داروی دگزامتازون چیست؟ نحوه مصرف و عوارض آن

داروی دگزامتازون چیست؟

دگزامتازون (Dexamethasone) یا به عبارت دقیق تر، کورتیکوستروئید مصنوعی، دارویی است که با تقلید از عملکرد طبیعی هورمون های کورتیکواستروئیدی بدن، التهاب را کاهش می دهد. این دارو به طور گسترده ای در درمان طیف وسیعی از بیماری ها از جمله التهاب مفاصل (آرتریت)، اختلالات سیستم ایمنی، بیماری های پوستی، بیماری های تنفسی مانند آسم، و حتی برخی انواع سرطان مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، دگزامتازون در مدیریت واکنش های آلرژیک شدید، اختلالات غده فوق کلیوی (سندرم کوشینگ) و برخی بیماری های چشمی نقش مؤثری دارد.

مصرف خودسرانه و تغییر دوز این دارو بدون مشورت با پزشک می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. برخی از عوارض شایع دگزامتازون شامل افزایش قند خون، افزایش فشار خون، افزایش اشتها، افزایش وزن، ضعف عضلانی، پوکی استخوان، اختلالات خواب و تغییرات خلقی است. در برخی موارد، مصرف طولانی مدت دگزامتازون امکان دارد خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.

قبل از شروع درمان با دگزامتازون، حتماً پزشک را از تمام بیماری های زمینه ای، داروهای مصرفی، آلرژی ها و بارداری احتمالی خود مطلع سازید. همچنین، در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی در حین درمان، به پزشک خود اطلاع دهید.

Dexamethasone is a corticosteroid (cortisone-like medicine or steroid). mayoclinic دگزامتازون یک کورتیکواستروئید (داروی کورتیزون مانند یا استروئید) می باشد.

شیوه عملکرد داروی دگزامتازون به چه صورت است؟

دگزامتازون، یک داروی کورتیکوستروئیدی با حداقل میزان حفظ سدیم در بدن است. این دارو با مهار حرکت نوتروفیل ها، کاهش ساخت مواد التهاب زا و برگرداندن افزایش نفوذپذیری رگ های مویرگی، التهاب را کاهش می دهد و پاسخ سیستم ایمنی طبیعی بدن را سرکوب می کند. همچنین، دگزامتازون موجب القاء آپوپتوز در سلول های میلوم می شود. مکانیسم دقیق اثر ضد تهوع دگزامتازون هنوز به طور کامل شناخته نشده است.

این دارو برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها تجویز می شود و در اشکال دارویی متنوعی مانند قرص، آمپول، محلول خوراکی، قطره چشم و قطره گوش در دسترس است. پزشک معالج، با توجه به شرایط و نیازهای بیمار، نوع شکل دارویی و میزان مصرف دگزامتازون را معین میکند:

قرص دگزامتازون (پتاسیم):

• قرص دگزامتازون ۰.۵mg
• قرص دگزامتازون ۰.۷۵mg
• قرص دگزامتازون ۱mg
• قرص دگزامتازون ۱.۵mg
• قرص دگزامتازون ۲mg
• قرص دگزامتازون ۴mg
• قرص دگزامتازون ۶mg

سوسپانسیون قابل تزریق یا آمپول دگزامتازون:

• آمپول دگزامتازون ۴mg/mL
• آمپول دگزامتازون ۱۰mg/mL

الکسیر / محلول خوراکی دگزامتازون ۰.۵mg/۵mL – کنسانتره خوراکی دگزامتازون (اینتنسول) ۱mg/۱mL – پاکت پودر برای محلول خوراکی دگزامتازون: ۵۰mg – قطره چشم دگزامتازون و قطره گوش دگزامتازون ۰.۱%.

دگزامتازون دامی برای چیست؟

دگزامتازون، یک داروی کورتیکوستروئیدی، در دامپزشکی برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی به کار می رود. این دارو به ویژه در حیوانات کوچک برای درمان کوتاه مدت بیماری های التهابی، به عنوان جایگزینی برای پردهمون، مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، دگزامتازون دامی در دام های بزرگ تر مانند گوسفند و گاو هم برای القای زایمان و درمان التهاب های مختلف به کار می رود.

دگزامتازون در مقایسه با کتورولاک

کتورولاک و دگزامتازون هر دو داروهای ضد التهابی هستند، اما مکانیسم اثر و کاربردهای متفاوتی دارند. دگزامتازون به عنوان یک کورتیکواستروئید، علاوه بر خاصیت ضد التهابی، اثرات ضد آلرژیک و سرکوب کننده سیستم ایمنی هم دارد. در مقابل، کتورولاک یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است و عمدتاً برای کاهش درد و التهاب استفاده می شود. مطالعات نشان داده اند که دگزامتازون در مقایسه با کتورولاک، تأثیر بیشتری در کاهش درد و تورم دارد.

نحوه صحیح مصرف دگزامتازون

نحوه مصرف دگزامتازون به شکل دارویی، دوز تجویز شده و شرایط بیمار بستگی دارد. به طور کلی، دگزامتازون به صورت خوراکی (قرص)، تزریقی یا به صورت قطره چشمی تجویز می شود. برای مصرف صحیح این دارو، رعایت نکات زیر ضروری است:

• توجه به دستور پزشک: همیشه دستورالعمل پزشک را به دقت دنبال کنید و از تغییر خودسرانه دوز یا قطع ناگهانی دارو خودداری کنید.
• مصرف همراه با غذا: برای کاهش عوارض گوارشی، بهتر است قرص دگزامتازون را همراه با غذا یا بعد از غذا مصرف کنید.
• توجه به تغییرات در شرایط پزشکی: در صورت بروز هرگونه تغییر در شرایط پزشکی خود، مانند جراحی یا بیماری، پزشک خود را مطلع سازید.
• تداخل دارویی: دگزامتازون امکان دارد با برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد، بنابراین مصرف تمام داروهای خود را به پزشک اطلاع دهید.
• قطع تدریجی دارو: برای جلوگیری از عوارض ناشی از قطع ناگهانی، دگزامتازون را به تدریج و زیر نظر پزشک قطع کنید.
• قطره چشمی دگزامتازون: قطره چشمی دگزامتازون برای درمان و پیشگیری از التهاب های چشمی مختلف، مانند التهاب ملتحمه و قرنیه، به کار می رود. این دارو به طور معمول هر ۶ ساعت، در هر دو چشم و به مدت حداقل ۴۸ ساعت پس از اتمام شیمی درمانی تجویز می شود. قطع مصرف قطره چشمی دگزامتازون باید تنها با تجویز پزشک انجام شود.

