درباره علل و نحوه درمان چسبندگی مدفوع در کودکان بیشتر بدانید
درمان مدفوع چسبنده در نوزادان
اصولا نوزادانی که تازه به دنیا آمدهاند و از طریق شیر مادر تغذیه میشوند، به طور میانگین در روز شش الی ده بار مدفوع میکنند. پس از گذشت سه الی شش هفته، تغییراتی در این روند رخ میدهد و تعداد دفعات دفع مدفوع رو به کاهش میرود.
باید به این نکته توجه کنید که مدفوع نوزاد و کودک حتما باید تا حدودی نرم باشد. زیرا لاکتوز موجود در شیر به بهبود روند هضم کمک زیادی میکند. مدفوع انسان در حالت طبیعی استوانهای شکل و دارای یک سطح صیقلی است و رنگ آن باید قهوهای، سبز یا دارای تناژی بین این دو رنگ باشد.
گاهی اوقات ممکن است علاوه بر چسبندگی مدفوع در کودکان با تغییراتی در رنگ آن نیز مواجه شوید. به عنوان مثال، ظاهر کدر و سیاه رنگ مدفوع می‌تواند ناشی از مصرف مکمل آهن یا خونریزی دستگاه گوارش فوقانی (معده یا روده کوچک) باشد.
از نظر پزشکان، چسبندگی مدفوع در نوزادان تا زمانی که به خوبی وزن میگیرند و قوام مدفوع خیلی سفت نیست، ایرادی ندارد. در واقع، این مساله بخشی از روند تکامل سیستم گوارش نوزاد است و نشانه مشکل گوارشی خاصی نیست. شما زمانی باید نگران چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان باشید که چسبندگی مدفوع با یبوست، تغییر رنگ مدفوع و چرب شدن بافت مدفوع همراه شود. در این شرایط احتمال بروز مشکلات گوارشی مانند سلیاک، سندرم روده تحریکپذیر، بیماری کرون، عفونت روده و مشکل در عملکرد لوزالمعده وجود دارد. حتما با پزشک متخصص کودکان و در مرحله بعد پزشک متخصص گوارش کودکان مشورت کنید.
نشانه های چسبندگی مدفوع در کودکان
اصولا نوزادان تازه متولد شده مدفوعی چسبناک به رنگ سیاه و مایل به سبز، قیرمانند و شبیه روغن موتور دفع میکنند. این وضعیت مکونیوم نام دارد و جای نگرانی ندارد. زیرا در اثر قورت دادن مایع آمنیوتیک، مخاط و سلول‌های پوست توسط نوزاد رخ میدهد.
به مرور رنگ مدفوع نوزاد روشنتر و بافت آن از حالت چسبندگی خارج می‌شود. این تغییر نشانه این است که نوزاد شروع به هضم اولین وعده‌های شیر خشک یا شیر مادر کرده است و عملکرد دستگاه گوارش او خوب و مناسب است.
در صورتی که بعد از گذشت مدتی دوباره با چسبندگی و تغییر رنگ مدفوع نوزاد مواجه شدید، لازم است نگران شوید. احتمال عفونت روده یا مشکل در هضم چربی در این شرایط زیاد است.
اصولا مدفوع چسبنده دارای ظاهری غلیظ، چسبناک و غیر طبیعی است و شستشوی آن ممکن است سخت باشد. اگر کودک شما بیش از یک هفته درگیر چنین وضعیتی بود، باید نگران شوید. به خصوص اگر علائمی از تغییر رنگ مدفوع میز مشاهده شود.
علت چسبندگی مدفوع در کودکان
مدفوع نرمال باید قوام نرم، شکل گرد، سطح صاف و انتهای مخروطی داشته باشد. تغییرات در رژیم غذایی نوزادان و شروع مصرف غذاهای جامد از شش ماهگی به بعد ممکن است یکی از دلایل تغییر در قوام مدفوع و چسبنده شدن آن باشد.
