رفلاکس معده چیست؟ علل، علائم و روش های درمان آن
بیماری رفلاکس معده (GERD) یک اختلال گوارشی است که بر روی حلقه عضلانی میان مری و معده تأثیر می گذارد. این حلقه را عضله تنگ کننده پایینی مری (LES) می نامند. افراد مبتلا به این بیماری معمولاً از سوزش سر دل یا ناراحتی گوارشی رنج می برند. برخی پزشکان معتقدند که فتق هیاتال (بیرون زدگی بخشی از معده به داخل قفسه سینه) می تواند علت این بیماری باشد.
خوشبختانه، در اکثر موارد، با تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی می توان این مشکل را برطرف کرد؛ اما در برخی افراد، درمان دارویی یا حتی عمل جراحی ضروری است. در ادامه، به بررسی دقیق تر بیماری رفلاکس معده، علل بروز آن، روش های درمان و پیشگیری می پردازیم. درصورتیکه متوجه علائم این بیماری در خود شدید، بهتر است به متخصص گوارش یا پزشک داخلی مراجعه کنید.
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده (GERD) یکی از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش است که بر روی عضله تنگ کننده پایینی مری تأثیر می گذارد. برای درک بهتر این بیماری، باید فرایند آن را توضیح دهیم. در قسمت فوقانی معده، جایی که مری به معده متصل می شود، یک دریچه وجود دارد که معمولاً بسته است و تنها هنگام عبور غذا از مری به معده باز می شود. این دریچه که عضله تنگ کننده پایینی مری نام دارد، در افراد مبتلا به این بیماری به درستی عمل نمی کند. یعنی یا به طور کامل بسته نمی شود یا در زمان های نامناسب باز می شود. در نتیجه، محتویات اسیدی معده به مری باز می گردد. وجود اسید در مری به مرور زمان به دیواره آن آسیب می رساند و منجر به بیماری رفلاکس معده می شود.
این مشکل که با سوزش و درد در قسمت بالای شکم همراه است، می تواند در سه شدت خفیف، متوسط و شدید بروز کند. گاهی شدت و محل درد به حدی است که با درد قلبی اشتباه گرفته می شود.
علائم رفلاکس معده چیست ؟
با شناخت علائم این بیماری، می توان آن را زودتر تشخیص داد و درمان کرد. به طور کلی، علامت های رفلاکس معده شامل موارد زیر است:
- ناراحتی گوارشی و اختلال در هضم غذا
- ترش کردن تا حدی که بیمار طعم ترش یا تلخ را در دهان و گلو حس کند
- بازگشت غذا از معده به دهان
- بوی بد دهان
- احساس سیری حتی پس از گذشت چند ساعت از غذا خوردن
- سرفه خشک
- خراشیدگی صدا و تحریک تارهای صوتی
- نفخ و آروغ زدن
علائم خطرناک رفلاکس معده کدامند؟
علائم این بیماری در همه افراد یکسان نمی باشد و بسته به اندام درگیر، متفاوت است. اما به طور کلی، نشانه های خطرناک این بیماری عبارتند از:
- سوزش سر دل یا درد در ناحیه بالای شکم
- درد شدید در قفسه سینه و پشت قلب که نشان دهنده آسیب به مری است.
- افزایش بزاق دهان
- التهاب و عفونت ریه به دلیل ورود اسید معده به ریه
- احساس ضعف و بی حالی، خلط در گلو، حالت تهوع و استفراغ
- درد گلو همراه با سکسکه طولانی
رفلاکس معده و تنگی نفس
یکی از نشانه های بسیار جدی و ترسناک رفلاکس معده به مری، مشکل در تنفس و تنگی نفس است. افرادی که از این بیماری رنج می برند، بیشتر در معرض ابتلا به آسم و بیماری های تنفسی مانند ورود محتویات معده به نای و تنگی راه های هوایی قرار دارند. با بازگشت محتویات معده به مری، مقداری از اسید معده وارد مجاری تنفسی شده و باعث تحریک و التهاب می شود و در برخی موارد، مشکلات تنفسی شدید به وجود می آورد.
تحقیقات نشان می دهد که ارتباط بین رفلاکس معده به مری و دشواری تنفس، دو طرفه است. به عبارت دیگر، افرادی که به رفلاکس معده مبتلا هستند، احتمالاً به آسم نیز مبتلا هستند و برعکس، افرادی که از تنگی نفس رنج می برند، احتمالاً تجربه رفلاکس معده را نیز داشته اند. در هنگام حمله آسم، راه های هوایی تنگ شده و به مری فشار وارد می شود. این فشار باعث می شود اسید معده بیشتری در مری نشت کرده و احتمال ابتلا به رفلاکس معده و سوزش سر دل افزایش یابد. افزایش سن، استرس، فعالیت های ورزشی و خوابیدن بلافاصله پس از غذا خوردن از جمله عواملی هستند که احتمال ابتلا به رفلاکس معده حین حمله آسم را بیشتر می کنند.
مخاط پشت حلق و رفلاکس معده
اسید معده یک ماده بسیار خورنده است. با این حال، به دلیل ویژگی های خاص مخاط معده، این اسید به آن آسیبی نمی رساند. اما اگر این اسید در بخش های دیگری از دستگاه گوارش قرار گیرد، می تواند باعث آسیب جدی شده و حتی مخاط آن نواحی را زخم کند.
زمانی که فردی دچار رفلاکس معده است، اسید معده به جای ماندن در محل خود، به سمت بالا حرکت کرده و به مری می رسد. این رفلاکس، به پوشش محافظ مری آسیب می رساند. آسیب به پوشش مری باعث افزایش ترشحات در پشت گلو شده و فرد احساس گرفتگی گلو یا ترشحات مزمن در گلو می کند. در واقع، رفلاکس معده یکی از دلایل اصلی افزایش ترشحات آزاردهنده در پشت گلو است.
