بیماری واریکوسل چیست؟ علل، علائم و تاثیر در ناباروری مردان
واریکوسل، که به عنوان واریس بیضه شناخته می‌شود، به انسداد وریدهایی اطلاق می‌گردد که در بالای کیسه بیضه قرار دارند. بیضه‌ها از دو شبکه مویرگی در هر طرف، خون غنی از اکسیژن دریافت می‌کنند. همچنین، دو شبکه وریدی اصلی (شبکه پامپینی‌فرم) وظیفه بازگرداندن خون فاقد اکسیژن به قلب را دارند. انسداد در این شبکه‌ها می‌تواند به واریکوسل منجر شود.
نشانه‌های این بیماری می‌تواند شامل احساس سنگینی، درد، ناراحتی و گاهی اختلال در نعوظ باشد. در حالی که روش‌های پیشگیری از واریکوسل به طور دقیق مشخص نیستند، اما با درمان به موقع می‌توان از بروز علائم شدید جلوگیری کرد. در ادامه این مقاله، با ما همراه باشید تا با علائم و روش‌های درمانی بیماری واریکوسل بیشتر آشنا شوید.
بیماری واریکوسل چیست؟
واریکوسل چیست؟ واریکوسل به تورم و گره خوردگی وریدهای درون اسکروتوم، که کیسه پوشاننده بیضه‌ها است، اطلاق می‌شود. این حالت شباهت زیادی به واریس‌هایی دارد که ممکن است در پاها مشاهده شود. واریکوسل می‌تواند به عنوان عاملی برای کاهش تولید و کیفیت اسپرم شناخته شود که گاهی اوقات منجر به ناباروری می‌گردد، اگرچه لزوماً همیشه بر تولید اسپرم تأثیر نمی‌گذارد.
واریکوسل همچنین می‌تواند منجر به کوچک شدن بیضه‌ها شود و اغلب با گذشت زمان تشدید می‌یابد. خوشبختانه، تشخیص واریکوسل معمولاً آسان است و بسیاری از موارد نیازی به درمان ندارند. اما اگر واریکوسل علائمی ایجاد کند، درمان جراحی معمولاً می‌تواند به بهبودی کمک کند. شناخت صحیح از آناتومی تناسلی مردانه می‌تواند در تشخیص دقیق و مدیریت بهتر علائم بیماری به منظور رسیدن به بهبودی سریع‌تر، مؤثر باشد.
A varicocele is a condition characterized by the swelling of the veins inside the scrotum, which is the skin sac that encases the testicles.
“واریکوسل یا واریس بیضه به تورم رگ‌های درون کیسه پوستی آزاد که بیضه‌ها را در خود جای داده است، اشاره دارد.”
به نقل از mayoclinic
چه افرادی به واریکوسل مبتلا می شوند؟
سیستم تولید مثل مردانه وظیفه تولید، نگهداری و انتقال اسپرم را بر عهده دارد. اسکروتوم، کیسه‌ای است که بیضه‌ها را در خود جای می‌دهد، جایی که هورمون تستوسترون و اسپرم تولید می‌شوند. اسپرم‌ها در اپیدیدیم، که لوله‌ای پیچ‌خورده پشت بیضه‌ها است، به بلوغ می‌رسند و سپس در مجرای اپیدیدیم حرکت کرده و به پروستات منتقل می‌شوند.
در زمان انزال، مایع منی حاوی اسپرم با مایعات پروستات ترکیب شده و از طریق مجرای ادراری از بدن خارج می‌شود. طناب اسپرماتیک، که شامل مجرای وازدفران و شریان بیضه است، خون را به بیضه‌ها می‌رساند. شبکه‌های پامپینی فرم، مجموعه‌ای از وریدهای متصل به بالای بیضه، خون را از بیضه‌ها خارج می‌کنند و قبل از ورود به بیضه‌ها، خون را در شریان بیضه خنک می‌کنند تا دمای مناسب برای تولید اسپرم را فراهم کنند، که این امر به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان بیضه کمک می‌کند.
“The majority of individuals with varicoceles do not experience any symptoms.”
“اکثریت افراد مبتلا به واریکوسل هیچگونه علامتی را تجربه نمی‌کنند.”
به نقل از cincinnatichildrens
درد واریکوسل از کجا ناشی می شود؟
واریکوسل معمولاً در دوران بلوغ شکل می‌گیرد و ممکن است با گذشت زمان بزرگ‌تر و قابل تشخیص‌تر شود. این بیماری بیشتر در بیضه سمت چپ دیده می‌شود، که این امر به تفاوت‌های آناتومیکی بیضه‌ها در دو طرف بدن مردان مربوط می‌شود.
