چه تفاوتی بین ترمیم دندان و سایر درمان ها وجود دارد؟
تفاوت ترمیم دندان و سایر درمان‌های دندانپزشکی
ترمیم دندان یکی از رایج‌ترین و اساسی‌ترین انواع درمان‌های دندانپزشکی است که با سایر روش‌های درمانی تفاوت‌های بنیادین دارد. برای درک بهتر این تفاوت‌ها، ابتدا باید با مفهوم ترمیم دندان و گستره وسیع سایر درمان‌های دندانپزشکی آشنا شویم. هدف نهایی همه این خدمات، حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی دهان و دندان است، اما مسیر رسیدن به این هدف در هر کدام متفاوت است.
قیمت ترمیم دندان در تهران (جدول هزینه)
تعریف ترمیم دندان
ترمیم دندان به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که هدف آن بازسازی ساختار از دست رفته دندان به دلیل پوسیدگی، شکستگی یا سایش است. این فرآیند نه تنها ظاهر دندان را به حالت طبیعی بازمی‌گرداند، بلکه عملکرد حیاتی آن مانند جویدن و صحبت کردن را نیز احیا می‌کند و از بروز مشکلات بعدی مانند پیشرفت پوسیدگی یا عفونت جلوگیری می‌نماید. در واقع، ترمیم دندان یک اقدام ضروری برای حفظ دندان و جلوگیری از کشیدن آن است.
انواع ترمیم دندان
ترمیم دندان بر اساس محل و نحوه ساخت ماده ترمیمی به دو روش اصلی انجام می‌شود:
۱. ترمیم مستقیم (Direct Restoration): در این روش، ماده ترمیمی مستقیماً توسط دندانپزشک در داخل حفره دهان روی دندان آماده‌شده قرار می‌گیرد. این روش معمولاً در یک جلسه انجام می‌شود.
- پر کردن دندان (فیلینگ): رایج‌ترین نوع ترمیم است. پس از برداشتن کامل بخش‌های پوسیده، دندانپزشک حفره ایجاد شده را با موادی مانند آمالگام (نقره‌ای رنگ و بسیار مقاوم) یا کامپوزیت (همرنگ دندان و با جنبه زیبایی بالا) پر می‌کند.
- باندینگ کامپوزیت: علاوه بر پر کردن، برای ترمیم شکستگی‌های کوچک، لب‌پریدگی‌ها یا بستن فاصله بین دندان‌ها نیز استفاده می‌شود.
۲. ترمیم غیرمستقیم (Indirect Restoration): در این روش، ترمیم در خارج از دهان و معمولاً در لابراتوار دندانپزشکی ساخته شده و سپس توسط دندانپزشک روی دندان چسبانده می‌شود. این فرآیند حداقل به دو جلسه نیاز دارد.
- روکش دندان (تاج یا Crown): زمانی استفاده می‌شود که تخریب دندان گسترده است (مثلاً پس از عصب‌کشی یا شکستگی‌های بزرگ). روکش مانند یک کلاهک، کل دندان را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند. جنس آن می‌تواند از فلز، سرامیک (پرسلن) یا ترکیبی از این دو باشد.
- اینلی و آنلی (Inlay & Onlay): جایگزینی برای پر کردن‌های وسیع هستند. اینلی داخل حفره دندان و آنلی علاوه بر داخل، روی سطح جونده دندان را نیز پوشش می‌دهد. این روش‌ها از کامپوزیت یا سرامیک ساخته می‌شوند و دوام و زیبایی بیشتری نسبت به پر کردن مستقیم دارند.
- ایمپلنت دندان (Implant): بهترین راهکار برای جایگزینی دندان از دست رفته است. یک پایه تیتانیومی در استخوان فک کاشته می‌شود و پس از جوش خوردن با استخوان، روکش روی آن قرار می‌گیرد. ایمپلنت عملکردی کاملاً شبیه به دندان طبیعی دارد.
