علائم سرطان پانکراس و راه های درمان آن
چه نشانه هایی می تواند حاکی از ابتلا به سرطان لوزالمعده باشد؟ تشخیص این بیماری چگونه صورت می گیرد؟ آیا راهی برای درمان قطعی این نوع سرطان وجود دارد؟ این ها پرسش هایی هستند که ذهن بسیاری از افرادی را که خود یا یکی از نزدیکانشان با خطر ابتلا به این بیماری مواجه اند، به خود مشغول می کند. در ادامه به بررسی کامل علائم، تشخیص و روش های درمانی سرطان لوزالمعده خواهیم پرداخت.
اگر علائمی مانند آنچه در ادامه ذکر می شود را در خود مشاهده می کنید یا سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده در خانواده تان وجود دارد، بهتر است در اسرع وقت به متخصص بیماری های گوارش مراجعه کنید و در مورد نگرانی های خود با او صحبت نمایید. تشخیص و درمان این بیماری نیازمند همکاری تیمی از متخصصان گوارش و پزشکان فوق تخصص سرطان است.
سرطان لوزالمعده یا سرطان پانکراس چیست؟
لوزالمعده یکی از اندام های مهم دستگاه گوارش است که به همراه کیسه صفرا در فرایند هضم غذا ایفای نقش می کند. با بروز تغییرات ژنتیکی در دی ان ای (DNA) سلول های لوزالمعده، این سلول ها به صورت غیرقابل کنترلی تکثیر شده و بدون وقفه به حیات خود ادامه می دهند. تجمع این سلول های سرطانی منجر به تشکیل تومور در لوزالمعده می شود.
اگر این نوع سرطان درمان نشود، به سرعت به بافت های اطراف و رگ های خونی سرایت کرده و گسترش می یابد. تشخیص زودهنگام سرطان لوزالمعده به دلیل عدم وجود علائم واضح در مراحل اولیه بسیار دشوار است. با این حال، افرادی که دارای کیست در لوزالمعده هستند یا سابقه خانوادگی سرطان لوزالمعده در آن ها وجود دارد، باید تحت غربالگری منظم قرار گیرند.
بروز تغییرات ژنتیکی در دی ان ای (DNA) سلول های لوزالمعده، این سلول ها به صورت غیرقابل کنترلی تکثیر شده و بدون وقفه به حیات خود ادامه می دهند. تجمع این سلول های سرطانی منجر به تشکیل تومور در لوزالمعده می شود.
علائم سرطان لوزالمعده چیست؟
سرطان لوزالمعده اغلب به عنوان یک “قاتل خاموش” شناخته می شود، زیرا علائم آن معمولاً تا مراحل پیشرفته بیماری بروز پیدا نمی کند. مشاهده هر یک از علائم زیر لزوماً به معنای ابتلا به سرطان لوزالمعده نیست، چرا که این علائم امکان دارد در سایر بیماری ها نیز مشاهده شود. با این حال، آشنایی با علائم زیر می تواند در تشخیص زودهنگام بیماری مؤثر باشد.
سرطان لوزالمعده اغلب به عنوان یک “قاتل خاموش” شناخته می شود، چرا که علائم آن معمولاً تا مراحل پیشرفته این بیماری خود را نشان نمی دهند.
۱. علائم سرطان لوزالمعده
نشانه های سرطان لوزالمعده بسیار متنوع اند. برخی از علائم زیر ممکن است نشان دهنده ی وجود این بیماری خطرناک باشند:
- درد: به دلیل فشار تومور بر روی اعصاب، فرد ممکن است در ناحیه ی بالای شکم دردهایی احساس کند که گاه به پشت و کمر نیز کشیده می شود و به طور متناوب شدت می یابد.
- زردی: گسترش سرطان به مجاری صفراوی باعث می شود مواد صفراوی وارد خون شوند و پوست و سفیدی چشم ها زرد رنگ شوند. این انسداد همچنین می تواند منجر به تیره شدن ادرار، روشن شدن مدفوع و احساس خارش شود.
- کاهش اشتها و احساس سیری زودهنگام: بسیاری از مبتلایان به سرطان لوزالمعده از کاهش قابل توجه اشتها و احساس سیری زودهنگام شکایت دارند.
- حالت تهوع و استفراغ: این علائم نیز از دیگر نشانه های شایع این بیماری هستند.
- کاهش وزن بی دلیل: کاهش وزن بدون هیچ دلیل مشخصی می تواند زنگ خطری برای ابتلا به سرطان لوزالمعده باشد.
- سرگیجه و ضعف عمومی: بسیاری از بیماران از احساس سرگیجه و ضعف مفرط شکایت دارند.
- تغییرات در مدفوع: مدفوع چرب، روشن یا خاکستری رنگ می تواند نشانه ای از اختلال در عملکرد لوزالمعده باشد.
- لرز و اسپاسم عضلانی: برخی از افراد مبتلا به لرزش و انقباض غیرارادی عضلات نیز می شوند.
