دهان و دندان
چگونه روکش دندان بر روی دندان نصب می شود؟
راهنمای کامل و جامع نصب و چسباندن روکش دندان
نصب روکش دندان یک فرآیند درمانی و زیبایی بسیار متداول در دندانپزشکی است که با هدف بازگرداندن عملکرد، استحکام و ظاهر طبیعی دندان آسیب‌دیده انجام می‌شود. روکش‌ها برای دندان‌هایی که دچار شکستگی گسترده، پوسیدگی وسیع، درمان ریشه (عصب‌کشی) شده‌اند یا صرفاً برای اهداف زیبایی به کار می‌روند. این فرآیند تخصصی به طور کلی در دو یا سه جلسه تکمیل می‌گردد و نیازمند دقت بالایی از سوی دندانپزشک است.
قیمت روکش دندان در تهران (جدول هزینه)
مراحل اصلی نصب روکش دندان
جلسه اول: آماده‌سازی، ترمیم و قالب‌گیری
این جلسه که مهم‌ترین بخش فرآیند است، به آماده‌سازی کامل دندان و تهیه یک قالب دقیق برای ساخت روکش دائمی در لابراتوار اختصاص دارد.
- معاینه و بی‌حسی موضعی: ابتدا دندانپزشک با استفاده از عکس رادیوگرافی (X-ray) وضعیت ریشه دندان و استخوان اطراف را بررسی می‌کند. سپس برای اطمینان از راحتی کامل بیمار، ابتدا یک ژل بی‌حس‌کننده به لثه می‌زند و پس از چند دقیقه، با تزریق ماده بی‌حس‌کننده، دندان مورد نظر و بافت لثه اطراف آن را کاملاً بی‌حس می‌کند.
- تراش و آماده‌سازی دندان (شکل‌دهی): برای ایجاد فضای کافی جهت قرارگیری روکش و همچنین ایجاد یک پایه باثبات، سطح بیرونی و جونده دندان باید تراشیده شود. این کار یک مرحله بسیار دقیق است. میزان تراش به نوع روکش (فلزی، سرامیکی، PFM) بستگی دارد اما به طور کلی:
- دندان‌های جلویی (قدامی): بین ۶۳ تا ۷۳ درصد از ساختار تاج دندان تراشیده می‌شود تا روکش ظاهری طبیعی داشته باشد.
- دندان‌های عقبی (خلفی): بین ۶۷ تا ۷۵ درصد از تاج دندان تراشیده می‌شود تا مقاومت کافی برای تحمل فشارهای جویدن فراهم شود.
- حداقل ضخامت تراش برای اکثر روکش‌ها حدود ۲ میلی‌متر است تا هم روکش استحکام کافی داشته باشد و هم رنگ فلز زیرین (در روکش‌های PFM) مشخص نشود.
- ترمیم و بازسازی هسته دندان (Core Buildup): اگر دندان به دلیل پوسیدگی شدید یا شکستگی، ساختار زیادی را از دست داده باشد، صرفاً تراشیدن کافی نیست. در این حالت، دندانپزشک ابتدا تمام پوسیدگی‌ها را برمی‌دارد و سپس با مواد ترمیمی مخصوص (معروف به Core Buildup)، ساختار از دست رفته دندان را بازسازی می‌کند تا یک پایه محکم و قابل اتکا برای روکش ایجاد شود. این کار برای طول عمر روکش حیاتی است.
- قالب‌گیری دقیق: پس از آماده‌سازی کامل، دندانپزشک باید یک مدل دقیق از دندان تراش‌خورده، دندان‌های مجاور و دندان‌های فک مقابل تهیه کند. این کار به دو روش انجام می‌شود:
- روش سنتی: با استفاده از مواد قالب‌گیری خمیری (پلی‌اتر یا سیلیکون) که درون یک تری قرار داده شده و روی دندان‌ها فشار داده می‌شود. این مرحله ممکن است بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت زمان ببرد.
- روش دیجیتال: با استفاده از یک اسکنر داخل دهانی، از دندان‌ها تصاویر سه‌بعدی تهیه می‌شود. این روش سریع‌تر، راحت‌تر (به‌خصوص برای افرادی که دچار حالت تهوع می‌شوند) و بسیار دقیق‌تر است.
- انتخاب رنگ دقیق: با استفاده از یک راهنمای رنگ استاندارد (Shade Guide)، دندانپزشک در نور طبیعی، مناسب‌ترین رنگ را که با دندان‌های طبیعی مجاور بیمار هماهنگی کامل داشته باشد، انتخاب می‌کند. نظر بیمار نیز در این مرحله پرسیده می‌شود.
- نصب روکش موقتی: در پایان جلسه اول، یک روکش موقتی که معمولاً از جنس آکریل یا رزین است، با چسب موقتی روی دندان تراش‌خورده قرار می‌گیرد. این روکش اهداف مهمی دارد: محافظت از دندان حساس، جلوگیری از جابجایی دندان‌ها، حفظ توانایی جویدن و حفظ ظاهر لبخند تا زمان آماده شدن روکش دائمی.
جلسه دوم: نصب روکش نهایی
این جلسه معمولاً یک تا دو هفته پس از جلسه اول و بعد از اینکه لابراتوار روکش دائمی را با دقت ساخت، انجام می‌شود.
- برداشتن روکش موقتی و تمیز کردن: روکش موقتی به آرامی برداشته شده و سطح دندان از باقی‌مانده چسب موقت کاملاً تمیز و خشک می‌شود.