این وضعیت اگر درمان نشود، می تواند به تغییر شکل بافت مری و گلو منجر شود. بنابراین، مراجعه به پزشک متخصص گوارش برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است.
سرفه های ناشی از رفلاکس معده چگونه است؟
یکی از نشانه های رایج رفلاکس معده، سرفه های مکرر است. این سرفه ها با سرفه های معمول متفاوت هستند و در زمان های خاصی رخ می دهند که می تواند نشانه ای از این مشکل باشد. مثلاً یکی از رایج ترین زمان ها برای سرفه در افراد مبتلا به رفلاکس معده، شب هنگام و هنگام خواب است. همانطور که می دانیم، رفلاکس معده در شب تشدید می شود، بنابراین سرفه های مرتبط با آن نیز در شب افزایش می یابد.
یکی دیگر از نشانه های تشخیص سرفه های مرتبط با رفلاکس معده، سرفه های بعد از غذا خوردن است. پس از صرف غذا، اسید معده افزایش می یابد و حرکات معده آغاز می شود. در نتیجه، احتمال رفلاکس معده بیشتر می شود. در این شرایط، سوزش گلو تشدید شده و سرفه افزایش می یابد.
رفلاکس معده و گرفتگی بینی
اگر مسیر رفلاکس معده را بررسی کنیم، متوجه می شویم که اسید معده هنگام بازگشت به پشت گلو، به حفره های سینوسی نزدیک می شود. در واقع، گلو در پشت این حفره ها قرار دارد. حال تصور کنید چه اتفاقی می افتد؟ زمانی که یک ماده اسیدی و تحریک کننده که می تواند پوشش داخلی لوله غذا و گلو را بسوزاند، وارد حفره های سینوسی شود، به آن ها آسیب می رساند و بدن را به خطر احتمالی آسیب به بافت های سینوسی هشدار می دهد. در پاسخ به این هشدار، حفره های سینوسی شروع به تولید مخاط بیشتری می کنند تا از خود محافظت کنند.
با افزایش مقدار مخاط، احتمال بسته شدن بینی وجود دارد. بنابراین، یکی از نشانه های رفلاکس معده می تواند گرفتگی بینی هم باشد.
رفلاکس معده و درد دندان
رفلاکس معده اگرچه بیماری خطرناکی نیست، اما مشکلات متعددی را برای افراد ایجاد می کند. مثلاً زمانی که اسید معده در طول شب و هنگام خواب وارد دهان شما می شود، دندان های شما در معرض آسیب قرار می گیرند. قرار گرفتن طولانی مدت دندان ها در معرض اسید معده باعث ضعیف شدن مینای دندان می شود. همچنین، باکتری ها می توانند در دهان رشد کنند. در نتیجه، دندان های شما به دلیل وجود این اسید قوی در دهان شروع به پوسیدگی می کنند.
رفلاکس معده و خشکی دهان
آیا ترش کردن معده و رفلاکس به مری می تواند باعث خشکی دهان شود؟ با اینکه پژوهش های گسترده ای در این زمینه انجام نشده است، اما اغلب افرادی که با مشکل رفلاکس معده دست و پنجه نرم می کنند، از خشکی دهان نیز شکایت دارند. در یک مطالعه ی انجام شده در سال 2018، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که بلع مداوم بزاق می تواند در کاهش اسیدیته معده موثر باشد. با این حال، pH این دو مایع با یکدیگر متفاوت بوده و یکی قلیایی و دیگری اسیدی است.
از سوی دیگر، ممکن است افرادی که تولید بزاق کافی ندارند و دهان خشکی را تجربه می کنند، مستعد ابتلا به رفلاکس معده باشند. بنابراین، می توان به این موضوع از زاویه ای دیگر نیز نگاه کرد. شاید خشکی دهان بر رفلاکس معده تاثیرگذار باشد و نه برعکس.
خلط گلو و رفلاکس معده
افراد مبتلا به رفلاکس معده، بیشتر در معرض تولید خلط در گلو قرار دارند. علت این اتفاق مشابه دلایل ایجاد گرفتگی بینی و ترشحات پشت حلق است. در واقع، هنگامی که مخاط بدن در معرض آسیب اسید قرار می گیرد، مقدار زیادی موکوس تولید می کند تا به عنوان یک لایه محافظتی عمل کرده و از آسیب بیشتر جلوگیری کند. زمانی که رفلاکس معده به گلو نیز آسیب می رساند، مکانیسم دفاعی مشابهی در گلو فعال شده و باعث افزایش تولید خلط می شود. به همین دلیل، سرفه نیز شایع تر می شود، زیرا خلط می تواند گلو را تحریک کرده و باعث سرفه شود. بنابراین، رفلاکس معده باعث تولید خلط در گلو و در نتیجه سرفه می شود.
با مشاهده علائم رفلاکس معده، به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
اگر سوزش سر دل پس از مصرف دارو بهبود نیافت، تعداد دفعات یا شدت حملات افزایش یافت یا علائم شبانه بر کیفیت خواب شما تاثیر گذاشت، دیگر نباید وقت را تلف کنید و باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه نمایید.
از آنجایی که رفلاکس معده مشکلی در سیستم گوارشی محسوب می شود، برای درمان آن باید به متخصص داخلی مراجعه کنید. در صورتی که درمان متخصص داخلی موثر واقع نشد، باید به متخصص گوارش مراجعه نمایید.