- اسهال: اسهال مزمن از دیگر علائم این بیماری است.
- لخته شدن خون: تشکیل لخته های خون در رگ های عمیق دست و پا یا سایر رگ های سطحی بدن نیز می تواند یکی از نشانه های سرطان لوزالمعده باشد.
- افسردگی: بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده دچار افسردگی می شوند.
- افزایش قند خون: به دلیل کاهش تولید انسولین، بیماران ممکن است دچار افزایش قند خون شوند.
Pancreatic cancer symptoms may include:
Jaundice (yellowing of your skin).
Dark urine (pee).
Light-colored stool (poop).
Upper abdominal pain.
Middle back pain.
Fatigue.
Itchy skin.
Nausea and vomiting.
clevelandclinic
۲. علائم سرطان لوزالمعده پیشرفته
اگر سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کند، علائم جدیدی بر اساس ناحیه ی درگیر ظاهر می شود. برخی از علائم نادرتر شامل موارد زیر است:
- انسولینوما: تولید بیش از حد انسولین منجر به علائمی مانند تعریق، اضطراب، سرگیجه، غش و کاهش قند خون می شود.
- گلوکاگونوما: تولید بیش از حد گلوکاگون باعث اسهال، تشنگی مفرط، پر ادراری و کاهش وزن می شود.
- گاسترینوما: تولید بیش از حد گاسترین منجر به درد شکمی، زخم معده، خونریزی گوارشی، سوزش سر دل و کاهش وزن می شود.
- سوماتوستاتینوما: تولید بیش از حد سوماتوستاتین باعث اسهال، کاهش وزن، درد شکمی و مدفوع چرب و بدبو می شود.
- ویپوما: تولید بیش از حد پپتید وازواکتیو روده منجر به اسهال آبکی، درد شکمی و گرگرفتگی صورت می شود.
از سرطان لوزالمعده عموماً به عنوان “بیماری خاموش” یاد می شود چرا که علائم آن تا مراحل پیشرفته خود را نشان نمی دهند.
۳. علائم سرطان پانکراس در آزمایش خون
در بسیاری از موارد، زردی اولین علامتی است که فرد را به پزشک مراجعه می دهد. آزمایش های خون نشان دهنده اختلال در عملکرد کبد و افزایش سطح آنزیم CA 19-9 (اندازه ی طبیعی آن در آزمایش خون بین ۰ و ۳۷ U/mL است) از جمله آزمایش هایی هستند که می تواند نشان دهنده ی وجود سرطان لوزالمعده باشند. در سرطان پانکراس سطوح این آنزیم به میزان قابل توجهی افزایش می یابد.
۴. نشانه های تومور خوش خیم لوزالمعده
بیماری سرطان لوزالمعده اغلب خاموش و بدون علامت است و نشانه های آن معمولاً در مراحل پایانی بیماری ظاهر می شوند. بیشتر تومورهای لوزالمعده تا مراحل پیشرفته علائمی ندارند و تشخیص بیماری در این مرحله دشوار است. در مقابل، تومورهای خوش خیم ممکن است در مراحل اولیه خود را نشان دهند و با جراحی قابل برداشت باشند.
۵. نشانه های سرطان پیشرفته لوزالمعده
بعضی از نشانه های رایج سرطان لوزالمعده در مراحل پیشرفته عبارتند از:
- درد
- کاهش وزن شدید و بی دلیل
- کاهش اشتها و بیزاری از غذا
- حالت تهوع و استفراغ
- تغییر رنگ مدفوع
- نفخ و ورم شکم
- تجمع مایع در شکم (آسیت)
- تیرگی رنگ ادرار
- تغییر در الگوی تنفس
تجمع مایع و آب آوردن شکم در سرطان پانکراس کبد
یکی از عوارض جدی سرطان پانکراس متاستاز به کبد در مراحل پیشرفته، تجمع مایع در شکم و آب آوردن شکم است. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می دهد که سرطان به کبد گسترش یافته باشد. تجمع مایع در شکم نشان دهنده پیشرفت بیماری و وخامت شرایط بیمار است.
۶. علائم سرطان پانکراس در زنان (علائم سرطان لوزالمعده در زنان)
سرطان لوزالمعده در زنان و مردان نشانه های یکسانی ایجاد می کند. از جمله این علائم می توان به تب، زردی پوست و چشم ها، خستگی مفرط، کاهش اشتها و کاهش وزن اشاره کرد.
در صورت مشاهده علائم سرطان لوزالمعده به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
معمولاً سرطان لوزالمعده در مراحل پیشرفته و پایانی خود را نشان می دهد. به همین دلیل، اغلب اوقات زمانی برای درمان آن اقدام می شود که دیگر فرصت زیادی برای بهبودی باقی نمانده است. در این شرایط، بهترین گزینه مراجعه به پزشک متخصص سرطان یا همان انکولوژیست است. اما اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و شما به صورت دوره ای برای چکاپ به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید، ممکن است این بیماری شناسایی شود و برای درمان به متخصص سرطان ارجاع داده شوید.