بهترین زمان مصرف دگزامتازون و نکات نگهداری

زمان ایدئال برای مصرف داروی دگزامتازون به طور معمول صبح ها است تا تأثیرات آن بر الگوی خواب فرد به حداقل برسد. پزشکان عموماً مصرف یک نوبت در روز را توصیه می کنند.

اوردوز دگزامتازون و عواقب آن

اگرچه مصرف بیش از حد دگزامتازون به ندرت تهدیدکننده حیات است، بروز علائمی مانند تشنج، مشکلات تنفسی یا از دست دادن هوشیاری نیازمند مراجعه فوری به اورژانس است.

شرایط نگهداری مناسب برای دگزامتازون

جهت حفظ کیفیت داروی دگزامتازون، آن را در دمای اتاق و به دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید. از قرار دادن دارو در محیط های مرطوب مانند حمام خودداری نمایید. همچنین، دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

مدت زمان ماندگاری دگزامتازون در بدن

دگزامتازون دارویی با اثر طولانی مدت است و بسته به نوع داروی مصرفی، بین ۵ تا ۱۱ ساعت در خون باقی می ماند. مصرف این دارو در دوران بارداری می تواند عوارضی برای جنین به همراه داشته باشد.

جهت چه بیماری هایی از دگزامتازون بهره می برند؟ 

به عنوان یک داروی ضدالتهاب، دگزامتازون التهاب را در بخش های مختلف بدن فرو می نشاند. این دارو به طور ویژه برای کاهش ورم (ادم) همراه با تومورهای ستون مهره و مغز و درمان التهاب چشم تجویز می شود. از دیگر کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان یا پیشگیری از واکنش های ناشی از آلرژی: دگزامتازون برای درمان گونه ای خاص از بیماری های خودایمنی، بیماری های پوستی، آسم و سایر بیماری های ریوی هم به کار می رود. در این خصوص می توانید با پزشک متخصص آلرژی مشورت کنید.
• درمان انواع سرطان ها: مثل سرطان خون، لنفوم و مولتیپل میلوما.
• درمان تهوع و استفراغ: به همراه برخی داروهای شیمی درمانی.
• تحریک اشتها در بیماران مبتلا به سرطان: که با مشکلات شدید اشتها دست و پنجه نرم می کنند.
• جایگزینی استروئیدها در شرایط نارسایی آدرنال: (کاهش تولید استروئیدهای ضروری توسط غدد فوق کلیوی) هم از داروی دگزامتازون استفاده می شود. در این خصوص می توانید با پزشک فوق تخصص غدد مشورت کنید.
• آمپول دگزامتازون در شیمی درمانی: می توان از این دارو در شیمی درمانی، به ویژه برای سرطان های خاصی مانند سرطان ریه، سینه و لوزالمعده استفاده کرد.
• آمپول دگزامتازون برای درد گوش: دگزامتازون یک داروی کورتیکواستروئیدی است که برای تسکین قرمزی، خارش و تورم ناشی از عفونت گوش استفاده می شود.
• آمپول دگزامتازون برای حساسیت: تزریق دگزامتازون برای درمان علائم حساسیت یا واکنش های شدید حساسیت کاربرد دارد.

Dexamethasone is used for a variety of diseases such as blood disorders and adrenal gland diseases. my.clevelandclinic دگزامتازون برای درمان طیف گسترده ای از بیماری‌ها، از جمله اختلالات خونی و بیماری‌های غدد فوق‌کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تزریق دگزامتازون در چه مواردی کاربرد دارد و مفید است؟

شاید برای شما هم سوال شده باشد که تزریق دگزامتازون چه فوایدی دارد. می توان گفت خاصیت اصلی این دارو کنترل تورم ( تجمع غیر طبیعی مایعات در بدن)، بیماری های دستگاه گوارش و انواع خاصی از التهاب مفاصل است. علاوه بر این، گاهی برای درمان برخی بیماری های خون، پوست، چشم، غده تیروئید، کلیه، ریه و سیستم عصبی هم تجویز می شود.

تزریق دگزامتازون به صورت پودر است که باید با یک مایع مخلوط شود و سپس به صورت عضلانی یا وریدی تزریق گردد. میزان دقیق دارو توسط پزشک تعیین می شود و به شرایط شما و پاسخ بدن تان به درمان بستگی دارد.تزریق دگزامتازون چند میلی گرم است؟

مقدار دقیق دارو متفاوت است و پزشک امکان دارد هر یک از این حجم ها (یا حجم های دیگر) را برای شما مناسب تشخیص دهد:

• برای مفصال بزرگ (مثل زانو) ۱.۷ میلی گرم تا ۳.۳ میلی گرم (۰.۵ میلی لیتر تا ۱.۰ میلی لیتر)
• مفاصل کوچک (مانند اینترفالانژیال و گیجگاهی فکی) ۰.۶۶ تا ۰.۸ میلی گرم (۰.۲ میلی لیتر تا ۰.۲۵ میلی لیتر)

تزریق دگزامتازون به چه صورت انجام می شود؟

محلول تزریقی دگزامتازون امکان دارد به روش های مختلفی مانند تزریق داخل عضلانی، داخل مفصلی، مستقیم داخل وریدی، تزریق وریدی قطره ای یا تزریق در بافت نرم تجویز گردد.

