردردهای مکرر به عنوان یکی از عوارض جانبی متداول
• ورم و درد در ناحیه سینه‌ها
• ناراحتی معده و تغییرات خلقی، از جمله افسردگی پس از مصرف دارو
• تغییر در وزن بدن
• مشکلات گوارشی شامل باد معده، درد معده، حالت تهوع، استفراغ و تغییر در عادات دفع
• احساس خستگی و ضعف عمومی و خواب‌آلودگی
• نوسانات فشار خون

مدروکسی پروژسترون و خونریزی‌های غیرعادی(لکه بینی)

مدروکسی پروژسترون گاهی اوقات به عنوان درمانی برای خونریزی‌های غیرعادی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که به آن لکه‌بینی گفته می‌شود. این خونریزی‌های جزئی می‌توانند خارج از دوره‌های قاعدگی رخ دهند. با این حال، در برخی زنان، لکه‌بینی می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی از مصرف این دارو نیز بروز کند. مدروکسی پروژسترون یک هورمون مصنوعی است که اثراتی مشابه با هورمون طبیعی پروژسترون دارد و در تنظیم چرخه قاعدگی نقش دارد.

هشدارها و محدودیت‌های مصرف مدروکسی پروژسترون

پیش از آغاز به مصرف مدروکسی پروژسترون یا هر داروی دیگر، باید با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی، وضعیت سلامتی کنونی و داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید مشورت نمایید. مواردی که باید در مصرف مدروکسی پروژسترون احتیاط کرد عبارتند از:

• حساسیت شدید به مدروکسی پروژسترون یا هر یک از اجزای آن
• تجربه عوارض جانبی شدید یا واکنش‌های نامطلوب به هورمون پروژسترون یا مدروکسی پروژسترون
• بارداری یا احتمال بارداری
• سابقه یا وجود شرایط پزشکی خاص مانند لخته‌های خونی، بیماری‌های کبدی شدید، سرطان سینه یا بیماری‌های قلبی-عروقی
• مصرف همزمان با داروهای خاص، از جمله داروهای ضد بی‌خوابی، برخی از داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تشنج
• مصرف مدروکسی پروژسترون در دوران شیردهی باید با احتیاط صورت گیرد و نیازمند مشاوره با پزشک است.
• سابقه عوارض جانبی شدید یا مشکلات مرتبط با تحمل هورمون‌های پروژسترونی، مانند افزایش وزن قابل توجه، افسردگی شدید یا مشکلات قلبی-عروقی
• سابقه لخته‌های خونی یا سکته مغزی
• مصرف مدروکسی پروژسترون برای کودکان و نوجوانان کمتر ۱۸ سال ممنوع می‌باشد.

استفاده از مدروکسی پروژسترون در دوران بارداری

در شرایطی که سابقه‌ی سقط مکرر یا زایمان زودهنگام وجود دارد، و هدف حفظ حاملگی فرد است، به ویژه در مواردی که استفاده از مدروکسی پروژسترون می‌تواند به کاهش خطر سقط جنین کمک کند. همچنین، در افرادی که با مشکلاتی مانند نقص در لوله‌های رحمی، سقط‌های قبلی یا نارسایی دهانه‌ی رحم مواجه بوده‌اند، توصیه می‌شود که از مدروکسی پروژسترون در دوران بارداری استفاده نمایند.

بیشتر بخوانید: روزوواستاتین چیست و چه کاربردی دارد؟

برای تقویت و تثبیت اتصال جنین در روش‌های کمک باروری مانند IVF یا IUI، در صورت وجود کیست‌های تخمدانی قبل از بارداری، و نیز برای کاهش احتمال زایمان پیش از موعد در مواردی که تنش رحمی وجود دارد یا در بارداری‌های قبلی زایمان زودرس رخ داده است، پزشک ممکن است تجویز مدروکسی پروژسترون را در دوران بارداری صادر کند.

