بیماری افسردگی خاموش در مردان؛ علائم پنهان، پیامدها و راههای درمان
دکتر ندا فرزانه، متخصص اعصاب و روان، اشاره میکنند که افسردگی همیشه با غم آشکار، گریه یا کنارهگیری کامل از زندگی همراه نیست. در بسیاری از مردان، افسردگی به شکل «خاموش» یا پنهان بروز میکند؛ حالتی که نه تنها خود فرد، بلکه اطرافیان نیز ممکن است تا مدتها متوجه آن نشوند. افسردگی خاموش در مردان یکی از شایعترین و در عین حال کمتشخیصترین اختلالات روانی است.
بیماری افسردگی خاموش در مردان چیست؟
افسردگی خاموش نوعی از بیماری افسردگی است که در آن، علائم کلاسیک مانند غم آشکار یا گریه مداوم کمتر دیده میشود. در عوض، مردان ممکن است احساسات منفی خود را سرکوب کنند و این فشار روانی به شکل خشم، بیحوصلگی، رفتارهای پرخطر یا فرسودگی ذهنی بروز پیدا کند.
بسیاری از مردان به دلیل باورهای فرهنگی و اجتماعی، احساس ضعف، اندوه یا نیاز به کمک را پنهان میکنند. همین مسئله باعث میشود بیماری افسردگی در آنان دیر تشخیص داده شود.
چرا بیماری افسردگی در مردان اغلب پنهان میماند؟
در بسیاری از فرهنگها، از مردان انتظار میرود قوی، مستقل و کنترلکننده احساسات باشند. این باور نادرست که «مرد نباید ناراحت باشد» یا «درخواست کمک نشانه ضعف است»، باعث میشود مردان علائم بیماری افسردگی خود را انکار یا سرکوب کنند.
ترس از قضاوت دیگران، از دست دادن جایگاه شغلی یا اجتماعی و انگ مرتبط با مراجعه به روانپزشک نیز نقش مهمی در پنهان ماندن این بیماری دارد.
نشانههای شایع بیماری افسردگی خاموش در مردان
بیماری افسردگی خاموش در مردان معمولا با علائم زیر دیده میشود:
بیحوصلگی و تحریکپذیری مداوم
مرد ممکن است زود عصبانی شود یا تحمل او نسبت به مسائل کوچک کاهش یابد.
خستگی ذهنی و جسمی بدون دلیل واضح
احساس فرسودگی حتی پس از استراحت کافی، از نشانههای مهم است.
کاهش علاقه به روابط عاطفی و خانوادگی
کنارهگیری عاطفی، سکوت طولانی یا سرد شدن روابط مشاهده میشود.
مشکلات خواب
بیخوابی، بیدار شدنهای مکرر یا خواب بیش از حد.
افزایش مصرف سیگار، الکل یا رفتارهای پرخطر
برخی مردان برای فرار از فشار روانی به این رفتارها پناه میبرند.
کاهش تمرکز و افت عملکرد شغلی
بیانگیزگی، اشتباهات کاری و کاهش بهرهوری.
انکار احساس غم
جملههایی مانند «حالم خوبه»، «چیزی نیست» یا «فقط خستهام» در مردان مبتلا به افسردگی خاموش بسیار رایج است.
تفاوت افسردگی خاموش مردان با افسردگی آشکار چیست؟
در حالی که افسردگی آشکار بیشتر با غم، گریه و کنارهگیری مشخص میشود، افسردگی خاموش در مردان معمولا با خشم، بیقراری، رفتارهای تکانشی یا فرسودگی مزمن همراه است. همین تفاوت باعث میشود اطرافیان، مشکل را به اخلاق بد یا فشار کاری نسبت دهند.