اگرچه نادر است، واریکوسل می‌تواند به صورت همزمان در هر دو طرف ایجاد شود. تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردان در طول عمر خود با واریس بیضه مواجه می‌شوند. گاهی اوقات واریکوسل بدون ایجاد مشکلی باقی می‌ماند و بی‌خطر است، اما گاهی اوقات می‌تواند باعث درد در ناحیه کشاله ران و کمر شود. واریکوسل‌ها می‌توانند به مشکلات ناباروری منجر شوند یا به مرور زمان باعث کوچک شدن بیضه‌ها شوند.
علائم واریکوسل یا واریس بیضه
بسیاری از مردانی که به واریکوسل مبتلا هستند، علائمی نشان نمی‌دهند و تنها در موارد نادری ممکن است باعث درد شوند. درد ناشی از واریکوسل می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند:
- درد می‌تواند از نوع تیز و آزاردهنده تا نوع مبهم و خسته‌کننده متغیر باشد.
- دردی که ممکن است با ایستادن طولانی‌مدت یا فعالیت‌های فیزیکی سنگین تشدید شود.
- دردی که ممکن است در طول روز بدتر شود.
- دردی که با استراحت و دراز کشیدن کاهش یابد.
- با گذر زمان، واریکوسل ممکن است بزرگ‌تر و بیشتر قابل ملاحظه شود.
- واریکوسل می‌تواند باعث تورم بیضه، معمولاً در سمت چپ، شود.
- واریکوسل همچنین می‌تواند منجر به ناباروری و رشد کند بیضه چپ در دوران بلوغ شود.
چه زمانی برای بیماری واریکوسل باید به دکتر مراجعه کرد؟
در صورتی که با درد یا احساس ناراحتی قابل توجهی مواجه شدید، لازم است که به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید. متخصصین اورولوژی می‌توانند در تشخیص و درمان به موقع واریکوسل، که به واریس بیضه معروف است، به شما یاری رسانند. شما می‌توانید از طریق بخش نوبت‌دهی آنلاین وب‌سایت دکتریاب، برای معاینه حضوری وقت رزرو کنید یا از خدمات مشاوره تلفنی با یک متخصص اورولوژی بهره‌مند شوید.
واریکوسل به چه دلیلی رخ می دهد؟
در حالی که دلایل دقیق بروز واریکوسل هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، تحقیقات نشان می‌دهند که این وضعیت ممکن است زمانی رخ دهد که دریچه‌های داخل وریدهای طناب اسپرماتیک، که وظیفه انتقال خون به بیضه‌ها را دارند، به درستی عمل نکنند. این اختلال می‌تواند منجر به تجمع خون و فشار در وریدها شود، که در نهایت می‌تواند به بیضه‌ها آسیب رسانده و بر باروری تأثیر بگذارد.
گاهی اوقات، تورم غدد لنفاوی یا وجود توده‌های غیرطبیعی در پشت شکم می‌تواند مسیر جریان خون را مسدود کرده و به تورم دردناک و ناگهانی وریدهای اسکروتوم منجر شود. واریکوسل معمولاً در دوران بلوغ آغاز می‌شود و بیشتر در سمت چپ بدن اتفاق می‌افتد، که این مسئله احتمالاً به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی ورید بیضه چپ است.
تشخیص واریکوسل
واریکوسل معمولاً از طریق بررسی فیزیکی کیسه بیضه توسط خود فرد یا توسط پزشک معاینه می‌شود. اگر واریکوسل به اندازه‌ای بزرگ باشد، پزشک می‌تواند آن را با لمس کردن تشخیص دهد. در صورتی که واریکوسل کوچک‌تر باشد، پزشک ممکن است از شما بخواهد که در حالت ایستاده نفس عمیقی بکشید و آن را حفظ کنید. این فرآیند، که به نام مانور والسالوا شناخته می‌شود، به پزشک اجازه می‌دهد تا هرگونه افزایش غیرطبیعی در اندازه وریدها را شناسایی کند.
