داروی کتوتیفن چیست؟ نحوه مصرف و عوارض جانبی آن

کتوتیفن به عنوان یک داروی ضد آلرژی و ضد آسم مورد استفاده قرار می گیرد که در دسته آنتی‌هیستامین‌ها قرار دارد و برای پیشگیری از حملات آسم و واکنش‌های آلرژیک در هر دو گروه سنی کودکان و بزرگسالان به کار می رود. این دارو در شکل‌های مختلفی از جمله قطره چشمی، قرص و شربت با دوز ۱ میلی‌گرم موجود است و با مهار کردن ترشح هیستامین، به کاهش فراوانی و شدت نشانه‌های حملات آسم کمک می کند. توجه داشته باشید که این دارو باید پیش از بروز علائم مصرف شود، زیرا در هنگام وقوع حملات آسم اثربخشی نخواهد داشت.

اگر پزشک شما دوز ۱ میلی‌گرمی کتوتیفن را تجویز کرده است و شما به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد این دارو هستید، این مقاله را تا انتها دنبال کنید. ما به طور جامع به بررسی روش‌های مصرف، واکنش‌های دارویی و عوارض جانبی کتوتیفن خواهیم پرداخت.

کتوتیفن چیست؟

کتوتیفن، که با نام‌های تجاری مانند Zaditor شناخته می شود، یک آنتی‌هیستامین نسل دوم و تثبیت‌کننده غیررقابتی سلول‌های ماست است. این دارو برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت داروسازی Sandoz در سوئیس تولید شد و برای درمان واکنش‌های آنافیلاکتیک و آسم به بازار عرضه گردید. با توجه به میزان موفقیت بالا در درمان، در سال ۲۰۲۰، کتوتیفن با فروش بیش از یک میلیون نسخه در ایالات متحده، به رتبه ۲۸۹ در میان داروها دست یافت.

استفاده منظم از قرص یا شربت کتوتیفن با دستور پزشک می تواند به کاهش تعداد، شدت و مدت زمان علائم مرتبط با آلرژی‌های فصلی، آسم آتوپیک در کودکان، کهیر، ماستوسیتوز و حساسیت‌های غذایی کمک کند و به تقویت دفاع ایمنی بدن در برابر عود مجدد بیماری‌ها کمک کند.

اسامی تجاری داروی کتوتیفن:

●      قرص کتوتیفن

●      زادیتن ۱ میلی‌گرم

●      دنرل ۱ میلی‌گرم

●      آسمافورت ۱ میلی‌گرم

●      قرص و شربت کترام ۱ میلی‌گرم

●      شربت آمتین ۶۰ میلی‌لیتر

●      شربت کتوتیفن

●      کتوف ۱میلی‌گرم

●      زادیتن ۱میلی‌گرم/۵ میلی‌لیتر

●      کتوتی سنس ۱ میلی‌گرم

●      پریتیفن لیتو ۱ میلی‌گرم

●      قطره چشمی کتوتیفن

●      کتوفتالمیک ۰.۲۵ میلی‌گرم

●      قطره کتوتیفن

●      کتوبایوفن ۵میلی‌لیتر

●      قطره چشمی زادیتن ۰.۲۵ میلی‌گرم

●      قطره اطفال آلاوی ۰.۲۵ میلی‌گرم

مکانیسم اثر داروی کتوتیفن:

کتوتیفن، که یک مشتق بنزوسیکلوهپتاتیوفن است، دارای خصوصیات آنتی‌هیستامینی قوی و تثبیت‌کننده ماست‌سل می باشد و در ساختار، شباهت‌هایی به آنتی‌هیستامین‌های نسل اول مانند سیپروهپتادین و آزاتادین دارد. این دارو به عنوان یک آنتاگونیست قوی و غیررقابتی برای گیرنده‌های هیستامین H۱ عمل می کند و در جلوگیری از آزادسازی هیستامین از سلول‌های ماست که در واکنش‌های حساسیتی دخیل هستند، نقش مهمی ایفا می کند.

اشکال دارویی کتوتیفن:

کتوتیفن با دوز ۱ میلی‌گرم به صورت قطره چشمی، قرص و شربت تولید می شود و بر اساس شدت و نوع علائم بیماران تجویز می گردد. معمولاً قرص کتوتیفن برای بزرگسالان و شربت کتوتیفن برای کودکان مناسب است.