دلیل بروز سرطان لوزالمعده چیست؟
دلایل دقیق بروز سرطان لوزالمعده بسیار متنوع و پیچیده هستند. سرطان زمانی رخ می دهد که سلول های بدن دچار تغییرات ژنتیکی می شوند و به طور غیرقابل کنترلی رشد می کنند. اما اینکه چرا این تغییرات ژنتیکی در سلول های لوزالمعده رخ می دهد، هنوز به طور کامل مشخص نیست. عوامل مختلفی می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند که به آن ها عوامل خطر گفته می شود. دانشمندان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز سرطان لوزالمعده نقش دارند.
۱. عوامل خطر قابل تغییر
بر اساس وب سایت معتبر پزشکی webMD، عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را تحت تأثیر قرار دهند و با تغییر سبک زندگی قابل کاهش هستند، عبارتند از:
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن یکی از مهم ترین دلایل بروز سرطان لوزالمعده است. افرادی که سیگار می کشند، دو برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. حدود یک چهارم از سرطان های لوزالمعده به دلیل مصرف دخانیات ایجاد می شوند. خوشبختانه، ترک سیگار می تواند به طور چشمگیری این خطر را کاهش دهد.
- اضافه وزن و چاقی: چاقی، به ویژه تجمع چربی در ناحیه شکم، حتی در افرادی که اضافه وزن زیادی ندارند، ریسک ابتلا به سرطان لوزالمعده را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. مطالعات نشان می دهند که افرادی با شاخص توده بدنی ۳۰ یا بیشتر، ۲۰ درصد بیشتر در معرض این بیماری هستند.
- تماس با مواد شیمیایی مضر: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص، مانند مواد شوینده صنعتی، آفت کش ها، رنگ ها و مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع فلزی، می تواند به سلول های لوزالمعده آسیب رسانده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این مواد با ایجاد رادیکال های آزاد در بدن، به سلول ها آسیب میرساند و باعث تغییرات ژنتیکی می شوند که منجر به رشد سلول های سرطانی می شود.
توجه: ترک سیگار یکی از موثرترین راه ها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده است.
۲. عوامل خطر ذاتی و تغییرناپذیر
به گفته متخصصان mayoclinic، عواملی که خارج از کنترل ما هستند و خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش میدهند، شامل موارد زیر می باشند:
- سن: هرچه سن بالاتر می رود، احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده نیز بیشتر می شود. تقریباً تمامی بیماران بالای ۴۵ سال و حدود دو سوم آن ها حداقل ۶۵ ساله هستند. میانگین سنی تشخیص این بیماری حدود ۷۰ سالگی است.
- جنسیت: آمارها نشان می دهند که مردان اندکی بیشتر از زنان به سرطان لوزالمعده مبتلا می شوند. یکی از دلایل احتمالی این تفاوت، مصرف سیگار بیشتر در مردان است.
- سابقه خانوادگی: به نظر می رسد در برخی خانواده ها، استعداد ابتلا به سرطان لوزالمعده به صورت ارثی منتقل می شود. در بعضی موارد، وجود سندرم های ژنتیکی خاصی، خطر ابتلا به این بیماری را به شدت افزایش می دهد.
- دیابت: افرادی که به دیابت، خصوصاً نوع ۲ آن مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر سرطان لوزالمعده قرار دارند. دیابت نوع ۲ اغلب با چاقی و اضافه وزن مرتبط است. ارتباط بین دیابت نوع ۱ و سرطان لوزالمعده هنوز به طور کامل مشخص نشده است.
- التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیت مزمن): التهاب طولانی مدت لوزالمعده، به ویژه در افراد سیگاری، خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می دهد. هرچند اکثر افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن، به سرطان مبتلا نمی شوند. در برخی موارد، جهش های ژنتیکی باعث ایجاد پانکراتیت مزمن و در نتیجه افزایش خطر سرطان می شوند.
- سایر بیماری ها: برخی تحقیقات نشان می دهند که عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری، هپاتیت B، سیروز کبدی، التهاب لثه و بیماری های لثه ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهند.
- نژاد: افراد آفریقایی تبار آمریکایی اندکی بیشتر از سفیدپوستان به سرطان لوزالمعده مبتلا می شوند.