پیامدهای احتمالی درماننشده افسردگی خاموش در مردان
اگر افسردگی خاموش تشخیص داده نشود و درمان نشود، میتواند پیامدهای جدی زیر را به همراه داشته باشد:
- تشدید مشکلات زناشویی و خانوادگی
- افزایش خطر اعتیاد
- افت شدید عملکرد شغلی و مالی
- افزایش افکار خودآسیبرسان یا خودکشی
- تشدید بیماریهای جسمی مانند فشار خون و مشکلات قلبی
آمارها نشان میدهد میزان خودکشی در مردان بهطور معناداری بیشتر از زنان است و یکی از دلایل اصلی آن، تشخیص ندادن افسردگی پنهان در مردان است.
درمانهای احتمالی افسردگی خاموش در مردان
خبر خوب این است که در اغلب موارد، بیماری افسردگی خاموش کاملا قابل درمان است؛ به شرط آنکه بهموقع توسط روانپزشک بررسی و تشخیص داده شود.
رواندرمانیهای موثر در درمان افسردگی خاموش مردان
رواندرمانی، بهویژه درمان شناختی رفتاری (CBT)، به مردان مبتلا به افسردگی خاموش کمک میکند افکار سرکوبشده، خشم پنهان و الگوهای ناسالم رفتاری را شناسایی و اصلاح کنند.
در برخی موارد، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) نیز میتواند بسیار موثر باشد.
درمان دارویی در افسردگی خاموش مردان
در صورت نیاز و تنها پس از بررسی و تشخیص دقیق توسط روانپزشک، داروهای ضدافسردگی مانند SSRI یا SNRI ممکن است تجویز شوند.
دکتر ندا فرزانه تاکید میکنند که مصرف خودسرانه این داروها بدون نظر روانپزشک به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
نقش تغییر سبک زندگی در درمان افسردگی خاموش مردان
اقدامات زیر نقش حمایتی مهمی در روند درمان دارند:
- ورزش منظم
- تنظیم الگوی خواب
- کاهش مصرف مواد
- تقویت ارتباطات اجتماعی با افراد امن و قابل اعتماد
چه زمانی مردان باید حتما به روانپزشک مراجعه کنند؟
- خستگی و بیحوصلگی مداوم بیش از دو هفته
- خشم یا تحریکپذیری غیرقابل کنترل
- افت عملکرد شغلی یا خانوادگی
- مشکلات خواب پایدار
- افکار ناامیدی یا بیمعنایی زندگی
دکتر ندا فرزانه یادآور میشوند که مراجعه به روانپزشک نشانه ضعف نیست، بلکه اقدامی آگاهانه و مسئولانه برای حفظ سلامت روان و کیفیت زندگی است.
جمعبندی کلی
بر اساس شواهد علمی، افسردگی خاموش در مردان شایع اما اغلب نادیده گرفته میشود. شناخت علائم پنهان و مراجعه بهموقع به روانپزشک میتواند از بروز پیامدهای جدی جلوگیری کند. سلامت روان مردان نه تنها برای خود آنها، بلکه برای خانواده و جامعه اهمیت اساسی دارد.
لیست پزشکان مرتبط:
شهرزاد رشندکترای تخصصی روان درمانی و روانشناس بالینی | تهران- الهام اسبقیدکترای تخصصی روان درمانی و روانشناس بالینی | تهران
- مهدی صحراگرددکترای تخصصی روان درمانی و روانشناس بالینی | تهران
- فاطمه دانشکاندیدای دکترا روان درمانی و روانشناس بالینی | تهران
- سیما فردوسی روانشناس | مشاور | رواندرمانگر | تهران
- نازنین حبیبیدکترای تخصصی روان درمانی و روانشناس بالینی | تهران
- سپیده رحیمی نژاد روانکاو | روانشناس | زوج و خانواده درمانی | مشاورخانواده | تهران
- سیده آزاده موسوی زاده متخصص برتر روانکاوی و روانشناسی بالینی ، عضو انجمن روانشناسی آمریکا (APA) | تهران
- فاطمه السادات مینودکترای تخصصی روانشناس و مشاور | تهران
- مستانه رنجبر روانشناس بالینی ، هیپنوتراپیست و نوروتراپیست | تهران