●      قرص کتوتیفن: حاوی کلسیم و کربوهیدرات.

●      شربت کتوتیفن: شامل اسیدسیتریک و قند، که برای بیماران دیابتی باید با احتیاط مصرف شود.

●      قطره کتوتیفن: برای استفاده موضعی در موارد خارش و تاری دید، با قطره‌چکانی در چشم به کار می رود و اثر سریعی دارد.

کتوتیفن خارجی

کتوتیفن، که تحت عناوین تجاری خارجی مختلفی مانند الاوی، زادیتن و زادیتور عرضه می شود، به صورت داروهای خوراکی و قطره‌های چشمی در دسترس است. این دارو جزء دسته‌ای از داروهاست که باید با دستور پزشک مصرف شوند و نباید بدون مشورت پزشکی به‌طور خودسرانه استفاده گردند.

نحوه مصرف داروی کتوتیفن ۱:

مصرف کتوتیفن می تواند همراه با غذا یا بدون آن انجام شود. برای اثربخشی مناسب، باید به صورت منظم و طبق دستورالعمل‌های پزشکی مصرف شود. دارو باید در محیطی خشک و در دمای معمولی اتاق نگهداری شود، به دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم. شربت کتوتیفن باید در جایی امن و دور از دسترس کودکان قرار گیرد. دوزهای توصیه‌شده به شرح زیر است:

●  بزرگسالان: یک قرص ۱ میلی‌گرمی دو مرتبه در روز.

●  کودکان بالای ۳ سال: یک قاشق ۵ میلی‌لیتری (۱ میلی‌گرم) روزانه دو مرتبه.

توصیه می شود که برای تعیین دوز و شکل دارویی مناسب، با یک متخصص دارویی مشورت نمایید.

در صورت فراموشی مصرف دارو:

اگر مصرف یک دوز از دارو فراموش شده است و زمان زیادی سپری نشده، باید هرچه سریع‌تر آن را مصرف کنید. اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، تنها دوز بعدی را در زمان مقرر مصرف کنید و از مصرف همزمان دو دوز برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید.

علائم مصرف بیش از حد کتوتیفن:

مصرف بیش از حد کتوتیفن می تواند منجر به علائمی مانند تاری دید، گیجی، تشنج، سرگیجه، خواب‌آلودگی شدید، غش، ضربان قلب تند یا نامنظم، تحریک‌پذیری، از دست دادن هوشیاری، تپش قلب، تعریق و خستگی یا ضعف غیرمعمول شود.

نحوه قطع مصرف دارو:

برخی افراد ممکن است تنها برای مدت کوتاهی به مصرف کتوتیفن نیاز داشته باشند. پس از بهبود علائم، باید مصرف دارو را متوقف کرد. قطع مصرف دارو نباید به‌طور ناگهانی انجام شود، زیرا ممکن است منجر به تشدید علائم آسم و آلرژی شود. برای تعیین بهترین روش قطع دارو، با پزشک متخصص آسم و آلرژی یا پزشک عمومی خود مشورت کنید.

«Ketotifen is a type of asthma medication which, when taken every day and used along with other antiasthma medications, may reduce the frequency, severity, and duration of asthma symptoms or attacks in children.»

«کتوتیفن، که یک نوع داروی آسم است، این دارو هنگامی که به صورت روزانه و همراه با سایر داروهای ضدآسم مصرف شود، ممکن است به کاهش تعداد، شدت و مدت حملات آسم یا علائم آن در کودکان کمک کند.» منبع: mayoclinic

موارد مصرف و دوز مصرفی قرص کتوتیفن:

کتوتیفن برای کاهش علائم آلرژیک مانند خارش پوست، عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم و همچنین جلوگیری از حملات آسم به کار می رود. این دارو به گروه آنتی‌هیستامین‌ها تعلق دارد و با مهار اثرات هیستامین عمل می کند.

۱. داروی کتوتیفن برای سرماخوردگی و آسم (درمان علائم)

کتوتیفن در درمان علائم سرماخوردگی و آسم در بزرگسالان و کودکان مؤثر است و به رفع گرفتگی و آبریزش بینی کمک کرده و از تنگی نفس و سرفه‌های شدید پیشگیری می کند.