۳. سندرم های ژنتیکی
تغییرات ژنتیکی که از والدین به فرزندان انتقال می یابد، می توانند باعث بروز سرطان لوزالمعده شوند. این تغییرات ژنتیکی حدود ۱۰ درصد از موارد سرطان لوزالمعده را تشکیل می دهند. گاهی اوقات، این تغییرات ژنتیکی منجر به سندرم هایی می شوند که علاوه بر سرطان لوزالمعده، خطر ابتلا به سرطان های دیگر را نیز افزایش می دهند. این سندرم ها با انجام آزمایش های ژنتیکی قابل تشخیص هستند. برخی از این سندرم ها عبارتند از:
- سندرم سرطان سینه و تخمدان ارثی: ناشی از تغییرات در ژن های BRCA1 یا BRCA
- سرطان سینه ارثی: ناشی از تغییرات در ژن PALB
- پانکراتیت خانوادگی: اغلب ناشی از تغییرات در ژن PRSS
- سندرم لینچ: همچنین به عنوان سرطان کولورکتال غیرپولیپوزی ارثی شناخته می شود و معمولاً ناشی از نقص در ژن های MLH1 یا MSH2 می باشد.
- سندرم پوتز-جگر: ناشی از نقص در ژن STK این سندرم زمینه ساز پولیپ های روده ای و چندین سرطان دیگر است.
- ملانوما: ناشی از تغییرات در ژن p16/CDKN2A.
۴. تاثیر شیوه زندگی بر ابتلا به سرطان لوزالمعده
در بسیاری از موارد، طول عمر افرادی که به سرطان پانکراس مبتلا هستند، به سبک زندگی شان وابسته است. بر اساس گزارش cancer.org، برخی از عوامل موثر عبارتند از:
- رژیم غذایی: مطالعات نشان می دهند که مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده (مانند سوسیس و کالباس) و کمبود میوه و سبزیجات، ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس مرتبط باشد. با این حال، به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
- چاقی و کم تحرکی: تحقیقات حاکی از آن است که کمبود فعالیت بدنی و ورزش، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را بالا می برد.
- مصرف قهوه و الکل: برخی مطالعات نشان می دهند که مصرف زیاد الکل و قهوه ممکن است منجر به التهاب مزمن پانکراس شود.
- سیگار و دود سیگار: استعمال دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز از عوامل خطر محسوب می شود.
تشخیص سرطان پانکراس چگونه انجام می شود؟
تشخیص سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه بسیار مشکل است، زیرا علائم مشخصی در این مراحل دیده نمی شود و حتی اگر علائمی وجود داشته باشد، ممکن است با نشانه های بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود. به همین دلیل، پزشک برای تشخیص دقیق نیاز به انجام آزمایش های مختلف دارد.
پزشک متخصص گوارش با پرسیدن سوالاتی در مورد علائم، سابقه خانوادگی و بیماری های قبلی بیمار و انجام معاینه فیزیکی، به دنبال نشانه هایی مانند درد شکم یا کمر، کاهش وزن، کاهش اشتها، خستگی، تحریک پذیری، مشکلات گوارشی، بزرگ شدن کیسه صفرا، اختلالات لخته شدن خون، دیابت، تورم غدد لنفاوی، اسهال، مدفوع چرب و زردی خواهد بود.
۱. آزمایش های تشخیصی
آزمایش های تشخیصی برای اندازه گیری نشانگرهای توموری انجام می شوند. در این آزمایش ها، نمونه ای از خون، ادرار یا بافت برای اندازه گیری موادی مانند CA 19-9 و آنتی ژن ها بررسی می شود. افزایش سطح برخی از این مواد ممکن است نشانه وجود تومور باشد.
- آزمایش خون: برای شناسایی مواد شیمیایی که سلول های سرطانی به خون آزاد می کنند، انجام می شود.
- آزمایش ادرار
- آزمایش مدفوع
- آزمایش عملکرد کبد: برای بررسی انسداد مجاری صفراوی انجام می شود.
۲. تصویربرداری
آزمایش های تصویربرداری برای تشخیص وجود تومور و تعیین میزان گسترش آن به کار می روند. از جمله این آزمایش ها می توان به سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی، پت اسکن و عکس برداری با اشعه ایکس با بلع باریم اشاره کرد.
تشخیص سرطان پانکراس با سونوگرافی
تشخیص سرطان لوزالمعده با سونوگرافی اندوسکوپیک دقیق تر از سونوگرافی شکمی است، اما هر دو روش می توانند در تشخیص این بیماری موثر باشند.
۳. بیوپسی یا نمونه برداری بافتی
تنها راه قطعی برای تشخیص سرطان پانکراس، انجام بیوپسی یا نمونه برداری بافتی است. نمونه بافت از پانکراس با استفاده از سوزن و از طریق پوست، آندوسکوپی یا جراحی گرفته می شود.
مدیریت و معالجه سرطان لوزالمعده چگونه است؟
ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که آیا سرطان لوزالمعده قابل درمان است؟ بر اساس آخرین یافته های پزشکی medicalnewstoday، درمان سرطان به عوامل متعددی بستگی دارد که از جمله آن ها می توان به نوع سرطان، مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار، وضعیت کلی سلامت و ترجیحات شخصی اشاره کرد. برای تعیین مرحله سرطان و انتخاب بهترین روش درمانی، لازم است میزان گسترش بیماری به طور دقیق بررسی شود.