مهم است که در مورد هرگونه تغییر در رنگ، شکل و بافت مدفوع نوزاد یا کودک با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی صحبت کنید. زیرا اگرچه نوع رژیم غذایی روی شکل و بافت مدفوع موثر است اما نمیتوان چسبندگی مدفوع در کودکان را به عنوان نشانه یک وضعیت سلامتی جدی نادیده گرفت. از مشکلات گوارشی موثر در چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت شدید روده کوچک یا روده بزرگ در اثر تکثیر باکتریها یا ویروسها (معمولا در این شرایط مدفوع بوی بدی نیز دارد).
- بیماری سلیاک که باعث اختلال در هضم و جذب مواد مغذی می‌شود. به خصوص در مورد پروتئینی به نام گلوتن که در برخی از مواد غذایی مانند غلات گندم، جو و جو دوسر وجود دارد. این بیماری معمولا در دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی آغاز می‌شود و در اثر هضم نامناسب زمینه چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان را فراهم میکند.
- سندرم روده تحریکپذیر که یک بیماری خودایمن است و باعث تحرک بیش از حد روده می‌شود.
- بیماریهایی که لوزالمعده را درگیر میکنند، زیرا این ارگان در تولید آنزیمهای لازم برای هضم چربی موثر است. در این شرایط معمولا مدفوع بافت چسبناک و چربی دارد.
فراموش نکنید که چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان که به دلیل یک بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شود، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی دیگری شود. پس در مورد معاینه کودک توسط پزشک تعلل نکنید.
مشاوره تلفنی و نوبت‌دهی اینترنتی پزشکان متخصص اطفال با دکتریاب مشاوره تلفنی با متخصص اطفال نوبت اینترنتی دکتر اطفال
مواد غذایی موثر در چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان
در صورتی که سیستم گوارشی نوزاد (6 ماهه تا 2 ساله) یا کودک شما در هضم چربی مشکل داشته باشد، پس از خوردن غذاهای پرچرب مانند غذاهای سرخ شده، تکه‌های چرب گوشت، محصولات لبنی، روغن‌ها، کره و شیرینی‌ها احتمال دفع مدفوع چسبنده و چرب وجود دارد. برای کودکان مبتلا به بیماری سلیاک، خوردن گلوتن می‌تواند به رودهها آسیب برساند و در قالب چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان خود را نشان دهد. در این شرایط علاوه بر حذف مواد غذایی حاوی گلوتن از رژیم غذایی کودک باید با پزشک نیز مشورت کنید.
بیشتر بخوانید:
تاثیر زعفران بر افسردگی و نحوه مصرف
عوارض چسبندگی مدفوع در کودکان
هنگامی که مدفوع در اثر سوءهاضمه چربی چسبنده و چرب به نظر میرسد، در صورت تداوم این مساله احتمال کاهش وزن کودک و مشکل در جذب ویتامینهای محلول در چربی وجود دارد. زیرا بدن کودک چربی کافی را برای رشد دریافت نمیکند.
زمانی که مدفوع چسبنده و سیاه رنگ دیده می‌شود، احتمال کمخونی نوزاد و تاخیر در روند تکامل او وجود دارد. به همین دلیل است که توصیه میکنیم در صورت عدم بهبود خود به خود این علائم، فورا به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
در سالهای اخیر، دانشمندان دانش خود را در مورد چگونگی ارتباط سلامت روده با سلامت کلی گسترش دادهاند. طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت انگلیس، سلامت روده نقش کلیدی در حفظ سلامت و تندرستی کل بدن دارد. استرس، ژنتیک و رژیم غذایی همگی میتوانند بر سلامت روده تأثیر بگذارند.
کاهش میزان باکتریهای روده حتی ممکن است در بروز برخی شرایط پزشکی مانند آلرژی، آسم، چاقی، آرتریت روماتوئید و دیابت نوع 2 موثر باشد. پس علائم چسبندگی مدفوع در کودکان در اثر وجود یک بیماری گوارشی زمینه‌ای را دست کم نگیرید!
