نکات طلایی برای افراد مبتلا به سرطان سینه
سرطان سینه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها در بین زنان به شمار می‌رود و هرچند در مردها نیز ممکن است این نوع سرطان ایجاد شود، اما با فراوانی بسیار کمتری مواجه می‌شویم. علائم سرطان سینه ممکن است شامل یک توده یا زخم در پوست سینه، تغییرات در شکل یا اندازه سینه، خروجی مایع از نوک سینه یا تغییرات در پوست پوشاننده سینه باشد. معاینات دوره‌ای می‌تواند به تشخیص زودرس این نوع سرطان کمک کند، که در نتیجه شانس‌های موفقیت در درمان را افزایش می‌دهد.
در علت‌ها و فاکتورهای خطر سرطان سینه، عوامل ژنتیکی، تاریخچه خانوادگی، سن، تاریخچه قبلی سرطان سینه یا بیماری‌های پستانی غیر سرطانی، تعداد دوره‌های قاعدگی و دیگر عوامل هورمونی نقش دارند. پیشگیری از سرطان سینه با رعایت سبک زندگی سالم، محدود کردن مصرف الکل، حفظ وزن مناسب و تمرین ورزشی منظم ممکن است کمک کند. هرچند که تمام موارد سرطان سینه قابل پیشگیری نیستند، اما شناخته شدن فاکتورهای خطر و اقدامات پیشگیری می‌تواند ریسک ابتلا را کاهش دهد.
نکات طلایی برای خانم‌هایی که به سرطان سینه مبتلا هستند
زنانی که با سرطان سینه مواجه شده‌اند، باید به موارد و نکات مختلفی توجه کنند تا به حفظ و بهبود سلامت خود کمک کنند. در این زمینه، نکات زیر می‌تواند مفید باشد:
- مراقبت از محل جراحی: پس از عمل جراحی، زخم‌ها باید تمیز نگه داشته شوند و هر گونه علامت عفونت یا ورم باید به سرعت به پزشک گزارش شود.
- مراقبت از لنفاوم: در صورت انجام لنفوندکتومی، رعایت دستورات پزشک در مورد محافظت از دست یا بازوی مربوطه برای جلوگیری از ورم لنفاوم مهم است.
- رعایت نکات تغذیه‌ای: رعایت یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و بازیابی سریع‌تر آن کمک کند.
- ورزش و تمرینات فیزیکی: ورزش‌های ملایم و تمرینات فیزیکی می‌توانند به حفظ رطوبت مفاصل، قوی شدن عضلات و بهبود حالت روحی کمک کنند. با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید تا برنامه مناسبی برای شما طراحی شود.
- جلوگیری از استرس: مدیریت استرس و اضطراب با استفاده از تکنیک‌های مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن و مشاوره می‌تواند به بهبود حالت روحی و فیزیکی کمک کند.
- پیگیری‌های دوره‌ای: حتماً باید به وقت معاینات دوره‌ای و تست‌های تصویربرداری مانند ماموگرافی یا اسکن‌های MRI انجام شود، تا هر گونه بازگشت سرطان یا تغییرات مشکوک به سرعت شناسایی شود.
- جلوگیری از مواد محرک: محدود کردن مصرف الکل و توتون، افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات و جلوگیری از اضافه وزن می‌تواند ریسک بازگشت سرطان را کاهش دهد.
- حمایت اجتماعی: مشارکت در گروه‌های حمایتی یا برقراری ارتباط با دیگر زنانی که با سرطان سینه مواجه شده‌اند، می‌تواند کمک کند احساس تنهایی کمتری داشته باشید و حمایت روانی و اجتماعی بیشتری را دریافت کنید.
به خصوص در ابتدای مسیر درمان، ممکن است زنان با احساسات و تغییرات فیزیکی و روحی زیادی مواجه شوند. لذا، استفاده از منابع حمایتی، مانند مشاوره، گروه‌های حمایتی و کتاب‌ها می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بهتر با وضعیت خود کنار بیایند.
نکات کلیدی برای انتخاب سوتین مناسب
انتخاب سوتین مناسب برای افرادی که دچار سرطان سینه شده‌اند، می‌تواند تأثیر زیادی در راحتی و حس اطمینان را داشته باشد. ویژگی‌ها و نکات زیر می‌تواند کمک کند به انتخاب بهترین سوتین برای این افراد:
ساختار بدون درز: سوتین‌هایی که بدون درز طراحی شده‌اند، راحت‌تر هستند و فشار کمتری به مناطق حساس یا جراحت دیده ایجاد می‌کنند. این نوع سوتین مانع از تحریک یا فشار به ناحیه‌هایی که ممکن است بعد از جراحی یا درمان رادیوتراپی حساس شده باشند، می‌شود.