این بررسی بر اساس اندازه تومور اولیه، درگیری غدد لنفاوی مجاور، وجود متاستاز و گسترش بیماری به سایر اندام ها انجام شده و سرطان به چهار مرحله تقسیم بندی می شود. هرچه مرحله بیماری پایین تر باشد، نشان دهنده گسترش کمتر سلول های سرطانی به سایر بخش های بدن است.
مرحله صفر: در این مرحله، سلول های سرطانی تنها در لایه های سلولی مجاری لوزالمعده وجود دارند و به بافت های عمقی تر نفوذ نکرده اند. در این مرحله، امکان درمان مؤثر بسیار بالاست.
مراحل پیشرفته سرطان لوزالمعده
مرحله چهارم: در این مرحله، سرطان در سراسر بدن منتشر شده است. تومور به سایر اندام ها گسترش یافته و در این شرایط، جراحی تنها با هدف کاهش درد و انسداد مجاری لوزالمعده انجام می شود.
اهداف درمان سرطان لوزالمعده
هدف اصلی درمان، حذف کامل سرطان و تسکین علائم دردناک است. روش های درمانی ممکن است شامل جراحی برای برداشتن کامل یا بخشی از لوزالمعده، شیمی درمانی، پرتودرمانی و مراقبت های تسکینی باشد. در مراحل اولیه بیماری که سرطان محدود به یک ناحیه است، امکان حذف کامل تومور بسیار بیشتر است. اما با پیشرفت بیماری، حذف کامل سلول های سرطانی دشوارتر می شود. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام سرطان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
درمان سرطان لوزالمعده
تیمی متشکل از متخصص خون (انکولوژیست)، جراح انکولوژیست، رادیوآنکولوژیست و متخصص گوارش برای درمان این بیماری همکاری می کنند. در ادامه، روش های مختلف درمانی سرطان لوزالمعده به تفصیل توضیح داده شده است.
۱. عمل جراحی برای درمان سرطان لوزالمعده
روش های اصلی جراحی که برای درمان بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده به کار میرود، عبارتند از:
- عمل ویپل: این جراحی زمانی انجام می شود که تومور سرطانی، بخش ابتدایی لوزالمعده(سر غده پانکراس) را درگیر کرده باشد. در این عمل، جراح بخش سر و گردن لوزالمعده و گاهی کل لوزالمعده را به همراه بخشی از معده، دوازدهه، غدد لنفاوی و بافت های اطراف آن برمی دارد. این عمل پیچیده و همراه با خطراتی همچون عفونت، خونریزی و اختلالات گوارشی است.
- برداشتن بخش انتهایی لوزالمعده: این روش معمولاً برای درمان تومورهای عصبی یا غدد درون ریز در بخش انتهایی لوزالمعده توصیه می شود. در این عمل، جراح بخش انتهایی لوزالمعده و طحال را برمی دارد.
- برداشتن کامل لوزالمعده: در این عمل، جراح کل لوزالمعده و طحال را خارج می کند. فرد بدون لوزالمعده می تواند زندگی کند، اما ممکن است به دیابت مبتلا شود زیرا بدن دیگر قادر به تولید انسولین نیست.
- جراحی تسکینی: هدف از این جراحی، برداشتن تومور نیست. اگر مجرای صفراوی یا دوازدهه مسدود شده باشد، با ایجاد یک مسیر جایگزین، جریان صفرا از کبد تسهیل می شود تا درد و مشکلات گوارشی کاهش یابد. روش دیگری که برای رفع انسداد مجاری صفراوی استفاده می شود، قرار دادن یک لوله کوچک (استنت) در مجرا است. این روش کمتر تهاجمی است و با استفاده از آندوسکوپ انجام می شود.
۲. شیمی درمانی سرطان لوزالمعده
در شیمی درمانی از داروهایی استفاده می شود که با تداخل در فرایند تقسیم سلولی، از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کنند. درمان به صورت دوره ای انجام می شود تا بدن فرصت ترمیم خود را پیدا کند. این روش عوارضی مانند ریزش مو، حالت تهوع، استفراغ و خستگی دارد. داروی شیمی درمانی که اغلب برای درمان سرطان لوزالمعده استفاده می شود، جمسیتابین است که به صورت تزریقی وارد ورید می شود.
شیمی درمانی معمولاً پس از عمل جراحی، برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده به کار می رود. داروهای زیستی جدیدتر، بخش های خاصی از سلول های سرطانی را هدف قرار می دهند و عوارض جانبی کمتری دارند. یکی از این داروها، ارلوتینیب است که به صورت قرص مصرف می شود.
تعداد جلسات شیمی درمانی سرطان لوزالمعده
مدت زمان شیمی درمانی به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن بستگی دارد، اما معمولاً شامل دوره های ۲ تا ۳ هفته ای است. همچنین، نوع داروی شیمی درمانی نیز در تعداد جلسات موثر است. به طور کلی، ممکن است ۴ تا ۸ دوره شیمی درمانی برای سرطان لوزالمعده انجام شود.