مدروکسی پروژسترون و شیردهی

استفاده از مدروکسی پروژسترون در دوران شیردهی ممنوعیت خاصی ندارد، زیرا هنوز مشخص نیست که چه مقدار از این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود. برخی از داروهای حاوی پروژسترون ممکن است تأثیرات متفاوتی بر تولید شیر و رفتار نوزاد داشته باشند. پزشک با در نظر گرفتن شرایط خاص مادر و نیازهای تغذیه‌ای نوزاد، در مورد استفاده از مدروکسی پروژسترون در دوران شیردهی تصمیم‌گیری می‌کند.

It’s not known how much medroxyprogesterone gets into breast milk when taken as tablets, but it’s likely to be a low amount. Your baby will not be able to absorb a lot into their body from the breast milk هنوز معلوم نیست که چه میزان از داروی مدروکسی پروژسترون در زمان مصرف به صورت قرص وارد شیر مادر می‌گردد، اما احتمالاً این مقدار کم خواهد بود. نوزاد قادر به جذب مقدار زیادی از این دارو از طریق شیر مادر نخواهد بود. nhs

تداخلات دارویی با مدروکسی پروژسترون

مدروکسی پروژسترون ممکن است با داروهای دیگری تداخل داشته باشد که بهتر است همزمان مصرف نگردند:

• داروهای ضد بی‌خوابی مانند بنزودیازپین‌ها (مانند آلپرازولام، دیازپام)، زوپیکلون و زالپلون
• داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین، سرترالین، ونلافاکسین و بوپروپیون
• داروهای ضد صرع مانند فنیتوئین، کاربامازپین و لموتریژین
• داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین و هپارین
• داروهای ضد تخمک‌گذاری مانند دانازول و کلومیفن
• داروهای ضد ویروسی مانند ریتوناویر و ایندیناویر
• داروهای ضد تومور مانند تاموکسیفن

اطلاعات دارویی مدروکسی پروژسترون

مدروکسی پروژسترون در دو شکل دارویی، قرص و آمپول، موجود است. در جدول زیر، اشکال دارویی، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن آورده شده است:

اشکال دارویی	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
قرص مدروکسی پروژسترون-ا آر ۵ میلی گرم	سردرد	داروهای ضداختلال خواب
قرص مدروفم ۵ میلی گرم	ترشح واژنی	داروهای ضدافسردگی
قرص پروژرا ۵ میلی گرم	تنگی نفس	داروهای ضدتشنج
آمپول دپوژسترون ۱۵۰ میلی گرم/۱میلی لیتر	تغییرات در روحیه	داروهای ضدانعقادی
آمپول پروودیک ۱۵۰میلی گرم/۱میلی لیتر	تورم و ترشح پستان	داروهای ضدتخمک‌گذاری
آمپول دپوپروورا ۵۰۰ میلی گرم	سردرد	داروهای ضدویروسی
آمپول دپوجسترون ۱۵۰میلی گرم/میلی لیتر ۳.۳میلی لیتر	تهوع و استفراغ	داروهای ضدتوموری
	تغییرات در وزن
	درد و التهاب در محل تزریق

مکانیسم عملکرد مدروکسی پروژسترون

مدروکسی پروژسترون، یک داروی مشتق شده از پروژسترون است که به عنوان یک هورمون مصنوعی عمل می‌کند. پروژسترون، هورمونی است که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود و نقش کلیدی در چرخه تخمک گذاری و حفظ بارداری دارد. مدروکسی پروژسترون با اتصال به گیرنده‌های پروژسترونی در بدن، به‌ویژه در رحم، پستان، مغز، روده و غده هیپوفیز، عملکرد خود را ایفا می‌کند و با تأثیرگذاری بر پوسته رحم، فرآیند تخمک گذاری و حفظ بارداری را تنظیم می‌نماید.

جمع بندی و دستورالعمل‌های مراجعه به پزشک

مدروکسی پروژسترون، دارویی است که ساخته شده از هورمون پروژسترون می‌باشد و در تنظیم چرخه‌های ماهانه، کاهش نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی و در مواردی که بارداری با کمبود پروژسترون مواجه است، به کار می‌رود. این دارو با تأثیرگذاری بر گیرنده‌های پروژسترونی در بدن، به بهبود عملکرد دستگاه تولیدمثل کمک می‌کند. خاصیت ضد افزایشی آن در کنترل ترشحات هورمونی، تنظیم چرخه‌های ماهانه و کاهش نشانه‌های مربوط به دوران قاعدگی مؤثر است.