پشتیابی وسیع: یک پشتیابی وسیع به توزیع بهتر وزن سینه کمک می‌کند، که می‌تواند به کاهش فشار به ناحیه عمل و کاهش خستگی عضلانی کمک کند. همچنین، این ویژگی می‌تواند به پشتیابی بهتر از سینه‌ها و ایجاد یک شکل طبیعی‌تر کمک کند.
بدون فلزات: برخی سوتین‌ها شامل قسمت‌های فلزی مانند گلوگه یا سیم‌ها هستند. برای زنانی که به تازگی جراحی کرده‌اند یا در حال درمان رادیوتراپی هستند، ممکن است این فلزات باعث تحریک پوست شوند. سوتین‌های بدون فلز و سیم ممکن است انتخاب بهتری باشند.
مواد طبیعی و نرم: انتخاب سوتین با مواد طبیعی مانند پنبه می‌تواند به جلوگیری از تحریک پوست کمک کند. پنبه خنک و تنفسی است و می‌تواند به حفظ خشکی و راحتی پوست کمک کند، به ویژه در زمانی که پوست حساس و مستعد التهاب است.
قابلیت تنظیم: سوتین‌هایی با قابلیت تنظیم در بندها یا قسمت‌های دیگر، به زنان امکان می‌دهند که اندازه و فشار سوتین را به نیازهای خود تنظیم کنند. این قابلیت به ویژه در روزهای اول پس از جراحی، زمانی که ورم ممکن است وجود داشته باشد، بسیار مفید است.
بهترین رژیم غذایی برای افراد مبتلا به سرطان سینه
برای افراد مبتلا به سرطان سینه، رژیم غذایی مناسب می‌تواند در بهبود فرآیند درمان و جلوگیری از بازگشت سرطان نقش مهمی داشته باشد. در زیر بهترین رژیم‌های غذایی که بر اساس تحقیقات و مطالعات پیشنهاد شده‌اند را بررسی می‌کنیم:
- غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجات تازه به ویژه آنهایی که رنگ‌های روشن و تیره دارند مانند توت‌ها، انگور، بروکلی، اسفناج و کامبوچا قرمز آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی حاوی ویتامین‌های C و E و بتاکاروتن را فراهم می‌کنند.
- پروتئین‌های کم چرب: ماهی، مرغ و بوقلمون چربی کمتری نسبت به گوشت قرمز دارند و منابع خوبی از پروتئین هستند.
- حبوبات: لوبیا، نخود، عدس و لپه منابع عالی از پروتئین و فیبر هستند و می‌توانند به احساس سیری کمک کنند.
- غذاهای کم چرب: از چربی‌های اشباع شده، چربی‌های هیدروژنه شده و ترانس خودداری کنید و به جای آن از چربی‌های سالم مانند آووکادو، مغزها و روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون استفاده کنید.
- کم‌کربوهیدرات: از مصرف غذاهای پرکربوهیدرات مثل نان سفید، پاستا و شیرینی‌ها پرهیز کنید.
- محدود کردن الکل: مصرف الکل را به حداقل برسانید. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که الکل ممکن است ریسک ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- فیتواستروژن‌ها: برخی از مواد غذایی مانند سویا فیتواستروژن‌هایی دارند که ساختاری مشابه با استروژن (هورمون زنانه) دارند. در مورد مصرف غذاهای حاوی فیتواستروژن، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
- آب: مصرف کافی آب می‌تواند به دفع سموم بدن و هیدراتاسیون مناسب کمک کند.
- محدود کردن مصرف نمک و شکر: مصرف بی‌رویه نمک می‌تواند به فشار خون بالا و سایر مشکلات سلامتی منجر شود. همچنین، مصرف بی‌رویه شکر می‌تواند به افزایش وزن و ریسک دیابت منجر شود.
- ویتامین‌ها و مکمل‌ها: قبل از مصرف هرگونه ویتامین یا مکمل غذایی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
نکته مهم در این زمینه این است که هر فرد باید با پزشک خود یا یک متخصص تغذیه مشورت کند تا بتواند بهترین رژیم غذایی مناسب برای وضعیت سلامت خود را انتخاب کند.
اهمیت بررسی دوره‌ای برای زنان با سرطان سینه
بررسی‌ها و معاینات دوره‌ای برای زنانی که به سرطان سینه مبتلا شده‌اند از اهمیت بالایی برخوردارند. این بررسی‌ها به شناسایی سریع هرگونه تغییر یا بازگشت بیماری کمک می‌کنند و امکان درمان به موقع و کارآمد را فراهم می‌آورند. زنانی که درمان سرطان سینه را پشت سر گذاشته‌اند، باید به طور منظم برای معاینات تخصصی مانند ماموگرافی مراجعه کنند.