۳. پرتو درمانی
با متمرکز کردن پرتوهای پرقدرت بر سلول های سرطانی، پرتودرمانی این سلول ها را نابود می کند. معمولاً این درمان برای سرطان پانکراس ۵ تا ۶ هفته و به مدت ۵ روز در هفته ادامه می یابد. در صورت انسداد مجاری صفراوی یا دوازدهه، پرتو درمانی می تواند به عنوان درمانی تسکینی، درد و سایر مشکلات گوارشی را کاهش دهد. عوارض جانبی این روش شامل تغییرات جزئی پوست شبیه آفتاب سوختگی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، خستگی مفرط، کاهش اشتها و وزن است که اغلب این عوارض چند هفته پس از پایان درمان بهبود می یابند.
۴. درمان هدفمند
در درمان هدفمند، از داروها یا مواد دیگر برای شناسایی و حمله به سلول های سرطانی خاص استفاده می شود. این روش معمولاً نسبت به شیمی درمانی و پرتو درمانی صدمه کمتری به سلول های سالم وارد می آورد. مهارکننده های تیروزین کیناز نوعی داروی هدفمند هستند که سیگنال های رشد تومورها را مسدود می کنند. داروی ارلوتینیب یکی از این مهارکننده ها است که برای درمان سرطان لوزالمعده به کار می رود.
۵. درمان تسکینی درد سرطان پانکراس
فشار تومور به اعصاب یا اندام های اطراف لوزالمعده باعث ایجاد درد می شود. هنگامی که داروهای ضد درد معمولی موثر نباشند، از درمان هایی استفاده می شود که بر روی اعصاب شکم اثر می گذارند. پزشک امکان دارد دارو را به اطراف اعصاب آسیب دیده تزریق کند یا اعصاب را قطع نماید. برخی اوقات هم پرتو درمانی به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی، تومور را کوچک نموده و درد را تسکین می دهد.
رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده
شاید برایتان سوال باشد که چه غذاهایی برای بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده مناسب است؟ آیا تغذیه در بهبود یا وخیم تر شدن این بیماری تأثیرگذار است؟ نکته قابل توجه در تغذیه بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده این است که با انتخاب مواد غذایی مناسب میتوان درد را کاهش داد و عوارض بیماری را تسکین بخشید. چرا که مصرف غذاهای نامناسب می تواند درد را تشدید کند. یکی از علائم اصلی این بیماری، درد است. بنابراین، تغذیه صحیح می تواند به کاهش بار کاری لوزالمعده کمک شایانی کند. در ادامه به برخی از نکات تغذیه ای که می توانند در تسکین علائم سرطان لوزالمعده مؤثر باشند، می پردازیم:
- کرفس، کنگر و مرزنجوش از جمله غذاهایی هستند که می توانند در کند کردن روند رشد سلول های سرطانی نقش داشته باشند.
- میوه ها و سبزیجات سرشار از فلاونوئیدها هستند و می توانند در کنترل بیماری سرطان مفید باشند.
- از مصرف گوشت های مانده و غذاهای حاوی مواد اکسید شده خودداری کنید.
- ترشیجات از جمله غذاهایی هستند که بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده نباید مصرف کنند.
۶. آیا سرطان لوزالمعده قابل درمان است؟
نمی توان گفت که سرطان لوزالمعده حتماً قابل درمان است، اما یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده در درمان این بیماری، میزان پیشرفت سرطان و تهاجم سلول های سرطانی به بافت های اطراف است.
۷. روش های نوین درمان سرطان لوزالمعده
سایبرنایف نوعی پرتودرمانی است که اخیراً برای درمان سرطان لوزالمعده مورد استفاده قرار می گیرد. سایبرنایف نام دستگاهی است که پرتودرمانی با استفاده از آن انجام می شود. این روش نوعی جراحی رادیویی است.
۸. درمان سرطان لوزالمعده با طب سنتی
سرطان لوزالمعده با روش های طب سنتی قابل درمان نیست و تنها می توان از این روش ها برای کاهش درد استفاده کرد.
تیم درمان سرطان لوزالمعده از چه متخصصانی تشکیل شده است؟
برای درمان سرطان لوزالمعده باید به متخصصان گوارش و سرطان مراجعه کنید. معمولاً در ابتدا با مشاهده علائم گوارشی به پزشک متخصص گوارش مراجعه می شود، اما پس از تشخیص سرطان، بیمار به پزشک متخصص سرطان ارجاع داده می شود. تیم درمانی سرطان لوزالمعده شامل متخصصان مختلفی است، اما متخصصان گوارش و سرطان از مهم ترین اعضای این تیم هستند.