تزریق دگزامتازون برای کاهش تورم صورت

دگزامتازون در کاهش التهاب و تورم ناگهانی صورت بسیار موثر است. به همین دلیل برای کاهش تورم در قسمت های مختلف صورت تجویز می شود. برخی مطالعات نشان داده اند که این دارو در درمان گردن درد، اسپاسم عضلات گردن و کج گردنی هم مفید است.

دگزامتازون برای درمان التهاب چشم

قطره چشمی دگزامتازون برای درمان بیماری های چشمی موثر است. مقدار معمول آن یک قطره در هر چشم، 4 تا 6 بار در روز است. در موارد شدید، پزشک امکان دارد تجویز کند که هر 30 تا 60 دقیقه یکبار قطره را در چشم آسیب دیده بچکانید تا قرمزی و درد کاهش یابد.

آمپول دگزامتازون برای دندان درد و آفت دهان

دگزامتازون، دارویی موثر در کاهش التهاب و درد است، که به طور گسترده برای درمان درد ناشی از جراحی های دندان، کشیدن دندان و ایمپلنت استفاده می شود. در موارد حادتر، پزشکان امکان دارد ژل ها یا محلول های شستشوی دهانی حاوی استروئیدهایی مانند فلوسینونید، کلوبتازول یا خود دگزامتازون را تجویز کنند تا روند بهبودی را تسریع بخشند.

کاهش درد سنگ کلیه با آمپول دگزامتازون

گلوکوکورتیکوئیدها، از جمله دگزامتازون، به دلیل خاصیت ضد التهابی، سرکوب کنندگی سیستم ایمنی و اثرات انقباضی بر عروق، در درمان درد و استفراغ ناشی از دفع سنگ کلیه بسیار موثر هستند. مصرف طولانی مدت این دارو می تواند به کاهش قابل توجه این علائم کمک کند.

آمپول دگزامتازون برای سرفه خشک 

انتخاب شکل دارویی دگزامتازون (قرص، شربت یا آمپول) برای درمان سرفه به نوع و شدت سرفه بستگی دارد. در بسیاری از موارد، قرص دگزامتازون برای درمان سرفه های ناشی از بیماری هایی مانند کروپ (خروسک) در کودکان تجویز می شود. مدت زمان درمان با این دارو به تشخیص پزشک و شدت بیماری بستگی دارد. مدت مصرف این دارو گاهی امکان دارد چند روز یا هفته لازم باشد؛ در برخی مواقع هم امکان دارد احتیاج به استفاده از آن برای مدت نسبتاً بیشتری (حتی برای چند ماه) وجود داشته باشد.

آمپول دگزامتازون تسکین دهنده التهاب گلو

دگزامتازون با کاهش التهاب و تورم، به تسکین درد و ناراحتی ناشی از گلودرد کمک می کند. مطالعات نشان می دهند که در کودکان بالای 5 سال مبتلا به گلودرد حاد، مصرف خوراکی دگزامتازون به همراه سرم نمکی، نسبت به سایر داروها، علائم را سریع تر برطرف می کند.

آمپول دگزامتازون در مدیریت میگرن و سردرد

کورتیکواستروئیدها، از جمله دگزامتازون و پردهمون، در درمان سردردهای مزمن و شدید مانند میگرن بسیار موثر هستند. این داروها با کاهش التهاب و تورم عروق خونی، به کاهش شدت و فرکانس حملات میگرنی کمک می کنند.

آمپول دگزامتازون برای کنترل تب و لرز

دگزامتازون در کنترل تب طولانی مدت و لرز موثر است. با این حال، استفاده از این دارو باید تحت نظر پزشک و به همراه درمان علت اصلی تب و لرز باشد.

آمپول دگزامتازون در درمان سرماخوردگی

در درمان سرماخوردگی، به جای آمپول دگزامتازون، به طور معمول از اسپری بینی یا قطره های حاوی این دارو استفاده می شود. دگزامتازون با کاهش التهاب و تورم مخاط بینی، علائمی مانند خارش، آبریزش بینی، عطسه و گرفتگی بینی را تسکین می دهد.

شربت دگزامتازون برای چه کسانی مناسب است؟

شربت دگزامتازون به دلیل طعم بهتر و سهولت مصرف، به طور معمول برای کودکان و افرادی که مشکل بلع قرص دارند، تجویز می شود. این دارو در درمان طیف وسیعی از بیماری ها، از جمله آرتریت، اختلالات روده، آلرژی و برخی انواع سرطان، موثر است.

قرص دگزامتازون برای چیست

داروی دگزامتازون برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها از جمله التهاب مفاصل، اختلالات غدد درون ریز، واکنش های آلرژیک شدید، بیماری های پوستی، مشکلات چشمی، اختلالات تنفسی، بیماری های روده ای، برخی سرطان ها و بیماری های خود ایمنی تجویز می شود. این دارو به طور معمول به صورت خوراکی همراه با آب مصرف می شود و برای کاهش عوارض گوارشی بهتر است همراه با غذا میل شود. میزان مصرف دارو بسته به نوع بیماری و شدت آن توسط پزشک تعیین می شود.

تاثیر دگزامتازون بر وزن

برخلاف تصور رایج، دگزامتازون و داروهای مشابه آن به طور مستقیم برای افزایش وزن تجویز نمی شوند. افزایش اشتها یکی از عوارض جانبی این دارو است که می تواند منجر به افزایش وزن شود. اگرچه این عارضه برای برخی بیماران ناخوشایند است، اما برای برخی دیگر که به دلیل بیماری دچار کاهش وزن شده اند، می تواند مفید باشد.