علل اصلی رفلاکس معده چیست؟
طبیعتاً این عارضه به دلایل گوناگونی پدید می آید که در ادامه به بررسی شماری از مهم ترین آن ها می پردازیم:
پرخوری و رفلاکس معده
یکی از دلایل اصلی ترش کردن معده، مصرف غذای بیش از اندازه است. هنگامی که فرد بیش از ظرفیت معده خود غذا می خورد، تولید اسید کلریدریک در معده به شدت افزایش می یابد. در نتیجه، اسیدیته معده بالا رفته و ترش کردن رخ می دهد. به همین دلیل است که اغلب پس از پرخوری، دچار رفلاکس معده می شویم.
مصرف نوشیدنی های گازدار
نوشیدنی های گازدار و الکلی به طور معمول در بروز رفلاکس معده نقش دارند. تولید اسید اضافی ناشی از مصرف این نوشیدنی ها، منجر به رفلاکس معده می شود.
مصرف خوراکی های تند و آتشین
یکی دیگر از دلایل مؤثر بر رفلاکس معده به مری، مصرف غذاهای بسیار تند و پرادویه است. این ادویه های تند با ایجاد سوزش و التهاب در معده، مستقیماً باعث تشدید رفلاکس و ترش کردن می شوند.
ضعف عضلات حلقوی مری
از دیگر عوامل بروز رفلاکس، ضعیف شدن ماهیچه های حلقوی پایینی مری است. این مشکل اغلب به دلیل مصرف برخی مواد غذایی مانند قهوه، چای، نعناع، شکلات، مرکبات و بعضی از لبنیات ایجاد می شود.
اختلالات پزشکی
برخی بیماری ها و اختلالات پزشکی نیز می توانند در بروز رفلاکس معده نقش داشته باشند. برای مثال، افرادی که به التهاب معده مبتلا هستند، معمولاً به طور مکرر دچار رفلاکس می شوند. همچنین، وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده، خطر ابتلا به رفلاکس را افزایش می دهد. علاوه بر این، مصرف برخی داروها مانند داروهای آسم، مسدودکننده های کانال کلسیم، آنتی هیستامین ها و داروهای آرام بخش و ضدافسردگی، می تواند باعث تشدید رفلاکس شود.
سایر عوامل مؤثر
به طور کلی، برخی افراد به دلایل خاصی بیشتر مستعد ابتلا به رفلاکس معده هستند. از جمله این موارد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- اضافه وزن: افزایش فشار بر روی شکم و دریچه ورودی مری به معده
- بارداری: افزایش فشار بر روی شکم به دلیل رشد جنین
- مصرف بیش از حد سیگار و الکل
دلیل رفلاکس معده در نوزادان چیست؟
رفلاکس معده در نوزادان، که به آن رفلاکس اسید معده در نوزادان هم گفته می شود، به معنای برگشت محتویات معده به مری بلافاصله بعد از شیر خوردن است. این مشکل به طور معمول با افزایش سن نوزاد بهبود می یابد و تا حدود ۱۸ ماهگی برطرف می شود. اما اگر پس از این سن همچنان رفلاکس ادامه داشته باشد، ممکن است نشانه ای از مشکلات جدی تر مانند آلرژی، انسداد یا بیماری مزمن رفلاکس معده باشد و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
دلیل رفلاکس معده در دوران بارداری چیست؟
بانوان باردار غالباً از سوزش و دل سوزی شکایت دارند که هر چند خطری برای جنین ندارد، اما آزاردهنده است. حاملگی سبب تغییر در میزان هورمون های بدن شده و هورمون پروژسترون افزایش می یابد. هرچند که این هورمون موجب شل شدن عضلات رحمی می شود، اما ترشح اسید معده و احساس سوزش را نیز به دنبال دارد. معمولاً این مشکل در ماه های میانی بارداری بروز می کند و اگر در بارداری اول تجربه شده باشد، در بارداری های بعدی احتمال تکرار آن بیشتر است. از نشانه های رایج این مشکل می توان به سوزش در قفسه سینه و گلو اشاره کرد. علائم دیگر شامل:
- درد شکم و معده
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس مزه ترش و اسیدی در دهان
- درد هنگام بلع
- گرفتگی صدا و سوزش گلو
دلیل همزمانی رفلاکس معده و درد کمر و پشت چیست؟
اگر درد معده و پشت همزمان رخ دهد، قطعاً آزاردهنده است، اما در بیشتر موارد جای نگرانی نیست. البته اگر این درد چند روز ادامه داشت، بهتر است به پزشک مراجعه شود. علت همزمانی این دو مشکل معمولاً به دلایل زیر است:
- بارداری و تغییرات هورمونی
- آسیب دیدگی کمر و پشت
- مشکلات گوارشی و نفخ
- استرس
- عفونت ادراری
گاهی اوقات، رفلاکس معده به کمر زده و باعث درد می شود که می تواند نشانه ای از بیماری باشد. علائم زیر نشان دهنده جدی بودن این مشکل است:
- درد شدید در زیر جناغ سینه
- درد ناگهانی
- تب و لرز
- حالت تهوع، استفراغ و بی اشتهایی
- نفخ شدید و یبوست
علت رفلاکس معده در هنگام خواب چیست؟
علائم رفلاکس معده، مانند سوزش سر دل، معمولاً هنگام دراز کشیدن تشدید می شود. علاوه بر این، اگر اسید معده تا گلو بالا بیاید، باعث احساس خفگی و سرفه های شدید می شود. اختلال در خواب یکی از عوارض ناخوشایند این مشکل است. برخی متخصصان معتقدند که رفلاکس معده بر مجاری تنفسی تأثیر گذاشته و احتمال وقفه های تنفسی در خواب را افزایش می دهد. از طرف دیگر، بیدار شدن مکرر در طول شب به دلیل اختلال تنفسی و آپنه، مری را مستعد رفلاکس می کند.