همچنین، معاینه فیزیکی سینه توسط پزشک و یادگیری معاینه سینه خود نیز می‌تواند به شناسایی هرگونه توده یا تغییر در سینه کمک کند. برخی از زنان ممکن است نیاز به اسکن‌های پیشرفته‌تر مانند MRI داشته باشند. برنامه‌ریزی دوره‌ای و پیگیری‌های منظم با پزشک، از طریق ارزیابی‌های منظم و تصویربرداری، زنان را قادر می‌سازد که با خیال راحت‌تری به مسائل زندگی روزمره خود ادامه دهند، با اطمینان از اینکه در صورت وقوع هرگونه تغییری، آن را به موقع شناسایی و درمان خواهند کرد.
تست سرطان سینه در منزل
تست سرطان سینه در منزل به معاینه سینه توسط خود فرد (BSE یا Breast Self-Examination) اشاره دارد. این معاینه به زنان کمک می‌کند تا با ساختار طبیعی سینه‌های خود آشنا شوند و هرگونه تغییر ناگهانی را مشاهده کنند. لازم به ذکر است که BSE تنها یک ابزار پیش‌گیرانه است و نمی‌تواند جایگزین معاینات تخصصی مانند ماموگرافی شود. در زیر نحوه انجام BSE را توضیح می‌دهیم:
- معاینه در حالت ایستاده: ابتدا در مقابل آینه ایستاده و دست‌ها را در سطح سر قرار دهید. به سینه‌ها نگاه کنید و هرگونه تغییر در شکل، اندازه یا جهت حاله و نوک پستان را مشاهده کنید.
- معاینه با انگشتان: در حالت ایستاده یا در حالت خوابیده، با انگشتان سه، چهار و پنج دست راست خود، سینه چپ خود را با فشار ملایم تا متوسط معاینه کنید. حرکت‌ها را با الگوی دایره‌ای، صاف یا متقاطع انجام دهید. تکرار این فرآیند برای سینه دیگر نیز لازم است.
- معاینه نوک پستان: هر دو نوک پستان را ملایم فشرده و بررسی کنید تا ببینید آیا ترشحی یا خونریزی ای وجود دارد یا خیر.
- تغییراتی که باید ملاحظه شوند: هرگونه توده یا غلظت در بافت، تغییر در اندازه یا شکل سینه، فرو رفتگی‌ها، خارش، ترک یا قرمزی، یا هر تغییر دیگر در پوست سینه یا نوک پستان.
اگر هرگونه تغییری که در سنجش پستان خود مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. هرچند BSE می‌تواند کمک کننده باشد، اما باید توجه داشت که این تنها یکی از ابزارهای ارزیابی است و نباید به عنوان جایگزین برای معاینات سالانه توسط پزشک و یا ماموگرافی‌های منظم مورد استفاده قرار گیرد.
موارد مصرفی ممنوعه برای افراد مبتلا به سرطان سینه
اگرچه تحقیقات در زمینه‌ی رابطه بین سرطان سینه و تغذیه همچنان در حال انجام است، برخی از مواد غذایی به نظر می‌رسند که می‌توانند خطر سرطان سینه را افزایش دهند یا بازگشت آن را تحت تاثیر قرار دهند. این موارد شامل:
- الکل: مصرف روزانه الکل، حتی به مقدار کم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. اگر شما الکل مصرف می‌کنید، توصیه می‌شود که مصرف روزانه خود را به حداقل برسانید.
- چربی‌های ترانس: این چربی‌ها، که اغلب در مواد غذایی پروسس شده و برخی از مواد غذایی فست‌فود یافت می‌شوند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهند.
- گوشت قرمز و گوشت پروسس شده: برخی تحقیقات نشان‌دهنده این است که مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت‌های پروسس شده می‌تواند خطر سرطان سینه را افزایش دهد.
- ظروف پلاستیکی و کنسروها: برخی از ظروف پلاستیکی و بسته‌بندی‌های کنسرو شامل ماده‌ای به نام BPA هستند. گفته می‌شود این ماده ممکن است برای سلامتی مضر باشد و رفتاری مانند هورمون‌های زنانه داشته باشد. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود که از مصرف مواد غذایی نگهداری شده در این ظروف خودداری کنید یا حداقل مصرف آن‌ها را کاهش دهید.
- رژیم‌های غنی از چربی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم‌هایی با مقادیر زیاد چربی ممکن است با افزایش خطر سرطان سینه مرتبط باشند.
البته، هر فردی ممکن است به طور منحصر به فرد به مواد غذایی واکنش نشان دهد، بنابراین همیشه بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا برنامه غذایی مناسب و سالم برای وضعیت خاص خود را تعیین کنید.