انواع سرطان لوزالمعده کدامند؟
لوزالمعده عضوی به طول ۱۵ سانتی متر و عرض ۵ سانتی متر است که در پشت معده و نزدیک به مثانه قرار دارد. لوزالمعده از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش برون ریز که قسمت اعظم لوزالمعده را تشکیل می دهد، مسئول تولید آنزیم های گوارشی است که به هضم چربی، پروتئین و کربوهیدرات کمک می کنند. بخش درون ریز که به جزایر لانگرهانس نیز معروف است، هورمون های انسولین و گلوکاگون را ترشح می کند که سطح قند خون را تنظیم می کنند. دیابت در نتیجه اختلال در عملکرد بخش درون ریز لوزالمعده به وجود می آید.
توده های سرطانی بدخیم می توانند هر دو بخش درون ریز و برون ریز لوزالمعده را درگیر کنند. شایع ترین نوع سرطان لوزالمعده، تومورهایی هستند که از بخش خارجی و برون ریز این غده نشأت می گیرند و انواع مختلفی دارند؛ از جمله:
- آدنوکارسینوما: نوعی سرطان که از سلول های پوشاننده مجاری لوزالمعده آغاز می شود.
- کارسینوم سلول های آسینار: سرطانی که از سلول های تولیدکننده آنزیم های گوارشی در لوزالمعده منشأ می گیرد.
- سرطان آمپول واتر: بدخیمی در نقطه ای که مجاری صفراوی و پانکراس به روده کوچک متصل می شوند.
- کارسینوم آدنواسکوآموس، کارسینوم سلول های سنگفرشی و سرطان سلول های غول پیکر: انواع دیگری از سرطان های نادر لوزالمعده.
تومورهای بخش درون ریز لوزالمعده، به تومورهای نورواندوکرین یا تومورهای سلول های جزیره ای معروف هستند. این نوع سرطان ها نادرترند و براساس نوع و محل هورمونی که تولید می کنند، نامگذاری می شوند؛ مانند:
- انسولینوما (سرطان سلول تولید کننده ی انسولین)
- گلوکاگونوما (سرطان سلول تولید کننده ی گلوکاگون)
- سوماتوستاتینوما (سرطان سلول تولید کننده ی سوماتوستاتین)
- گاسترینوما (سرطان سلول تولیدکننده ی گاسترین)
- ویپوما (سرطان سلول تولید کننده ی پپتید گشاد کننده ی عروق روده ای)
سرطان لوزالمعده در مردان شایع تر است و معمولاً پس از ۴۵ سالگی رخ می دهد. بر اساس آمار انجمن سرطان آمریکا، حدود ۳ درصد از کل سرطان ها را سرطان لوزالمعده تشکیل می دهد. این بیماری اغلب به اندام های اطراف گسترش می یابد و می تواند عوارضی مانند کاهش وزن شدید، زردی پوست و چشم، درد شکمی و انسداد روده را به همراه داشته باشد. در ادامه به توضیح دقیق تر این موارد خواهیم پرداخت.
سرطان پانکراس بدخیم
سرطان لوزالمعده، بیماری ای است که متأسفانه اغلب اوقات به سرعت پیشرفت می کند و امید به زندگی را به شدت کاهش می دهد. نوع بدخیم این سرطان، معمولاً در مدت زمان کوتاهی، حدود ۳ تا ۳.۵ سال، می تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. به دلیل ماهیت تهاجمی و گسترش سریع، این بیماری نه تنها لوزالمعده را درگیر می کند، بلکه به بافت های اطراف نیز نفوذ کرده و به سایر قسمت های بدن سرایت می کند.
تفاوت سرطان لوزالمعده بدخیم و خوش خیم
در مقابل سرطان بدخیم، سرطان لوزالمعده خوش خیم وجود دارد که خوشبختانه روند کندتری داشته و معمولاً زودتر علائم خود را نشان می دهد. این نوع سرطان با جراحی قابل درمان است و شانس بهبودی در آن بیشتر است.
عوارض ناشی از سرطان لوزالمعده
بیماری سرطان لوزالمعده عوارض متعددی را به همراه دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زردی: یکی از شایع ترین عوارض این بیماری، زرد شدن پوست و سفیدی چشم است که به دلیل انسداد مجاری صفراوی رخ می دهد.
- کاهش وزن شدید: کاهش وزن غیرقابل توجیه و سریع، از دیگر نشانه های این بیماری است.
- انسداد روده: تومورهای لوزالمعده می توانند به روده فشار آورده و باعث انسداد آن شوند.
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده، به عوامل مختلفی از جمله مرحله پیشرفت بیماری و نوع سرطان بستگی دارد. متأسفانه، آمارها نشان می دهند که از هر ۱۰۰ بیمار مبتلا به این سرطان، تنها ۲۵ درصد از آنها پس از یک سال زنده می مانند.
آیا سرطان لوزالمعده مرگبار و کشنده است؟
متأسفانه، سرطان لوزالمعده از جمله سرطان های خطرناکی است که اغلب به مرگ منجر می شود. بسیاری از مبتلایان به این بیماری، در مراحل اولیه علائم محسوسی را تجربه نمی کنند و متأسفانه بیماری پیشرفت کرده و به مراحل پایانی می رسد. حتی در مواردی که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، امید به زندگی معمولاً بین یک تا سه سال است. سرطان لوزالمعده یکی از مهاجم ترین و کشنده ترین سرطان های دستگاه گوارش محسوب می شود و متأسفانه میزان بقای بیماران مبتلا به آن پایین است.