تشخیص رفلاکس معده چگونه انجام می شود؟
برای شناسایی دقیق این بیماری، روش های مختلفی پیشنهاد می شود که عبارتند از:
- تست های آزمایشگاهی
- آندوسکوپی
- آزمایش دستگاه گوارش فوقانی
- آزمایش مانومتری و امپدانس مری
- آزمایش پروب اسید سرپایی
- عکس برداری با اشعه ایکس.
درمان پزشکی رفلاکس معده: بهترین دارو برای رفلاکس معده
خوشبختانه، مشکل آزار دهنده رفلاکس معده، با کمک داروهای مناسب قابل کنترل و درمان است. نخستین گام در این مسیر، تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی است. پرخوری و اضافه وزن از عوامل اصلی بروز این مشکل به شمار می آیند. بنابراین، توجه ویژه به مواد غذایی و نوشیدنی ها می تواند از بروز این بیماری پیشگیری کند. در موارد خفیف، این بیماری معمولا موقتی بوده و به سرعت برطرف می شود. اما در برخی موارد، این مشکل به شکل مزمن درآمده و مدت طولانی فرد را آزار می دهد. درمان دارویی و پرهیز غذایی، از روش های رایج درمان این بیماری هستند.
اگر روش های خانگی و طب سنتی برای کنترل بازگشت اسید به مری کارساز نبود، باید به درمان دارویی روی آورد. داروهای معده انواع مختلفی دارند که بسیاری از آن ها برای درمان رفلاکس اسید معده نیز تجویز می شوند. در ادامه، به بررسی انواع این داروها می پردازیم.
بهترین قرص برای رفلاکس معده چیست؟
اگر درمان های خانگی و سنتی موثر نبود، پزشک داروهایی را تجویز می کند. داروهای ضد اسید از جمله بهترین گزینه ها برای کاهش اسید معده هستند. انواع مختلفی از این داروها در بازار موجود است. علاوه بر این، داروهای دیگری نیز وجود دارند که التهاب معده را کاهش داده و از بروز سندرم روده تحریک پذیر جلوگیری می کنند. مرازول یکی از پرکاربردترین داروها در این زمینه است. داروهای زیر نیز با افزایش حرکت دستگاه گوارش و بدون تأثیر منفی بر میزان ترشح اسید معده، در درمان این بیماری موثر هستند:
- متوکلوپرامید
- سیزاپراید
- دومپریدون
- سایمتیدین
- رانیتیدین
- فاموتیدین
- نیزاتیدین
داروهای خنثی کننده اسید معده
داروهای خنثی کننده اسید یا همان آنتی اسیدها، درمان مؤثری برای رفع رفلاکس معده هستند. برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از:
- هیدروکسید آلومینیوم
- آلومینیوم ام جی اس
- هیدروکسید منیزیم
- ترکیب آلومینیوم و منیزیم هیدروکسید
- سایمتیکون
- کربنات کلسیم
- بی کربنات سدیم
با این حال، مصرف طولانی مدت این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند یبوست (به دلیل هیدروکسید آلومینیوم) و اختلال در عملکرد کلیه ها را به همراه داشته باشد. برخی از این داروهایی که بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه هستند و به صورت شربت یا قرص در دسترس هستند؛ عبارتند از:
برخی از این داروها بدون نیاز به نسخه پزشک و به صورت شربت یا قرص در دسترس هستند، مانند:
- الکا سلتزر (Alka-Seltzer)
- گاویسکون (Gaviscon)
- میلانتا (Mylanta)
- رولاید (Rolaids)
- تامز (TUMS)
تزریق آمپول پنتوپرازول برای درمان رفلاکس معده شدید
یکی از روش های درمانی برای موارد شدید رفلاکس معده، تزریق وریدی پنتوپرازول ۴۰ میلی گرم است. این دارو معمولاً رقیق شده و سپس تزریق می شود. این روش درمانی برای تسکین سریع علائم و به ویژه در مواردی که مری آسیب دیده یا زخم وجود دارد، بسیار مؤثر است.
درمان سرفه های ناشی از رفلاکس معده
برای درمان سرفه های ناشی از رفلاکس معده، ابتدا باید مشکل اصلی یعنی رفلاکس معده برطرف شود. معمولاً با کنترل رفلاکس معده، سرفه ها نیز بهبود می یابند. اما اگر سرفه ها همچنان ادامه یافتند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود و درمان های لازم انجام شود.
درمان قطعی رفلاکس معده (روش های سریع)
جراحی یکی از روش های درمانی قطعی برای رفلاکس معده است. با این حال، این روش تهاجمی بوده و عوارضی به همراه دارد. برای درمان قطعی رفلاکس معده، بهتر است به جراح گوارش مراجعه کنید.
روش های نوین درمان رفلاکس معده
یکی از جدیدترین روش های درمان رفلاکس معده، روش TIF (Transoral Incisionless Fundoplication) است. این روش کم تهاجم بوده و نیازی به بستری طولانی مدت در بیمارستان ندارد. در این روش، برش های کوچکی در شکم ایجاد می شود و بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. موفقیت این روش به رعایت مراقبت های بعد از عمل بستگی دارد. با این روش دیگر احتیاجی به جراحی های زمان بر و گاها خطرناک ندارید. بیهوشی عمومی در این روش انجام نمی شود و بیمار دردی حس نمی کند.
تیم درمان رفلاکس معده
برای درمان رفلاکس معده، می توانید به پزشک داخلی یا گوارش مراجعه کنید. دقت داشته باشید که دکتر داخلی نخستین دکتری است که برای بررسی عارضه رفلاکس معده ی خود می توانید به او مراجعه نمایید. پزشک داخلی معمولاً در ابتدا مشکل را بررسی کرده و در صورت نیاز، بیمار را به پزشک گوارش ارجاع می دهد.
درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟
برای بهبود مشکل اسید معده می توانید از روش های سنتی بهره ببرید. معمولاً برای درمان رفلاکس، ابتدا روش های خانگی و طب سنتی پیشنهاد می شوند و در صورت عدم نتیجه، روش های پزشکی و دارویی به کار گرفته می شوند. هنگامی که متوجه تأثیر روش های خانگی شدید، بهتر است آن ها را به روال زندگی تان اضافه کنید و تا حد امکان از داروها پرهیز نمایید. اما این روش های خانگی کدامند؟ در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
برای درمان رفلاکس معده چه بخوریم؟
با مصرف مواد غذایی زیر می توانید این مشکل را سریع تر برطرف کنید:
- موز: موز به دلیل خاصیت قلیایی، احساس سوزش در معده را کاهش داده و اسید معده را خنثی می کند.
- زنجبیل: آنزیم های موجود در زنجبیل به کاهش اسید معده کمک می کنند.
- ماست پروبیوتیک: این ماست با ایجاد یک لایه محافظتی از باکتری های مفید، از تولید اسید اضافی جلوگیری می کند.
- سبزیجات: سبزیجات به دلیل خاصیت قلیایی، اسید معده را خنثی می کنند.
- بلغور جو دو سر: جو دو سر با ایجاد یک لایه ژلاتینی روی دیواره معده، از رفلاکس معده می کاهد.
- خربزه: خربزه از ایجاد مایعات اضافی در دستگاه گوارش پیشگیری نموده و اسید معده را کاهش می دهد.
علاوه بر موارد فوق، مصرف سیب قرمز همراه با بادام پس از غذا نیز توصیه می شود. همچنین، پرهیز از غذاهای سنگین و چرب بسیار مهم است. یکی دیگر از روش های مؤثر تسکین اسید معده، خوابیدن به سمت چپ بدن است. خوابیدن به سمت راست میتواند علائم رفلاکس را تشدید کند.
درمان رفلاکس معده در طب سنتی چیست؟
رفلاکس معده را نباید با ترشی کردن ساده اشتباه گرفت. ترشی کردن تنها یکی از علائم رفلاکس است که نشان دهنده رفلاکس معده می باشد. در ادامه، برخی از روش های درمان رفلاکس در طب سنتی را بررسی می کنیم:
سرکه سیب
سرکه سیب با متعادل کردن اسید معده، به هضم بهتر غذا کمک می کند. مصرف یک تا دو قاشق چایخوری سرکه سیب با یک لیوان آب گرم، حدود ۳۰ دقیقه قبل از غذا توصیه می شود. سرکه سیب یکی از بهترین راهکارهای درمان خانگی رفلاکس معده می باشد.
جوش شیرین
جوش شیرین یک آنتی اسید طبیعی است که به سرعت رفلاکس معده را کاهش می دهد. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را با یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید. توجه داشته باشید که افراد مبتلا به فشار خون بالا و همچنین مصرف طولانی مدت جوش شیرین توصیه نمی شود.
آلوئه ورا
آلوئه ورا با خاصیت ضدالتهابی خود، به کاهش التهاب و تسکین علائم رفلاکس کمک می کند. مصرف یک چهارم لیوان آب آلوئه ورا، ۲۰ دقیقه قبل از هر وعده غذایی توصیه می شود. البته در مصرف آن افراط نکنید، زیرا که خاصیت ملین دارد.
جویدن آدامس بدون قند
نیم ساعت پس از صرف غذا، جویدن آدامس بدون قند به کاهش علائم این عارضه کمک شایانی می کند. ترشح بزاق ناشی از جویدن آدامس به دلیل خاصیت قلیایی، اسید معده را خنثی می کند. از انتخاب آدامس های نعنایی پرهیز کنید زیرا موجب شل شدن دریچه مری شده و مشکل را تشدید می کند.
ریشه شیرین بیان
این گیاه دارویی با نرم کردن پوشش داخلی معده و کاهش التهاب، به بهبود علائم کمک می کند. می توانید از پودر ریشه شیرین بیان یا مکمل های آن استفاده کنید.
خردل زرد
مصرف خردل زرد برای تسکین سریع رفلاکس شدید معده توصیه می شود. با این حال، در برخی افراد ممکن است باعث تشدید مشکل شود. بنابراین، در مصرف آن احتیاط کنید.
رازیانه
رازیانه یک داروی گیاهی موثر برای رفع گرفتگی معده و بهبود هضم است. جویدن نصف قاشق چای خوری دانه رازیانه پس از غذا خاصیت ضدالتهابی دارد. دم نوش رازیانه نیز برای درمان این عارضه مفید است.
گل ختمی
دو قاشق ریشه خشک گل ختمی را با یک چهارم لیوان آب مخلوط کرده و صبح ها میل کنید. خواص تسکین دهنده این گیاه به بهبود رفلاکس معده کمک می کند.
زیره
زیره به کاهش اسید معده و نفخ کمک می کند. یک قاشق چای خوری دانه زیره را در یک لیوان آب جوشانده و پس از چند دقیقه صاف کنید. مصرف این دمنوش پس از غذا به بهبود هضم کمک می کند. دمنوش بابونه، نعناع و شنبلیله نیز برای این منظور توصیه می شوند.
نارون درمان رفلاکس معده و تنگی نفس در طب سنتی
نارون به دلیل خواص آرام بخش و ضدالتهابی، در طب سنتی برای درمان رفلاکس معده و تنگی نفس استفاده می شود. دو قاشق غذاخوری پودر نارون را در دو لیوان آب جوشیده ریخته و روزانه سه بار میل کنید. بهبود رفلاکس معده منجر به کاهش سرفه و تنگی نفس می شود.