سونوگرافی واریکوسل
در صورتی که معاینه فیزیکی نتواند واریکوسل را تشخیص دهد، پزشک ممکن است انجام سونوگرافی بیضه را پیشنهاد کند. این آزمایش با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا برای تولید تصاویر دقیق از داخل بدن انجام می‌شود، که به تأیید یا رد وجود علل دیگر برای علائم شما کمک می‌کند. نشانه‌های واریکوسل در سونوگرافی شامل موارد زیر است:
- وریدهایی با قطر بیش از ۳ میلی‌متر
- جریان خون غیرطبیعی هنگام انجام مانور والسالوا
سونوگرافی همچنین می‌تواند اندازه بیضه‌ها را اندازه‌گیری کند، که این اطلاعات می‌تواند در تصمیم‌گیری برای درمان واریکوسل در نوجوانان مفید باشد. با این حال، اگر در طول معاینه فیزیکی هیچ مشکلی مشاهده نشود، ممکن است نیازی به سونوگرافی نباشد. در موارد خاص، برای رد کردن علل دیگر واریکوسل مانند تومورهایی که ممکن است بر وریدهای اسپرماتیک فشار وارد کنند، ممکن است تصویربرداری بیشتری توصیه شود.
انواع واریس بیضه
واریکوسل، که به عنوان واریس بیضه نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع واریس است که به طور خاص بر رگ‌های کیسه بیضه تأثیر می‌گذارد. در جدول زیر، شما می‌توانید با انواع مختلف واریکوسل که در سنین گوناگون رخ می‌دهند، آشنا شوید:
| توضیح | انواع واریس بیضه |
| واریکوسل اغلب در دوران بلوغ ظاهر می‌شود، اما ممکن است در سنین پایین‌تر نیز بروز کند. این بیماری بیشتر در بیضه سمت چپ دیده می‌شود. | واریس بیضه در کودکان |
| در مرحله خفیف، واریکوسل قابل مشاهده نیست و تنها با استفاده از مانور والسالوا توسط پزشک قابل تشخیص است | واریس خفیف بیضه یا واریکوسل گرید ۱ |
| واریکوسلی که قابل مشاهده نیست اما با لمس قابل تشخیص است، به عنوان مرحله متوسط شناخته می‌شود | واریس بیضه گرید ۲ |
| شدیدترین حالت واریکوسل، که با علائم دردناک همراه است و به طور واضح قابل مشاهده می‌باشد، به عنوان مرحله پیشرفته تلقی می‌گردد. | واریکوسل شدید یا واریس بیضه درجه ۳ |
| حدود ۸۵ درصد از موارد واریکوسل در سمت چپ رخ می‌دهد | واریس بیضه سمت چپ |
| واریکوسل در سمت راست می‌تواند نشان‌دهنده وجود انسداد در رگ‌های شکمی باشد6. | واریس بیضه سمت راست |
واریکوسل چگونه درمان پیدا می کند؟
در بسیاری از موارد، واریکوسل نیاز به درمان فوری ندارد و بسیاری از مردان با وجود این شرایط می‌توانند بچه‌دار شوند. با این حال، درمان واریکوسل در شرایط زیر توصیه می‌شود:
- اگر واریکوسل باعث درد یا ناراحتی شود.
- در صورتی که واریکوسل منجر به آتروفی بیضه (کوچک شدن بیضه) شود.
- اگر واریکوسل با مشکلات باروری مرتبط باشد.
- زمانی که بیضه چپ به طور قابل توجهی کندتر از بیضه راست رشد کند، که می‌تواند خطر ناباروری در آینده را افزایش دهد.
هدف از درمان واریکوسل، بستن یا حذف وریدهای آسیب‌دیده است تا جریان خون به سمت وریدهای سالم هدایت شود. درمان واریکوسل می‌تواند به بهبود علل ناباروری کمک کند و در نتیجه، احتمال باروری طبیعی را افزایش دهد، حتی بدون نیاز به استفاده از روش‌های کمک باروری مانند IVF
دیگر شرایطی که ممکن است نیاز به ترمیم واریکوسل در دوران بلوغ را نشان دهند، شامل آتروفی پیشرفته بیضه، درد مداوم یا نتایج غیرطبیعی در آزمایش مایع منی هستند. در حالی که درمان واریکوسل معمولاً کیفیت اسپرم را بهبود می‌بخشد، هنوز مشخص نیست که آیا واریکوسل درمان‌نشده به مرور زمان منجر به بهبود یا بدتر شدن کیفیت اسپرم می‌شود.
قرص واریکوسل
باید توجه داشت که در حال حاضر هیچ داروی مشخصی برای درمان یا پیشگیری از واریکوسل وجود ندارد. با این حال، استفاده از مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می‌تواند به تسکین درد ناشی از این بیماری کمک کند.
عمل جراحی باز واریکوسل یا واریس بیضه
جراحی باز واریکوسل، که به‌صورت سرپایی و با استفاده از بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌گیرد، معمولاً از طریق برش در کشاله ران یا ناحیه شکمی آغاز می‌شود.