قرص دگزامتازون برای تنبلی تخمدان

تحقیقات نشان می دهد که ترکیب دگزامتازون با برخی داروهای دیگر مانند کلومیفن امکان دارد در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و بهبود تخمک گذاری موثر باشد. این دارو همچنین می تواند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کند. با این حال، برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی این درمان، مشورت با پزشک ضروری است.

مصرف دگزامتازون در کودکان

دگزامتازون گاهی برای درمان برخی بیماری ها در کودکان تجویز می شود. با این حال، مانند هر داروی دیگری، مصرف این دارو در کودکان امکان دارد عوارضی به همراه داشته باشد. بنابراین، مصرف آن باید دقیقاً طبق دستور پزشک و تحت نظارت وی انجام شود. یکی از مهم ترین عوارض جانبی دگزامتازون در کودکان، تاثیر بر رشد آن ها است. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در سرعت رشد کودک، باید به پزشک اطلاع داد. دوز مناسب این دارو برای کودکان بر اساس وزن و سن آن ها متفاوت است و توسط پزشک تعیین می شود.

دوز مصرفی دگزامتازون چقدر است؟

میزان مصرف دگزامتازون برای هر بیمار متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند نوع بیماری، شدت آن و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد. بنابراین، خودسرانه به تغییر دوز دارو اقدام نکنید و همیشه به توصیه های پزشک خود عمل کنید. اطلاعات ارائه شده در مورد دوز مصرفی این دارو صرفاً جنبه ی اطلاع رسانی داشته و نمی تواند جایگزین نظر پزشک باشد.

مقدار مصرف داروی دگزامتازون

موارد مصرف دگزامتازون	دوز مصرفی
دوز دارو به صورت خوراکی (آمپول، قرص)	بزرگسالان: ۰.۷۵ تا ۹ میلی گرم در روز (پزشک امکان دارد دوز شما را در صورت لزوم تنظیم کند) کودکان: دوز مصرفی در کودکان بر اساس وزن بدن است و بایستی به وسیله دکتر متخصص معین شود. نخست، ۰.۰۲ تا ۰.۳ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز، در قالب ۳ یا ۴ دوز تجویز می شود. پزشک امکان دارد در صورت لزوم، دوز مصرفی را تنظیم کند.
برای بهبود مولتیپل میلوم	بزرگسالان: ۲۰ یا ۴۰ میلی گرم، یک بار در روز. کودکان: میزان مصرف و دوز باید توسط پزشک معین گردد.

دگزامتازون و کمک به درمان کووید-۱۹

بیماری کووید-۱۹ در موارد شدید، می تواند بدن را درگیر طوفانی از التهاب کند که ریه ها و دیگر اندام ها را هدف قرار می دهد. در این شرایط، داروهای کورتیکواستروئیدی همچون سپر دفاعی عمل کرده و از آسیب های ناشی از این التهاب می کاهند. یکی از این داروها، دگزامتازون است که از آغاز همه گیری به عنوان یک امیدبخش در درمان کووید-۱۹ مطرح شد.

مطالعات گسترده، به ویژه در بریتانیا، نشان دادند دگزامتازون در کاهش مرگ ومیر بیماران بستری مبتلا به کووید-۱۹، به ویژه آن هایی که به دستگاه تنفس مصنوعی متصل بودند، بسیار موثر است. این دارو با کاهش شدت التهاب، شانس بهبودی را افزایش می دهد.

سازمان بهداشت جهانی هم بر اساس این شواهد، استفاده از دگزامتازون و دیگر کورتیکواستروئیدها را برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹ شدید و بحرانی که بستری شده اند توصیه می کند. اما تاکید دارد که این دارو برای همه بیماران مناسب نیست و باید تحت نظر پزشک تجویز شود. در مجموع دستورالعمل پزشکی سازمان بهداشت جهانی شامل دو توصیه مهم است:

• سازمان بهداشت جهانی، مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی مانند دگزامتازون، هیدروکورتیزون یا پردهمون را به صورت خوراکی یا تزریقی برای بیماران مبتلا به کرونا با علائم شدید و بحرانی، پیشنهاد می کند.
• سازمان بهداشت جهانی، مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی را برای بیماران مبتلا به کرونا که وضعیتشان وخیم نیست، توصیه نمی کند. مگر آنکه بیمار به دلیل بیماری دیگری قبلاً از این داروها استفاده می کرده است. این دسته از بیماران به طور معمول احتیاجی به بستری شدن در بیمارستان ها ندارند.

توجه: مصرف داروی دگزامتازون برای بیماران مبتلا به کرونا با علائم متوسط (بیمارانی که نیازی به بستری شدن ندارند) توصیه نمی‌شود.

۱. ترکیب دیفن هیدرامین و دگزامتازون برای کرونا

گاهی امکان دارد پزشک ترکیبی از داروها را برای درمان کووید-۱۹ تجویز کند. یکی از این ترکیبات، دگزامتازون و دیفن هیدرامین است. دیفن هیدرامین، دارویی ضد حساسیت است که برای کنترل علائمی مانند آبریزش بینی و سرفه استفاده می شود. اما سازمان جهانی بهداشت به طور خاص استفاده از این ترکیب را برای کووید-۱۹ توصیه نمی کند.

بیشتر بخوانید: فواید قرص امگا ۳ و مضرات مصرف زیاد

۲. دوز مصرفی دگزامتازون در بیماران مبتلا به کرونای شدید

دوز معمول دگزامتازون برای درمان کووید-۱۹، ۶ میلی گرم در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز است. این دارو برای همه گروه های سنی، از جمله کودکان و سالمندان، قابل استفاده است. اما در دوران بارداری، بهتر است با پزشک مشورت شود تا جایگزین مناسب تری انتخاب شود.