دارچین
دارچین یکی از ادویه های خوشبو و خوش طعم است که در برخی شکلات و قهوه ها یا همراه چای به کار می رود. با وجود اینکه بسیاری از مردم باور باور به ارتباطی میان مصرف دارچین و بهبود ترشی معده دارند، اما تا به حال پژوهش علمی درباره اثر دارچین و تشدید این بیماری به دست نیامده است، البته خاصیت ضد اسیدی دارچین به هضم و گوارش غذا کمک می کند. به علاوه اینکه مصرف چای دارچین برای درمان اسیدی شدن معده و رفع عفونت های دستگاه گوارش پیشنهاد می شود.
آویشن
آویشن یکی از گیاهان دارویی موثر در درمان رفلاکس معده است. می توانید از پودر آویشن برای کاهش رفلاکس معده استفاده کنید. در صورتی که مشکل برطرف نشد، به پزشک مراجعه کنید.
زیتون و رفلاکس معده
شاید برایتان جالب باشد که روغن زیتون می تواند علائم ناراحتی های گوارشی ناشی از رفلاکس معده را تشدید کند. دلیل این امر آن است که روغن زیتون، مانند بسیاری از روغن های خوراکی، می تواند ماهیچه حلقوی پایینی مری را شل کند. این ماهیچه مانند یک دریچه عمل می کند و مانع از بازگشت محتویات معده به مری می شود. شل شدن این ماهیچه باعث می شود اسید معده راحت تر به مری راه یابد و سوزش سر دل را تشدید کند. البته مصرف روغن زیتون به مراتب بهتر از روغن های جامد هیدروژنه است.
عرق زنیان برای رفلاکس معده
عرق زنیان یکی از درمان های طبیعی موثر برای کاهش اسید معده است. در بیماری ریفلاکس معده، افزایش اسید معده و بازگشت آن به مری باعث ایجاد علائمی مانند سوزش سر دل می شود. مصرف عرق زنیان می تواند به کاهش اسید معده و در نتیجه تسکین سوزش سر دل کمک کند.
علاوه بر کاهش اسید معده، عرق زنیان هضم غذا را نیز بهبود می بخشد و از بروز نفخ و سوء هاضمه جلوگیری می کند. بنابراین، عرق زنیان یک نوشیدنی مفید برای افرادی است که از مشکلات گوارشی رنج می برند.
خواص بارهنگ برای رفلاکس معده
بارهنگ گیاهی است که خواص درمانی بسیاری برای دستگاه گوارش دارد. یکی از مهم ترین فواید بارهنگ، خاصیت ضد باکتریایی آن است که می تواند به درمان عفونت های معده کمک کند. همچنین، بارهنگ با ایجاد یک لایه محافظ روی دیواره معده، از آن در برابر آسیب اسید محافظت می کند و به بهبود زخم معده کمک می کند.
افرادی که از رفلاکس معده رنج می برند و دچار سوزش سر دل می شوند، می توانند معجون زیر را تهیه کرده و از فواید آن بهره مند شوند؛
- مقداری عسل خالص
- یک پیمانه عرق نعناع تازه
- یک قاشق چای خوری تخم بارهنگ
این مواد را با هم ترکیب کنید و شاهد معجزه آن بر روی رفلاکس معده خود باشید. این ترکیب مثل آب بر روی آتش عمل کرده و به طرز چشمگیری این مشکل را کاهش می دهد.
آیا عسل می تواند رفلاکس معده را به طور کامل درمان کند؟
در واقع، عسل می تواند در بهبود رفلاکس معده موثر باشد، اما درمان قطعی نیست. مصرف عسل در صبح یکی از بهترین گزینه ها در رژیم غذایی است.
انواع رفلاکس معده کدامند؟
این مشکل می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. نوع خفیف آن که معمولاً بسیاری از افراد به آن مبتلا هستند، دست کم دو بار در هفته اتفاق می افتد. این بیماری انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:
رفلاکس معده کلاسیک
در این نوع، محتویات معده به حلق نمی رسند و تنها به مری باز می گردند. از علائم آن می توان به سوزش سر دل اشاره نمود.
رفلاکس معده حنجره ای – حلقی
این نوع که به رفلاکس معده پنهان یا خاموش معروف است، شبیه رفلاکس معده در نوزادان است با این تفاوت که نوزاد توانایی خارج کردن محتویات معده از دهان را ندارد. دلیل نامگذاری آن به رفلاکس معده خاموش این است که عمدتاً با سوزش سر دل همراه نیست و تشخیص آن دشوار است. از علائم آن می توان به گرفتگی صدا، سرفه، التهاب حنجره، احساس ترشح در پشت حلق و مشکل در بلع اشاره نمود.
وجود اسید همراه محتویات معده موجب ایجاد التهاب و سوزش می شود. درصورتیکه بزرگسالان مبتلا به این نوع رفلاکس درمان نشوند، تارهای صوتی شان صدمه می بیند و در دراز مدت به بیماری های تنفسی، ذات الریه، سرفه مزمن، التهاب حنجره، اختلال تنفسی، لارنژیت و بوی بد دهان و پوسیدگی دندان منجر می شود. خطر ابتلا به سرطان حنجره در این افراد نیز بیشتر است. نوزادان مبتلا به رفلاکس معده خاموش هم اگر به خوبی درمان نشوند، به عفونت گوش و اختلال در عملکرد شیپور استاش، عفونت مزمن گوش میانی و زخم تارهای صوتی مبتلا می شوند.
