داروی آتورواستاتین چیست؟ نحوه استفاده و عوارض آن
آتورواستاتین چیست و چه کاربردی دارد؟
- نام ژنریک دارو:
- آتورواستاتین
- نام انگلیسی دارو:
- ATORVASTATIN
- اسامی تجاری دارو:
- لیپیتور
- آتوکیم
- آتوسترول
- آتوواست
- لیپاستین
- لیپمد
- تیداتور
- بایوتر
- لیپوفیکس
آتورواستاتین به دسته‌ای از داروها تعلق دارد که به عنوان مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز شناخته می‌شوند و به طور معمول با نام استاتین‌ها نام‌گذاری می‌شوند. این دارو با مسدود کردن فعالیت آنزیم خاصی که برای تولید کلسترول در بدن ضروری است، عمل می‌کند. نتیجه این فرایند، کاهش سطح کلسترول در جریان خون است.
آتورواستاتین برای چیست؟
آتورواستاتین، که با رژیم غذایی مناسب همراه می‌شود، برای اهداف زیر به کار گرفته می‌شود:
- کاهش سطح کلسترول LDL، که به عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود.
- افزایش سطح کلسترول HDL، معروف به کلسترول خوب
- کاهش سطوح تری‌گلیسریدها در خون.
- درمان هایپرکلسترولمی، یا سطوح بالای کلسترول.
- کاهش خطر سکته مغزی و حمله قلبی، به ویژه در افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند.
- کاهش خطر بیماری‌های شریان کرونری، که به عروق خونی تأمین‌کننده خون به قلب مربوط می‌شود.
نحوه ی مصرف و دوز مصرفی آتورواستاتین به چه شکل است؟
انواع فرم های آتورواستاتین
قرص
10 میلی گرم
20 میلی گرم
40 میلی گرم
80 میلی گرم
برای درمان هایپرکلسترولمی اولیه و اختلالات چربی خون مخلوط، دوزهای مصرفی آتورواستاتین به شرح زیر است:
- دوز اولیه: معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم به صورت خوراکی، یک بار در روز تجویز می‌شود.
- دوز شروع: برای بیمارانی که نیاز به کاهش قابل توجهی در سطح LDL-C دارند (بیش از ۴۵٪) ۴۰ میلی‌گرم به صورت خوراکی، یک بار در روز.
- دوز نگهدارنده: می‌تواند بین ۱۰ تا ۸۰ میلی‌گرم خوراکی، یک بار در روز باشد.
اهمیت دارد که پس از آغاز یا تغییر دوز دارو، سطوح چربی خون را طی ۲ تا ۴ هفته مورد بررسی قرار دهید و بر اساس نتایج، دوز دارو را تنظیم نمایید. این کار به اطمینان از اثربخشی دارو و حفظ سلامتی کمک می‌کند.
در مورد هیپرتریگلیسریدمی (سطوح بالای تری‌گلیسرید):
- دوز اولیه: ۱۰ میلی‌گرم به صورت خوراکی، یک بار در روز تجویز می‌شود.
برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی:
- دوز مصرفی می‌تواند بین ۱۰ تا ۸۰ میلی‌گرم به صورت خوراکی، یک بار در روز باشد.
عوارض جانبی آتورواستاتین چیست؟
گاهی اوقات، مصرف داروها می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود که بسیاری از آن‌ها با گذشت زمان و تطابق بدن با دارو، بدون نیاز به مراقبت‌های پزشکی، برطرف می‌شوند. با این حال، پزشک یا متخصص بهداشتی شما ممکن است راهکارهایی برای پیشگیری یا کاهش این عوارض ارائه دهد. اگر عوارض جانبی ادامه‌دار یا آزاردهنده باشند، یا اگر سوالاتی در این باره دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
عوارض جانبی شایع:
- سردرد
- گرفتگی صدا
- کمردرد یا پهلو درد
- درد یا حساسیت به اطراف چشم و استخوان گونه
- ادرار دردناک یا دشوار
- گرفتگی یا آبریزش بینی
عوارض کمتر رایج یا نادر:
- سرفه
- مشکلات بلع
- سرگیجه
- ضربان قلب تند
- تب
- واکنش‌های پوستی مانند کهیر، خارش یا بثورات
- گرفتگی عضلانی، درد، سفتی، تورم یا ضعف
- تورم در نواحی پلک‌ها، اطراف چشم‌ها، صورت، لب‌ها یا زبان
- احساس فشار در قفسه سینه
- خستگی یا ضعف غیرعادی
موارد احتیاط و هشدار در مصرف آتورواستاتین چیست؟
مواردی که استفاده از آتورواستاتین توصیه نمی‌شود عبارتند از:
- حساسیت شدید به ماده فعال آتورواستاتین.
- وجود بیماری کبدی فعال یا افزایش سطوح آنزیم‌های کبدی (ترانس آمینازها) بدون توضیح مشخص.
- مشکلات کبدی که ممکن است با مصرف دارو تشدید شوند.
- زنان باردار یا شیرده، به دلیل خطرات احتمالی برای جنین یا نوزاد.
هشدار مشکلات عضلانی:
استفاده از آتورواستاتین می‌تواند خطر ابتلا به رابدومیولیز، یک حالت نادر که در آن تخریب عضلانی رخ می‌دهد، را افزایش دهد. این خطر در افراد مسن، کسانی که دارای اختلالات تیروئیدی هستند، یا آن‌هایی که از بیماری‌های کلیوی رنج می‌برند، بیشتر است. در صورت تجربه درد عضلانی، درد یا ضعف عضلانی که توضیحی برای آن وجود ندارد، مهم است که فوراً به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم انجام شود.