پس از این جراحی، معمولاً بیماران می‌توانند ظرف دو روز به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند و با مشورت پزشک، پس از دو هفته، فعالیت‌های سنگین‌تر مانند ورزش را از سر بگیرند.
درد ناشی از جراحی باز معمولاً خفیف است و ممکن است بین چند روز تا چند هفته ادامه یابد. پزشکان ممکن است برای کاهش درد، داروهای مسکن تجویز کنند و پس از آن، در صورت نیاز، مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن توصیه می‌شود.
همچنین ممکن است توصیه شود که برای مدتی از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. بهبودی در کیفیت اسپرم معمولاً چند ماه پس از جراحی و با بررسی مایع منی قابل مشاهده است. جراحی باز به‌طور کلی دارای بالاترین نرخ موفقیت درمانی در مقایسه با سایر روش‌های جراحی است.
جراحی لاپاروسکوپی و آمبولیزاسیون واریکوسل
در جراحی لاپاروسکوپی واریکوسل، جراح با ایجاد یک برش کوچک روی شکم، ابزارهای جراحی و دوربین‌های مخصوص را وارد می‌کند تا واریکوسل را مشاهده و ترمیم نماید. این عمل نیازمند بیهوشی عمومی است.
در روش آمبولیزاسیون پوستی، که نیز تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، رادیولوژیست از طریق ورید در کشاله ران، لوله‌ای را وارد می‌کند و با استفاده از اشعه X، وریدهای بزرگ‌شده را روی مانیتور مشاهده می‌کند. سپس با آزاد کردن کویل یا مواد محلول دیگر در ورید، آن را مسدود می‌کند.
این روش‌ها نسبت به جراحی باز کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و ممکن است با مشکلاتی مانند عود واریکوسل، جابجایی لخته خون یا کویل، و عفونت همراه باشند.
هزینه ی جراحی واریس بیضه چقدر است؟
در حال حاضر، تخمین زده می‌شود که هزینه انجام جراحی واریکوسل در ایران بین ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان باشد.
عمل واریکوسل چقدر طول می کشد؟
جراحی واریکوسل برای هر بیضه تقریباً ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد، بنابراین اگر هر دو بیضه نیاز به جراحی داشته باشند، کل فرآیند حدود یک ساعت زمان خواهد برد. این عمل معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌گیرد، به این معنی که بیمار می‌تواند همان روز جراحی به خانه بازگردد.
بهترین روش درمان بیماری واریس رگ های بیضه
آمبولیزاسیون، که به معنای مسدود کردن وریدها است، یک روش درمانی غیرجراحی برای واریکوسل به شمار می‌رود. این تکنیک می‌تواند در بسیاری از بیماران به کاهش علائم واریکوسل کمک کند و به عنوان یک جایگزین برای جراحی مطرح است.
عوارض جانبی واریکوسل
واریکوسل می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
آتروفی بیضه: بیضه‌ها عمدتاً از کانال‌هایی تشکیل شده‌اند که اسپرم را تولید می‌کنند. آسیب دیدن این کانال‌ها می‌تواند باعث شود که بیضه کوچک و چروک شود. اگرچه دلیل دقیق این کوچک شدن هنوز مشخص نیست، اما نقص در عملکرد دریچه‌های وریدی می‌تواند باعث تجمع خون و افزایش فشار درون وریدی شود، که این امر ممکن است به بیضه‌ها آسیب برساند و در نتیجه میل جنسی را کاهش دهد.
ناباروری: واریکوسل ممکن است باعث افزایش بیش از حد دمای داخلی بیضه‌ها شود، که این امر می‌تواند بر فرآیند تولید، حرکت و کیفیت اسپرم تأثیر منفی بگذارد.
عوامل خطر واریکوسل
به نظر نمی‌رسد که عامل خاصی به طور قطعی خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد. با این حال، این شرایط می‌تواند بدون هیچ علامت هشدار دهنده‌ای بروز کند.
تأثیر واریکوسل بر روابط زناشویی
اگرچه واریکوسل می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد ازدواج ایجاد کند، اما روش‌های درمانی موثری مانند جراحی وجود دارد که می‌تواند به بهبود عملکرد و کیفیت زندگی زناشویی کمک کند.
واریکوسل و ناباروری
در حالی که واریکوسل می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد، تمامی موارد به ناباروری منجر نمی‌شوند. تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد از مردان مبتلا به واریکوسل به دلیل مشکلات باروری به پزشک مراجعه می‌کنند.