لارنژیت رفلاکس
این نوع رفلاکس در واقع عارضه ای است که در اثر ابتلای طولانی مدت به رفلاکس حنجره ای-حلقی ایجاد می شود و باعث التهاب مزمن حنجره می شود. در واقع این نوع از عوارض بازگشت حلقی – حنجره ای می باشد که اسید معده را به سوی حلق و حنجره باز می گرداند.
پیامدها و عوارض معمول رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده می تواند عوارض متعددی را به دنبال داشته باشد که در ادامه به بررسی مهم ترین آن ها می پردازیم:
سرفه های مزمن به دلیل برگشت اسید
شاید باور نکنید، اما گاهی سرفه های طولانی مدت ریشه در آلرژی یا سرماخوردگی ندارند و در واقع یکی از عوارض رفلاکس معده است. زمانی که اسید معده به سمت بالا حرکت می کند، بافت مری ملتهب شده و احساس سوزش و سرفه ایجاد می شود. حدود ۲۵ درصد افراد مبتلا به این مشکل، از سرفه های مزمن رنج می برند. علت دیگر سرفه، رسیدن اسید به تارهای صوتی و گلو است که منجر به التهاب حنجره می شود.
ارتباط بین رفلاکس معده و درد گوش
ممکن است به نظر عجیب برسد که بین معده و گوش ارتباطی وجود داشته باشد، اما رفلاکس معده می تواند بر غدد لنفاوی و لوزه سوم تأثیر گذاشته و باعث تورم آن ها شود. در نتیجه، مایعی در گوش و سینوس ها جمع شده و منجر به عفونت و درد گوش می شود. نوزادان مبتلا به این مشکل، بیشتر از سایر همسالان خود دچار درد گوش می شوند. علت اصلی درد گوش در نوزادان، تجمع مایع و افزایش فشار در گوش میانی است.
خشکی دهان به عنوان یکی از عوارض رفلاکس معده
علاوه بر بیماری های قلبی و فشار خون، رفلاکس معده نیز می تواند باعث خشکی دهان شود. بازگشت محتویات معده به دهان و حلق، یکی از دلایل اصلی خشکی دهان است.
تلخی دهان و ارتباط آن با برگشت اسید
رفلاکس معده یکی از مهم ترین دلایل تلخی دهان است. حالت تهوع، استفراغ، احساس تلخی اسید، سرفه و افزایش ترشح بزاق، همگی از عواملی هستند که باعث ایجاد تلخی دهان در افراد مبتلا به این مشکل می شوند. برای درمان این مشکل، از داروهایی استفاده می شود که میزان اسید معده را کاهش می دهند و در نتیجه تلخی دهان نیز برطرف می شود.
چگونه از رفلاکس معده پیشگیری کنیم؟
جلوگیری از رفلاکس معده کار دشواری نیست و با رعایت چند نکته ساده می توان از بروز این مشکل آزاردهنده جلوگیری کرد:
- اجتناب از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا: معده برای هضم غذا به حداقل ۲ تا ۳ ساعت زمان نیاز دارد.
- پرهیز از مصرف غذاهای اسیدی و ترش: اسید موجود در غذاهای ترش، اسیدیته معده را افزایش داده و احتمال برگشت اسید را بیشتر می کند.
- دوری از عوامل تحریک کننده: سیگار، الکل، نوشابه، قهوه، شکلات، مرکبات، غذاهای سرخ شده، سیر، پیاز، غذاهای تند و ادویه دار از جمله عواملی هستند که باعث تشدید رفلاکس معده و رفلاکس می شوند.
- استفاده از لباس های گشاد: لباس های تنگ به معده فشار وارد کرده و احتمال برگشت اسید و رفلاکس معده را افزایش می دهند.
- کنترل وزن: چاقی یکی از عوامل خطر برای رفلاکس معده است.
تفاوت میان سوزش سر دل و رفلاکس معده چیست؟
تفاوت عمده میان این دو در اینجاست که سوزش سر دل، بیشتر نشانه ای از یک بیماری است تا خود بیماری. در مقابل، رفلاکس معده، بیماری ای است که به مری آسیب می رساند. سوزش سر دل یا همان احساس سوختگی در ناحیه بالای شکم، یکی از نشانه های رایج رفلاکس معده است. عموماً پس از پرخوری یا مصرف غذاهای تند، این احساس تشدید می شود. اما اگر این مشکل به دلیل رفلاکس معده باشد، نشان دهنده وجود بیماری رفلاکس معده است. به یاد داشته باشید که سوزش سر دل همیشه به دلیل رفلاکس معده نیست و ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد.
آیا رفلاکس معده خطرناک است؟
این پرسشی است که بسیاری از افراد مبتلا به ناراحتی معده در ذهن دارند. علائم خطرناک رفلاکس معده در افراد گوناگون متفاوت است. بهترین راه برای افراد مبتلا به این بیماری، پرهیز از عواملی است که معده را تحریک می کنند. تفاوت در واکنش های بدن افراد مختلف باعث می شود که عوارض رفلاکس معده در برخی افراد جدی نباشد و در برخی دیگر بسیار خطرناک باشد. یکی از این عوارض خطرناک، التهاب مری است که باعث سوزش سر دل، درد قفسه سینه و مشکل در بلع می شود. اگر التهاب مری به صورت مزمن ادامه یابد، خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد. از دیگر عوارض خطرناک این بیماری می توان به باریک شدن مری، زخم های مری و ورود اسید معده به ریه ها اشاره کرد.
جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک
اگرچه رفلاکس معده بیماری خطرناکی نیست، اما اگر به درستی درمان نشود، می تواند فعالیت های روزمره را مختل کند و حتی تهدیدکننده زندگی باشد. بنابراین، با مشاهده اولین علائم، باید به دنبال علت این مشکل و روش های درمان مناسب بود.