۲. استفاده از کتوتیفن در درمان گلودرد:

گرچه ویروس‌ها و باکتری‌ها عمده‌ترین عوامل ایجاد کننده گلودرد هستند و کتوتیفن مستقیماً در مقابله با این عوامل نقشی ندارد، گاهی اوقات پزشکان برای کاهش علائم همراه گلودرد، مانند خارش و التهاب، از این دارو استفاده می کنند.

۳. کتوتیفن و سرفه در نوزادان:

کتوتیفن با دوز ۱ میلی‌گرم بیشتر برای کودکانی که سه سال به بالا دارند تجویز می شود. در مورد نوزادان و کودکان زیر یک سال، میزان و زمان مصرف دارو باید دقیقاً تحت نظر پزشک معالج باشد.

۴. کتوتیفن در درمان سرفه خلط‌دار:

آنتی‌هیستامین‌ها می توانند در پیشگیری از علائم سرفه خلط‌دار و احتقان نقش داشته باشند. کتوتیفن یکی از این داروهاست که می تواند به همراه دیگر آنتی‌هیستامین‌ها مانند برومفنیرامین و دیفن‌هیدرامین مورد استفاده قرار گیرد.

۵. کتوتیفن برای سینوزیت:

سینوزیت که با التهاب و مسدود شدن مجاری بینی مشخص می شود، می تواند با مصرف کتوتیفن به صورت قرص یا شربت، درمان شود. این دارو به کاهش التهاب و علائم آلرژیک کمک می کند.

۶. کتوتیفن در درمان گرفتگی صدا:

گرفتگی صدا معمولاً ناشی از التهاب تارهای صوتی است. گاهی اوقات، به جای داروهای معمول مانند روتارین، کتوتیفن می تواند برای کاهش علائم التهابی در برخی بیماران توصیه شود.

۷. کتوتیفن در درمان گوش‌درد:

در مواردی که کودکان دچار بیماری‌های گوش میانی یا گوش‌درد هستند، شربت کتوتیفن می تواند به عنوان بخشی از درمان تجویز شود. این دارو با تثبیت سلول‌های ماست، به کاهش التهاب کمک می کند.

۸. نقش کتوتیفن در چربی‌سوزی:

کتوتیفن با مهار TNF-α، که در فرآیند کاتابولیسم سلول‌های چربی و عضلانی نقش دارد، می تواند به کاهش وزن کمک کند. این فرآیند می تواند منجر به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن شود.

تفاوت بین کتوتیفن و ستیریزین:

ستیریزین، مانند کتوتیفن، جزء دسته آنتی‌هیستامین‌ها است. اما کتوتیفن در مقایسه با ستیریزین، قدرت مهار کنندگی کمتری دارد و تنها از انتشار هیستامین جلوگیری می کند، در حالی که ستیریزین در غلظت‌های پایین، آزادشدن PGD۲ را نیز متوقف می کند.

دوز مصرفی کتوتیفن:

دوز مصرفی کتوتیفن بر اساس شرایط بیمار متغیر است. به طور کلی، بزرگسالان و کودکان بالای سه سال می توانند دو بار در روز، هر بار ۱ میلی‌گرم (یک قرص یا ۵ میلی‌لیتر شربت) مصرف کنند. در مورد نوزادان و کودکان زیر سه سال، دوز مصرفی باید توسط پزشک تعیین شود. معمولاً این دوز بر اساس وزن بدن کودک و دو بار در روز تجویز می شود. 

کتوتیفن ۱ میلی گرم را چه زمانی مصرف کنیم؟

در بزرگسالان، مصرف کتوتیفن به دوز ۱ میلی‌گرم، دو بار در روز (صبح و شب) توصیه می شود. برای کودکان بالای سه سال نیز، شربت کتوتیفن با همین برنامه زمانی مصرف می گردد.