۳. چرا دگزامتازون باعث بهبود حال بیماران مبتلا به کرونای شدید می شود؟

دگزامتازون به عنوان دارویی موثر در بهبود وضعیت بیماران مبتلا به کووید-19 شدید شناخته شده است و به طور قابل توجهی از میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری می کاهد. با این حال، استفاده از این دارو در درمان سایر بیماری های تنفسی مانند آنفولانزا و پنومونی توصیه نمی شود. علت این امر، خاصیت ضدالتهابی قوی دگزامتازون و توانایی آن در سرکوب سیستم ایمنی بدن است که می تواند شرایط را برای بیماران مبتلا به این عفونت ها وخیم تر کند.

مکانیسم احتمالی اثرگذاری دگزامتازون بر ویروس کرونا به این صورت است که در فرایند تکثیر ویروس SARS-CoV-2، سلول های آلوده به این ویروس نسبت به کورتیکواستروئیدها مقاوم می شوند. به عبارت دیگر، دگزامتازون بر روی سلول های آلوده به ویروس تاثیری ندارد، اما بر روی سلول های سالم بدن اثرگذار بوده و می تواند التهاب ناشی از عفونت را کاهش دهد.

عوارض جانبی دگزامتازون

مانند هر داروی دیگری، دگزامتازون هم امکان دارد عوارضی داشته باشد. این عوارض بسته به دوز مصرفی و مدت درمان متفاوت است. برای آگاهی از عوارض جانبی احتمالی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اگر پس از مصرف دارو، با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید:

• واکنش های آلرژیک مثل بثورات پوستی، خارش یا کهیر، تورم صورت، لب ها یا زبان
• مدفوع سیاه یا قیری
• تغییر در میزان ادرار
• گیجی، هیجان، بیقراری، احساس کاذب خوب بودن
• تب، گلودرد، عطسه، سرفه یا سایر علائم عفونت، و زخم هایی که خوب نمی شوند
• توهم
• افسردگی روانی، نوسانات خلقی، احساسات اشتباه در مورد خود یا بدرفتاری
• درد در لگن، کمر، دنده ها، بازوها، شانه ها یا پاها
• درد، قرمزی یا سوزش در محل تزریق
• قرمزی، تاول، پوسته پوسته یا شل شدن پوست، به خصوص داخل دهان
• گرد شدن از صورت

همچنین امکان دارد علامت های قند خون بالا مثل تشنگی یا گرسنگی غیر عادی، یا تکرر ادرار غیر معمول را هم تجربه نمایید. یا اینکه شاید با حس خستگی مفرط یا تاری دید مواجه شوید:

• ورم پا یا ساق پا
• خونریزی یا کبودی غیر عادی و بیش از حد معمول
• زخم هایی که التیام نمی یابند

عوارض شایع که معمولا نیاز به درمان پزشکی ندارند

برخی از افراد امکان دارد در طول درمان با این دارو، عوارض جانبی خفیف تری را تجربه کنند. این عوارض معمولا با گذشت زمان بهبود می یابند، اما اگر این علائم آزاردهنده یا طولانی مدت شدند، با پزشک خود مشورت کنید:

• اسهال یا یبوست
• تغییر طعم
• سردرد
• حالت تهوع، استفراغ
• مشکلات پوستی، آکنه، نازک و براق شدن پوست
• مشکل خواب
• رشد غیر معمول مو در صورت یا بدن
• افزایش وزن

۱. عوارض قرص دگزامتازون ۰/۵ چیست؟

رایج ترین عوارض جانبی دگزامتازون ۰/۵ شامل مشکلات خواب، تغییرات خلقی، مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست، و افزایش وزن است. همچنین، این دارو امکان دارد باعث افزایش امکان ابتلاء به عفونت شود.

۲. عوارض قرص سیپروهپتادین و دگزامتازون برای چاقی صورت و بدن

در یک پژوهش بالینی، برای گروهی از شرکت کنندگان به طور همزمان دو داروی سیپروهپتادین و دگزامتازون تجویز شد. از آنجایی که هر یک از این داروها به تنهایی می تواند به افزایش وزن و چاقی منجر شود، مصرف همزمان آن ها احتمالاً می تواند این اثرات را تشدید کند و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری های مزمن غیرواگیر را افزایش دهد.

۳. آیا آمپول دگزامتازون قند خون را بالا میبرد؟

داروهای کورتیکواستروئیدی مانند دگزامتازون و پردهمولون که به طور معمول به آن ها استروئید گفته می شود، می توانند بر نحوه تنظیم قند خون توسط بدن تأثیر بگذارند. این داروها با اختلال در عملکرد طبیعی انسولین، سبب افزایش سطح قند خون می شوند. به همین دلیل، مصرف دگزامتازون برای افراد مبتلا به دیابت به طور معمول توصیه نمی شود.

۴. آیا دگزامتازون باعث پوکی استخوان میشود؟

آیا دگزامتازون می تواند به پوکی استخوان منجر شود؟ بله، کورتیکواستروئیدها هم با کاهش جذب کلسیم توسط بدن و هم با افزایش سرعت تخریب بافت استخوان، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند. هرچه مدت زمان و میزان مصرف این داروها بیشتر باشد، این خطر هم بیشتر خواهد بود.

موارد احتیاط و هشدارها در استفاده از داروی دگزامتازون

قبل از استفاده از داروی دگزامتازون، حتماً پزشک یا داروساز خود را از هرگونه حساسیت دارویی، به ویژه حساسیت به دگزامتازون یا سایر کورتیکواستروئیدها، آگاه کنید. این دارو امکان دارد حاوی مواد غیرفعال باشد که باعث بروز واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شوند.