سوالات متداول
چه زمانی رفلاکس معده خطرناک می شود؟
درصورتیکه رفلاکس معده درمان نشود، می تواند باعث تحریک، زخم یا رشد غیرطبیعی بافت مری شود. در نتیجه، مری تنگ تر می شود.
اگر برای درمان رفلاکس معده دیر مراجعه کنیم چه اتفاقی می افتد؟
این بیماری عموماً با دارو قابل درمان است، اما چنانچه درمان نشود، به مرور زمان بدتر شده و با تخریب بافت های مری باعث التهاب و درد می شود. تأخیر در درمان، خطر ابتلا به سرطان دستگاه گوارش را افزایش می دهد.
آیا رفلاکس معده باعث گلودرد می شود؟
بله، رفلاکس اسید معده به حلق می تواند موجب آسیب به تارهای صوتی، خراشیدگی و گلودرد شود. التهاب حنجره و سرفه خشک مزمن، به ویژه در شب، از عوارض این بیماری می باشند.
آیا رفلاکس معده باعث زخم معده می شود؟
رفلاکس و بازگشت اسید معده و محتویات آن به مری که به دلیل این اختلال رخ می دهد، لایه محافظتی مری و معده را تخریب کرده و زخم معده ای را به وجود می آورد.
رفلاکس معده می تواند به سرطان منجر شود؟
عدم کنترل این بیماری و بی توجهی به درمان آن، شدت بیماری را افزایش داده و در نهایت به سرطان معده منجر می شود.
مدت زمان درمان رفلاکس معده چقدر است؟
درمان این اختلال معمولاً بین دو تا هشت هفته طول می کشد و هرچه مقدار اسید وارد شده به مری کمتر باشد، روند بهبودی سریع تر خواهد بود.
آیا کووید-19 باعث رفلاکس معده می شود؟
ویروس کرونا بر آنزیم های کبدی تأثیر گذاشته و خطر ابتلا به هپاتیت B یا C را افزایش می دهد. علاوه بر این، بسیاری از مبتلایان به کرونا در مراحل اولیه بیماری، علائم گوارشی مانند نفخ، سوزش سر دل، حالت تهوع و استفراغ را تجربه می کنند. برخی نیز درد زیر استخوان جناغ سینه، قسمت فوقانی شکم یا درد معده را گزارش می کنند.
رفلاکس معده نشانه عفونت معده است؟
عفونت معده یا آنفولانزای معده به دلیل عفونت باکتریایی یا ویروسی رخ می دهد که به آن گاستروانتریت می گویند. تماس با افراد آلوده، مصرف غذای آلوده یا آب ناسالم از دلایل اصلی عفونت معده هستند.
چه غذاهایی باعث رفلاکس معده می شوند؟
مصرف غذاهای چرب، ادویه دار، ترش و نوشیدنی های گازدار باعث تشدید این مشکل می شود.
دومپریدون چه ارتباطی با رفلاکس معده دارد؟
دومپریدون با تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، حالت تهوع را کاهش می دهد. این دارو برای درمان تهوع، استفراغ، سوء هاضمه و رفلاکس معده تجویز می شود.
آیا درمان رفلاکس معده با روش های سنتی امکان پذیر است؟
می توان با استفاده از روش های سنتی، علائم بیماری را کنترل و بهبود بخشید، اما درمان قطعی رفلاکس معده با طب سنتی تضمین شده نیست.
ورزش چه تأثیری بر درمان رفلاکس معده دارد؟
ورزش می تواند در کاهش علائم و حتی پیشگیری از بروز این مشکل مؤثر باشد. یکی از مهم ترین مزایای ورزش، کاهش وزن و بهبود عملکرد دستگاه گوارش است.
آیا روزه گرفتن برای افراد مبتلا به رفلاکس معده مضر است؟
اگرچه روزه گرفتن و عدم مصرف غذا می تواند مقدار اسید معده را کاهش دهد، اما بوی غذا یا دیدن آن می تواند مغز را تحریک کرده و باعث ترشح اسید معده شود. در این صورت، سوزش سر دل بدتر خواهد شد.
آیا شیر برای رفلاکس معده مفید است؟
خیر، به نقل از thesurgicalclinics، شیر و لبنیات به دلیل داشتن چربی بالا، می توانند موجب تشدید سوزش سر دل و رفلاکس معده شوند.
برای درمان رفلاکس معده چه باید کرد؟
روش های خانگی و طب سنتی می توانند در درمان رفلاکس معده مؤثر باشند. با استفاده از روش های معرفی شده در این مقاله می توانید به بهبود این مشکل کمک کنید.
ناهار مناسب برای افراد مبتلا به رفلاکس معده چیست؟
هر غذایی را می توانید میل کنید، به شرط آنکه سنگین، سرخ شده، چرب یا حاوی ادویه زیاد نباشد. این نوع غذاها و چاشنی های تند می توانند وضعیت رفلاکس معده را بدتر کنند.
لیست پزشکان مرتبط:
مهران بابایی فومشیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران- فرهاد زمانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- سید مؤید علویانفوق تخصص بیماریهای گوارش وکبد | تهران
- ناصر ابراهیمی دریانیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- مهدی باباییفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- محسن امینیفوق تخصص گوارش و کبد بالغین | تهران
- رضا رشیدیفوق تخصص گوارش ، کبد و آندوسکوپی | تهران
- مهری پورآدینهفوق تخصص گوارش و کبد (آندوسکوپی، کولونوسکوپی، پلیپ روده و معده، بوتاکس) | تهران
- مهدی نیکخواهفوق تخصص گوارش و کبد | تهران
- سیده نازنین منصوری گیلانیفوق تخصص گوارش و کبد | تهران