عوارض جانبی کتوتیفن کدامند؟

عوارض ممکن از مصرف کتوتیفن عبارتند از:

●  احساس خستگی و خواب‌آلودگی مداوم

●  افزایش میزان وزن بدن، که ممکن است از نیم تا پنج کیلوگرم متغیر باشد

●  خشکی در دهان

●  خون‌ریزی از بینی

●  تجربه تب و لرز

●  سرفه‌های مکرر

●  بروز اسهال

●  احساس ناخوشی یا بیماری

●  سردردهای مکرر

●  درد در ناحیه مفاصل

●  کاهش اشتها

●  درد در عضلات

●  حالت تهوع

●  تعریق بیش از حد

●  مشکلات مربوط به خواب

●  احساس خستگی یا ضعف غیرعادی

●  واکنش‌های استفراغی

●  درد در ناحیه شکم یا معده

●  بروز تاول، خارش، لایه‌برداری یا قرمزی پوست

●  ادرار کردن با خون یا رنگ تیره، همراه با احساس سوزش و درد

●  مدفوع با رنگی شبیه به خاک رس

●  تشنج

●  سرگیجه

●  تکرر ادرار

●  اسپاسم یا لرزش در عضلات

●  بروز کهیر

●  از دست دادن ناگهانی هوشیاری

●  بوی بد دهان

●  استفراغ همراه با خون

●  زردی در چشم‌ها یا پوست

●  احساس تحریک‌پذیری یا عصبانیت

●  خواب‌های پریشان

●  تورم پلک‌ها

در صورت مشاهده هر یک از عوارض جدی پس از مصرف کتوتیفن، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

تأثیر کتوتیفن بر خواب:

کتوتیفن می تواند مرحله خواب REM را که با پلک‌زدن‌های سریع مشخص می شود، کاهش دهد و در عوض، مرحله خواب موج آهسته را افزایش دهد. این تغییرات ممکن است منجر به برهم خوردن الگوی خواب شود.

نکات احتیاطی در مورد مصرف کتوتیفن:

مصرف کتوتیفن ممکن است باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه یا کاهش سطح هوشیاری شود. پیش از رانندگی یا کار با دستگاه‌های سنگین، از عدم تأثیر دارو بر هوشیاری خود اطمینان حاصل کنید. در صورت داشتن دیابت، توجه داشته باشید که شربت کتوتیفن می تواند بر سطح قند خون و نتایج آزمایش‌های قند خون یا ادرار تأثیر بگذارد.

ملاحظات مهم قبل از مصرف داروی زادیتن:

●  آلرژی: در صورت داشتن سابقه واکنش‌های آلرژیک به داروها، مواد غذایی، رنگ‌ها، مواد نگه‌دارنده یا حیوانات، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

●  کودکان: مصرف این دارو در کودکان باید تحت نظر پزشک انجام شود.

●  سالمندان: اطلاعات محدودی در مورد استفاده از کتوتیفن در افراد مسن وجود دارد.

●  بارداری و شیردهی: تاکنون عوارض جدی در زنان باردار گزارش نشده است، اما همواره باید به تداخلات دارویی توجه داشته باشید و در صورت بروز علائم، با پزشک مشورت کنید.

●  دیابت: شربت کتوتیفن حاوی کربوهیدرات است و ممکن است بر رژیم غذایی کم قند تأثیر بگذارد.

●  صرع: ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد.

●  سایر بیماری‌ها: در صورت داشتن مشکلات کبدی، فشار چشم، گلوکوم، مشکلات پروستات، انسداد روده کوچک یا بیماری خونی پورفیری، قبل از مصرف کتوتیفن با پزشک مشورت کنید.

شربت کتوتیفن برای کودکان:

مصرف کتوتیفن می تواند بر سیستم عصبی تأثیر گذاشته و باعث تحریک‌پذیری، عصبانیت و برهم خوردن الگوی خواب شود، که در کودکان پس از مصرف شربت کتوتیفن بیشتر مشاهده می شود.

کتوتیفن برای نوزادان ده ماهه:

استفاده از دارو در کودکان زیر سه سال، به‌ویژه نوزادان، نیازمند احتیاط و حساسیت زیادی است. برای تعیین نوع و میزان مصرف داروی کتوتیفن باید با پزشک مشورت کنید. معمولاً برای نوزادان، قطره چشمی تجویز می گردد.

کتوتیفن در دوران بارداری

در زمان بارداری، استفاده از کتوتیفن به دوز ۱ میلی‌گرم باید تنها با دستور پزشک انجام شود. هنوز مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر، بنابراین قبل از شروع شیردهی، حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.