نحوه صحیح تشخیص چسبندگی مدفوع در کودکان
پزشک ابتدا اقدام به معاینه شکم نوزاد یا کودک میکند و در مورد سوابق پزشکی بچه و ویژگیهای ظاهری مدفوع او از شما سوالاتی میپرسد. در صورتی که نگرانی خاصی نباشد و چسبندگی مدفوع ناشی از روند تکامل یا مصرف برخی از مواد غذایی باشد، پزشک به شما اعلام خواهد کرد.
اما اگر در طی معاینه پزشک متوجه علائم مشکوکی شود، بلافاصله دستور انجام آزمایش خون، آزمایش کشت مدفوع و در موارد نادر روشهای تصویربرداری مانند ام آر آی میدهد. آزمایش خون به خوبی می‌تواند میزان آنتی بادیهای خودایمن و ویتامینها و وضعیت سلامت لوزالمعده را تعیین کند.
آزمایش کشت مدفوع بهترین روش برای تایید احتمال عفونت روده و نوع باکتریهای موثر در بروز این مشکل است. بدین شکل، پزشک با دقت نظر بیشتری می‌تواند برای تجویز آنتی بیوتیکهای مناسب اقدام کند و خطر بروز عفونت ثانویه را به حداقل برساند.
در صورتی که پزشک به بروز یک مشکل گوارشی مادرزادی موثر در چسبندگی مدفوع شک کند، ممکن است علاوه بر آزمایشهای ذکر شده نیاز به انجام آزمایش تصویربرداری نیز باشد.
راهکارهایی برای پیشگیری و درمان چسبندگی مدفوع در کودکان
در صورتی که علت چسبندگی مدفوع در کودکان ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای باشد، بهترین راهکار درمان بیماری تحت نظر پزشک است. البته توجه به نکات زیر نیز می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از عود دوباره این مشکل کند:
- یک رژیم غذایی سالم که شامل دریافت مقادیر کافی فیبر از طریق مصرف میوه‌ها، سبزیجات، لوبیا، عدس، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل است، برای تغذیه کودک در نظر بگیرید. زیرا در تقویت سلامت رودهها موثر است. محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده، چرب و شیرین، ورزش منظم و خواب کافی نیز میتوانند به بهبود حرکات روده کمک کنند.
- تحت نظر پزشک برای تهیه مکملهای پروبیوتیک مناسب کودک اقدام کنید. زیرا حاوی باکتریهای مفید هستند که به بهبود عملکرد رودهها کمک میکنند.
چه زمانی برای درمان چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان به پزشک مراجعه کنیم؟
طبق تجربه، مدفوع چسبنده که با علائم دیگر همراه نباشد احتمالا در طی 1 هفته خود به خود رفع می‌شود. در حالی که مدفوع غیر طبیعی که ممکن است به دلیل یک بیماری زمینه‌ای ایجاد شود، می‌تواند بیش از یک هفته طول بکشد، با علائم دیگری همراه شود، حاوی خون باشد یا تغییر رنگ عمده‌ای داشته باشد.
پزشکان توصیه میکنند که اگر چسبندگی مدفوع در کودکان و نوزادان با تغییر رنگ مدفوع، تب، راش پوستی، یبوست، اسهال و کاهش وزن همراه باشد و بیش از چند روز طول بکشد؛ باید برای معاینه دقیق اقدام کرد. زیرا این علائم میتوانند نشانه ابتلا به بیماری التهابی روده، سلیاک، عفونت روده، مشکلات لوزالمعده و تیروئید و حتی سرطان روده باشد.
سخن آخر
بنابراین، چسبندگی مدفوع در نوزادان شاید به روند تکامل سیستم گوارش آنها مربوط باشد اما در مورد کودکان باید علت اصلی آن بررسی شود. مطمانا مشورت با پزشک متخصص کودکان و نوزادان یا پزشک متخصص گوارش اطفال می‌تواند اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار شما بگذارد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- مهشید دژندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- زهرا فاضلیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