- بریج دندان (Bridge): برای پر کردن جای خالی یک یا چند دندان استفاده می‌شود. در این روش، دندان‌های کناری ناحیه بی‌دندان تراش خورده و به عنوان پایه برای یک پل (شامل دندان‌های مصنوعی) عمل می‌کنند.
سایر درمان‌های دندانپزشکی
خدمات دندانپزشکی به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند:
۱. خدمات درمانی (Therapeutic Services)
این خدمات بر درمان بیماری‌ها و مشکلات پیچیده‌تر دهان و دندان تمرکز دارند.
- عصب کشی (درمان ریشه یا Endodontics): زمانی که پوسیدگی به عصب (پالپ) دندان می‌رسد و باعث عفونت و درد شدید می‌شود، این درمان برای نجات دندان انجام می‌گیرد. در این فرآیند، عصب عفونی از کانال‌های ریشه خارج شده، کانال‌ها پاکسازی و سپس با مواد مخصوص پر می‌شوند. دندانی که عصب‌کشی می‌شود، اغلب به روکش نیاز دارد.
- درمان بیماری‌های لثه (Periodontics): شامل درمان التهاب لثه (Gingivitis) و بیماری پیشرفته لثه (Periodontitis) است. روش‌ها از جرم‌گیری عمیق (Deep Scaling) برای حذف جرم‌های زیر لثه تا جراحی‌های پیشرفته لثه برای بازسازی استخوان و بافت از دست رفته متغیر است.
- جراحی دهان و فک و صورت (Oral Surgery): شامل طیف وسیعی از جراحی‌هاست:
- کشیدن دندان: برای دندان‌هایی که به شدت تخریب شده و قابل نگهداری نیستند.
- جراحی دندان عقل نهفته: برای خارج کردن دندان‌هایی که فضای کافی برای رویش ندارند.
- جراحی‌های پیچیده‌تر: مانند جراحی اصلاحی فک یا درمان کیست‌ها و تومورها.
۲. خدمات پیشگیرانه (Preventive Services)
هدف اصلی این خدمات، جلوگیری از بروز بیماری‌ها و حفظ سلامت دهان و دندان در طولانی‌مدت است.
- معاینات دوره‌ای: ویزیت منظم دندانپزشک (معمولاً هر شش ماه) برای تشخیص زودهنگام مشکلات.
- جرم‌گیری و بروساژ: حذف پلاک میکروبی و جرم (تارتار) از سطوح دندان‌ها که با مسواک زدن پاک نمی‌شوند. این کار از التهاب لثه و پوسیدگی جلوگیری می‌کند.
- فلورایدتراپی: استفاده از ژل یا وارنیش فلوراید غلیظ برای تقویت مینای دندان و مقاوم کردن آن در برابر پوسیدگی، به خصوص در کودکان.
- فیشورسیلانت تراپی (شیارپوش): پر کردن شیارهای عمیق سطح جونده دندان‌های عقبی با یک ماده رقیق برای جلوگیری از گیر کردن مواد غذایی و ایجاد پوسیدگی.
۳. خدمات زیبایی (Cosmetic Services)
این خدمات بر بهبود ظاهر لبخند و زیبایی دندان‌ها تمرکز دارند، هرچند گاهی جنبه درمانی نیز پیدا می‌کنند.
- سفید کردن دندان (Bleaching): استفاده از مواد شیمیایی مبتنی بر پراکسید برای از بین بردن لکه‌ها و روشن‌تر کردن رنگ دندان‌ها.
- لمینت سرامیکی (Veneers): پوسته‌های نازکی از جنس سرامیک که روی سطح جلویی دندان‌ها چسبانده می‌شوند تا مشکلات رنگ، شکل، اندازه یا فاصله بین دندان‌ها را اصلاح کنند.