محدودیت‌های مصرف کتوتیفن:

اگر پس از مصرف کتوتیفن بهبودی احساس نکردید و با نشانه‌هایی چون واکنش‌های آلرژیک شدید، خارش پوست، تورم (به‌ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی و کاهش فشار خون روبرو شدید، باید مصرف این دارو را قطع کنید. لازم است که قطع دارو به‌تدریج و با مشورت پزشک صورت گیرد.

تداخلات دارویی کتوتیفن:

مصرف کتوتیفن همراه با داروهای زیر معمولاً توصیه نمی‌شود. در صورت تجویز همزمان، دوز و تعداد مصرف ممکن است تغییر کند:

●  آمی‌فامپریدین

●  بوپروپیون

●  دونپزیل

●  پیتولیسانت

برای کسب اطلاعات دقیق‌تر در مورد تداخلات دارویی کتوتیفن، با داروساز یا پزشک متخصص مشورت نمایید.

اطلاعات دارویی کتوتیفن ۱ میلی گرم

اطلاعات دارویی کتوتیفن در جدول زیر ذکر شده است.

اشکال دارویی	عوارض رایج	تداخلات دارویی
قطره کتوتیفن ۱ میلی گرم	خستگی و  خواب آلودگی	آمی فامپریدین
قرص کتوتیفن	کاهش هوشیاری	بوپروپیون
شربت کتوتیفن	اسهال	دونپزیل
قطره چشمی زادیتن ۰.۲۵میلی گرم	تب همراه با لرز	پیتولیسانت
	استفراغ و تهوع

جمع‌بندی و راهنمای مراجعه به پزشک:

کتوتیفن، که نخستین‌بار در سال ۱۳۴۹ شمسی برای کاهش حملات آسم تولید شد، اکنون به‌عنوان یک داروی ضدآلرژی مؤثر در دسته آنتی‌هیستامین‌ها شناخته می شود. این دارو در پیشگیری از حملات آسم، خارش، تاول، کهیر و قرمزی مؤثر است. برای اطلاعات بیشتر، بهتر است با متخصص آسم و آلرژی یا پزشک گوش و حلق و بینی مشورت کنید.

سوالات متداول

آیا کتوتیفن خواب‌آور است؟

کتوتیفن به‌عنوان یک آنتی‌هیستامین قوی با اثرات طولانی‌مدت شناخته می شود که می تواند باعث خواب‌آلودگی و افزایش وزن شود.

در چه مواردی شربت کتوتیفن تجویز می شود؟

شربت کتوتیفن به‌دلیل طعم شیرینش بیشتر برای کودکان مناسب است.

عوارض مصرف بیش از حد کتوتیفن چیست؟

مصرف بیش از حد کتوتیفن می تواند منجر به تب و لرز، گلودرد، تعریق شدید و اختلالات خواب شود.

در صورت فراموشی مصرف کتوتیفن چه باید کرد؟

اگر یک دوز دارو را فراموش کردید و زمان زیادی نگذشته، باید هرچه سریع‌تر آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان دوز بعدی هستید، تنها دوز بعدی را در زمان مقرر مصرف کنید.

آیا کتوتیفن بر افزایش اسپرم و درمان ناباروری تأثیر دارد؟

کتوتیفن می تواند تحرک اسپرم را در بیماران مبتلا به لکوسیتوسپرمی افزایش دهد و به بهبود ناباروری کمک کند.

آیا کتوتیفن در درمان کرونا مؤثر است؟

کتوتیفن توسط FDA برای درمان کووید-۱۹ تأیید نشده است.

کدام بهتر است: نئوتادین یا کتوتیفن؟

نئوتادین در دو فرم قرص و شربت موجود است و ممکن است از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود.

کتوتیفن بهتر است یا فکسوفنادین؟

فکسوفنادین بیشتر برای افراد بالای ۱۲ سال با علائمی مانند کهیر و قرمزی تجویز می شود، در حالی که کتوتیفن برای کاهش علائم حساسیت در کودکان بالای ۳ سال استفاده می شود.

کتوتیفن بهتر است یا لوراتادین؟

لوراتادین در کاهش علائم آلرژیک مؤثر است و خواب‌آور نیست، در حالی که کتوتیفن ممکن است باعث خواب‌آلودگی شود.