درد سرطان سينه چگونه است؟
درد ناشی از سرطان سینه می‌تواند متغیر باشد و همه بیماران به یک شکل واحد تجربه‌اش نمی‌کنند. در بسیاری از موارد، توده‌های سرطانی در سینه در ابتدا بدون هیچ گونه درد یا ناراحتی تشخیص داده می‌شوند. با این حال، برخی از نشانه‌ها و علائم ممکن است شامل:
- درد یا حساسیت در یک قسمت خاص از سینه: درد ممکن است پایدار باشد یا فقط در زمان‌های خاصی حس شود.
- درد متغیر: درد ممکن است خفیف یا شدید، مداوم یا غیرمداوم باشد.
- محل درد: در بعضی موارد، درد ممکن است تنها در ناحیه‌ی توده یا در اطراف آن حس شود، در حالی که در بعضی دیگر از موارد، ممکن است در کل سینه یا حتی زیر بازو حس شود.
- درد ناشی از توده‌های غیرسرطانی: همه توده‌ها و دردهای سینه به معنای وجود سرطان نیستند. بسیاری از زنان توده‌های غیرسرطانی و دردهای مرتبط با دوره‌های قاعدگی دارند.
- سایر نشانه‌ها: برخی از نشانه‌ها و علائم دیگر مانند تغییر در شکل یا اندازه سینه، خروجی از نوک سینه (خصوصاً اگر خونی باشد)، پوست سینه مانند پوست پرتقال یا تغییر در رنگ یا ظاهر نوک پستان ممکن است همراه با درد یا بدون درد سینه رخ دهد.
اگر درد یا هر نشانه دیگری از سرطان سینه را تجربه می‌کنید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید تا تشخیص دقیق ارائه دهد و در صورت نیاز به مراحل بعدی اقدام کند.
مهم‌ترین عوامل خطر سرطان سینه
سرطان سینه توسط مجموعه‌ای از عوامل خطر تحت تاثیر قرار می‌گیرد. برخی از این عوامل قابل کنترل نیستند، در حالی که برخی دیگر قابل جلوگیری یا کاهش هستند. مهم‌ترین عوامل خطر سرطان سینه عبارتند از:
- جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.
- سن: احتمال ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن افزایش می‌یابد.
- تاریخچه‌ی خانوادگی: زنانی که نزدیک‌ترین افراد خانواده‌شان (مانند مادر، خواهر یا دختر) به سرطان سینه مبتلا شده‌اند، خطر بیشتری دارند.
- ژن‌های مرتبط با سرطان: تغییرات ژنتیکی، مخصوصاً در ژن‌های BRCA1 و BRCA2، خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.
- تاریخچه‌ی پرتوی: تعرض به پرتوهای ایکس در قسمت‌هایی از بدن مثل سینه، به ویژه در سنین جوانی، می‌تواند خطر سرطان سینه را افزایش دهد.
- تاریخچه‌ی سرطان سینه: افرادی که قبلاً در یکی از سینه‌ها به سرطان مبتلا شده‌اند، خطر ابتلا به سرطان در سینه دیگر یا در قسمت دیگری از همان سینه را دارند.
- مصرف دراز مدت هورمون‌های جایگزین: استفاده از هورمون‌های جایگزین در دوران یائسگی (مانند استروژن و پروژسترون به صورت ترکیبی) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- قاعدگی زودرس و یائسگی دیررس: شروع قاعدگی پیش از ۱۲ سالگی یا یائسگی پس از ۵۵ سالگی می‌تواند خطر سرطان سینه را افزایش دهد.
- تولد نخستین فرزند در سن بالا: زنانی که برای اولین بار پس از ۳۰ سالگی مادر می‌شوند، خطر بیشتری دارند.
- مصرف الکل: مصرف الکل، حتی به مقادیر کم، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
توجه داشته باشید که حضور یک یا چند عامل خطر به معنای این نیست که یک فرد حتماً به سرطان سینه مبتلا خواهد شد، اما این عوامل می‌توانند احتمال ابتلا را افزایش دهند. برای معرفی بهترین روش‌های پیشگیری و بررسی، با پزشک خود مشورت کنید.
لیست پزشکان مرتبط:
سکینه موید محسنیمتخصص زنان و زایمان | تهران- طاهره لبافمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فرزانه چوبسازمتخصص زنان و زایمان | تهران
- فریبا خطیرمتخصص زنان و زایمان | تهران
- حسین آصف جاهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- آزاده اکبری سنهمتخصص زنان و زایمان | تهران
- رکسانا رحمتیانمتخصص زنان و زایمان | تهران
- سمانه کاشیجراح و متخصص زنان زایمان نازایی فلوشیپ ناباروری IVF | تهران
- آزاده افضل زادهمتخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی و اندومتریوز | تهران
- فاطمه امیدی فرمتخصص زنان و زایمان | تهران