علائم پیشرفت بیماری و مرگ در سرطان لوزالمعده چیست؟
با پیشرفت بیماری، علائمی مانند کاهش شدید وزن، عدم تحمل غذا، انسداد شدید روده، زردی پوست و چشم ها و متاستاز به کبد ممکن است بروز کند.
آیا می توان از سرطان لوزالمعده پیشگیری کرد؟
طبق نظر متخصصان، روش قطعی برای پیشگیری از سرطان لوزالمعده وجود ندارد. با این حال، تغییر سبک زندگی و اجتناب از عواملی مانند سیگار، حفظ وزن سالم، فعالیت بدنی منظم، مصرف فراوان میوه ها، سبزیجات و غلات کامل و کاهش مصرف گوشت قرمز می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. تشخیص زودهنگام این سرطان به دلیل علائم مبهم آن دشوار است. بنابراین، افرادی که دارای زمینه برای این بیماری هستند، بهتر است تحت نظر متخصص گوارش باشند و غربالگری های لازم را انجام دهند.
آیا طب سنتی می تواند سرطان لوزالمعده را درمان کند؟
درمان سرطان لوزالمعده به طور کامل به روش های پزشکی مدرن وابسته است. طب سنتی ممکن است در تسکین برخی از علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مؤثر باشد، اما قادر به درمان ریشه ای این بیماری نیست.
آیا مصرف ویتامین ها می تواند از سرطان لوزالمعده پیشگیری کند؟
مطالعات نشان می دهند که برخی ویتامین ها مانند ویتامین D و ویتامین های گروه B ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده نقش داشته باشند. با این حال، نتایج تحقیقات در این زمینه هنوز قطعی نیست و نیاز به مطالعات بیشتری است.
جمع بندی و توصیه برای مراجعه به پزشک
اگر متوجه هرگونه نشانه یا علامتی شدید که ممکن است حاکی از سرطان لوزالمعده باشد، یا سابقه خانوادگی این بیماری را دارید، بدون فوت وقت به پزشک متخصص گوارش و کبد مراجعه نمایید. پزشک با بررسی دقیق علائم شما و انجام آزمایش های تشخیصی مناسب، بهترین اقدامات درمانی را برایتان در نظر خواهد گرفت.
پرسش های متداول
آیا بیمارستانی وجود دارد که به طور تخصصی به درمان سرطان لوزالمعده بپردازد؟
بله، مراکز فوق تخصصی گوارش و بیمارستان های تخصصی سرطان (انکولوژی) امکانات لازم برای تشخیص و درمان این بیماری را فراهم می آورند.
آیا سرطان لوزالمعده بدخیم قابل درمان است؟
متأسفانه در اکثر موارد، سرطان لوزالمعده بدخیم پیشرفت سریعی دارد و درمان آن با چالش های زیادی همراه است. این نوع سرطان اغلب به سایر اندام ها نیز سرایت می کند و پیش آگهی آن نامطلوب است.
آیا می توان سرطان لوزالمعده را درمان کرد؟
در صورتی که این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، امکان درمان وجود دارد. اما در مراحل پیشرفته، درمان آن بسیار دشوار است و اغلب پاسخگو نیست.
آیا سرطان لوزالمعده کشنده ترین نوع سرطان است؟
سرطان لوزالمعده یکی از کشنده ترین انواع سرطان ها محسوب می شود. به دلیل تشخیص دیرهنگام و پیشرفت سریع، میزان مرگ ومیر ناشی از این بیماری بسیار بالاست.
علائم سرطان لوزالمعده چیست؟
علائم این بیماری متنوع هستند و ممکن است شامل زردی پوست و چشم ها، درد شکمی، تجمع مایع در شکم (آسیت)، تغییر رنگ مدفوع، کاهش اشتها و … باشد.
آیا درمان قطعی برای سرطان لوزالمعده وجود دارد؟
متأسفانه درمان قطعی و تضمینی برای این بیماری وجود ندارد. به دلیل ماهیت تهاجمی و پیشرفت سریع این سرطان، درمان آن بسیار چالش برانگیز است.
لیست پزشکان مرتبط:
اردشیر قوام زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران- حمید رضوانیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- فاضل الهیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بهروز غریبفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- غلامرضا توگهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- بابک بهارفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- پارسا رستمیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
- محمدامیر سرابیفوق تخصص خون و سرطان بالغین (هماتولوژی انکولوژی بزرگسالان) | تهران
- الهام ظرافت فردفوق تخصص خون و سرطان و پیوند مغز استخوان (هماتولوژی و انکولوژی ) | تهران
- علیرضا قاضی زادهفوق تخصص خون و سرطان بالغین (انکولوژی) | تهران