قبل از مصرف این دارو، پزشک خود را از سوابق پزشکی خود، به ویژه در مورد بیماری های ذیل:

• مشکلات انعقاد خون
• سندرم کوشینگ
• دیابت
• گلوکوم
• مشکلات یا بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• عفونت هایی مانند تبخال، سرخک، سل یا آبله مرغان
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• مشکلات روحی و روانی
• میاستنی گراویس
• پوکی استخوان
• سابقه حمله قلبی
• زخم معده، زخم یا بیماری روده شامل کولیت و دیورتیکولیت
• مشکل تیروئید
• واکنش غیرمعمول یا آلرژیک به دگزامتازون، کورتیکواستروئیدها، سایر داروها، لاکتوز، غذاها، رنگ ها یا مواد نگهدارنده
• بارداری یا تلاش برای حامله شدن
• شیردهی.

 توجه: اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا به فرزند خود شیر می دهید، حتماً قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

دگزامتازون در زمان بارداری 

دگزامتازون، یک داروی کورتیکواستروئیدی، در دوران بارداری به عنوان دارویی از دسته C طبقه بندی می شود. این بدین معناست که مطالعات حیوانی اثرات نامطلوبی را بر روی جنین نشان داده اند و مطالعات کافی در انسان برای ارزیابی ایمنی کامل آن در دوران بارداری انجام نشده است.

در صورت بارداری یا برنامه ریزی برای بارداری، حتماً پیش از مصرف دگزامتازون با پزشک خود مشورت کنید. مصرف طولانی مدت این دارو توسط مادر می تواند منجر به اختلالات هورمونی در نوزاد شود. استفاده از دگزامتازون در دوران بارداری تنها در صورتی مجاز است که مزایای بالقوه آن برای مادر، بر خطرات احتمالی برای جنین غلبه کند. در طول بارداری، انتخاب دارو بسیار حیاتی است و قبل از مصرف هر دارویی با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

آیا دگزامتازون می تواند سبب ناباروری شود؟

چرا برخی افراد برای داشتن فرزند پسر، دگزامتازون را انتخاب می کنند؟ یا این دارو چه تأثیری بر اسپرم مردان و رشد جنین دارد؟ در حال حاضر هیچ مدرک علمی قطعی مبنی بر تأثیر دگزامتازون بر باروری زنان یا مردان وجود ندارد. اگر قصد باردار شدن دارید، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

Dexamethasone can be taken in pregnancy, but talk to your doctor or specialist. They may want to switch you to a different type of steroid that’s less likely to get to your baby, such as prednisolone. nhs مصرف دگزامتازون در دوران بارداری امکان دارد، اما با پزشک مشورت کنید. پزشک امکان دارد داروی دیگری مانند پردهمولون را که احتمال کمتری دارد به جنین منتقل شود، تجویز کند.

استفاده از دگزامتازون در دوران شیردهی

مصرف دگزامتازون در دوران شیردهی توصیه نمی شود. این دارو می تواند از طریق شیر مادر وارد بدن نوزاد شده و عوارض جانبی مختلفی را برای او ایجاد کند. لذا، در صورت ضرورت مصرف این دارو در دوران شیردهی، بهتر است با پزشک مشورت کرده و در صورت امکان، روش های جایگزین شیردهی را برای نوزاد خود در نظر بگیرید.

استفاده از دگزامتازون در افراد مسن

با افزایش سن، عملکرد کلیه ها و کبد کاهش می یابد و این امر می تواند منجر به کاهش سرعت جذب و خروج داروها در بدن شود. در نتیجه، داروها برای مدت طولانی تری در بدن افراد مسن باقی می مانند و احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می یابد. عوارض جانبی شایع دگزامتازون در افراد مسن شامل کاهش تراکم استخوان، اختلالات گوارشی مانند درد شکم و خونریزی روده، و تغییرات روانی مانند گیجی و اختلالات خلقی است.

 مهم ترین نکات و هشدارها در صورت تزریق آمپول دگزامتازون

دگزامتازون می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و در نتیجه، بدن را مستعد ابتلا به عفونت کند. اگر در گذشته اخیر به بیماری یا عفونتی مبتلا بوده اید، حتما پزشک را آگاه سازید. موارد زیر هم حائز اهمیت است:

• خطر بیماری های عفونی: در صورت تماس با بیماری هایی مانند آبله مرغان یا سرخک، فورا به پزشک مراجعه کنید. این بیماری ها می توانند برای افرادی که از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده می کنند، بسیار خطرناک باشند.
• کاهش اثربخشی واکسن: واکسیناسیون در طول درمان با دگزامتازون امکان دارد تاثیرگذار نباشد. از تزریق واکسن های زنده خودداری کنید.
• مراقبت از دستگاه گوارش: اگر سابقه زخم معده دارید یا از داروهای ضد درد و التهاب مانند آسپرین استفاده می کنید، مصرف الکل را محدود کنید. دگزامتازون می تواند به معده و روده آسیب رسانده و خطر خونریزی را افزایش دهد.
• تغذیه مناسب: در طول درمان، رژیم غذایی کم نمک، غنی از پتاسیم و کم پروتئین را رعایت کنید. مصرف دارو همراه با غذا یا شیر می تواند به کاهش ناراحتی معده کمک کند.
• تاثیر بر رشد کودکان: استفاده طولانی مدت از دگزامتازون امکان دارد بر رشد کودکان تاثیر بگذارد. بنابراین، پزشک باید به طور مرتب قد و وزن کودک را بررسی کند.

در طول درمان، پزشک به منظور کنترل عوارض جانبی دارو، موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• وزن بدن و حساسیت به دگزامتازون
• بررسی فشار خون
• بررسی سطح قند خون
• سلامت چشم (غربالگری گلوکوم)
• تراکم استخوان
• وضعیت دستگاه گوارش با عکسبرداری اشعه ایکس

تداخلات دارویی دگزامتازون

دگزامتازون، دارویی با کاربردهای گسترده در پزشکی، می تواند با طیف وسیعی از داروهای دیگر تداخل داشته باشد. این تداخلات امکان دارد منجر به کاهش اثربخشی داروها، افزایش عوارض جانبی یا حتی بروز عوارض جدی شود. به همین دلیل، آگاهی از این تداخلات برای بیماران و پزشکان بسیار مهم است.