تأثیر واریکوسل بر نعوظ
واریکوسل درجه ۳ می‌تواند به دلیل علائم شدیدتر، بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد و باعث افزایش سطوح هورمون‌های FSH و LH شود، که این امر ممکن است به اختلال در نعوظ و مشکلات باروری منجر شود.
عوارض درمانی واریکوسل
درمان واریکوسل معمولاً با خطرات کمی همراه است، اما ممکن است شامل عوارض زیر باشد:
- هیدروسل
- عود واریکوسل
- عفونت
- آسیب به شریان
میزان بروز عوارض واریکوسل در افراد متفاوت است. در صورت بروز درد یا ناراحتی، فوراً به یک متخصص اورولوژی یا داخلی مراجعه کنید. برای دسترسی آسان‌تر، می‌توانید از طریق دکتریاب با متخصصین اورولوژی در شهر خود آشنا شوید، مشاوره آنلاین یا تلفنی دریافت کنید و نوبت ویزیت حضوری تنظیم نمایید.
خلاصه و راهنمای مراجعه به دکتر
واریکوسل اغلب بدون نشانه‌های بارز است و معمولاً نیاز به مداخله درمانی ندارد. این شرایط ممکن است در جریان ارزیابی‌های مربوط به باروری یا در طی یک معاینه فیزیکی روتین شناسایی شود.
با این حال، در صورتی که علائمی مانند درد، تورم در کیسه بیضه، احساس وجود توده، یا تفاوت در اندازه کیسه‌های بیضه را تجربه کنید، یا اگر با مشکلات باروری مواجه هستید، مشاوره با یک متخصص اورولوژی ضروری است. برخی از شرایط می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند و در برخی موارد، درمان فوری مورد نیاز است.
پرسش‌های متداول درباره واریکوسل
· واریکوسل چیست؟
واریکوسل به وریدهای بزرگ و متورم در کیسه بیضه اطلاق می‌شود که ممکن است علائمی مانند تورم یا درد خفیف در بیضه‌ها ایجاد کند.
· چرا بیضه پس از جراحی واریکوسل متورم می‌شود؟
ممکن است در طی جراحی، خون در وریدها تجمع یابد و باعث بزرگ‌تر نشان دادن وریدها شود.
· آیا واریکوسل می‌تواند باعث کمردرد شود؟
تورم اپیدیدیم می‌تواند دردی را در کیسه بیضه ایجاد کند که گاهی به نواحی دیگر بدن مانند کشاله ران، کمر یا پهلوها نیز گسترش یابد.
· آیا افراد مبتلا به واریکوسل می‌توانند فرزند دار شوند؟
بله، بسیاری از مردان پس از جراحی واریکوسل می‌توانند باروری خود را بازیابند، با نرخ موفقیتی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد.
· آیا واریکوسل باعث ناباروری می‌شود؟
واریکوسل لزوماً منجر به ناباروری نمی‌شود، اما می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
· بهترین زمان برای آزمایش اسپرم پس از جراحی واریکوسل چه زمانی است؟
توصیه می‌شود که بیماران حداقل ۶ ماه پس از جراحی واریکوسلکتومی صبر کنند قبل از اینکه از روش‌های کمک باروری استفاده کنند.
· آیا واریکوسل باعث زود انزالی می‌شود؟
زودانزالی ممکن است در برخی از افراد مبتلا به واریکوسل دیده شود، اما این یک عارضه شایع نیست.
· چه چیزهایی باید پس از جراحی واریکوسل خورد؟
توصیه می‌شود که از غذاهای نرم و رژیم غذایی سبک مانند سوپ، آش و غذاهای مایع در روزهای اولیه پس از جراحی استفاده شود.
لیست پزشکان مرتبط:
حسین شاهرخمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران- حسین کرمیمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- فرزانه شریفی اقدسمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- محمدعلی زرگر شوشتریمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- محمدعلی صدیقی گیلانیمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- رباب مقصودیمتخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- محمدرضا جعفریمتخصص جراح کلیه و مجاری و ناباروری مردان دوره تکمیلی از ژنو سوییس | تهران
- احمدرضا رفعتیفوق تخصص جراح کلیه - مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) | تهران
- محمدعلی عسکریمتخصص جراح کلیه و مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژیست) و هومیوپاتی | تهران
- سعید صادق زادهفلوشیپ تخصصی جراح کلیه و مجاری ادرار و تناسلی (اورولوژیست) و جراحی واریکوسل میکروسکوپی | تهران
