خواص ماست برای کودکان
فواید ماست برای کودکان: راهنمای جامع تغذیه‌ای برای والدین
ماست از محبوب‌ترین غذاهای تخمیری در جهان، به ویژه در خانواده‌های ایرانی است که به دلیل مزه و فواید سلامتی از مقبولیت گسترده‌ای برخوردار است. این ماده غذایی غنی از مواد مغذی و پروبیوتیک‌ها، مزایای فراوانی برای کودکان دارد که می‌تواند به رشد و سلامت آنها کمک کند. در این مقاله ، فواید متعدد ماست برای کودکان و روش‌های مناسب مصرف آن را بررسی می‌کنیم.
ارزش تغذیه‌ای ماست برای کودکان
منبع غنی کلسیم و مواد معدنی
ماست یکی از بهترین منابع کلسیم برای کودکان است که برای رشد و استحکام استخوان‌ها ضروری می‌باشد. یک فنجان کوچک ماست ساده می‌تواند تقریباً ۴۵۰ میلی‌گرم کلسیم در اختیار کودک قرار دهد که مستقیماً بر رشد استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و آنها را قوی‌تر می‌کند. جالب است بدانید که ماست حتی دارای غلظت کلسیم بیشتری نسبت به شیر است.
علاوه بر کلسیم، ماست منبع غنی از سایر مواد معدنی ضروری مانند فسفر، پتاسیم، روی، و همچنین ویتامین‌های متعددی از جمله ویتامین آ، ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)، و ویتامین ب۱۲ است. این مواد مغذی برای رشد مغز، عملکرد سیستم ایمنی و تولید گلبول‌های قرمز سالم ضروری هستند.
منبع باکیفیت پروتئین
ماست منبع عالی پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالاست که برای رشد ماهیچه‌ها و تأمین انرژی مورد نیاز کودک ضروری است. این ویژگی به‌ویژه برای کودکان گیاهخوار که ممکن است دریافت پروتئین کافی برایشان چالش‌برانگیز باشد، اهمیت دارد.
سن مناسب برای شروع مصرف ماست
بیشتر کودکان می‌توانند از همان زمانی که شروع به خوردن غذاهای کمکی جامد می‌کنند، یعنی از شش ماهگی، ماست ساده، شیرین‌نشده، پاستوریزه و تهیه‌شده از شیر کامل را مصرف کنند. این در حالی است که مصرف شیر گاو تا یک سالگی توصیه نمی‌شود.
تفاوت ماست با شیر گاو در این است که در فرآیند تخمیر، لاکتوز (قند شیر) به مقدار زیادی شکسته می‌شود و همچنین پروتئین‌های شیر در ماست، قبلاً تا حدی هضم شده‌اند و برای کودک قابل هضم‌تر هستند.
نکته مهم: پروتئین غالب شیر گاو، کازئین است که در دستگاه گوارش کودکان زیر یک سال به راحتی هضم نمی‌شود. به همین دلیل، ماست‌های کم‌چرب با پروتئین بالا برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود.
تأثیر ماست بر سلامت گوارش کودکان
فواید پروبیوتیک‌ها
ماست سرشار از باکتری‌های مفید (پروبیوتیک) است که سلامت دستگاه گوارش کودک را بهبود می‌بخشند. کودکانی که به طور منظم ماست مصرف می‌کنند، روده‌هایشان با باکتری‌های خوب تقویت می‌شود که به پیشگیری از اختلالات گوارشی کمک می‌کند.
پروبیوتیک‌های رایج در ماست شامل گونه‌های مختلف باکتری‌های بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس هستند که با ایجاد تعادل میکروبی در روده، به بهبود هضم و جذب مواد مغذی کمک می‌کنند.
کمک به هضم لاکتوز
ماست و سایر فرآورده‌های لبنی تخمیر شده، جایگزین مناسبی برای شیر در کودکانی هستند که به لاکتوز حساسیت دارند. در فرآیند تخمیر ماست، بخشی از لاکتوز شکسته می‌شود و آنزیم‌هایی که به هضم لاکتوز باقیمانده کمک می‌کنند نیز در ماست وجود دارند.
تأثیر ماست بر تقویت سیستم ایمنی
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف ماست می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی کودکان را بهبود بخشد. مواد فعال زیستی موجود در ماست با تعدیل میکروبیوتای روده، تقویت سد دفاعی روده و تنظیم سلول‌های ایمنی، به تقویت سیستم دفاعی بدن کمک می‌کنند.
مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده‌اند که افزایش مصرف ماست با کاهش نشانگرهای التهاب مزمن مرتبط است و می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌ها و بهبود بیماری‌های گوارشی کمک کند.
نقش ماست در رشد و سلامت استخوان کودکان
در یک مطالعه در چین، افزودن یک وعده ماست به رژیم غذایی معمول کودکان پیش‌دبستانی برای ۵ روز در هفته طی ۹ ماه، به طور قابل توجهی رشد قدی و وزنی را بهبود بخشید و تراکم مواد معدنی استخوان را در مقایسه با کودکانی که ماست مصرف نمی‌کردند، افزایش داد.
محصولات لبنی تخمیر شده، مانند ماست، با بهبود سلامت استخوان، به‌ویژه تراکم مواد معدنی استخوان، در کودکان و نوجوانان مرتبط هستند که این موضوع برای رشد مناسب اسکلتی بسیار مهم است.
کمک به پیشگیری و درمان بیماری‌ها
پیشگیری از اسهال عفونی و ناشی از آنتی‌بیوتیک
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که مصرف ماست، به‌ویژه ماست‌های حاوی پروبیوتیک‌های خاص، می‌تواند در پیشگیری و بهبود اسهال عفونی در کودکان مؤثر باشد. همچنین در یک آزمایش بالینی، ماست پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس رامنوسوس (LGG)، بیفیدوباکتریوم لاکتیس (Bb-12) و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس (La-5) توانست بروز اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک را در کودکان کاهش دهد.
کاهش حساسیت‌های غذایی و مشکلات پوستی
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم ماست می‌تواند به کاهش بروز درماتیت آتوپیک (اگزما) و حساسیت‌های غذایی در کودکان کمک کند. این تأثیر احتمالاً به دلیل تنظیم پاسخ‌های ایمنی توسط پروبیوتیک‌های موجود در ماست است.
انواع ماست مناسب برای کودکان و توصیه‌های مصرف
انتخاب ماست مناسب
- ماست ساده: بهترین انتخاب برای کودکان است، زیرا سرشار از مواد مغذی بوده و فاقد قندهای افزوده است.
- ماست پرچرب: برای کودکان زیر دو سال، ماست تهیه‌شده از شیر کامل توصیه می‌شود، زیرا کودکان به چربی برای رشد مغز و تأمین انرژی نیاز دارند.
- ماست پروبیوتیک: این نوع ماست‌ها حاوی باکتری‌های زنده بیشتری هستند که می‌توانند فواید سلامتی بیشتری برای سیستم گوارشی کودک داشته باشند.
توصیه‌های مصرف
- از شش ماهگی می‌توانید ماست را به رژیم غذایی کودک اضافه کنید.
- برای کودکان زیر یک سال، هرگز ماست را با عسل مخلوط نکنید (خطر بوتولیسم).
- قبل از دو سالگی به کودک ماست کم‌چرب یا بدون چربی ندهید، مگر اینکه پزشک توصیه کند.
- ماست میوه‌ای یا طعم‌دار خریداری نکنید؛ به‌جای آن ماست ساده بخرید و در خانه به آن میوه‌های تازه اضافه کنید.
- برای ایجاد تنوع، می‌توانید میوه‌ها یا سبزیجات پوره شده را با ماست مخلوط کنید.
- از ۱۲ تا ۲۳ ماهگی، می‌توانید مصرف لبنیات کودک را تا مجموع دو وعده در روز افزایش دهید.
نتیجه‌گیری
ماست یک ماده غذایی ارزشمند با فواید متعدد برای کودکان است. از تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت گوارش گرفته تا کمک به رشد استخوان‌ها و تأمین مواد مغذی ضروری، همگی از مزایای مصرف منظم ماست هستند. با رعایت نکات مربوط به سن شروع مصرف و انتخاب نوع مناسب ماست، می‌توانید از این ماده غذایی مغذی در رژیم غذایی کودک خود بهره‌مند شوید و به سلامت و رشد مناسب او کمک کنید.
والدین باید توجه داشته باشند که در سال اول زندگی، شیر مادر یا شیر خشک همچنان منبع اصلی تغذیه کودک است و ماست باید تنها به‌عنوان بخشی از برنامه متنوع غذایی به رژیم کودک اضافه شود. همچنین در صورت بروز هرگونه حساسیت یا عارضه، با پزشک کودک مشورت کنید.