خواص عرق نعنا برای معده
خواص درمانی عرق نعنا برای سلامت معده و دستگاه گوارش
عرق نعنا از دیرباز در طب سنتی ایران به عنوان یکی از مهمترین درمان‌های گیاهی برای مشکلات گوارشی استفاده شده است. این ماده ارزشمند که از تقطیر گیاه نعنا به دست می‌آید، سرشار از مواد مغذی و ترکیبات فعال زیستی است که تأثیرات چشمگیری بر سلامت دستگاه گوارش دارد.
معرفی گیاه نعنا و ارزش غذایی آن
نعنا یا نعناع (با نام علمی Mentha) گیاهی علفی از خانواده نعناسانان است که در سراسر جهان کشت می‌شود. این گیاه از لحاظ ظاهر و خواص مشابه گیاه پونه است، با این تفاوت که برگ‌های نعنا بوی ملایم‌تر و کرک کمتری دارد. ساقه‌های نعنا مستقیم و به صورت زیرزمینی و چهارگوش است که با ریشه‌های هوایی رشد می‌کند.
ارزش غذایی نعنا بسیار قابل توجه است. هر 100 گرم گیاه نعنا حاوی:
- انرژی: 44 کیلوکالری
- کربوهیدرات: 8.41 گرم
- چربی: 0.73 گرم
- پروتئین: 3.29 گرم
- آهن: 11.87 میلی‌گرم
- پتاسیم: 458 میلی‌گرم
- ویتامین C: 13.3 میلی‌گرم
علاوه بر این، نعنا منبع غنی از انواع آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های A و C است. عرق نعنا نیز حاوی بسیاری از این مواد مغذی بوده و سرشار از ترکیباتی مانند منتول و منتفون است که خواص درمانی فراوانی دارند.
خواص عرق نعنا برای بهبود گوارش و تقویت معده
تسکین و کاهش درد معده
یکی از مهمترین خواص عرق نعنا تسکین درد معده است. مصرف یک فنجان عرق نعنا می‌تواند معده را آرام کند و با متعادل کردن فرآیند گوارش و تسکین التهاب احتمالی، درد معده را کاهش دهد. ترکیبات موجود در نعنا، به ویژه منتول، می‌توانند به عنوان مهارکننده‌های درد معده عمل کنند و با کاهش سرعت حرکات عضلات معده، درد را تسکین دهند.
بهبود فرآیند هضم غذا
عرق نعنا با فعال کردن غدد بزاقی در دهان و تحریک آنزیم‌های گوارشی به فرآیند گوارش کمک می‌کند. نعنا توانایی افزایش ترشح و گردش صفرا را دارد که این مسئله به تسریع فرآیند گوارش کمک می‌کند. همچنین می‌تواند درون شکم را گرم کند که این مسئله، خروج گاز از بدن – که طی فرآیند گوارش به وجود می‌آید – را تسهیل می‌کند.
کاهش نفخ معده و مشکلات گوارشی
از مشهورترین خواص درمانی عرق نعنا، رفع نفخ معده و هضم بهتر غذا است. این عرق گیاهی به دلیل داشتن فیبر بالا، از بروز مشکلاتی مانند نفخ و یبوست که باعث درد معده می‌شوند، جلوگیری می‌کند. عرق نعنا باعث آرامش دستگاه گوارش شده و جلوی تولید گاز اضافی را می‌گیرد. همچنین روده‌ها را شل کرده و نفخ را کاهش می‌دهد.
تأثیر عرق نعنا بر کاهش ترشح اسید معده
مطالعات علمی درباره تأثیر عرق نعنا بر اسید معده
تحقیقات علمی نشان داده است که مصرف خوراکی عرق نعنا دارای اثر مهاری روی ترشح اسید معده است و این اثر به صورت وابسته به دوز می‌باشد. در یک مطالعه بر روی موش‌های آزمایشگاهی، عرق نعنا با دوز 9mg/kg درصد ترشح اسید معده را از 100 به 61.1 درصد کاهش داد. شدت این اثر با افزایش دوز داروی مصرفی افزایش می‌یافت و حداکثر اثر مهاری روی ترشح اسید معده در دوز 27mg/kg مشاهده شد.
