فروکتوز؛ متهم ردیف اول تضعیف سیستم ایمنی بدن
مصرف زیاد قند چگونه سیستم ایمنی را ضعیف میکند؟
در سالهای اخیر، نقش تغذیه در سلامت سیستم ایمنی بیش از گذشته مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که مصرف فروکتوز، قندی که بهطور گسترده در نوشابهها، شیرینیها و غذاهای فرآوریشده وجود دارد، میتواند واکنش سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و زمینه التهاب خطرناک را فراهم کند.
پژوهشگران دانشگاه وین دریافتهاند که فروکتوز باعث میشود برخی سلولهای ایمنی خون بیش از حد به سموم باکتریایی واکنش نشان دهند؛ واکنشی که در بلندمدت میتواند به تضعیف سیستم ایمنی و افزایش خطر بیماریها منجر شود.
نقش تغذیه در عملکرد سیستم ایمنی بدن
با وجود پیشرفتهای چشمگیر پزشکی، عفونتهای باکتریایی و ویروسی همچنان از عوامل اصلی مرگومیر در جهان به شمار میروند. دانشمندان مدتهاست به این پرسش میپردازند که آیا نوع تغذیه میتواند بر نحوه پاسخ سیستم ایمنی بدن به عوامل بیماریزا تاثیر بگذارد یا خیر.
مطالعات جدید نشان میدهد که مصرف قندهای خاص، بهویژه فروکتوز، میتواند تعادل پاسخ ایمنی را بر هم بزند و بدن را مستعد التهاب کند.
فروکتوز چیست و چرا برای سیستم ایمنی خطرناک است؟
فروکتوز نوعی قند ساده است که بهطور طبیعی در میوهها وجود دارد، اما شکل صنعتی و افزوده آن به مقدار زیاد در نوشابهها، آبمیوههای صنعتی، شیرینیها و بسیاری از محصولات فرآوریشده یافت میشود.
بر اساس پژوهش انجامشده در دانشگاه وین، مصرف فروکتوز باعث افزایش حساسیت گلبولهای سفید خون به سموم باکتریایی میشود. این سلولها که نقش مهمی در دفاع ایمنی دارند، در اثر مصرف فروکتوز واکنشی شدیدتر از حد طبیعی نشان میدهند.
این مطالعه که در مجله علمی معتبر Redox Biology منتشر شده، نشان میدهد فروکتوز تعداد گیرندههایی را که سموم باکتریایی را شناسایی میکنند افزایش میدهد و در نتیجه، التهاب در بدن تشدید میشود.
مقایسه فروکتوز و گلوکز؛ تفاوت اثر دو قند بر سیستم ایمنی
برای بررسی دقیقتر، پژوهشگران دو مطالعه کنترلشده روی بزرگسالان سالم انجام دادند. شرکتکنندگان نوشیدنیهایی حاوی فروکتوز یا گلوکز مصرف کردند.
نتایج نشان داد که گلوکز و فروکتوز تاثیر کاملا متفاوتی بر سیستم ایمنی دارند. در حالی که گلوکز چنین واکنش التهابی شدیدی ایجاد نکرد، فروکتوز باعث فعال شدن بیش از حد سلولهای ایمنی شد. آزمایشهای تکمیلی روی سلولهای ایمنی در محیط آزمایشگاه نیز این یافتهها را تایید کرد.
سازوکار تضعیف سیستم ایمنی توسط فروکتوز
یافته کلیدی پژوهش نشان داد که فروکتوز تعداد گیرندههای خاصی به نام TLR2 را روی گلبولهای سفید خون افزایش میدهد. این گیرندهها مانند سیستم هشدار عمل میکنند و وجود سموم باکتریایی را تشخیص میدهند.
افزایش بیش از حد این گیرندهها باعث میشود سیستم ایمنی حتی در مواجهه با مقدار اندکی از سموم، واکنشی شدید نشان دهد. این واکنش با ترشح مواد التهابی مانند اینترلوکین ۶ همراه است که در صورت تداوم، میتواند به بافتهای بدن آسیب برساند و سیستم ایمنی را از حالت تعادل خارج کند.
پیامدهای مصرف زیاد فروکتوز برای افراد سالم و بیماران
نتایج این پژوهش نشان میدهد که حتی مصرف کوتاهمدت و زیاد فروکتوز، مانند نوشیدن چند نوشابه در روز، میتواند در افراد سالم نیز التهاب مزمن ایجاد کند.
این موضوع برای گروههای پرخطر مانند افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، کبد چرب یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند، اهمیت بیشتری دارد. در این افراد، زمینه التهاب از پیش وجود دارد و مصرف فروکتوز میتواند شرایط را وخیمتر کند.
آیا باید مصرف میوه را قطع کرد؟
پژوهشگران تاکید میکنند که خطر اصلی مربوط به فروکتوز افزوده و صنعتی است، نه فروکتوز طبیعی موجود در میوه کامل. میوهها به دلیل داشتن فیبر، ویتامینها و ترکیبات مفید، اثر متفاوت و کمخطرتری بر بدن دارند.
توصیه اصلی، کاهش مصرف نوشیدنیهای شیرین، شیرینیها و غذاهای فرآوریشده است؛ نه حذف کامل میوه از رژیم غذایی.
جمعبندی
یافتههای علمی جدید نشان میدهد که فروکتوز تنها عامل افزایش وزن یا بیماریهای متابولیک نیست، بلکه میتواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را نیز مختل کند. پرهیز از مصرف قندهای افزوده و انتخاب رژیم غذایی سالمتر، نقش مهمی در حفظ تعادل سیستم ایمنی و کاهش التهاب دارد.
پژوهشهای آینده مشخص خواهند کرد که این التهاب ناشی از فروکتوز در بلندمدت چگونه خطر ابتلا به عفونتهای جدی را افزایش میدهد.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مهشید دژنمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- ماریا فروتن رادکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- شکیبا سلگیکارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی | تهران