دگزامتازون می تواند با گروه های مختلفی از داروها تداخل ایجاد کند، از جمله:

• آنتی بیوتیک ها و اریترومایسین: داروهایی که برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شوند، مانند اریترومایسین.
• ضدقارچ ها: داروهایی که برای درمان عفونت های قارچی تجویز می شوند، همچون کتوکونازول و آمفوتریسین B.
• رقیق کننده های خون: داروهایی که برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند، مانند آپیکسابان، ریواروکسابان و وارفارین.
• داروهای کاهش دهنده کلسترول: داروهایی مانند کلستیرامین و کلستیپول.
• داروهای درمان سندرم کوشینگ: مانند آمینوگلوتتیمید.
• داروهای دیابت: داروهایی مانند متفورمین و انسولین.
• ادرارآورها: داروهایی که برای کاهش فشار خون و دفع آب اضافی از بدن استفاده می شوند، مانند بومتانید و فوروزمید.
• داروهای ضد تشنج: داروهایی که برای کنترل تشنج استفاده می شوند، مانند فنوباربیتال و کاربامازپین.
• داروهای قلبی و هورمونی: مانند داروهای ضدبارداری خوراکی، استروژن ها.
• داروهای ضد ویروس HIV: مانند آتازاناویر و داروناویر.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن.
• داروهای درمان سل: مانند ریفامپین و ایزونیازید.

قبل از شروع درمان با دگزامتازون، حتماً لیستی کامل از تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای گیاهی و مکمل ها) را در اختیار پزشک خود قرار دهید. این کار به پزشک کمک می کند تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کند و بهترین برنامه درمانی را برای شما تجویز کند.

تداخلات گسترده دگزامتازون

دگزامتازون می تواند با تعداد بسیار زیادی از داروها تداخل داشته باشد. بر اساس مطالعات، این دارو حداقل با 118 دارو تداخل جدی، 298 دارو تداخل متوسط و 136 دارو تداخل خفیف دارد.

اگر در مورد تداخلات دارویی دگزامتازون یا عوارض جانبی آن سؤالی دارید، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. آن ها می توانند اطلاعات دقیق تری در مورد دارو و نحوه استفاده ایمن از آن به شما ارائه دهند.

اطلاعات دارویی دگزامتازون

در این بخش اطلاعات دارویی دگزامتازون را ذکر خواهیم کرد. با دقت این اطلاعات را مطالعه کنید.

• نام عمومی: دگزامتازون
• نام انگلیسی: Dexamethasone
• نام های تجاری: دگزامتازون، دکسون، دگزادیک، آکوازون، دگزاتیسین، اوزردکس، فورتیدکس، دکامزون
• نام های رایج: دگزا، دگزامتازون

دگزامتازون و اطلاعات دارویی آن

شکل های دارویی قرص دگزامتازون ۰.۵	عوارض جانبی دگزامتازون ۵	تداخلات دارویی قرص دگزامتازون ۴
آمپول دگزامتازون ۴mg/mL	واکنش های آلرژیک مثل بثورات پوستی، خارش یا کهیر، تورم صورت، لب ها یا زبان	داروهای ضدقارچی مثل کتوکونازول و آمفوتریسین بی
آمپول دگزامتازون ۱۰mg/mL	قرمزی، تاول، پوسته پوسته یا شل شدن پوست، به خصوص داخل دهان	تالیدومید
لکسیر / محلول خوراکی دگزامتازون ۰.۵mg/۵mL	درد، قرمزی یا سوزش در محل تزریق	آنتی بیوتیک ها مثل اریترومایسین
کنسانتره خوراکی دگزامتازون (اینتنسول) ۱mg/۱mL	درد در نواحی لگن، کمر، دنده ها، بازوها، شانه ها یا پاها	آپیکسابان
پاکت پودر برای محلول خوراکی دگزامتازون ۵۰mg	افسردگی روحی، نوسانات خلقی، احساسات اشتباه در مورد خود یا بدخلقی	ریواروکسابان
قطره استریل چشم و گوش قطره چشم دگزامتازون	علامت های عفونت، و زخم هایی که بهبود نمی یابند	داروهای قلبی مثل دیگوکسین
قطره گوش دگزامتازون ۰.۱%	مدفوع سیاه یا قیری	داروهای کلسترول
قرص دگزامتازون ۰.۵mg	تغییر در میزان ادرار	داروهای سندرم کوشینگ
قرص دگزامتازون ۰.۷۵mg	گیجی، هیجان، بیقراری، احساس کاذب خوب بودن	داروهای دیابت مثل متفورمین و انسولین
قرص دگزامتازون ۱mg	تب، گلودرد، عطسه، سرفه یا سایر	داروهای ادرارآور مثل بومتامید
قرص دگزامتازون ۱.۵mg	توهم	داروهای صرع
قرص دگزامتازون ۲mg	—–	هورمون ها مثل استروژن
قرص دگزامتازون ۴mg	—–	داروهای HIV مثل آتازاناویر
قرص دگزامتازون ۶mg	—–	داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوبروفن

انواع مختلف داروی دگزامتازون در بازار دارویی ایران

همان طور که می دانید، یک داروی خاص امکان دارد تحت نام های تجاری متعددی در بازار عرضه شود. دگزامتازون هم از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه، برخی از متداول ترین اشکال دارویی و نام های تجاری دگزامتازون در بازار دارویی ایران معرفی شده است:

• قرص دگزامتازون ایران هرومون ۰.۵ میلی گرم
• قرص دگزامتازون ابوریحان ۰.۵ میلی گرم
• آمگول دکسون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون رها ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون رها ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون اسوه ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون ایران هورمون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون دی پی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون البرز دارو ۸ میلی گرم
• آمپول دگزادیک ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول آکوازون ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزاتیسین ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون زهراوی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون- شفا ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• آمپول دگزامتازون دی پی ۸ میلی گرم/ ۲ میلی لیتر
• ایمپلنت اوزردکس ۰.۷ میلی گرم
• قطره چشمی دکسون ۰.۱% ۵ میلی گرم
• قرص فورتیدکس ۴ میلی گرم
• قرص فورتیدکس ۴۰ میلی گرم
• قرص دکامزون ۴ میلی گرم
• قرص دگزامتازون ابوریحان ۴ میلی گرم.