کاربرد برای بیماران مبتلا به گاستریت
به نظر می‌رسد که مصرف خوراکی عرق نعنا موجب کاهش برگشت‌پذیر ترشح اسید معده می‌شود و به کارگیری آن در بیماران مبتلا به گاستریت در جهت محدود کردن مصرف داروهای آنتی اسید توصیه می‌شود. این عرق می‌تواند به تعادل pH معده کمک کرده و ترشح اسید معده را کنترل کند، که این امر می‌تواند به کاهش علائم سوزش معده و درد معده کمک کند.
خواص ضد التهابی و آرام‌بخشی عرق نعنا
کاهش التهابات معده
خواص ضد التهابی موجود در نعنا، مانند رزمارینیک اسید، می‌تواند به کاهش التهابات معده کمک کرده و علایم مرتبط با التهابات مانند درد و تهوع را کاهش دهد. عرق نعنا به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی، به بهبود مشکلات مربوط به معده و سوء هاضمه بسیار کمک می‌کند.
تسکین اسپاسم و گرفتگی عضلات معده
خواص ضد اسپاسمی عرق نعنا می‌تواند به کاهش انقباضات و گرفتگی‌های عضلات معده و روده کمک کند. زمانی که به صورت مرتب عرق نعنا استفاده کنید، عضلات روده و دستگاه گوارش به آرامی از حالت التهاب و گرفتگی خارج شده و روال طبیعی خود را پیدا می‌کنند.
موارد منع مصرف و احتیاطات لازم
عوارض مصرف بیش از حد عرق نعنا
مصرف مداوم و بیش از حد عرق نعنا می‌تواند عوارضی مانند رفلاکس معده و ترش کردن را به دنبال داشته باشد. همچنین مصرف زیاد می‌تواند منجر به یبوست و افزایش فشار خون شود. به عنوان یک قاعده کلی، مصرف متعادل عرق نعنا (نصف لیوان آب با یک استکان) بعد از غذا توصیه می‌شود.
افراد با زخم معده
به دلیل اینکه “زخم معده” در محیط اسیدی اتفاق می‌افتد و افزایش ترشح اسید باعث باز ماندن دهانه معده می‌شود، کسانی که مبتلا به “زخم معده” هستند باید در مصرف نعنا و عرق نعنا احتیاط کنند. خواص نعنا ضد التهاب و ضد اسپاسم است و چون به هنگام مصرف، دهانه معده که در اثر افزایش ترشح اسید بازمانده است سریع بسته نمی‌شود و ممکن است مشکل را بیشتر کند، پس بهتر است که “عرق نعناع” همراه با آب و یا کمی عسل مخلوط شود.
طرز مصرف و نگهداری صحیح عرق نعنا
بهترین شیوه مصرف
بهترین زمان مصرف عرق نعنا برای معده، بعد از وعده‌های غذایی است. توصیه می‌شود نصف لیوان آب با یک استکان عرق نعنا بعد از غذا میل شود. برای افرادی که تمایل دارند وزن خود را کاهش دهند، مصرف نصف استکان عرق نعناع یک ربع قبل و بعد از مصرف غذا توصیه می‌شود.
نحوه نگهداری
عرق نعنا باید در ظرف‌های شیشه‌ای که نور کمتری را از خود عبور می‌دهند (مانند شیشه‌های سبز یا قهوه‌ای) نگهداری شود. بعد از ظرف‌های شیشه‌ای، ظروف فلزی (مانند ظرف‌های آلومینیومی) برای نگهداری از این عرق مناسب هستند. ظروف پلاستیکی برای نگهداری این محصولات مناسب نیستند. همچنین باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری شوند.
نتیجه‌گیری
عرق نعنا با خواص متعدد خود برای سلامت معده و دستگاه گوارش، یکی از ارزشمندترین عرقیات گیاهی در طب سنتی ایران است. از رفع نفخ و بهبود هضم غذا گرفته تا کاهش ترشح اسید معده و تسکین دردهای گوارشی، این عرق گیاهی می‌تواند در بسیاری از مشکلات معده مؤثر واقع شود. البته لازم است افراد مبتلا به زخم معده در مصرف آن احتیاط کنند و همواره مصرف متعادل آن را مد نظر داشته باشند. با توجه به مطالعات علمی انجام شده، عرق نعنا می‌تواند به عنوان یک گزینه طبیعی برای کمک به درمان برخی از مشکلات گوارشی مورد استفاده قرار گیرد.