- بررسی جامع و دقیق تطابق روکش دائمی: این مرحله “Try-in” نام دارد. دندانپزشک روکش دائمی را بدون چسب روی دندان قرار می‌دهد و موارد زیر را به دقت بررسی می‌کند:
- نحوه قرارگیری و تناسب لبه‌ها (Marginal Fit): با یک ابزار نوک‌تیز، لبه‌های روکش بررسی می‌شود تا هیچ شکافی بین روکش و دندان وجود نداشته باشد. وجود شکاف باعث نفوذ باکتری و پوسیدگی در آینده می‌شود.
- تطابق رنگ: رنگ روکش در نور طبیعی با دندان‌های کناری مقایسه می‌شود.
- تماس با دندان‌های دیگر: با استفاده از نخ دندان، تماس روکش با دندان‌های کناری چک می‌شود. این تماس نباید خیلی سفت یا خیلی شل باشد.
- ارتفاع و بایت (Occlusion): از بیمار خواسته می‌شود تا روی یک کاغذ کاربنی مخصوص (Articulating Paper) دندان‌هایش را روی هم بگذارد. نقاط پررنگ روی روکش نشان‌دهنده بلند بودن آن است که توسط دندانپزشک با دقت تنظیم و اصلاح می‌شود تا بایت کاملاً راحت و طبیعی باشد.
- چسباندن نهایی روکش (Cementation): پس از تأیید تمام موارد، دندانپزشک داخل روکش را با چسب مخصوص دائمی آغشته کرده و آن را با فشار ملایم روی دندان قرار می‌دهد. سپس اضافات چسب از اطراف لثه به دقت پاک می‌شود.
مراحل و انواع چسباندن روکش
چسباندن روکش یک مرحله حیاتی است که اتصال بلندمدت آن را تضمین می‌کند و با استفاده از چسب‌های تخصصی دندانپزشکی انجام می‌شود.
انواع چسب روکش دندان
- چسب موقتی: این چسب‌ها (مانند زینک اکساید اوژنول) ضعیف بوده و اتصال فیزیکی ایجاد می‌کنند تا بعداً به راحتی جدا شوند.
- چسب دائمی: این چسب‌ها (مانند گلاس آینومر، رزین یا گلاس آینومر اصلاح‌شده با رزین) یک پیوند شیمیایی بسیار قوی و غیرقابل گسستن بین روکش و ساختار دندان ایجاد می‌کنند که آن را در برابر نیروهای جویدن مقاوم می‌سازد.
فرآیند چسباندن نهایی
- آماده‌سازی سطح دندان: دندان کاملاً شسته و خشک می‌شود.
- قرار دادن چسب: دندانپزشک مقدار مناسبی از چسب دائمی را داخل روکش قرار می‌دهد.
- تثبیت روکش و پاک کردن اضافات: روکش به دقت روی دندان قرار گرفته و فشار داده می‌شود. پاک کردن اضافات چسب قبل از سفت شدن کامل، برای سلامت لثه بسیار مهم است.
- سخت کردن چسب (Curing): در چسب‌های رزینی، از یک نور آبی مخصوص (لامپ UV یا لایت کیور) برای سرعت بخشیدن به فرآیند سخت شدن و ایجاد یک اتصال فوق‌العاده محکم استفاده می‌شود.
- بررسی نهایی بایت: یک بار دیگر بایت بیمار بررسی می‌شود تا از راحتی کامل اطمینان حاصل شود.
جلسه سوم (اختیاری)
گاهی اوقات، دندانپزشک یک جلسه پیگیری کوتاه یک هفته پس از نصب نهایی ترتیب می‌دهد تا از اتصال کامل، سلامت لثه، راحتی بیمار و عملکرد صحیح روکش در شرایط روزمره اطمینان حاصل کند.
روکش یک روزه با تکنولوژی (CAD/CAM)
در کلینیک‌های مجهز به فناوری دیجیتال، می‌توان کل فرآیند روکش را در یک جلسه چند ساعته انجام داد.
- اسکن دیجیتال: دندان با یک دوربین مخصوص اسکن می‌شود.
- طراحی کامپیوتری (CAD): نرم‌افزار یک مدل سه‌بعدی دقیق از دندان و روکش طراحی می‌کند.
- ساخت با دستگاه میلینگ (CAM): طرح به دستگاهی فرستاده می‌شود که روکش را از یک بلوک سرامیکی یکپارچه (مانند زیرکونیا یا Emax) در عرض چند دقیقه با دقت بالا می‌تراشد.
- نصب فوری: روکش ساخته شده پس از پولیش و تنظیم، در همان جلسه چسبانده می‌شود. این روش نیاز به روکش موقت و جلسه دوم را از بین می‌برد.
نکات کلیدی و مهم
- طول درمان: کل فرآیند نصب روکش به روش سنتی معمولاً دو تا سه هفته طول می‌کشد، اما با روش CAD/CAM در یک روز انجام می‌شود.
- طول عمر: یک روکش باکیفیت در صورت رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن، نخ دندان کشیدن منظم)، پرهیز از عادات مخرب (مانند جویدن یخ یا دندان قروچه) و مراجعات منظم به دندانپزشک، می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر عمر کند.
- هشدار جدی: هرگز از چسب‌های صنعتی و خانگی (مانند چسب قطره‌ای، دوقلو یا ۱۲۳) برای چسباندن روکش افتاده استفاده نکنید. این مواد سمی هستند، به دندان و لثه آسیب دائمی می‌زنند و اتصال مناسبی ایجاد نمی‌کنند.
- ایمنی و مراقبت‌های اولیه: نصب روکش یک فرآیند روتین و ایمن است. احساس حساسیت جزئی به سرما و گرما تا چند روز پس از نصب طبیعی است و به تدریج برطرف می‌شود.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