سوالات متداول

اگر مصرف دوزی از مدروکسی پروژسترون را فراموش کردیم، چه اقدامی باید انجام دهیم؟

در صورتی که مصرف دوزی از دارو را فراموش کردید و زمان مصرف دوز بعدی نزدیک باشد، دوز فراموش شده را نادیده گرفته و در زمان معین بعدی، دوز مقرر را مصرف نمایید.

چه مدت پس از قطع مصرف مدروکسی پروژسترون، قاعدگی آغاز می‌شود؟

به طور معمول، قاعدگی در فاصله ۲ تا ۷ روز پس از پایان دوره مصرف مدروکسی پروژسترون شروع می‌گردد.

آیا مصرف دو قرص مدروکسی پروژسترون در شب کافی است؟

دوز مصرفی مدروکسی پروژسترون باید طبق دستورالعمل‌های پزشکی تعیین شود. دستورالعمل‌های مصرف دارو بر اساس وضعیت فردی و نیازهای بیمار تنظیم می‌شوند.

چرا پس از مصرف مدروکسی پروژسترون، قاعدگی رخ نمی‌دهد؟

دلایل ممکن برای عدم قاعدگی پس از مصرف مدروکسی پروژسترون شامل نبود تخمک‌گذاری، تأخیر در اثربخشی دارو، و عوارض جانبی مصرف دارو می‌باشند.

در صورت بروز قاعدگی حین مصرف مدروکسی پروژسترون، چه باید کرد؟

اگر در طول دوره مصرف مدروکسی پروژسترون، قاعدگی آغاز شود، باید مصرف دارو را تا اتمام دوره درمانی ادامه داد، مگر اینکه پزشک دستور دیگری صادر کرده باشد. بروز قاعدگی در این دوران معمولاً نشان‌دهنده تخمک‌گذاری و تغییرات در چرخه قاعدگی است و ممکن است در برخی موارد اتفاق بیفتد.

آیا افرادی با مصرف مدروکسی پروژسترون باردار شده‌اند؟

مدروکسی پروژسترون به تنهایی به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری عمل نمی‌کند و نباید جایگزین روش‌های مؤثر پیشگیری از بارداری شود.

نشانه‌های بارداری همراه با مصرف مدروکسی پروژسترون چه هستند؟

نشانه‌های بارداری در حین مصرف مدروکسی پروژسترون شامل عدم قاعدگی، درد و ورم سینه‌ها، تغییرات گوارشی مانند حالت تهوع و استفراغ، و تغییرات بویایی می‌باشند.

آیا مصرف مدروکسی پروژسترون باعث افزایش وزن می‌شود؟

مصرف مدروکسی پروژسترون به طور مستقیم با افزایش وزن مرتبط نیست، اما برخی از زنان ممکن است تغییرات وزنی را در طول دوره مصرف تجربه کنند.

چرا در طول مصرف مدروکسی پروژسترون، لکه‌بینی مشاهده می‌شود؟

تنظیم چرخه قاعدگی، حساسیت دیواره رحم، و تغییرات در بافت داخلی رحم، از جمله دلایل اصلی بروز لکه‌بینی در طول مصرف این دارو هستند.

آیا مدروکسی پروژسترون به عنوان یک داروی ضد بارداری عمل می‌کند؟

بله، مدروکسی پروژسترون می‌تواند به عنوان یک روش ضد بارداری به کار رود، اما باید به درستی و طبق دستورالعمل‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد.

آمپول مدروکسی پروژسترون سه ماهه چگونه عمل می‌کند؟

آمپول مدروکسی پروژسترون سه ماهه (Depo-Provera)، یکی از روش‌های ضد بارداری است که شامل هورمون پروژسترون مصنوعی می‌باشد. با تزریق این آمپول، هورمون پروژسترون به صورت پیوسته در خون فرد حفظ شده و از بارداری جلوگیری می‌کند.