- ارتودنسی (Orthodontics): استفاده از براکت‌ها (سیم‌کشی) یا پلاک‌های شفاف (مانند اینویزالاین) برای مرتب کردن دندان‌ها و اصلاح ناهنجاری‌های فکی. این درمان علاوه بر زیبایی، به بهبود سلامت لثه و عملکرد جویدن نیز کمک می‌کند.
تفاوت‌های اساسی بین ترمیم دندان و سایر درمان‌ها
از نظر هدف و کاربرد
- ترمیم دندان: هدف اصلی، بازسازی و احیای عملکرد دندانی است که دچار آسیب ساختاری شده. این یک درمان واکنشی به یک مشکل موجود است.
- درمان‌های پیشگیرانه: هدف، جلوگیری از بروز آسیب است. این یک رویکرد فعالانه برای حفظ سلامت است.
- درمان‌های زیبایی: هدف، بهبود ظاهر و جنبه‌های استتیک است. این درمان‌ها اغلب اختیاری هستند.
- درمان‌های جراحی و تخصصی: هدف، حل مشکلات پیچیده و بیماری‌هایی است که فراتر از یک پوسیدگی ساده هستند و نیاز به مداخله عمیق‌تر دارند.
از نظر میزان مداخله
- ترمیم دندان: میزان مداخله متغیر است؛ از یک پرکردگی کوچک که حداقل بافت دندان تراش می‌خورد تا یک روکش که نیاز به تراش کامل دور تا دور دندان دارد.
- سایر درمان‌ها: این طیف بسیار وسیع است. درمان‌های پیشگیرانه مانند فلورایدتراپی غیرتهاجمی هستند. در مقابل، درمان‌های جراحی مانند کاشت ایمپلنت کاملاً تهاجمی محسوب می‌شوند.
از نظر زمان‌بندی درمان
- ترمیم دندان: معمولاً پس از بروز مشکل (پوسیدگی یا شکستگی) انجام می‌شود و بسته به نوع ترمیم، ممکن است به یک یا چند جلسه نیاز داشته باشد (مثلاً پر کردن در یک جلسه و روکش در دو جلسه).
- درمان‌های پیشگیرانه: به صورت منظم و دوره‌ای (مثلاً هر ۶ ماه یکبار) و قبل از بروز مشکل جدی انجام می‌شوند.
- درمان‌های زیبایی و ارتودنسی: معمولاً برنامه‌ریزی شده و طولانی‌مدت هستند و طبق خواست و زمان‌بندی بیمار پیش می‌روند.
از نظر مواد و تکنیک‌های مورد استفاده
- ترمیم دندان: از مواد بیومکانیکال خاصی مانند آلیاژهای فلزی (آمالگام)، رزین‌های کامپوزیتی، سرامیک‌ها و حتی طلا استفاده می‌کند که باید بتوانند فشار جویدن را تحمل کنند.
- سایر درمان‌ها: از تکنیک‌ها و مواد کاملاً متفاوتی بهره می‌برند؛ از ابزارهای اولتراسونیک در جرم‌گیری، عوامل شیمیایی اکسیدکننده در بلیچینگ، تا ابزارهای دقیق جراحی و اصول بیومکانیک در ارتودنسی.
نتیجه‌گیری
تفاوت اصلی بین ترمیم دندان و سایر درمان‌های دندانپزشکی در هدف (بازسازی در مقابل پیشگیری، زیبایی یا درمان بیماری)، زمان اجرا و میزان تهاجمی بودن آن‌ها نهفته است. ترمیم دندان به‌طور خاص برای بازسازی ساختار آسیب‌دیده دندان طراحی شده است، در حالی که سایر درمان‌ها طیف گسترده‌تری از نیازها را پوشش می‌دهند. گاهی این مرزها کمرنگ می‌شوند؛ برای مثال، یک روکش هم جنبه ترمیمی دارد و هم زیبایی. انتخاب روش مناسب درمان همواره بستگی به شرایط خاص هر بیمار، اولویت‌های او و تشخیص دقیق دندانپزشک متخصص دارد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