هشدار مشکلات کبدی:
در برخی موارد، مصرف آتورواستاتین می‌تواند منجر به افزایش سطوح آنزیم‌های کبدی شود، که ممکن است نشان‌دهنده مشکلات کبدی باشد. این یکی از دلایلی است که پزشکان معمولاً سطوح آنزیم‌های کبدی را قبل و در طول درمان با آتورواستاتین به دقت کنترل می‌کنند.
هشدار دیابت:
مصرف آتورواستاتین می‌تواند منجر به افزایش سطح قند خون شود. بنابراین، هنگام استفاده از این دارو، بسیار مهم است که نظارت دقیق بر سطح قند خون خود داشته باشید تا از تعادل و کنترل مناسب آن اطمینان حاصل کنید.
استفاده از آتورواستاتین برای زنان باردار و شیرده به دلیل خطرات احتمالی برای جنین یا نوزاد، ممنوع است.
چه داروهایی با آتورواستاتین تداخل دارند؟
آتورواستاتین ممکن است با داروهای دیگر، ویتامین‌ها، یا مکمل‌های گیاهی که شما استفاده می‌کنید، تداخل دارویی ایجاد کند. تداخل دارویی زمانی رخ می‌دهد که یک ماده تأثیر دارو را تغییر دهد، که می‌تواند به ضرر شما باشد یا مانع از کارکرد صحیح دارو شود. برای پیشگیری از این تداخل‌ها، پزشک شما باید تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به دقت مدیریت کند. اطمینان حاصل کنید که در مورد همه داروها، ویتامین‌ها، یا مکمل‌های گیاهی که استفاده می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
برخی از داروهایی که ممکن است با آتورواستاتین تداخل داشته باشند عبارتند از:
آنتی بیوتیک ها:
هنگام استفاده از آتورواستاتین، مصرف همزمان برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند خطر بروز مشکلات عضلانی را افزایش دهد. دو نمونه از آنتی‌بیوتیک‌هایی که ممکن است این خطر را افزایش دهند، عبارتند از:
- کلاریترومایسین
- اریترومایسین
داروهای قارچی:
مصرف همزمان آتورواستاتین و برخی داروهای ضد قارچ می‌تواند منجر به تجمع دارو در بدن شود، که این امر خطر رابدومیولیز یا تخریب عضلانی را افزایش می‌دهد. در صورتی که نیاز به استفاده از این داروها باشد، پزشک شما ممکن است دوز آتورواستاتین را تنظیم کند. دو نمونه از داروهای ضد قارچ که ممکن است با آتورواستاتین تداخل داشته باشند، عبارتند از:
- ایتراکونازول
- کتوکونازول
داروهای کاهش دهنده کلسترول:
هنگام استفاده از آتورواستاتین، مصرف همزمان با دیگر داروهای کاهنده کلسترول می‌تواند خطر بروز مشکلات عضلانی را افزایش دهد. پزشک شما ممکن است نیاز به تنظیم دوز داروها داشته باشد یا توصیه کند که از مصرف همزمان آن‌ها خودداری کنید. داروهایی که ممکن است با آتورواستاتین تداخل داشته باشند شامل:
- گمفیبروزیل
- داروهای حاوی فیبرات
- نیاسین
ریفامپین:
مصرف همزمان ریفامپین و آتورواستاتین می‌تواند سطح آتورواستاتین در بدن را کاهش دهد، که این امر ممکن است به کاهش اثربخشی آتورواستاتین منجر شود. در نتیجه، آتورواستاتین ممکن است نتواند به طور موثر کلسترول را کاهش دهد.
داروهای HIV:
استفاده از آتورواستاتین همزمان با برخی داروهای مورد استفاده برای درمان HIV می‌تواند منجر به افزایش سطح آتورواستاتین در خون شود. داروهایی که ممکن است با آتورواستاتین تداخل داشته باشند عبارتند از مهارکننده‌های پروتئاز، مانند:
داروناویر
فوزامپرناویر
لوپیناویر
ریتوناویر
ساکویناویر
تیپراناویر
دیگوکسین:
مصرف همزمان دیگوکسین و آتورواستاتین ممکن است سطح دیگوکسین در خون را به حدی افزایش دهد که می‌تواند خطر آفرین باشد.
قرص های خوراکی ضد بارداری:
استفاده از آتورواستاتین همراه با داروهای خوراکی کنترل بارداری می‌تواند منجر به تقویت سطوح هورمون‌های موجود در این داروها در جریان خون گردد.
علائم اوردوز
در حالی که مصرف بیش از حد آتورواستاتین معمولاً بدون خطر در نظر گرفته می‌شود، اما هنوز به صورت گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است. عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- نوروپاتی محیطی: آسیب به اعصاب خارج از مغز و نخاع.
- اسهال: اختلال در دستگاه گوارش منجر به مدفوع رقیق و مکرر.
- افزایش پتاسیم: میزان بالای پتاسیم در خون که می‌تواند برای قلب خطرناک باشد.
- رابدومیولیز: تخریب عضلانی که می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.
- نارسایی حاد کلیه: وضعیتی که در آن کلیه‌ها ناگهان قادر به فیلتر کردن زباله‌ها از خون نیستند.
- افزایش آنزیم‌های کبدی: نشانه‌ای از آسیب کبدی.
- تیرگی لنز چشم: تغییرات در شفافیت لنز چشم که می‌تواند بر دید تأثیر بگذارد.