قیمت دگزامتازون در سال ۱۴۰۳

قیمت دگزامتازون بسته به نوع فرآورده دارویی (قرص، آمپول، قطره و …)، شرکت تولیدکننده، بسته بندی و نوسانات بازار دارویی، امکان دارد متغیر باشد. به طور کلی، دگزامتازون دارویی با قیمت مناسب محسوب می شود. برای مثال، یک بسته ۱۰ تایی آمپول دگزامتازون به طور معمول قیمتی در حدود ۴۰ هزار تومان دارد. همچنین، شربت ۵۰ میلی لیتری این دارو هم قیمتی در حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان دارد. برای اطلاع دقیق از قیمت های لحظه ای، توصیه می شود به داروخانه های معتبر مراجعه کنید.

جمع بندی و راهنمای مراجعه به پزشک

دگزامتازون به دلیل اثرات درمانی قوی و گسترده ای که دارد، به طور گسترده در درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. با این حال، این دارو می تواند عوارض جانبی متعددی مانند افزایش فشار خون، دیابت، پوکی استخوان و تضعیف سیستم ایمنی بدن به همراه داشته باشد و امکان دارد با داروهای دیگر تداخل ایجاد کند. بنابراین، خوددرمانی با دگزامتازون به هیچ عنوان توصیه نمی شود. برای استفاده از این دارو، حتماً باید به پزشک متخصص (مانند پزشک عمومی، روماتولوژیست یا متخصص داخلی) مراجعه کرده و تحت نظر ایشان درمان را آغاز کنید.

سوالات متداول درباره دگزامتازون

چه مدت زمان پس از مصرف دگزامتازون، افزایش وزن رخ می دهد؟

بسیاری از افرادی که به مدت طولانی از داروهای کورتیکوستروئیدی مانند دگزامتازون استفاده می کنند، به طور معمول طی شش ماه نخست، افزایش وزن را تجربه خواهند کرد.

مدت زمان اثرگذاری آمپول دگزامتازون چقدر است؟

اثرگذاری آمپول دگزامتازون به طور معمول ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تزریق آغاز می شود. با این حال، اثرگذاری این دارو امکان دارد پس از ۲ تا ۴ روز کاهش یافته و در طول ۵ تا ۷ روز به طور کامل از بین برود. دوزهای بالای این دارو برای درمان سریع و کوتاه مدت شرایط حاد مانند ادم مغزی تجویز می شود.

قطره دگزامتازون گوش چه کاربردی دارد؟

قطره دگزامتازون برای کاهش التهاب، قرمزی و خارش گوش خارجی استفاده می شود. این دارو به سرعت عمل کرده و علائم را تسکین می دهد.

چگونه می توان عوارض جانبی دگزامتازون را کاهش داد؟

برای کاهش عوارض جانبی داروهای کورتیکوستروئیدی مانند دگزامتازون، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• مصرف همراه غذا: مصرف دگزامتازون همراه با غذا یا میان وعده می تواند از بروز ناراحتی معده جلوگیری کند.
• کاهش دوز: با پزشک خود در مورد کاهش دوز دارو و مصرف آن به صورت یک روز در میان صحبت کنید.
• مکمل های کلسیم و ویتامین D: مصرف طولانی مدت دگزامتازون امکان دارد باعث پوکی استخوان شود. بنابراین، مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D به محافظت از استخوان ها کمک می کند. بنابراین، از دکترتان بپرسید که آیا میتوانید مکمل های کلسیم و ویتامین D مصرف کنید یا خیر.

آیا آمپول دگزامتازون برای تسکین کمردرد مفید است؟

برخی مطالعات نشان می دهند که آمپول دگزامتازون در درمان درد مزمن کمر، نقاط ماشه ای در قسمت فوقانی کمر و اسپاسم عضلات گردن تأثیرگذار است.

آیا دگزامتازون خاصیت مسکن دارد؟

بله، این دارو با کاهش التهاب (تورم، گرما، قرمزی و درد) به تسکین درد کمک می کند و برای درمان برخی انواع آرتریت استفاده می شود.

آیا مصرف دگزامتازون اعتیادآور است؟

مصرف طولانی مدت دگزامتازون امکان دارد عوارض روانی داشته باشد و برخی گزارش ها از سوء استفاده از آن وجود دارد. این دارو در ابتدا احساس بهبود خلق و خو و انرژی را ایجاد می کند، اما قطع ناگهانی آن می تواند منجر به خستگی شدید شود.

کدام یک قوی تر است، دگزامتازون یا بتامتازون؟

دگزامتازون نسبت به بتامتازون اثر سریع تر و کوتاه تری دارد.

آیا مصرف دگزامتازون بر باروری تأثیر می گذارد؟

تا کنون شواهدی مبنی بر تأثیر دگزامتازون بر باروری زنان و مردان گزارش نشده است. با این حال، بهتر است قبل از بارداری با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

آیا دگزامتازون پس از عمل بینی تجویز می شود؟

دگزامتازون یکی از داروهای رایج برای پیشگیری و درمان تهوع و استفراغ پس از عمل می باشد.